Франция журналистикасы: тарихы мен теориясы 3 страница

«Либерасьон». 1980 жылдары Париж газеттерінің ішінде ө з таралымын он жылда кө бейткен басылымдардың бірі. Ү лкен ө згерістер мен жарнаманың БАҚ -на келуімен бұ л газет классикалық капиталистік басылымғ а айналды. Газет бетінде ең кө п жазылатын жанрлар – репортаж бен журналистік зерттеу. Оның таралымы кү рт ө скен (1982 жылы 70 000 дана, 1985 жылы 138 000 дана, 1986 жылы 165 000 дана). 1988 жылы «Либерасьон» таралымынан ө з шың ына жетеді (195 000 дана). Бұ л Миттеранның халық сайлауындағ ы екінші жең ісі мен социалистердің билік басына келуімен байланысты еді. Миттеран жақ таушылары «Либерасьонды» ө зінің бейресми ө кіліне айналдырмақ болады, бірақ «Либерасьонның» ө зі онымен келіспейді, ө з наразылығ ын ашық айтпайды. 1984 жылы «Эко де ля пресс э де ля пюблисите» журналы былай деп жазады: «Либерасьон» - қ азіргі ү кіметтің ресми газеті қ атарында». 1990 жылдың бірінші жартысында басталғ ан газет жаң артылуы қ осымша қ аражатты талап етті. Бұ л ү рдіс ә лемдегі техникалық жарылыспен тұ спа-тұ с келді. 1995 жылы қ ағ аз бағ асының ө суі газеттің жаң а қ иыншылық тарғ а тап болуына септігін тигізді. 1995 жылы «Либерасьон» баспагерлері газет парақ тарының санын 60-пен шектейді. «Либерасьон» ірі индустриалдық топтың иелігіне ө теді. «Шаржер» «Жеррома Сейду» ұ жымы мен «Либерасьон» тобының арасындағ ы қ ол қ ойылғ ан пакт бойынша басылым стратегиясы жө ніндегі маң ызды мә селелерде «Либерасьон» журналистерінде «вето» қ ұ қ ығ ы, статусты ө згерту, акцияларды сату жә не бас директорды таң дау қ ұ қ ығ ы беріледі. 1999 жылы «Либерасьон» таралымы тұ рақ ты болып қ ала береді (170 000 данағ а жуық). Газет ө зінің Интернеттегі сайтын жақ сы қ олдана білді. «Либерасьон» басылымдардың арасынан алғ ашқ ылардың бірі болып 1995 жылы кө ктемде Интернетте сайт ашады. Журналистердің айтуы бойынша «Либерасьон» сайтындағ ы тегін кең естер газеттің қ ағ аз пішініндегі ү лгісін сатып алуына кедергі келтіреді, алайда, «Либерасьон» дағ дарысқ а тап болды, оның жарнамадан тү сетін пайдасының ү лесі 45%-дан 35%-ғ а дейін тө мендеп, таралымы азаяды. Газет жетекшілері ашық тан ашық серіктес іздестіруі туралы жария етеді. «Либерасьонның» талабы - газет бетін жә не тә уелсіздікті сақ тау еді.

«Котидьен де пари». 1974 жылы бұ л басылымның негізін Филипп Тессон қ алағ ан. Талдамалы хрониканың терең дігі мен қ ызғ ылық тылығ ын жә не мә дениетке шолуды бағ алайтын аудитория ү шін шығ арылғ ан басылым. Оның алғ ашқ ы таралымы - 20 000 дана болғ ан. 1977 жылы Парижде «Матен» пайда болғ ан кезде «Котидьен» жағ дайы кү рт тө мендеп кетеді. 1978 жылдың ортасынан бастап шығ уды уақ ытша тоқ татады, ал 1979 жылы қ айтадан басылып, сол бұ рынғ ы таблоидтық пішіндегі ғ ұ мырын жалғ астырады. 1980 жылдың басында басылым тобын қ ұ растыруғ а мү мкіндік туады. Бұ л топқ а «Котидьен де Пари», " Котидьен де Медсен» жә не «Журнал Нувель Питеерер» кірген. Газеттің экономикалық тепе-тең дігі топтың басқ а басылымдары арқ асында ғ ана орнап, газет провинцияларда ө з таралымын кө бейтеді, ел саясатын тиімді пайдалана біледі. Алайда экономикалық қ иындық тар газеттің шығ уын тоқ татуғ а мә жбү р етеді, 1995 жылы ол қ айтадан аяғ ынан тұ рып, сапалы газет болып қ ала береді.

«Партизьен». Алғ аш «Партизьен Либире» 1944 жылы тамызда шық ты. Оның шығ арушылары – Эмильен Амури жә не Клод Беланже. Газеттің айналасында басылым тобын біріктіруге мү мкіндік туады. «Партизьен Либире» бұ қ аралық газет болатын. 1950 жылдардың ортасында ол таралымы жағ ынан бірінші орынғ а шығ ып жә не сол біріншілікті қ атарынан жиырма жыл бойы сақ тайды. «Партизьен Либире» «Иль де Франс» департаментінің аумақ тық басылымы. Газет ұ лттық кө лемде ө з таралымын азайта бастайды. «Партизьен Либиренің» шарық тау шегіне жете алмағ ан себебі, редакциядағ ы ішінара ә леуметтік қ айшылық тар болды. 1986 жылы Амури жұ мысының нә тижесінде провинциялық газеттердің бір бө лігі жаң артылды, алайда таралымы екі есе азайды. 1977 жылы Амури қ айтыс болғ ан соң, газетте қ айтадан ішкі қ айшылық тар туындап, басылым ө з позициясын жоғ алтады. Газеттің негізгі капиталы заң бойынша Амуридің баласы - Филипке ө теді. Газеттің жаң а пішіні жасалады. Жаң а кезең нен бастап ақ парат қ атал сарапқ а салынатын болды. «Партизьен Либиренің» жаң а оқ ырманы пайда болды жә не газет кү ннен-кү нге сапалы ү лгідегі басылымғ а айналады. Газет таралымы 1989 жылы 40 000 данағ а дейін жетті. 1993 жылы тарату мақ сатында жаң а «Ожурдюи» басылымы туралы жариялады. Бірақ 1996 жылдың желтоқ санынан бастап «Партизьен», «Ожурдюи» газеттерінің бағ асы кө теріліп, ү лкен аудиториясы бар бұ л газеттер суреттерді сапалы етіп басуғ а кө п кө ң іл бө ліп, негізгі мазмұ ны ү лкен саясат пен мә дениетке қ атысты сапалы ақ параттарды қ амтиды.

«Юманите» ФКП газеті. Француз қ оғ амы мен зерттеушілері арасында «Инфо-матэн» газетінің пайда болуы кө п талқ ыланады. 1994 жылдың қ аң тарында пайда болғ ан «Инфо-матэн» газеті тез оқ уғ а арналғ ан, ұ лттық газеттерден бағ асы екі есе тө мен, қ ұ ны ү ш франк болатын алғ ашқ ы газет болды. Кө ркем суреттермен безендірілген кіші форматтағ ы (таблоидтың жартысы) 24-желілі газет жастарғ а, кү нделікті баспасө зді оқ ып ү йренбеген қ ала халқ ына арналғ ан болатын. Ол жоғ ары сапалы қ ағ азда басылды, ә ртү рлі тү стерді кең інен қ олдануымен ерекшеленеді. Шағ ын ақ паратпен қ оғ ам ө мірінің барлық жақ тарын қ амтып отырды. Бұ л кішкентай газет француз баспасө зінің ең кү рделі дағ дарыс кезінде нарық та екі жылдан астам уақ ыт ө мір сү реді. Оны жасаушылар кү нделікті ұ лттық газеттердің қ ымбат, оқ ырманның кү нделікті мә селелерінен алыс жә не қ ызық сыздығ ын есепке алып, ә улетті аудиторияны қ амту идеясын тиянақ ты ойлап шығ арды. Газет тіпті бұ рын кү нделікті газеттерге қ ызық пағ ан жаң а оқ ырмандарды тарта білді. Бірақ, баспаханалық қ ызметтерге жә не Париж маң ына тасымалдауғ а кеткен шығ ыннан, «Инфо-матэн-медсен» ақ ысыз қ осымшағ а жазылу жө ніндегі дұ рыс шешімді қ абылдамауынан алты миллион франк шығ ынғ а ұ шырап, 1995 жылдың желтоқ санындағ ы ұ зақ ереуілдің нә тижесінде қ оғ амдық кө ліктің тығ ыны кесірінен (газеттің негізгі аудиториясы – бұ л метро, автобус, қ ала маң ындағ ы поездың жолаушылары болатын) газетті жабуғ а тура келеді. «Инфо-матэннен» кейін 1998 жылы кү нделікті газет шығ арудың ә рекеті жасалды – бұ л социалистік партия кө семдерінің бірі «Котидьен де ля Републик» газеті еді, ол да ұ зақ ө мір сү рмеді.

«Юманите» 1904 жылы Жұ мыс интернационалының Француз секциясының органы (ІІ интернационал) ретінде Жан Жорес негізін қ алағ ан жалғ ыз партиялық кү нделікті газет болды. Француз социалистерінің ыдырауы, 1920 жылғ ы Коминтернге (ІІІ интернационал) қ осылғ ан Француз коммунистік партиясын қ ұ рғ аннан кейін оның органы болып табылды. «Юманите» ХХ ғ асырдағ ы саяси тарих басынан кешкен маң ызды ө згерістерді ө з басынан кешті. Газетте жұ мыс қ озғ алыстарының ө згерістері, тарихи оқ иғ алар, француз баспасө зіндегі ө згерістер кө рініс тапты. Техникалық ү дерістен қ алыспау ү шін 1970 жылдары «Юманите» ө з ө ндірісінің модернизациясын бастады. 1982 жылы газеттің барлық шығ арылымы компьютерленіп, 1989 жылы жаң а баспаханалық жә не редакциялық кешен қ олданысқ а берілді. Бұ л газетке жұ мсалатын шығ ындарды қ ысқ артуғ а мү мкіндік жасады. Ақ ша қ аражаты ескі ғ имараттар мен ерікті салымшылардан алынды. 1991 жылы дирекция ү немдеу мақ сатында 60 жұ мыс орынын қ ысқ артып редакцияның қ айта ұ йымдастырылуын ө ткізді. «Юманите» табыс кө зі ретінде таралым жә не жарнамадан басқ а, оқ ырмандар салымы, еріктілермен жексенбілік шығ арылымды таратуды ұ йымдастырды. Ол 1990 жылы суретпен безендірілген апталық газетке айналып, оның таралымын 108 мың данағ а дейін жеткізді. Оның таралымын (80%) ө з еркімен тасымалдаушылар қ амтамасыз етіп, бұ л шығ ынды қ ысқ артып, оқ ырманмен байланыс орнатты. Шығ ыс Еуропадағ ы коммунистік партиялардың ыдырауы Француз компартиясының басылым таралымын біраз қ ысқ артты. 1989 жылдан бастап «Юманите» таралуы жыл сайын 5-10 пайызғ а тө мендеп отырды (1992 жылы 66 мың дана, 1997 жылы 58 мың дана), таралудың тө мендеуін тоқ тату ү шін газет ө з саясатын бірнеше рет ө згертті. 1997 жылы оның жексенбілік басылымы ө згертіліп «Юманите эбдо» деген атпен шығ а бастады. Бірақ газеттің қ аржылық жағ дайы жақ сармағ ан соң, оғ ан кө мектесу ү шін 2011 жылдың басында «Юманите» капиталының қ ұ рылымы ө згертілді. Инвесторларды біріктірген қ оғ ам қ ұ рылды. Бұ л инвестормен «Ашетт» тобы мен «ТФ-1» телеарнасы болды. Газеттің қ азіргі капиталының 20 пайызы инвесторлардың иелігінде, 40 пайызы газет басшыларында, ФКП ө кілдерінде, 20 пайызы «Юманите» оқ ырмандар қ оғ амында», 10 пайыздан «Юманите» достары» бірлестігінде жә не редакция қ ызметкерлерінде. Оқ ырмандар аудиториясын кең ейту мақ сатында газет ФКП органынан шық ты. «Енді біз партиядан толығ ымен тә уелсізбіз», - деді оның директоры Патрик Йарик. «Юманите» бү гінгі кү ні антиглобалистер секілді жаң а қ озғ алыстарды тарта алды.

«Франс-суар» кө пшілік газеті. « Эрсан» тобының газеті «Франс-суар» 1970 жылдардан бастап кө п дағ дарысқ а ұ шырады. «Франс-суар» 1944 жылы астыртын шық қ ан Қ арсылық тың «Дефанс де ля Франс» газетінің мұ рагері болып табылады. Экономикалық қ иыншылық тар мен редакциядағ ы шиеленістер болуына байланысты 1950 жылдың басында газет «Ашеттің» бақ ылауына алынды, оның редакциясын Пьер Лазарефф басқ арды. Лазарефф командасы «Франс-суарды» табысты баспасө з еткен соң, «Ашетт» оның жұ мысына араласқ ан жоқ. Осындай жағ дай 1960 жылдың ортасына дейін қ ала берді. Таралымы ө сіп отырды, 1947 жылы 360 мың дана, 1950 жылы 500 мың данадан астам, ал 1956-1962 жылдары 1 000000 данадан астамы сатылды. 1950 жылдың соң ында газет ө зінің «алтын ғ асырын» басынан кешті. 1960 жылдың ортасында жағ дай ө згеріп, қ ауіпті бә секелестер ретінде радио жә не телевидение нығ ая бастады. Газет таралуының тө мендеуі 1994 жылғ а дейін жалғ асып, Робер Эрсан ө з оқ ырмандарын жоғ алта бастағ ан газетті сату жө нінде айта бастады. Сә тсіздікке ұ шырағ ан баспасө зді реформалаудың бірнеше мә рте амалдарынан кейін топ газетті сату жө нінде шешімді қ абылдады. «Франс-суарды» бір франкке «Трибюн» экономикалық газет пен «Нувель экономист» журналының бұ рынғ ы иесі Жорж Гон сатып алады. Бірақ жаң а формуланы іздеуге кеткен ү ш айдан кейін жағ дай ө згермеді. Оның таралуы ә сіресе Парижде тө мендей берді. Мың жылдық тың соң ында Францияда кө пшілік бұ қ аралық баспасө з жойылды. Оның орнын ХХІ ғ асырда пайда болғ ан ақ ысыз ақ параттық газеттер «Метро», «20 минут» метро, вокзалдарда, жә не басқ а да кө пшілік орындарда таралатын газеттер басты.

«Эко». Бұ лэкономикалық газетті ағ айындылар Эмиль жә не Робер Серван-Шрейберлер ашқ ан. 1908 жылдан бастап «Эко де л’экспортасьон» ай сайынғ ы бюллетеньнен ө з бастауын алады. 1928 жылы ол негізгі баспасө зге айналғ ан кү нделікті қ осымшасын шығ аруды бастайды. 1930 жылы газеттің таралымы 10 000 данағ а жетті. Францияны оккупациялау кезінде газет басылғ ан жоқ, ол тек 1945 жылы «Эко» атауымен қ айта басылды. Осы кезден бастап бұ л газет Францияның негізгі кү нделікті қ аржылық -экономикалық баспасө зі болып табылады. Экономикалық ақ паратқ а сұ раныстың ө суі «Эконың» оқ ырман аудиториясын кең ейтуіне себепкер болды. «Эко» газеті Парижде, оның аймақ тарында ү здіксіз сұ ранысқ а ие болды, бұ ғ ан баспаханалардың желісі мү мкіндік берді, мұ нда аймақ тарда таралатын даналар факсимильді жолмен басылды. Редакция «Региональные тетради» бө ліміне ақ паратты жеткізіп отыратын тілшілердің кең желісіне сү йенді. Газеттің таралымы 1982 жылы 11 пайызғ а, 1983 жылы 10, 7 пайызғ а ө сті. Біраз бө лігін бө лшектеп сататын Францияның басқ а кү нделікті газеттеріне қ арағ анда «Эко» 90 пайызы жазылу арқ ылы таралады, абоненттердің 85 пайызы жыл сайын жаң арып отырды. Кірістің негізгі бө лігі қ аржылық жарнама мен хабарландырудан тү сіп отырады. 1986 жылы парламент сайлауындағ ы оң шылдардың жең ісі жә не социалистермен ұ лттандырылғ ан кә сіпорындардың жекешелендірілуіне бағ ытталғ ан Ширак ү кіметінің саясаты экономикалық ақ паратқ а зор қ ызығ ушылық туғ ызды. Осы ү рдістің нә тижесінде баспадағ ы экономикалық жә не қ аржылық ақ парат кө лемінің кең еюіне ә келді. 1988 жылдың басында «Эко» газеті «Файнэншл таймсты» басып шығ аратын «Пирсон-Лонгмэн» ағ ылшын баспа тобына сатылды. Бұ л француз баспасө зінің тарихындағ ы газеттің шетел тобының толық меншігіне алғ ашқ ы ө туі еді. Кең, сенімді ақ параттың арқ асында газет оның негізгі жазып алушылары - кә сіпкерлердің арасында беделге ие болды. «Оның қ аржылық жә не іскерлік саладағ ы ә сері жоғ ары, тіпті либерализмнің нағ ыз қ орғ аушысы Жак Ширак оның шетел тобына сатылуына кедергі жасап кө рді», - деп жазады экономикалық бағ ытта баспасө зді зерттеушісі Жак Энно. 1999 жылы «Эко» ө зінің пішінін жаң артып, қ ызметкерлер санын кө бейтіп, газеттің электрондық версиясын дайындап, редакцияны кең ейтті. 1990 жылдың соң ына таман сату 118 000 данағ а дейін ө сті. Редакцияның негізгі кү ші «Эко» беделін сенімді қ аржылық жә не экономикалық ақ паратты жеткізетін ү лгілі баспасө з ретінде танытуғ а бағ ытталғ ан болатын. «Эко» сайты француз газеттерін қ арау саны бойынша бірінші орынды алып отырды. Газеттің редакция ғ имаратында ағ ымдағ ы қ аржылық жә не экономикалық жаң алық тар берілетін телестудиялар жабдық талды. «Нувель обсерватор» апталығ ы: «Француз кү нделікті газеттерінің ең табыстысы, «Эко» ешқ ашан мұ ндай тұ рақ ты жә не табысты болып кө рген емес», -деп жазды.

«Трибюн». 1993 жылы «Кот Дефоссу» жә не «Трибюн де л’экспансеньон» қ аржылық -экономикалық газеттерінің бірігуі нә тижесінде «Дефоссу интернасьонал» басып шығ аратын «Трибюн-Дефоссе» жаң а газет ө мірге келді. Біраз уақ ыттан соң, қ иын экономикалық жағ дайғ а қ арамастан ө зінің капиталын сыртқ ы салымшылардың арқ асында кең ейтуге тура келді. Топтың негізгі капиталы Бернар Арноғ а кө шті. 1990 жылдың ортасында газет «Трибюн» деп атауын ө згертті. Жаң а «Трибюн» 28 желіден тұ рды, оның 20 желісі биржалық курсқ а жә не тек 8 ғ ана редакциялық материалғ а арналды. 1995 жылы «Трибюн» 71 200 000 дана кө лемінде сатылды, оның негізгі бә секелесі «Эко» - 102 200 000 дана сатты. Таралымның ө суі 1990 жылдың соң ында «Эко» жә не «Трибюн» газеттерінде байқ алды.

«Экип» Францияның апта сайын шығ атын спорт тақ ырыбындағ ы газеті. Оның алғ ашқ ы нө мірі 1946 жылы шық ты. Бұ л газетте Францияны азат етуден кейін «Отто» газетінің тілшілері жұ мыс істеді. 1946 жылы оның таралымы 150 мың дананы қ ұ рады, 1950 жылы 290 мың ғ а жетіп он жыл бойы сақ талды, бірақ 1970 жылы газет таралымы ө сіп 1979 жылы 320 мың данағ а жетті. Газет ө з қ ызмет тү рлерін кө бейтті. «Экип-ТВ» телебағ дарламасын шығ арып, Интернетте сайтын ашты. 1980 жылдың соң ынан бастап он жылдай «Экип» тұ рақ ты оқ ырманын сақ тады. Бірақ ө ткен ғ асырдың 1990 жылдарының соң ында ахуал ө згерді. Газет баспасө здегі спорт ақ паратына монополиясын жоғ алта бастады, ө йткені жалпы сипаттағ ы кү нделікті газеттер спортқ а назар аударып отырды. Бұ ғ ан «Монд» эволюциясы куә. Спорттық ақ паратты тарататын теледидарлық каналдар кө бейді, оны Интернет арқ ылы алуғ а мү мкіндік туды. Спорттық ақ парат «Метро» жә не «20 минут» ақ ысыз газеттерінде де бар. Жалпы ақ параттық газеттер жарияланымдары тіпті «Экиптен» де оза бастады. Футболдан ә лем чемпионатындағ ы, регбиден ұ лттық кубок споршыларының сә тсіздіктері де ө з рө лін ойнады.

«Круа» католиктік газеті. Ұ лттық католиктік кү нделікті«Круа» газетінің негізі 1983 жылы қ аланғ ан. Оны «Байяр-пресс» ірі ақ параттық топ басып шығ арады. Жоғ ары біліктілігіне, уақ ытпен санасу шеберлігіне, сондай-ақ біршама оқ ырман аудиторияның адалдығ ына қ арамастан 1980 жылдардың соң ында 88 пайызы жазылым бойынша таралды. «Круа» барлық француз баспасө зі секілді дағ дарысқ а ұ шырады. Соң ғ ы екі он жылдық та оның таралымы тө мендеді. 1990 жылдың ортасында ол таблоидты форматтағ ы 24 желіде тү рлі- тү сті болып шығ арылды. Газетте «Адам жә не оқ иғ а», «Ә лем», «Экономика», «Саясат», «Қ оғ ам», «Мә дениет», «Спорт», «Теледидар жә не радио», «Форум» айдарлары бар, оларда ө зекті оқ иғ алар, қ ұ былыстар туралы сараптамалық мақ алалар басылып, қ оғ амды қ ызық тырғ ан ә ртү рлі мә селелер қ озғ алады. