Студопедия

Главная страница Случайная страница

Разделы сайта

АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника






Аккумулятор батареясын ағымдағы жөндеу






Батареяны ағ ымдағ ы жө ндеу жылына 1 рет қ ұ рамында екі жұ мысшысы бар бригадамен жү ргізіледі. Жө ндеуден бұ рын батарея журналындағ ы жазбаларды мұ қ ият тексереді,, ал РҚ Ж немесе зертхананың электромеханик-аккумуляторшысы жә не электр қ ондыруды (аккумулятор батареясының қ ызмет кө рсетуі бойынша электромеханик) пайдалануғ а жауапты тұ лғ а оның элементтерінің 1/3-інен сынама алады (сонымен бірге элемент нө мірлері жыл сайын сынама алу ү шін ө згереді).

Жө ндеу басталғ анғ а дейін оның кө лемін анық тайды жә не бө лшектер мен материалдардың қ ажетті санын дайындайды: қ алыптасқ ан пластина, сілтіден айырғ ан сепараторлар, элементтен электролитті қ ұ йып алуғ а арналғ ан ыдыстар мен қ ұ тылар, толық 1, 18г/см электролит, 20-25л тазартылғ ан су, қ абырғ аны бояуғ а арналғ ан бояулар, стеллаждар, шиналар мен вентиляциялы қ ораптар.

Ә р элементтің пластинасының кү йін анық тау ү шін батареялардың қ ызмет кө рсетуі кадмийлі электродпен орындалады. Кадмийлі электрод ө зімен бірге 6-8мм диаметрлі 60-80мм ұ зындық тағ ы стерженьді немесе 4-6см2 бетті пластинаны ұ сынады. Электродтың жоғ арғ ы бө лігіне резең келі оқ шауламамен сымды дә некерлейді, ал дә некерлеу орны асфальтты лакпен жә не оралғ ан оқ шауламалы лентамен жабылады. Қ олданыста болмағ ан электрод алдын ала 1, 18 г/см3 меншікті салмақ пен екі-ү ш кү н аккумуляторлы қ ышқ ылды ерітіндіде ұ сталады. Электродты қ ышқ ылғ а немесе электролитке босатқ анда дә некерлеу орны мен мыс сымның қ ышқ ыл немесе электролитпен дымқ ылдануын бақ ылау қ ажет. Кадмийлі электродтан сымды ө лшеу ү шін оларды 1В-та кемінде 100Ом ішкі кедергісі бар вольтметрдің «минус» қ ысқ ышына қ осады, электрод элементін электролитке пластинағ а жанаспайтындай етіп батырады. Вольтметрдің «плюс» қ ысқ ышынан басқ а сыммен (стерженмен) кезектесіп пайдалы жә не қ арсы пластинағ а жанасады.

Толық зарядталғ ан батареядағ ы тү зетілген пластина кезінде элементтердің пайдалы пластиналарының потенциалының қ атынасы шамамен +2, 15В-қ а, қ арсылары +0, 15В-қ а тең. 1, 8В-қ а дейінгі разрядталғ ан элементтерде пайдалы пластина потенциалы шамамен 1, 96-2В, ал қ арсы пластина 0, 16-0, 2В болады. Пайдалы пластинаның қ ателігінің белгісі олардың потенциалының электролитке қ атынасы 1, 96В-тан тө мен, ал қ арсыларында – олардың потенциалының қ атынасы 0, 2В-тан жоғ ары болып табылады.

Ө лшеудің жоғ ары дә лдігін қ амтамасыз ету ү шін кадмийлі электродтың кебуіне рұ қ сат етілмейді.

Ақ аулы пластиналы элемент ө те мұ қ ият бақ ыланады, басқ а белгілері бойынша (қ исайту, сепараторлардың қ ирауы, пайдалы жә не қ арсы пластинадағ ы қ аспақ танудың ө су шегі) қ ателіктерді анық тайды.

Зарядталғ ан батареяның ә р элементінде электролит тығ ыздығ ы +15°С жұ мыс температурасында ыдыстың барлық биіктігінде бірдей болу керек жә не 1, 2-1, 21 г/см3 дең гейде ұ сталады, ареометрмен жоғ арғ ы жә не тү птік бө лікті тексереді. Бұ л кезде пипетканың шығ ару саң ылаулары (ареометр орналастырылғ ан алмұ ртты тү тікше) шө гіндінің ылғ алдану дең гейіне дейін жетпеуі керек жә не электролит жинағ ында шө гінді пипеткағ а берілмеуі керек (тү біндегі қ абатты ө лшеу кезінде).

Егер электролиттің ыдыстың жоғ арғ ы бө лігіндегі жә не тү біндегі тығ ыздығ ы 0, 02 г/см-ден артық айырмашылық та болса, оны 2, 45В кернеулі батареяның толық зарядталғ ан қ абаты бойынша тең естіру керек жә не 0, 5сағ бойы ә р элементте тығ ыздық ты нормағ а дейінгі жалпы жетуімен қ айталап ө лшеу жү ргізу қ ажет. Электролит тығ ыздығ ындағ ы айырмашылық 0, 02 г/см3-тан жоғ ары қ абат бойынша ыдыстың тү пкі бө лігіндегі тазартылғ ан судың дұ рыс қ ұ йылмағ анын кө рсетеді. Су электролиттің жоғ арысына қ ұ йылмау ү шін ө те мұ қ ият бақ ылау керек.

Ыдыстарды ауыстыру жә не жө ндеуді ондағ ы жарылу, шұ ң қ ыр жә не басқ а да ақ аулар болғ ан кезде орындайды. Батарея жү ктемесін жө ндеу басталғ анғ а дейін ЗПУ-ғ а ө ткізеді, жеке қ ажеттіліктер шинасынан ажыратады жә не сақ тандырғ ыштарды алады. Екі полярлық тың пластиналарының қ орғ асын қ ұ лақ шаларын кеседі, оларды ыдыстан суырып алады жә не сыйымдылық тағ ы тазартылғ ан сумен (бө лек пайдалы жә не қ арсы) кедергі жасайды. Ыдыстан шланга кө мегімен алдын ала дайындалғ ан бө телкеге грушамен қ ұ йылады; одан соң ыдысты жө ндейді.

Бұ л кезде пластинаны дұ рыс пайдаланғ ан кездің ө зінде салыстырмалы тү рде қ исаю, сілтілену, қ аспақ танудан жылдам тозады. Бұ дан басқ а, пайдалы пластинаның қ ызмет кө рсету мерзімі қ арсы пластинанікінен екі есе аз.

Пластинаны ауыстыру келесі ережелерді сақ тай отырып орындалады: бір полярлы жаң а жә не ескі пластиналарды бір элементте қ оюғ а болмайды; қ арсы пластинаны ауыстыру кезінде элементтің барлық пайдалы пластиналарын ауыстыру қ ажет; арнайы қ абырғ алық пластиналар орнына қ арапайым қ арсы пластинамен ауыстыруғ а болмайды. Кө п кө лемдегі пластинаны ауыстырғ анда оны жаң асымен ауыстырғ ан жө н, ал ескілерін артық сапада қ олданады.

Пластинаның барлық кешенін ауыстыру қ ажеттілігінде мақ сатқ а сә йкес дұ рыс емес батарея элементтерін кеседі, пластиналарды сорттайды, тү зетілгендерін тазартылғ ан сумен жуады жә не олардың элементтерінің мү мкін санын жинақ тайды. Қ алғ ан элементтерді алдын ала қ алыптасқ ан пластиналардың жаң асынан жинайды. Ыдысқ а пластинаны орнатудан бұ рын жоғ ары сапалы дә некерлеумен қ амтамасыз ету ү шін олардың қ ұ лақ шаларын металл щеткамен тазалайды.

Аккумулятор батареясын тексеру кезінде электролиттің барлық элементтерінің кернеуін, тығ ыздығ ын жә не температурасын ө лшейді.

Батареяның элементтерінің кернеуін 3В шкаласындағ ы оқ шауланғ ан пластинада қ ондырылғ ан вольтметрмен ө лшейді, вольтметр шығ аруларымен байланысқ ан екі конус электродта қ атаң бекітіледі ә рі электродтар аралық арақ ашық тық элемент аралық байланыс пен жолақ аралық арақ ашық тық қ а тең. Мұ ндай қ ұ рылым ө лшеу кезінде вольтметрді батарея шығ аруларына ың ғ айлы ә рі қ ауіпсіз жалғ ауғ а мү мкіндік береді.

Аккумулятор батареясының жалпы кернеуі ә р элементте тұ рақ ты заряд астында 2, 15В дең гейде тұ руы тиіс. Осы немесе басқ а жағ ында бө лек элементте кернеудің ауытқ уы батареяның қ алыпсыз режимдегі немесе элементтің зақ ымдану (пластина аралық тұ йық талу, пластинаның сілтіленуі жә не т.б.) жұ мысын кө рсетеді. Осындай элементтер ү шін тұ рақ ты бақ ылау қ ойылады жә не қ ажет кезінде оларғ а жө ндеу жү ргізіледі.

