Оперативті журнал. Қосалқы станциядағы оперативті құжаттаманы басқару

Оперативті журнал қ осалқ ы станцияның оларғ а қ ызмет кө рсетуі кезінде оперативті жұ мысшының қ ызметінің нә тижелерін хронологиялық ретпен жазуғ а арналғ ан.

Мұ нда ауысымды қ абылдау мен тапсыру жатады, қ осалқ ы станцияның қ алыпты сұ лбасынан ауытқ у туралы жә не жабдық тың қ алыпты жұ мысының режимі туралы мә ліметтер, ү кімдер мен ауыстырып қ осу туралы келіссө здер, сондай-ақ, ауыстырып қ осудың орындалуы туралы хаттар, жабдық тың техникалық кү йі туралы ескертулер жазылады, қ оғ аушы жерлендірулерді алу жә не салу тізімі, сақ тандыру орнындағ ы ауыспалы жерлендіру тізімі жү ргізіледі. Оғ ан жабдық тың автоматты сө ну уақ ыты жә не релелік қ орғ аныс қ ондырғ ысы мен автоматиканың жұ мысы туралы мә ліметтер белгіленеді. Сонымен бірге, ауысымды қ абылдаушы жұ мысшының білуі қ ажет, сондай-ақ, кә сіпорын жетекшілігінің, қ осалқ ы станцияның жұ мысы мен оперативті жұ мысшының қ ызметін бақ ылауды жү зеге асыратын мә ліметтер жазылады.

Оперативті журнал формасы келіссө здердің дыбыс жазбаларының тізімді жазбаларының ең кө п рационалды талаптарына жауап беруі керек. Диспетчермен тікелей арна бойынша оперативті келіссө здерді басқ ару кезінде дыбыс жазбаларының қ осылуы телефон тұ тқ асын алумен автоматты жү ргізілуі керек.

Апатты оперативті келіссө здерді жою кезінде оперативті журналғ а жазылмайды. Олар дыбыс жазғ ыш қ ондырғ ымен белгіленеді, сондық тан, келесі апаттық жағ дайды талдау ү шін ө те маң ызды ә р уақ ытта ағ ымдағ ы уақ ыт деп аталатын келіссө з кезінде ә дет бойынша жұ мыс істеу қ ажет. Негізгі оқ иғ а уақ ытында апатты жою ү рдісінде бө лек қ ағ аз бетінде жазылуы тиіс. Апат туралы барлық мә ліметтер жә не оны жою жеткілікті қ алыпта (жабдық тың атауын, уақ ытын, релелі қ орғ аныста жә не автоматикада жұ мыс істетін қ ондырғ ы атауы, апат себебі, жабдық ты тексеру мен алдын ала жасалғ ан ә рекеттер нә тижелері жә не т.б.) апатты жағ дай басылғ аннан кейін оперативті журналғ а жазылады.

Жұ мысшының кез келген оперативті келіссө здері келіссө з жү ргізуші объектінің қ ызметімен жә не тұ лғ аның тегімен, қ айтымды хатымен басталуы керек. Келіссө з нақ ты ә рі анық болу керек. Келіссө з кезінде жабдық тың қ ысқ артылғ ан белгісін жә не оперативті ә рекеттің атауын қ олдануғ а рұ қ сат етілмейді, демек, телефонмен сө йлесу кезінде сө зді қ ысқ арту бұ рмаланғ ан жә не тү сініксіз болуы мү мкін. Оперативті журналғ а жазу кезінде, керісінше, энергожү йедегі жабдық атауларын жә не қ абылданғ ан оперативті ә рекет атауларын мү мкіндігінше қ ысқ артқ ан дұ рыс.

Олардың кейбірін кө рсететін болсақ:

