Тарау. Сайлау бостандығының кепiлдiктерi

47-бап. Кандидаттар қ ызметiнiң сайлау науқ аны барысындағ ы кепiлдiктерi

1. Президенттiкке, Парламент, мә слихаттар депутаттығ ына кандидаттар тiркелген кү нiнен бастап сайлау қ орытындысы жарияланғ анғ а дейiн жұ мыстан, ә скери қ ызметтен жә не ә скери жиындардан босатылуғ а қ ұ қ ылы. Кандидаттардың сайлауғ а қ атысқ ан уақ ыты тiркелген кү нге дейiн оның жұ мыс iстеген мамандығ ы бойынша ең бек стажына есептеледi.

2. Президенттiкке, Парламент, мә слихаттар депутаттығ ына, ө зге де жергiлiктi ө зiн-ө зi басқ ару органдары мү шелiгiне кандидаттарды олар тiркелген кү ннен бастап жә не сайлау қ орытындылары жарияланғ анғ а дейiн ө здерiнiң келiсiмiнсiз жұ мысынан босатуғ а, басқ а жұ мысқ а немесе лауазымғ а ауыстыруғ а, сондай-ақ iссапарларғ а жiберуге не ә скери жиындарғ а шақ ыруғ а болмайды.

3. Президенттiкке, Парламент депутаттығ ына кандидаттарды олар тiркелген кү ннен бастап жә не сайлау қ орытындылары жарияланғ анғ а дейiн, сондай-ақ оларды Президент, Парламент депутаты ретiнде тiркегенге дейiн Орталық сайлау комиссиясының келiсiмiнсiз тұ тқ ынғ а алуғ а, ерiксiз ә келуге, оларғ а сот тә ртiбiмен қ олданылатын ә кiмшiлiк жазалау шараларын қ олдануғ а, қ ылмыстық жауаптылық қ а тартуғ а, сондай-ақ тiкелей қ ылмыс ү стiнде ұ сталғ аннан жә не ауыр қ ылмыс жасағ аннан басқ а реттерде ұ стауғ а болмайды.

Ескерту. 47-бапқ а ө згерiс енгiзiлдi - Қ Р 1999.05.06 N 375, 2004.04.14 N 545 Конституциялық заң дарымен.

48-бап. Мемлекеттiк органдардың сайлау бостандығ ын қ амтамасыз ету жө нiндегi қ ызметi

1. Соттар, прокуратура мен iшкi iстер органдары ү шiн, сондай-ақ тұ рғ ын ү й қ орын пайдалану жө нiндегi ұ йымдар ү шiн дауыс беру кү нi мен соның қ арсаң ындағ ы кү н жұ мыс кү нi болып табылады.

2. Iшкi iстер органдары мен тұ рғ ын ү й қ орын пайдалану жө нiндегi ұ йымдар сайлау комиссиялары қ ажет ететiн, тиiсiнше, мынадай:

1) дауыс берудi ө ткiзу кезiнде қ оғ амдық тә ртiп пен сайлау бостандығ ын қ амтамасыз ету;

2) сайлаушылар тiзiмдерiн нақ тылау;

3) сайлау комиссияларының қ ызметiнде туындағ ан басқ а да мә селелер жө нiнде кө мек кө рсетуге мiндеттi.

3. Егер сайлау комиссиясы ө зiнiң атына берiлген ө тiнiштi тексеру кезiнде ө тiнiште кө рсетiлген мә н-жайларды қ ұ қ ық қ орғ ау органдарының тексеруi қ ажет деп тапса, онда тиiстi органдар сайлау комиссиясының ө тiнiшi бойынша мә н-жайларды тексередi жә не ө тiнiштi алғ ан кү ннен бастап - ү ш кү ндiк мерзiмде, ал егер ө тiнiш дауыс берiлетiн кү н алдындағ ы бес кү нге жетпейтiн уақ ыт iшiнде не дауыс берiлетiн кү нi алынғ ан жағ дайда дереу ө тiнiш бойынша шешiм шығ арады.

Ескерту. 48-бапқ а ө згерiс енгiзiлдi - Қ Р 2004.04.14 N 545, 2009.02.09 N 124-IV (қ олданысқ а енгiзiлу тә ртiбiн 2-баптан қ араң ыз) Конституциялық заң дарымен.

49-бап. Сайлау науқ аны барысындағ ы шешiмдер мен iс-ә рекеттерге шағ ым беру жә не олардың кү шiн жою

Соттар мен прокуратура органдары сайлау комиссиялары мү шелерiнiң, азаматтардың, заң да белгiленген тә ртiппен тiркелген қ оғ амдық бiрлестiктер ө кiлдерiнiң дауыс берудi ө ткiзуге қ атысты, сондай-ақ сайлау туралы заң дардың бұ зылуы жө нiндегi сайлауды ә зiрлеу мен ө ткiзу кезең iнде келiп тү скен арыздарын қ арап, оларды бес кү н мерзiмде, ал дауыс беру алдындағ ы бес кү нге жетпейтiн уақ ыт iшiнде жә не дауыс беру кү нi келiп тү скендерiн дереу қ арауғ а мiндеттi.

Жергiлiктi мемлекеттiк басқ ару жә не ө зiн-ө зi басқ ару органдарының, кә сiпорындар мен ұ йымдардың, олардың лауазымды адамдарының сайлау туралы заң дарды бұ затын шешiмдерi мен iс-ә рекеттерiне сотқ а шағ ым жасалады.

Соттар, прокуратура органдары мен сайлау комиссиялары ө з жұ мысын сайлау процесi кезiнде, оның iшiнде демалыс кү ндерi жә не сайлау ө тетiн кү нi, шағ ымдарды қ абылдау мен қ арауды осы Конституциялық заң да белгiленген мерзiмде қ амтамасыз ететiндей етiп ұ йымдастырады.

Азаматтар мен ұ йымдардың сайлау заң намасын бұ зушылық тар туралы ө тiнiштерiн, егер осы Конституциялық заң да ө згеше кө зделмесе, сайлау комиссиялары шағ ым тү скен кү ннен бастап бес кү ннiң iшiнде қ арайды.

Сайлау комиссиясының жә не оның мү шелерiнiң шешiмдерi мен iс-ә рекеттерiне (ә рекетсiздiгiне) жасалғ ан шағ ымды, егер осы Конституциялық заң да ө згеше кө зделмесе, жоғ ары тұ рғ ан комиссия шағ ым тү скен кү ннен бастап ү ш кү ннiң iшiнде қ арайды. (V990836)

Ескерту. 49-бапқ а ө згерiс енгiзiлдi - Қ Р 1999.05.06 N 375, 2004.04.14 N 545, 2005.04.15 N 44 Конституциялық заң дарымен.

50-бап. Қ азақ стан Республикасының сайлау туралы заң дарын бұ зғ аны ү шiн жауаптылық

1. Тұ лғ а:

1) сайлау комиссиясының жұ мысына араласқ ан;

2) дауыс беруге кедергi келтiрген;

3) кандидатты, партиялық тiзiмдердi тiркеуге байланысты мiндеттердi орындауғ а кедергi келтiрген;

4) дауыстарды санауғ а жә не сайлау қ орытындыларын анық тауғ а байланысты мiндеттердi орындауғ а кедергi келтiрген;

5) кандидатты, саяси партияны сайлау мақ сатында ө зiнiң лауазымдық немесе қ ызмет жағ дайының артық шылық тарын пайдаланғ ан;

6) сайлау қ ұ жаттарын қ олдан жасағ ан;

7) дауыстарды кө рiнеу қ ате санағ ан;

8) сайлау нә тижелерiн кө рiнеу қ ате айқ ындағ ан;

9) дауыс беру қ ұ пиясын бұ зғ ан;

10) Республика азаматының ө з сайлау қ ұ қ ығ ын еркiн жү зеге асыруына зорлық -зомбылық жасау, алдау, қ орқ ыту, сатып алу жолымен кедергi келтiрген жағ дайда заң мен белгiленген қ ылмыстық жауаптылық та болады.

2. Тұ лғ а:

1) осы Конституциялық заң ның талаптарына сә йкес мә лiметтердi бермеген немесе жарияламағ ан;

2) сайлау комиссиясының ө з қ ұ зыретi шегiнде қ абылдағ ан шешiмiн орындамағ ан;

3) сайлау алдындағ ы ү гiттi кандидатты, саяси партия ұ сынғ ан партиялық тiзiмдi тiркегенге дейiн, сайлау кү нi не соның алдындағ ы кү нi жү ргiзген;

4) сайлау алдындағ ы ү гiт жү ргiзу қ ұ қ ығ ына кедергi келтiрген;

5) кандидаттар, саяси партиялар туралы кө рiнеу жалғ ан мә лiметтер таратқ ан немесе олардың ар-намысы мен қ адiр-қ асиетiне нұ қ сан келтiретiн ө зге де iс-ә рекеттер жасағ ан;

6) сайлау комиссиясы мү шелерiнiң қ ұ қ ық тарын бұ зғ ан;

7) азаматтардың сайлаушылар тiзiмiмен танысу қ ұ қ ығ ын бұ зғ ан;

8) сайлаушылар тiзiмдерiн жасау ү шiн сайлаушылар туралы жалғ ан мә лiметтер берген;

9) басқ а адамдар ү шiн дауыс беру мақ сатымен азаматтарғ а сайлау бюллетеньдерiн берген;

10) сайлауғ а қ атысу ү шiн демалыс бермеген;

11) бұ қ аралық ақ парат қ ұ ралдары арқ ылы сайлау алдындағ ы ү гiт жү ргiзу талаптарын бұ зғ ан;

12) анонимдi ү гiт материалдарын дайындағ ан немесе таратқ ан;

13) ү гiт материалдарын қ асақ ана жойғ ан немесе зақ ымдағ ан;

14) кандидаттарғ а, партиялық тiзiмдерiн ұ сынғ ан саяси партияларғ а олардың сайлау қ орларынан тыс қ аржылық (материалдық) қ олдау кө рсеткен;

15) кандидатты сайлау ү шiн шет мемлекеттерден, ұ йымдардан, азаматтардан, азаматтығ ы жоқ адамдардан қ айырмалдық алғ ан;

16) сайлауғ а байланысты қ оғ амдық пiкiрге сұ рау салу жү ргiзудiң талаптарын бұ зғ ан;

17) сайлауда кандидаттардың, саяси партиялардың сенiм бiлдiрiлген адамдарының, бұ қ аралық ақ парат қ ұ ралдарының ө кiлдерi мен байқ аушылардың заң ды қ ызметiне кедергi келтiрген жағ дайда Қ азақ стан Республикасының заң дарында белгiленген ә кiмшiлiк жә не ө зге де жауаптылық та болады.

3. Осы Конституциялық заң ның бұ зылуы анық талғ ан кезде сайлау комиссиясы сотқ а не прокуратурағ а жү гiнуге қ ұ қ ылы.

4. Кандидат, саяси партия осы Конституциялық заң ның талаптарын бұ зғ ан кезде, кандидатты тiркеуден бас тарту немесе тiркеудiң кү шiн жою ү шiн негiз болып табылатын талаптарды қ оспағ анда, оларғ а ескертiледi, ал қ айта бұ зғ ан кезде тиiстi сайлау комиссиясы кандидатты, партиялық тiзiмдi тiркеу туралы шешiмнiң кү шiн жояды.

Ескерту. 50-бап жаң а редакцияда - Қ Р 2004.04.14 N 545 Конституциялық заң дарымен.