Электролит тығ ыздығ ы мен температурасын ареометр мен термометрге сә йкес жү йелі ө лшеп тұ рады.

Электролиттің жә не тазартылғ ан судың зиянды қ оспаларын, ә сіресе, кү шті тозу мен пластинаның зақ ымдануын болдыратын жоғ ары қ ұ рамды темір, марганец хлоры мен мысын анық тау ү шін химиялық талдау батареяның ө здігінен зарядталуын жоғ арылатады жә не сепараторды бұ зады. Мұ ндай талдауды химиялық зертханада жү ргізеді.

Қ алыптасқ ан батарея сыйымдылығ ын тексеру металл немесе 10-сағ аттық разряд тогына тең тұ рақ ты ток шамасы бойынша сұ йық реостатта толық зарядталғ ан батарея разрядымен жү ргізу қ абылданғ ан. Осындай разрядты ток ү шін А сағ -тағ ы батареяның номиналды сыйымдылығ ы электролиттің +25°С температурасында кепілдендіреді; егер тексерілген электролиттің температурасы одан ерекшеленетін болса, онда батарея сыйымдылығ ы келесі формуламен +25 °С температурағ а келтіріледі:

 

, (2.20)

 

мұ ндағ ы t разряд кезіндегі электролиттің орташа температурасы, °С; Сг - t температурасында фактілі алынғ ан батарея сыйымдылығ ыА сағ; 0, 008 – температуралық коэффициент.

 

Батареяның келтірілген сыйымдылығ ы тө лқ ұ жатта кө рсетілген зауыттық мә ліметпен сә йкес келуі керек, ал 10 жыл пайдаланғ аннан соң - алғ ашқ ыдан 70%-дан азын қ ұ райды.

Ө лшеу ү шін разряд кезінде кемінде 0, 5 классты амперметрмен жә не вольтметрді қ олданады; разрядты тогының, электролит тығ ыздығ ының жә не оның температурасының шамасының жазбасын тең уақ ыт аралығ ы (1сағ -тан аспайтын) арқ ылы жү ргізеді.

Батарея разряды батарея ө зінің кепілдендірілген сыйымдылығ ын жоғ алтпағ анша немесе элементтердің кө бісі 1, 75В-қ а дейін (ең терең разряд тіпті бө лек элементерге рұ қ сат берілмейді) тү спегенше жалғ асады. Кернеу алу кезінде элементтердің бірінің 1, 85В-қ а дейінгі кернеуін ә р 15 мин сайын ө лшейді, 1, 8В-қ а дейін кернеу алу кезінде разряд соң ын ұ стау ү шін (элементтегі кернеу 1, 75 В) кернеуді бақ ылауды ү здіксіз жү ргізеді. Қ андай да бір элементтің сондай кернеуіне дейінгі разряд кезінде басқ а элементтердің кернеуін тезірек ө лшейді жә не барлық батареяны разрядты тізбектен ажыратады. Ө лшеу нә тижесі бойынша батареяның фактілі сыйымдылығ ын (фактілі разрядты токты разряд уақ ытында ө ткізу) есептейді жә не қ алғ ан элементтерді анық тайды. Егер батарея кепілдендірілген сыйымдылығ ын бермесе, онда бө лек элементтерді ө лшеуге тура келеді жә не олардың кернеулерін ө лшеумен қ алып қ ойғ андарын анық тайды. Тозғ ан топтарды кадмийлі электродпен табады.

Стартерлы аккумулятор батареясы, қ озғ алмалы тартылым қ осалқ ы станциясы ү шін 1, 7В-қ а дейінгі ең нашар элементте (10-сағ атты разрядты ток кезінде) кернеу алу кезіндегі разрядтың аяқ талуына рұ қ сат етіледі.

Аккумулятор батареясының қ ызмет кө рсетуі кезіндегі техникалық қ ауіпсіздік жә не ең бекті қ орғ ау. Батареяны ағ ымдағ ы немесе кү рделі жө ндеуде жұ мыс ү кім бойынша орындалады. Ағ ымдағ ы пайдалану қ атарында (батарея параметрлерін ө лшеу, тазартылғ ан суды қ ұ ю жә не т.б.) жұ мысты тартылым қ осалқ ы станциясында қ ызмет ететін оперативті-жө ндеу жұ мысшысының жалғ ыз ө зі жү ргізуі мү мкін.

Ү йлестіру-тарту вентиляцисын зарядтан бұ рын қ осады жә не газ жоғ алғ аннан кейін сө ндіреді (заряд аяқ талғ аннан кейін 1, 5 сағ аттан кешіктірмей).

Аккумуляторлы ғ имаратта болуы керек нә рселер:

- электролиттің тү зілуі жә не оны ыдысқ а қ ұ ю ү шін ә йнек немесе фарфорлы шү мекті 1, 5-2л сыйымдылық ты сапты аяқ (немесе қ ұ мыра);

- сілтілі батарея ү шін соданың бейтараптандырушы ерітіндісі (5%) қ ышқ ылды жә не борлы қ ышқ ыл немесе сірке су эссенциясы ү шін (судың 8 бө лігінің бір бө лігі).

Электролитті, тазартылғ ан сулы жә не бейтараптандырғ ыш ерітінділі барлық ыдыстарда сә йкес жазбалар жапсырылуы тиіс (заттың атауы мен пайыздық қ ұ рамы).

Қ ышқ ылды тиісті тығ ыз тығ ынды, атауы жазылғ ан биркасы бар ә йнек бө телкеде сақ тайды. Қ ышқ ылды бө телкелер батареяны пайдалану ү шін қ ажетті кө лемде жә не аккумулятор батареясы кезінде бос бө телкелер бө лек ғ имаратта сақ талады. Бө телкелер себеттің немесе ағ аш тордың еденіне қ ойылады.

Қ ышқ ылды немесе сілтілі ә йнек бө телкелерді міндетті тү рде екеулеп ә келеді. Бө телкені себетімен бірге арнайы ағ аш жә шікте тұ тқ амен араластырады немесе бө телке себеттің 2/3 биіктігінен шығ ып тұ ратын ортасында саң ылауы бар жә не торлы арнайы зембілмен апарады.

Электролитті дайындау кезінде қ ышқ ылды жайлап (ерітіндінің интенсивті қ ызуының жоғ алуында) тазартылғ ан сулы фарфорлы сапты аяқ тан немесе жылу ұ стағ ыш басқ а ыдыстан жің ішке ағ ыспен қ ұ яды. Бұ л кезде электролит барлық уақ ытта ә йнек стерженмен немесе тү тікшемен яки қ ышқ ылғ а тө зімді пластмассадан жасалғ ан бұ лғ ауышпен араластырады. Қ ышқ ылғ а су қ ұ йып, электролит дайындауғ а тыйым салынады.

Қ ышқ ылмен жә не сілтімен жұ мыс кезінде костюм (қ ышқ ыл ү шін қ ылшық жү нді жә не сілті ү шін мақ та қ ағ азды), резең ке етік (шалбар астынан) немесе галош, резең ке фартук, қ орғ ағ ыш кө зілдірік жә не қ ышқ ылғ а қ арсы резең ке қ олғ ап кию керек.

Қ ышқ ылмен, сілтімен немесе қ орғ асынмен орындалатын барлық жұ мыстарды электр қ ауіпсіздік бойынша IV топпен арнайы оқ ытылғ ан тұ лғ а жү ргізуі тиіс. Аккумулятордағ ы жұ мыс аяқ талғ аннан соң қ ол мен бетті мұ қ ият жуып, ауызды шайқ ау керек.

Аккумуляторлы ғ имаратта пластинаны дә некерлеу бойынша жұ мыстар келесі шарттардың орындалғ анда жү ргізіледі:

- дә некерлеу заряд аяқ талғ ан соң кемінде 2 сағ аттан соң рұ қ сат етіледі. Тұ рақ ты зарядталу ә дісі бойынша жұ мыс істейтін батарея жұ мыс басталғ анша разряд режиміне 2 сағ бұ рын ө ткізілген, ғ имарат жұ мысы басталғ анғ а дейін 2 сағ ат бойы желдетілген болуы керек;

- дә некерлеу кезінде ғ имаратты ү здіксіз желдетіп тұ ру керек;

- дә некерлеу орны отқ а тө зімді қ алқ анмен қ алғ ан батареялардан сақ тайды;

- пайдалану жә не аккумулятор батареясын жө ндеу бойынша нұ сқ ауғ а сә йкес жұ мыс режимі анық талғ ан жә не қ орғ асынмен уланудан қ ұ тылудың байланыстарымен қ ауіпсіздік мө лшері қ абылданғ ан болуы тиіс.

 






© 2023 :: MyLektsii.ru :: Мои Лекции
Все материалы представленные на сайте исключительно с целью ознакомления читателями и не преследуют коммерческих целей или нарушение авторских прав.
Копирование текстов разрешено только с указанием индексируемой ссылки на источник.