КД - энергожү йенің кезекші диспетчері; ЭТК КД – электрлік торап кә сіпорнының кезекші диспетчері; ЭТА КД - электрлік торап ауданының кезекші диспетчері; Қ С К – қ осалқ ы станция кезекшісі (нө мірін кө рсетуімен); ОШБ К - оперативті-шығ у бригадасының кезекшісі; коммутациялы аппарат, релелік қ орғ аныс қ ондырғ ысы мен автоматика (аппараттың, ол жататын электрлік тізбек, релелік қ орғ аныс қ ұ рылғ ысы жә не автоматиканың кө рсетуімен) Қ осу - қ осу (қ осулы), Сө нд. - сө ндіру (сө ндірулі); Т, AT - трансформатор, автотрансформатор (нө мірінің кө рсетуімен); ТКРА – трансформация коэффициентін реттеу автоматы; Қ - қ осқ ыш (байланысын кө рсетуімен); ША – шиналық ажыратқ ыштар (байланысын жә не шина жү йесіне қ ажетті саймандарды кө рсетуімен); СА – сызық тық ажыратқ ыштар (байланысын кө рсетуімен); ШЖА – шина жалғ ағ ыш айырғ ыш; АА– айналма айырғ ыш; СА – секциялы айырғ ыш (шина секциясын кө рсетумен); ш. а. ж. – шинаның айналма жү йесі; ш. ж. – шина жү йесі (рим санының нө мірін кө рсетуімен, мысалы I ш. ж.); секц. – шина секциясы (араб санының нө мірін кө рсетуімен, мысалы, 2-ші секц.).

Оперативті журналдағ ы жағ дайлар қ атары жабдық тың бө лек белгіленген элементтерінде жабдық тың берілген элементіне жә не басқ а да жабдық тарғ а қ атысты кернеу класы сияқ ты ерекше белгілер жазылады.

Қ осалқ ы станцияның электрлік байланыстарының қ алыпты сұ лбасы деп, қ осалқ ы станцияның аз немесе кө п уақ ыт ұ зақ тығ ындағ ы қ алыпты жұ мыс режимінің сұ лбасын атайды. Қ осалқ ы станцияның қ алыпты режимінің жұ мысы электрлік торап жұ мысының сенімділігі мен ү немділігінің талаптарына жауапты сұ лбаның, оның бө лек элементтерінің жү ктемелерінің, кү штік жабдық тың максималды жұ мысқ а қ абілеттілігінің, шинадағ ы берілген мә н шегіндегі шекті мә ннен аспайтын кернеу дең гейінің кү йін, сондай-ақ, релелік қ орғ аныс қ ұ рылғ ысы мен автоматиканы сипаттайды.

Қ алыпты сұ лбадан оперативті сұ лбаның айырмашылығ ы, ол қ осалқ ы станция жабдығ ының нақ ты кү йін: коммутациялы аппараттардың, жерлендіруші қ ондырғ ылардың, релелік қ орғ аныс қ ондырғ ысы жә не автоматиканың ағ ымдағ ы уақ ыттағ ы нақ ты жағ дайын бейнелейді. Оперативті сұ лбадағ ы ө згерістер осындай операциялар жү ргізілгеннен кейін тікелей енгізілуі керек.

Коммутациялы аппараттардың жә не ә р тү рлі қ ондырғ ылардың нақ ты кү йі оперативті сұ лбада аппараттың немесе қ ондырғ ының символдарының жанындағ ы шартты белгілердің енгізілуімен бейнеленеді.

Ауыстырып қ осу бланкасында қ осалқ ы станцияның басты сұ лбасындағ ы коммутациялы аппарарттармен жә не коммутациялы аппараттардың оперативті тогының тізбегімен жасалынатын операциялар, стационарлы жерлендіргіштерді қ осу жә не ажырату бойынша операциялары, сонымен бірге, ауыспалы жерлендіруді салу мен алу бойынша, сө ндіргіш қ ондырғ ылармен, тексеру блоктары, ауыстырып қ осқ ыш, рубильник жә не т.б., релелік қ орғ аныс жә не апатқ а қ арсы автоматика тізбегіндегі жабдық ты фазалау бойынша, телемеханика қ ондырғ ыларымен жә не т.б. операциялар кө рсетіледі.

Уақ ыттың типтік нормалары жә не электрмен жабдық тау қ ондырғ ыларын жө ндеу мен қ ызмет кө рсетуіндегі технологиялық карталары

Алдын ала жоспарлау жө ндеуінің графигі жергілікті шарттың типтік нормасы бойынша анық талғ ан жұ мыстың ә р тү ріндегі есептік ең бек шығ ынының негізінде қ ұ рылады. Осындай типтік норма есебімен жұ мысшының жұ мысының қ ауіпсіздігін; орындаушылар қ ұ рамын; орындалатын жұ мыс шартын; механизм, қ ұ ралдар, қ ұ рылғ ылар тізімдерін қ амтамасыз ететін операциялар жү йелілігін анық тайтын технологиялық карта қ ұ рылады.

Тү йіспелі торап бригадасының жұ мысын тексеру жө ндеу жұ мысының басқ а тү рлерінің ө ндірістік ә дістері мен ретін анық тайтын арнайы технологиялық картаны ө ң деу қ ажеттілігін анық тады. Онда жұ мыс сапасы тек қ ана жұ мыс жетекшісі мен бас электромонтердың жұ мыс тә жірибесіне тә уелді емес, зерттеу жә не алдың ғ ы қ атарлы жұ мыстарды барлық тү йіспелі торап аудандары бойынша тарату жұ мысты жең ілдетеді. Кү рделі, ағ ымдағ ы жө ндеулердің жә не тартылым қ осалқ ы станциясының жабдық тарын профилактикалық тексеру ү рдістерінің технологиялық картасы туралы да осылай айтуғ а болады.

Технологиялық карталар алдың ғ ы қ атарлы жұ мыстарын қ абылдау тә жітибесін кең ейтуге, қ ызмет кө рсетуші жұ мысшының білімін жақ сартуғ а, ө ндірістік жұ мыс кезінде жұ мысшының қ ауіпсіздігін жоғ арылатуғ а мү мкіндік береді.

Олардың негізіне жетекші жә не техникалық кө рсеткіштің ереже талаптары, сонымен бірге, электрмен жабдық тау қ ондырғ ыларының техникалық қ ызмет кө рсету, жө ндеу жә не тексеру бойынша нұ сқ аулар; жабдық туралы анық тамалық мә ліметтер; темір жолдың алдың ғ ы қ атарлы тә жірибесі жә не қ ондырғ ы бойынша ғ ылыми-зерттеу жә не оқ у институттарының ө ң деу нә тижелері, электрмен жабдық тау қ ондырғ ысын пайдалану жә не монтаждау енгізіледі.

Негізгі назар технологиялық қ ызмет кө рсету негізінде диагностикалау, тексеру жә не ө лшеу бойынша, ә сіресе, диагностикалық тексеру мен ө лшеу кезінде (арнайы техникалық қ ұ ралдар мен қ ұ рылғ ылар кө мегімен) тозу дә режесін жә не тексерілген элементтердің кү йін бағ алауғ а, ағ ымдағ ы, кү рделі жө ндеулер орындау немесе ауыстыру қ ажеттілігін табатын қ ателіктерді немесе шектелген норма мен параметрлерден ауытқ уды анық татын технологиялық картаны ө ң деуге аударылады.

Технологиялық картада тұ тынушылардың электрлік қ ондырғ ыларын пайдалану ережесінің талабынан алдың ғ ы типтік нормадан басқ а, тартылым қ осалқ ы станциясының, қ оректендіру пункті жә не электендірілген темір жолдарды секциялау жабдық тарын жө ндеу жә не техникалық қ ызмет кө рсету бойынша нұ сқ амалар; фотохронометражды бақ ылау; техникалық есептер; жабдық тың, тексерілетін аппараттың, ө лшеуіш қ ұ ралдар мен қ ұ рылғ ылардың техникалық сипаттамасы; оны толық жетілдіру бойынша шаралар мен ең бекті ұ йымдастыру ұ йымдарының нә тижелері; жұ мыстың алдың ғ ы қ атарлы ә дістерін енгізу жә не зерттеу нә тижелері есепке алып уақ ыт нормасын кө рсетеді.

Уақ ыт нормасына техниканың қ азіргі заманғ ы дең гейі жә не ө ндіріс пен ең бекті ұ йымдастыру технологиялары жатады, олар кестеде кө рсетілген барлық орындаушылардың жұ мыс бірлігіне ең бек шығ ынын бейнелейді. Бұ л ереженің ерекшелігі тү йіспелі торапты жө ндеу жә не қ ызмет кө рсетуі бойынша жұ мыстағ ы тек қ ана технологиялық карталар болып табылады. Олардың санын жұ мыс орнын шектеуге ү шін сигналисттер орындаушылардың сандық қ ұ рамына кірмейтін жерлерде анық тайды. Нұ сқ амамен, жергілікті шарт тізімімен жұ мыс ө ндірісіндегі наряд дә лелденеді.

Технологиялық картада келтірілген уақ ыт нормалары тек қ ана оперативті уақ ытты дә лелдейді жә не тө мендегілерге кеткен ең бек шығ ындарын есептемейді:

- алдын ала негізгі жұ мыс басталғ анғ а дейін орындалып, дайындалғ ан жұ мыстар, мысалы, механизм жұ мысына кедергі келтірушілерді қ ондырғ ылар мен сымдардың жұ мыс істеу аймағ ынан шығ ару жә не монтаждау;

- ә р тү рлі ө лшеулер (габариттерді, сымдардың биіктігі мен ұ зындығ ын, қ ондырылғ ан параметрлерді жә не т.б), сонымен бірге, тірек, іргетас орнатылғ ан орынды бө лу немесе алдын ала тікелей орында жұ мыс басталғ анғ а дейін ө ткізуші эскиздердің қ ұ рылуы бө лу;

- технологиялық картаның «Жү йелі технологиялық ү рдіс сұ лбасы» кестесіне енбейтін жә не ө ндірістік базада дайындық жұ мыстарын жү ргізу кезінде арнайы қ ұ ралдармен, аппараттармен параметрлерді ө лшеу жә не электрлік тексеру;

- кейбір бұ йымдардың металл блоктарын дә некерлеу, мысалы, қ ұ рылымның жә не тү йіндердің ә р тү рлі тектерін дайындау жә не т.б. бойынша ригель, басқ а да дә некерленген жә не темір ұ сталығ ының жұ мыстары.

Орындаушылар қ ұ рамының сандық ө згерісі кезінде уақ ыт нормасын қ айта санау қ ажет емес. Қ осалқ ы станция қ ондырғ ыларын мен жабдық тарын профилактикалық тексеру жә не ағ ымдағ ы жө ндеудегң уақ ыт нормасында келесілер есептелген:

- нормаланғ ан ө ндірістік процеске қ атысты негізгі жұ мысты орындауда жә не негізгі жұ мысты орындауды қ амтамасыз ететін ә рекетте шығ ындалғ ан оперативті уақ ыт Т_оп;

- берілген жұ мысты орындауғ а жә не оның аяқ талуымен, алынғ ан материалдар, бө лшектер, қ ұ ралдар, қ ұ рылғ ылар, монтаждық жә не қ орғ аушы саймандарғ а байланысты, жұ мыс аймағ ының шегіндегі орындаушылардың дайындық пен жә не жұ мысты аяқ тауына, 50м арақ ашық тық қ а дейінгі материалдар мен аппаратураларды ауыстыруына байланысты олардың берілген кү н бойынша нұ сқ амадан ө туіне кеткен дайындық -қ орытындылау уақ ыты;

- барлық жұ мыс кү ні бойы – қ ұ ралды, материалды, саймандарды, қ ұ жаттамалар мен басқ а да жұ мыс орнындағ ы заттарды тазалау жә не тарату, жұ мыс орнындағ ы қ ұ ралдарды дайындау жә не тексерілетін аппараттарды тазалау, ө ндірістік жұ мыспен қ амтамасыздандыратын жұ мыс орнын қ алыпты кү йде ұ стауғ а кететін жұ мыс орнының қ ызмет кө рсету уақ ыты Т_об;

- қ алыпты ең бекке қ абілетті, жеке гигиенаны (жуыну, қ ол жуу, қ айта киіну) жә не табиғ и қ ажеттіліктерді сақ тау мақ сатында демалу ү шін жұ мысшылар пайдаланатын демалыс жә не жеке қ ажеттіліктер уақ ыты Т_отл.

Оперативті уақ ыт нормалары уақ ыттың абсолютті мә нінде қ ойылғ ан.

Дайындық -қ орытындылау ә рекетіндегі нормалар, жұ мыс орнына қ ызмет кө рсету, сонымен бірге, демалыс жә не жеке қ ажеттіліктер нормативті коэффициенттерден оперативті уақ ытта анық талады жә не тө мендегілерді қ ұ райды:

- дайындық -қ орытындылау ә рекетінде - оперативті уақ ыттан 8, 5% немесе нормативті коэффициент тү рінде К_ПЗ = 0, 085;

- жұ мыс орнына қ ызмет кө рсетуде – оперативті уақ ыттан 5, 8% немесе К_об = 0, 058;

- демалыс жә не жеке қ ажеттіліктерде – оперативті уақ ыттан 4, 7% немесе К_отл= 0, 047. Нормаланушы жұ мыстар майда сериялы жә не жеке ө ндіріске жатады. Бұ ғ ан сә йкес уақ ыт нормасын жұ мыс ө лшеуінде анық тау келесі формуламен орындалады:

, (2.21)

мұ ндағ ы А_пз, А_об, А_отл – қ ызмет кө рсететін жұ мыс орнының дайындық -қ орытындылау ә рекетіндегі пайызбен ө рнектелген нормативті коэффициенттері;

- ө лшеу жұ мысындағ ы оперативті уақ ыттың шығ ындар суммасы.

Уақ ыт нормасын есептеу мысалы. НКФ-220 кернеу трансформаторын ағ ымдағ ы жө ндеу нормасына сә йкес оперативті уақ ыт нормасы мынағ ан тең:

, (2.22)

Ө лшегіштегі уақ ыт нормасы мынаны қ ұ райды:

Жұ мыс орнына қ ызмет кө рсететін дайындық -қ орытындылау ә рекетінде абсолютті мә ндегі уақ ыт нормасы демалыс жә не жеке қ ажеттіліктер нормативті коэффициентке сә йкес оперативті уақ ыт нормасын кө бейтумен анық тайды:

Т_пз = 220, 6 х 0, 085 = 18, 75 ад.мин;

Т_об = 220, 6 х 0, 058 = 12, 79 ад.мин;

Т_отл = 220, 6 х 0, 047 = 10, 37 ад.мин.

Бө лек тү йіндер мен бө лшектерді ауыстыруда; ерекше жағ дайда қ ажетті операцияларды орындауда; орындаушыларды ө ндірістік базадан жұ мыс орнына жә не керісінше ауыстыру, сонымен қ атар, объектіні бір жерден басқ а жерге ауыстыру; ө ндірісте оперативті ауыстырып қ осуда уақ ыт нормада есептелмеген.

Жабдық бө лшектері мен бө лек тү йіндерін ауыстыру жұ мысты шлентті норма «Тартылым қ осалқ ы станциясының жабдық тарын кү рделі жө ндеудегі типтік уақ ыт нормасы» бойынша нормалауғ а тура келеді.

Ө ндірістік базадан жұ мыс орнына жә не керісінше ө ту, сондай-ақ, бір жұ мыс орнынан басқ а 0, 5км-ден жоғ ары арақ ашық тық қ а ө ту уақ ытын 1км-де 0, 2 сағ ат есебімен немесе кө лік қ олдану кезінде жергілікті норматив бойынша нормалау қ ажет.

Оперативті ауыстырып қ осудағ ы уақ ыт шығ ыны 2.15-кестедегі уақ ыт нормативінің жұ мысты ұ йымдастыруғ а тә уелді уақ ыт нормасына қ осу тү рінде қ абылданады.

Оперативті ауыстырып қ осуғ а келесі операциялар жатады:

Жұ мыс орны-ө ндірісті дайындау кезінде қ ажетті сө ндірулер; ескерту плакаттарын ілу; жұ мыс орнына қ ателесіп кернеу берілгенде жерлендіру салу немесе ө лшемін қ абылдау; жұ мыс орнын шектеу; жабдық ты жұ мысқ а қ осқ анда – жерлендіруді алу, уақ ытша шектеуді жою, жабдық ты қ осу.

Орындаушылармен жұ мысты оперативті ауыстырып қ осуды орындау немесе оперативті жұ мысшымен оперативті ауыстырып қ осуды орындауды орындаушы жұ мысын кү ту кезінде уақ ыт нормасына оперативті ауыстырып қ осуда уақ ыт қ осады.

2.15-кесте

Оперативті ауыстырып қ осудағ ы уақ ыт нормативі

Орындаушылардың сандық қ ұ рамы кү рделілігі жә не жұ мыс кө лемі есебімен қ абылданады, бірақ, қ ауіпсіздік талаптарына сә йкес кемінде 2 адам болу керек.

Жұ мыстың ең бек сыйымдылығ ының жоғ арылауы қ ысқ ы уақ ытта климаттық коэффициентімен қ ысқ арады:

Температуралық аймақ 1 2 3 4 5 6

Климаттық коэффициент 1, 01 1, 03 1, 06 1, 08 1, 09 1, 17

Қ осалқ ы станция, секциялау посты мен параллель байланыс пункттарын қ ар басып қ алатын аймақ тарда орналастыру кезінде қ арғ а қ арсы кү рестегі ең бек шығ ындары климаттық коэффициентке тең қ осымша ең бек шығ ындарының коэффициентімен есептеледі.

Жө ндеуші жұ мысшыны жұ мыс орнына ауыстыру жә не керісінше жағ дайда ауыстыру коэффициенті К_п қ олданылады.