Маслоу А. Қағидасы

Атақ ты психолог Абрахам Маслоу қ ажеттіліктің иерархиялық тұ жырымдамасын белгілі нысанғ а келтірді. Маслоу Бойынша тіл табысу, қ ажеттіліктер басым негізде жоғ арғ ығ а аласа дең гейлерден де орналасады. Олар бір-бірімен байланысты, жә не оларды 5тү рлі блокқ а бө леді.

Маслоу қ ағ идасында адами қ ажеттіліктің иерархиялық тү сінігі негізделеді, адамдар басты бейнемен, тіршілік ә рекетін қ амсыздандыру ү шін нақ ты ә рекетке барады Тө мнгі дең гейде ө зін қ анағ аттандыра алмаса ол келесі жоғ арғ ы дең гйге ө те алмайды. Тілектің бір дең гейі кө п немесе аз мө лшерде қ анағ аттанса, сонда ғ ана адам ө з ниетіне ауап берумен қ атар алғ а жылжи алады, осыдан кейін адамның тә ртібі белгілі бір мотивке айналады. Маслоудың ойынша қ ажеттіліктің тө менгі дең гейі нақ ты бір белгіленген уақ ытта адамды босатады, уақ ытша болын осы дең гейде қ ажеттілік тө мендейді. Бірінші кезең де адамғ а физиологиялық немесе биологиялық қ ажеттіліктер: ас, ү й, демалыс, кү штің қ алпына келтіру жә не т.б. Факты тү рде ә р жұ мысшы ө зінің жұ мысын фундаментальды қ ажеттілікті қ амтамасыз ету деп тү сінеді.Адамның алғ ан жалақ ысы ө зін қ анағ аттанатындай ө мірлік жағ дайда жеткілікті дең гейде болуы керек.

Сол сияқ ты адамның физиологиялық қ ажеттілігі қ анағ аттандырылса, басқ а қ ажеттілік келесі жоспарда қ алады. Қ ауіпсіздікке қ ажеттілік ә р адамның сыртқ ы ө мірдегі жағ дайларына алаң даушылық тан қ амтамасыз етуі керек.

Жұ мыскердің кө пшілігі қ ауіпсіздік сезімін немесе алдағ ы ө мірге шектеудің болғ анын қ алайды.Осығ ан байланысты кө птеген жұ мыс берушілер шығ ынның қ атарын тү рлі іс-шараларғ а ұ сынады, айталық на медициналық зар, ақ ша-несиенің шығ ындары, аурухананың мазмұ ны, ө мір сақ тандыру, ең бекшілдік шығ ын. Жұ мыс берушілер жоспарларда шараларда кү тпеген жағ дайлардың болмауын ескереді.

Жалақ ы жә не табыстар іс-шараның кешенінің фирмаларда жұ мыскерлерг физиологическиялық қ ажеттілік, жә не қ ауіпсіз тіршілік ә рекетін қ амсыздандыруғ а керек. Осы шаралар фирмағ а ең бекте бә секелестік мү мкіндік береді, ең қ ұ зырлы жұ мыскерді кә сіпорнынғ а тарту.

Кө птеген ғ алымдар белгілейді, топтық мотивация жақ сы ә серді қ алдырады, жұ мысшыларың тә ртібі ең бектік жағ дайда жағ ымды жә не жағ ымсыз бағ ытта болуы мү мкін.Айталық, бірнеше жұ мыскер біледі, ө зара ақ ылдасып орындауғ а жұ мыс кереғ ар кө рсетілген менеджермен келісілген ә діспен, немесе бейресми топпен жұ мыс жасай алады.

К. Алдерфер қ ағ идасы

Ө зінің Мотивация қ ағ идасының ерекшеліктерін ұ сынғ ан Слайтон Алдерфер ү ш негізгі қ ажеттіліктеерді негіздеді (Сілтеме: Э. Ф. менеджмент прокушен. М., 1999. С. 45.)

- физикалық игілікке ұ мтылыс, денсаулық қ а, тіршіліктің қ ажеттілігіне;

- қ атынастарғ а ұ мтылыс - жанасушылық тың қ ажеттілігі;