Студопедия

Главная страница Случайная страница

Разделы сайта

АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника






Яҙырға өйрәтеү нигеҙҙәре.






Аң латма яҙ ыу

Башланҡ ыс класта тә ү башлап башҡ орт телендә уҡ ырғ а, яҙ ырғ а ө йрә теү, башҡ орт телен предмет булараҡ ө йрә неү һ ә м уҡ ыу процесында социаль тә жрибә туплау уҡ ыу программаһ ы нигеҙ ендә тормошҡ а ашырыла.Федераль хө кө мә т стандарттарының талаптарына ярашлы бала башҡ орт теле буйынса белем алыу менә н бер рә ттә н яң ы йә шә ү шарттарына яраҡ лы тормош тә жрибә һ е тупларғ а, уң ышлы уҡ ыусы һ ә м эшмә кә р шә хес сифаттарына эйә булырғ а тейеш.

Башланғ ыс мә ктә птә тә ү башлап грамотағ а ө йрә теү осоронда уҡ уҡ ыусыны ү рҙ ә бейә н ителгә н йү нә лештә рҙ ә ү ҫ тереү ө сө н иркен мө мкинселектә р асыла, шарттар тыуҙ ырыла. Уҡ ытыусы тарафынан ошо йү нә лештә системалы ойошторолғ ан эш уларҙ ы тулыһ ынса тормошҡ а ашырыуғ а булышлыҡ итә. Бала туғ ан телендә аралаша, башҡ а фә ндә рҙ е лә шул телдә ө йрә нә. (ә сә теле балағ а аң -белемгә эйә булыу, мө ғ лү мә тле булыу, фекерлә ү һ ә м ү ҙ -ара аралашыу сараһ ы ла булып хеҙ мә т итә. Был йә һ ә ттә н ә сә телен ө йрә неү предмет булараҡ уның бейә һ ен арттыра һ ә м уҡ ытыусығ а юғ ары талаптар ҡ уя. Тыуғ ан илебеҙ Рә сә й, республикабыҙ Башҡ ортостан, туғ ан тел, халҡ ыбыҙ, башҡ а миллә т халҡ ы менә н татыулыҡ, дулыҡ, тирә -яҡ мө хит уларҙ ы һ аҡ лау- яҡ лау башҡ орт грамотаһ ына ө йрә неү, белем юғ ары кимә лдә булырғ а тейеш. Уҡ ыу-фекерлә ү һ ә м телмә р эшмә кә рлегенең тө п тө рҙ ә ренең береһ е. Шуғ а к-рә, башланғ ыс мә ктә птә уҡ ыу дә рестә ре, фә н булараҡ, балағ а белем биреү, тө рлө яҡ лап ү ҫ ешен тә ьмин итеү һ ә м тә рбиә лә ү ҙ ә мө һ им урын алырғ а тейеш.

Уҡ ыу планы.

Уҡ ытыу башҡ орт телендә ойошторолғ ан мә ктә птә ргә тә ҡ дим ителгә н был уҡ ыу программаһ ы Рә сә й Федерацияһ ының дө йө м белем биреү буйынса икенсе быуын дә ү лә т стандарттары талаптарына таянып ҡ оролдо.

Уҡ ыу йылына сә ғ ә ттә р һ аны:

1-се класс «Бү лә к» 66 сә ғ ә т (33 азна x 2 сә ғ ә т).

Башҡ орт телендә тә ү башлап уҡ ырғ а,

яҙ ырғ а ө йрә теү нигеҙ ҙ ә ре.

Башланғ ыс мә ктә птә грамотағ а ө йрә теү осоронда, балаларҙ ы телмә р эшмә кә рлегенә ө йрә теү тө п йү нә леш булып тора. Был баланы грамотағ а ө йрә теү ҙ ә н башлап, артабан аң лап тасуири уҡ ыу, грамоталы яҙ ыу, мә ҙ ә ниә тле аралашыу кү некмә лә рен формалаштырыу, йә ғ ни интеллектуаль-эшмә кә р, комуникатив шә хес тә рбиә лә ү ҙ е кү ҙ уң ында тота. Балағ а рухи йө кмә ткә һ алыу, ә хлаҡ и тә рбиә биреү, эстетик, эмоциональ зауыҡ формалаштырыу туғ ан тел аша бойомғ а ашырыла. Был йә һ ә ттә н телмә р эшмә кә рлегенә ө йрә теү ҙ ур ә һ ә миә ткә эйә.

Был ө лкә лә эш Л.С.Выготский, П.Я.Гальперин, Н.В.Талызина, Л.А.Занков, Д.Б.Эльконин – В.В.Давыдов, Л.Е.Журова һ ә м Ж..Кейекбаев, Н.К.Дмитриев, Н.Х.Ишбулатов, К.Г.Ишбаев, А.А.Ғ ә ллә мов, Т.Х.Аслаев, Х.А.Толомбаевтың фә нни-теоретик идеяларына нигеҙ лә неп ҡ оролғ ан.

Башҡ орт теле программаһ ы «Мә ғ ә риф тураһ ындағ ы закон»ғ а, Рә сә й Федерацияһ ының икенсе быуын дө йө м белем биреү хө кү мә т стандарттарына, «Башҡ ортостан халыҡ тары телдә ре законы», «Башҡ орт мә ғ ә рифын ү ҫ тереү концепцияһ ы» һ ә м башҡ а норматив документтарғ а таянып эшлә нде. Был документтарҙ а милли мә ктә птә рҙ ә туғ ан телде тейешле кимә лдә уҡ ытыу, уның мө һ им проблемалары, заманса уҡ ытыуҙ ың бурыстары, йү нә лештә ре, юлдары билдә лә нде.

Рә сә й мә ғ арифын модернизациялау концепияһ ында мә ғ ариф алдына ҡ уйылғ ан тө п маҡ сат – баланы шә хес итеп ү ҫ тереү. Рә сә й Федерацияһ ының мә ғ арифты ү ҫ тереү программаһ ында ла «Дө йө м белем биреү мә ктә бен модернизациялау нигеҙ ҙ ә уҡ ыусыларғ а билдә ле кү лә мдә белем биреү ҙ е генә кү ҙ урында тотмай, ә уны шә хес булараҡ ү ҫ тереү танып белеү һ ә м эшмә кә рлек һ ә лә ттә рен кү реү» ҡ ыҙ ыл һ ыҙ ыҡ ө ҫ тө нә алынғ ан. Шул маҡ саттан сығ ып башҡ орт телен уҡ ытыуҙ ың тө п мә сьә лә лә ре билдә лә нде:

-телмә р эшмә кә рлеген формалаштырыу: тың лау, һ ө йлә ү, уҡ ыу, яҙ ыу;

-тел системаһ ын (фонетика, лексика, орфография, орфоэпия, грамматика, пунктуация) ө йрә неү;

- башҡ орт теле фә не аша тирә -яҡ ты, йә ғ ни баланы уратып алғ ан мө хитте, объекттарҙ ы, кү ренештә рҙ е танып белергә ө йрә теү;

-башҡ орт теле ғ илемен ө йрә нгә ндә баланың шә хси мө мкинселектә рен иҫ ә пкә алып, уның һ ә лә тен, эрудицияһ ын формалаштырыу ө сө н шарттар тыуҙ ырыу:

- тел ғ илемен ө йрә неү процесында универсаль уҡ ыу эш тө рҙ ә ренә ө йртеү; уҡ ыу эшмә кә рлегенең тө п компоненттарын һ ө лә штереү (уҡ ыу мә сьә лә һ е, проблема ҡ уйыу; эште планлаштырыу, ойоштороу, уҡ ыу мә сьә лә һ ен сисеү; эште баһ алау; рефлексив-контроль эшмә кә рлек);

-милли ү ҙ аң ды формалаштырыуғ а нигеҙ һ алыу.

Башҡ орт мә ктә птә рендә уҡ ытыу һ ә м тә рбиә эше башҡ орт телендә бойомғ а ашырыла. Шуның ө сө н башҡ орт теле балағ а башҡ а фә ндә рҙ е ү ҙ лштереү ҙ е тормошҡ а ашырыусы ҡ орал булып тора. Был йә һ ә ттә н туғ ан аралашыу, уҡ ытыусы һ ә м тиҫ терҙ ә р менә н мө нә сә бә т ҡ ороу; мә ғ лү мә т белем алыу сығ анағ ы итеп ҡ улланыуы маҡ сат итеп ҡ уйыу зарур. Тимә к, башҡ орт теле баланы тирә -йү нде танып белеү, мә ғ лү мә т, белем алыу, тыуғ ан еренә, халҡ ына, теленә һ ө йө ү тә рбиә лә ү сараһ ы булып та тора. Шуғ а кү рә уҡ ыу процесында туғ ан телде ө йрә неү ҙ ең баһ аһ ы арта, роле тағ ы кө сә йә тө шә. Башланғ ыс звеноны тамамлағ ас, ә сә теле (башҡ орт теле) урта һ ә м юғ ары звеноларҙ а балағ а ү ҫ еш кимә лен камиллаштырыу ҡ оралы булып хеҙ мә т итә.

Тә ҡ дим ителгә н уә ыу программаһ ы нигеҙ ендә башҡ орт телен ө йрә неү, туғ ан телдә мә ҙ ә ни аралышыу, ү ҙ -ара кешелә р менә н заманса мө ғ ә мә ле итеү оҫ талығ ын юғ ары коммуникатив кимә лгә ҡ уйыу ө сө н уҡ ытыу-тә рбиә эштә рен заманса аралашыу, коммуникатив эшмә кә рле мө нә сә бә т ҡ ороу ҡ оралы итеп, кү рһ ә телгә н маҡ саттарғ а ярашлы итеп ойошторорғ а кә рә к.

Башҡ орт теленә ө йрә теү программаһ ының






© 2023 :: MyLektsii.ru :: Мои Лекции
Все материалы представленные на сайте исключительно с целью ознакомления читателями и не преследуют коммерческих целей или нарушение авторских прав.
Копирование текстов разрешено только с указанием индексируемой ссылки на источник.