Тарау. Тасымалдаудан туындайтын мiндеттемелер бойынша жауапкершiлiк

73-бап. Тасымалдау жө нiндегi мiндеттемелердi бұ зғ аны ү шiн жауапкершiлiк

1. Тасымалдаудан туындайтын мiндеттемелердi орындамағ ан немесе тиiсiнше орындамағ ан жағ дайда тараптар Қ азақ стан Республикасының Азаматтық кодексiнде, осы Заң да жә не темiр жол кө лiгi саласындағ ы ө зге де нормативтiк қ ұ қ ық тық актiлерде, Қ азақ стан Республикасының халық аралық шарттарында, тасымалдау ережелерiнде, сондай-ақ осылардың негiзiнде жасалғ ан шарттарда белгiленген негiздер бойынша жә не мө лшерде жауапты болады. < *>

Мiндеттеменi бұ зғ ан тарапты жауапқ а тарту, қ ұ қ ығ ы бұ зылғ ан тараптың талап етуi бойынша ғ ана жү ргiзiледi.

2. Тараптардың осы Заң да белгiленген жауапкершiлiктi шектеу немесе жою мақ сатындағ ы келiсiмдерi жарамсыз болып табылады.

Тараптар ө зара келiсiм бойынша жауапкершiлiк мө лшерiн ұ лғ айта алады, сондай-ақ тасымалдау шарты бойынша қ осымша жауапкершiлiк кө здей алады.

3. Тасымалдау жө нiндегi мiндеттемелердi орындамағ аны немесе тиiсiнше орындамағ аны ү шiн тасымалдаушылардың ө зара жауапкершiлiктерi осы Заң да, жү ктердi, жолаушыларды тасымалдау ережелерiнде, сондай-ақ тасымалдаушылар арасындағ ы шарттарда белгiленедi.

4. Тасымалды бiрнеше тасымалдаушы жү зеге асырғ ан жағ дайда олар жө нелтушiнiң (жү к жө нелтушiнiң), алушының (жү к алушының) алдында багаждың, жү ктiң, жү к-багаждың жоғ алғ аны, жетiспеушiлiгi, бұ зылғ аны (бү лiнгенi), жеткiзiп беру мерзiмiн ө ткiзiп жiбергенi ү шiн ортақ жауапкершiлiкте болады.

5. Егер тасымалдаушы басқ а тасымалдаушының, жү к жө нелтушiнiң, жү к алушының, тармақ иеленушiнiң, экспедитордың кiнә сiнен жауапқ а тартылса, оның кiнә лiлерге керi талап қ оюғ а қ ұ қ ығ ы бар.

Ескерту. 73-бапқ а ө згерiс енгiзiлдi - Қ азақ стан Республикасының 2004.07.09. N 596 Заң ымен.

74-бап. Тұ рақ сыздық айыбы

1. Жү к тасымалы бойынша мiндеттемелердi орындамағ аны немесе тиiсiнше орындамағ аны ү шiн кiнә лi тарап Қ азақ стан Республикасының Азаматтық кодексiнде, осы Заң да немесе шартта белгiленген мө лшерде тұ рақ сыздық айыбын тө лейдi.

2. Тасымалдаушығ а тиiстi тө лемдi мерзiмiн ө ткiзiп тө легенi ү шiн Қ азақ стан Республикасының Азаматтық кодексiнде бө тен адамдардың ақ ша қ аражатын заң сыз пайдаланғ аны ү шiн белгiленген жауапкершiлiк мө лшерiнде тұ рақ сыздық айыбы алынады.

3. Тараптардың ө зге шарттары болмағ ан ретте тө лем жасалғ ан сомадан, ең алдымен - тұ рақ сыздық айыбының сомасы, ал қ алғ ан бө лiгiнен борыштың негiзгi сомасы ө теледi.

75-бап. Жолаушының ө мiрi мен денсаулығ ына келтiрiлген зиян ү шiн тасымалдаушының жауапкершiлiгi

Тасымалдаушы жолаушының ө мiрi мен денсаулығ ына келтiрiлген зиянның салдарынан туындайтын мiндеттемелер бойынша Қ азақ стан Республикасының Азаматтық кодексiне сә йкес жауапты болады.

Жолаушының ө мiрi мен денсаулығ ына келтiрген зиян ү шiн тасымалдаушының жауапкершiлiгi жолаушының поезда отырғ ан жә не вокзал аумағ ында поезғ а отырғ ызу (одан тү сiру) кезiнде туындайды.

76-бап. Тасымалдаушының багажды, жү ктi, жү к-багажды жоғ алтқ аны, олардың жетiспеуi немесе бұ зылуы (бү лiнуi) ү шiн жауапкершiлiгi

1. Тасымалдаушы жү ктi, багажды, жү к-багажды тасымалдауғ а алғ ан кезден бастап жү к алушығ а, алушығ а берген кезге дейiн олардың сақ талуын қ амтамасыз етуге мiндеттi.

2. Багажды, жү ктi, жү к-багажды жоғ алтқ аны, оның жетiспеуi, бұ зылуы (бү лiнуi) ү шiн мү лiктiк жауапкершiлiк оларды қ абылдағ ан - тапсырғ ан кезден бастап ауысады.

3. Тасымалдауғ а қ ұ ндылығ ы жарияланбай қ абылданғ ан жү ктi жоғ алтқ аны, оның жетiспеуi немесе бұ зылуы (бү лiнуi) ү шiн тасымалдаушы мына мө лшерде:

1) жоғ алтқ ан немесе жетiспеген жағ дайда - жоғ алғ ан немесе жетiспеген жү ктiң қ ұ ны мө лшерiнде;

2) бұ зылғ ан (бү лiнген) жағ дайда - жү ктiң қ ұ ны тө мендеген сома мө лшерiнде жауапты болады.

Жү ктiң қ ұ ны сатушының шотында, шартта кө рсетiлген бағ а негiзге алынып, ал ол болмағ ан кезде салыстырмалы жағ дайларда осығ ан ұ қ сас тауарлар ү шiн алынатын бағ а негiзге алынып анық талады.

4. Тасымалдауғ а қ ұ ндылығ ы жарияланып тапсырылғ ан багаж бен жү к-багажды, сондай-ақ жү ктi жоғ алтқ аны, олардың жетiспеуi немесе бұ зылуы (бү лiнуi) ү шiн тасымалдаушы жарияланғ ан қ ұ ндылығ ы мө лшерiнде жауапты болады.

5. Тасымалдаушы осы баптың 3 жә не 4-тармақ тарында кө зделген зиянның орнын толтырумен бiрге, егер тасымал ақ ысы олардың қ ұ нына кiрмейтiн болса, клиентке жоғ алтқ ан, жетiспеген, бұ зылғ ан (бү лiнген) багажды, жү ктi, жү к-багажды тасымалдау ү шiн алғ ан тасымал ақ ысын қ айтарады.

6. Багаж, жү к, жү к-багаж жеткiзiп беру мерзiмiнен жетi кү н ө ткеннен кейiн жоғ алды деп есептеледi.

Багаж, жү к, жү к-багаж аталғ ан мерзiм ө ткеннен кейiн келген жағ дайда, алушы оларды қ абылдай алады жә не тасымалдаушының жоғ алтқ аны ү шiн тө леген сомасын қ айтара алады.

7. Егер тасымалдаушы жү ктiң немесе багаждың жоғ алуы, жетiспеуi немесе бұ зылуы (бү лiнуi) ө зiнiң кiнә сiнен болмағ анын дә лелдей алмаса, жү ктiң немесе багаждың жоғ алуына жауап бередi.

8. Темiр жол кө лiгi жү кқ ұ жатында кө рсетiлген мә лiметтерге сә йкес келмейтiн жү ктi берген жағ дайда, мұ ндай жү ктi тасымалдаушы тиеген болса, ол жү к алушы алдында жү ктiң темiр жол кө лiгi жү кқ ұ жатында кө рсетiлген қ ұ ны мө лшерiнде, оны жоғ алтқ анмен бiрдей жауапкершiлiкте болады.

77-бап. Жү к тасымалдау жоспары бойынша ө тiнiмдердi орындамағ аны ү шiн жауапкершiлiк

1. Тасымалдаушы қ абылданғ ан ө тiнiмге сә йкес кө лiк қ ұ ралдарын бермегенi, ал жү к жө нелтушi жү ктi ұ сынбағ аны, сондай-ақ берiлген кө лiк қ ұ ралдарын пайдаланбағ аны ү шiн, айлық есептiк кө рсеткiш шамасынан мынадай мө лшерде процентпен есептелетiн айыппұ л тү рiнде ө зара мү лiктiк жауапкершiлiкте болады:

1) жү ктi контейнерлермен тасымалдағ анда:

брутто салмағ ы қ оса алғ анда бес тоннағ а дейiн ә р контейнер ү шiн он бес процент;

брутто салмағ ы қ оса алғ анда бес тоннадан он тоннағ а дейiн ә р контейнер ү шiн отыз процент;

брутто салмағ ы он тоннадан артық ә р контейнер ү шiн алпыс процент;

2) жү ктi рефрижератор вагондардан, транспортерлардан басқ а вагондарда тасымалдағ ан кезде - ә р вагон ү шiн бiр жү з елу процент;

3) рефрижератор вагондарда, транспортерларда тасымалдағ ан кезде - ә р вагон, транспортер ү шiн екi жү з тоқ сан процент.

2. Жү ктi (вагондармен ғ ана тасымалдау белгiленген) тар табанды темiржол желiлерiмен тасымалдағ ан кезде - осы баптың 1-тармағ ында кө зделген айыппұ лдардың елу процентi мө лшерiнде мү лiктiк жауапкершiлiкте болады.

3. Жү к тасымалдау ө тiнiмiн орындамағ аны ү шiн айыппұ л вагондарды, контейнерлердi пайдаланғ аны ү шiн тө лемге қ арамастан алынады.

4. Тасымалдаушының қ абылданғ ан ө тiнiмге сә йкес жылжымалы қ ұ рамның берiлмегенi ү шiн айыппұ л тө леуi оны жылжымалы қ ұ рамды беру жө нiндегi одан ә рi атқ аратын мiндеттемелерден босатпайды. Жылжымалы қ ұ рам жү к жө нелтушiмен келiсiлген ұ зартылғ ан мерзiмде берiлмеген жағ дайда, егер тасымалдаушы жылжымалы қ ұ рамның берiлмеуi ө зiнiң кiнә сiнен болмағ анын дә лелдемесе, тасымалдаушы тиiстi қ аржы жылына арналғ ан республикалық бюджет туралы заң да белгiленген 5 еселенген айлық есептiк кө рсеткiш мө лшерiнде тұ рақ сыздық айыбын тө леуге мiндеттi. < *>

Ескерту. 77-бапқ а ө згерiс енгiзiлдi - Қ азақ стан Республикасының 2004.07.09. N 596 Заң ымен.

78-бап. Вагондар мен контейнерлердi ө з бетiмен иеленiп алғ аны, бұ зғ аны немесе жоғ алтқ аны ү шiн жауапкершiлiк

1. Тасымалдаушы, жү к жө нелтушi, жү к алушы, сондай-ақ басқ а да тұ лғ алар ө здерiне тиесiлi емес вагондарды, контейнерлердi ө здерiнiң тасымалдары, жү ктерiн сақ тауы ү шiн пайдалануғ а, сондай-ақ олардың иелерiнiң рұ қ сатынсыз, егер бұ л тиiстi шарттарда кө зделмесе, тиеу ү шiн пайдалануғ а қ ұ қ ығ ы жоқ.

2. Мұ ндай талапты сақ тамағ аны ү шiн кiнә лi тарап вагондарды, контейнерлердi пайдаланғ аны ү шiн ақ ы тө леумен қ атар кө лiк қ ұ ралдары иесiнiң алдында вагондарды, контейнерлердi пайдаланғ аны ү шiн тө ленетiн ақ ы мө лшерiндегi айыппұ л тү рiнде мү лiктiк жауапкершiлiкте болады.

3. Осы баптың 2-тармағ ында кө зделген айыппұ лды тө леу кiнә лi тарапты Қ азақ стан Республикасының Азаматтық кодексiмен белгiленген иеленушi алдындағ ы мү лiктiк жауапкершiлiктен босатпайды.

79-бап. Жү ктi жеткiзiп беру мерзiмдерiн бұ зғ аны ү шiн жауапкершiлiк

1. Жү ктi жеткiзiп беру мерзiмiнiң ө тiп кеткен ә р тә улiгi ү шiн, соның iшiнде тiкелей аралас қ атынаста тасымалдағ ан кезде жолдың темiр жол бө лiгi ү шiн, егер тасымалдаушы мерзiмнiң ө тiп кеткенi ө зiнiң кiнә сiнен болмағ анын дә лелдей алмаса, жү к алушығ а темiр жол кө лiгiмен тасымалдағ аны ү шiн тасымал тө лемiнiң бес процентi мө лшерiнде, бiрақ тасымал тө лемiнiң елу процентiнен аспайтын мө лшерде айыппұ л тө лейдi.

Тасымалдаушығ а тиесiлi емес бос вагондарды жеткiзiп беру мерзiмiн ө ткiзiп жiбергенi ү шiн де тасымалдаушыдан осы мө лшерде айыппұ л алынады.

2. Жү к жө нелтушi, жү к алушы, экспедитор Қ азақ стан Республикасы заң дарының тауарлар экспортына, импортына, транзитiне арналғ ан қ ұ жаттарды ресiмдеу жө нiндегi талаптарын бұ зғ аны, оның салдары кеден, шекара немесе бақ ылау жасау тү рлерiнiң басқ а да органдарының вагондар мен контейнерлердi кiдiртiп қ оюына ә кеп соқ қ аны ү шiн тасымалдаушының пайдасына вагондарды, контейнерлердi пайдалану ақ ысы мө лшерiнде айыппұ л алынады.

80-бап. Жолаушыларды, багажды, жү к-багажды жеткiзiп беру мерзiмдерiнiң бұ зылғ аны ү шiн жауапкершiлiк

1. Тасымалдаушы багажды, жү к-багажды жеткiзiп беру мерзiмiнiң ө тiп кеткен ә р тә улiгi ү шiн жолаушығ а, алушығ а, егер мерзiмнiң ө тiп кетуi ө зiнiң кiнә сiнен болмағ анын дә лелдей алмаса, жол жү ру ақ ысының он процентi мө лшерiнде, бiрақ жол жү ру ақ ысының елу процентiнен аспайтын мө лшерде айыппұ л тө лейдi.

Жеткiзiп беру мерзiмiнiң ө тiп кетуi багаж, жү к-багаж жеткiзiлуге тиiс тә улiктегi сағ ат жиырма тө рттен бастап есептеледi.

2. Багажды, жү к-багажды жеткiзiп беру мерзiмдерiн бұ зғ аны ү шiн айыппұ л тө леу тасымалдау ережелерiне сә йкес жолаушының, алушының ө тiнiшi бойынша жалпы нысандағ ы актiнiң негiзiнде жү ргiзiледi.

3. Жолаушылар тасымалдайтын жолаушы поезының жө нелтiлуiн кiдiрткенi, сондай-ақ баратын темiр жол станциясына кешiгiп келгенi ү шiн тасымалдаушы, егер кiдiру немесе кешiгу тежеусiз кү штiң салдарынан болғ анын дә лелдей алмаса, жолаушының шеккен залалын ө тей отырып, оғ ан кешiккен ә р сағ ат ү шiн жол жү ру қ ұ жаты (билетi) қ ұ нының ү ш процентi мө лшерiнде айыппұ л тө лейдi.

Ө ндiрiп алынғ ан айыппұ лдың сомасы жол жү ру қ ұ жатының (билеттiң) қ ұ нынан аспауғ а тиiс.

Жолаушы поезының кешiккенi ү шiн айыппұ л тө леу тасымалдау ережелерiне сә йкес жолаушының ө тiнiшi бойынша жү ргiзiледi.

81-бап. Багажды, жү ктi, жү к-багажды тасымалдау шарттарын бұ зып тасымалдауғ а ұ сынғ аны ү шiн жауапкершiлiк

1. Темiр жол кө лiгi жү кқ ұ жатында жү ктiң атауын, оның ерекше қ асиеттерiн немесе қ ажеттi алдын ала сақ тық шараларын дұ рыс кө рсетпегенi, сондай-ақ тасымалдауғ а тыйым салынғ ан жү ктi жө нелткенi ү шiн жү к жө нелтушiден тасымалдаушының пайдасына осы жағ дай салдарынан келтiрiлген шығ ындарды ө теумен қ атар, тасымалдау қ ұ нының бес есе мө лшерiнде айыппұ л ө ндiрiп алынады.

2. Багажды, жү к-багажды жө нелтушi тасымалдауғ а тыйым салынғ ан багажды, жү к-багажды тасымалдағ аны ү шiн тасымалдаушы алдында тасымалдау қ ұ нының бес есе мө лшерiндегi айыппұ л тү рiнде жауапты болады, ал Қ азақ стан Республикасының заң дарымен кө зделген жағ дайларда ә кiмшiлiк немесе қ ылмыстық жауапқ а тартылады.

82-бап. Вагонғ а, контейнерге артық жү к тиегенi ү шiн жауапкершiлiк

Вагонғ а, контейнерге жү к кө терiмдiлiгiнен (сыйымдылығ ынан) артық жү к тиегенi ү шiн жү к жө нелтушiден тасымалдаушының пайдасына келтiрiлген залалдарды ө теумен қ атар, тасымал ақ ысының елу процентi мө лшерiнде айыппұ л ө ндiрiп алынады.

Ескерту. 82-бапқ а ө згерiс енгiзiлдi - Қ азақ стан Республикасының 2004.07.09. N 596 Заң ымен.

83-бап. Вагондарды, контейнерлердi жү ктi тү сiргеннен кейiн тазаламағ аны ү шiн жауапкершiлiк

1. Тасымалдаушының тазаланбағ ан вагонды, контейнердi қ абылдаудан бас тартуғ а қ ұ қ ығ ы бар. Вагонның, контейнердiң тазалауда тұ рғ ан уақ ытына жү к алушы тасымалдаушығ а пайдаланғ аны ү шiн ақ ы тө лейдi.

2. Вагонды, контейнердi тазалаудан бас тартқ аны ү шiн жү к алушыдан тасымалдаушының пайдасына тазалау жө нiндегi жұ мыс қ ұ нының екi есе мө лшерiнде айыппұ л ө ндiрiп алынады.

84-бап. Жылжымалы қ ұ рамды, контейнерлердi, тү сiретiн тасымалдау қ ұ ралдарын бұ зғ аны немесе жоғ алтқ аны ү шiн жауапкершiлiк

Жылжымалы қ ұ рамды, контейнерлердi, тү сiретiн тасымалдау жә не пакеттеу қ ұ ралдарын бұ зғ аны немесе жоғ алтқ аны ү шiн кiнә лi тараптан меншiк иесiнiң (иеленушiнiң) пайдасына жоғ алғ ан мү лiктiң немесе қ ажеттi жө ндеудiң қ ұ ны, сондай-ақ жоғ алғ ан мү лiк немесе қ ажеттi жө ндеу қ ұ нының елу процентi мө лшерiнде айыппұ л ө ндiрiп алынады.

85-бап. Вагондарды кiрме жолдарғ а берудi, олардан алып кетудi кешiктiргенi ү шiн жауапкершiлiк

1. Вагондарды кiрме жолдарғ а беру жә не олардан алып кету, кiрме жолдарды пайдалану шарттары бойынша тасымалдаушы темiр жолдардың кiрме жолдарындағ ы тиеу жә не тү сiру (жү ктен босату) орындарына (орындарынан) вагондарды берудi, алып кетудi, қ абылдауды кешiктiргенi ү шiн ә р вагонғ а сағ атына айлық есептiк кө рсеткiш шамасының 1, 7 процентi мө лшерiнде айыппұ л тө леу тү рiнде жауаптылық та болады.

Айыппұ л аталғ ан шарттарда кө зделген вагондарды беру, алып кету мерзiмiн бұ зғ ан кезден бастап кешiктiрiлген бү кiл уақ ытқ а есептеледi.

2. Вагондарды отыз минуттан аз уақ ытқ а кешiктiру есепке алынбайды. Вагондарды отыз минуттан бiр сағ атқ а дейiнгi мерзiмге кешiктiру толық бiр сағ атқ а есептеледi.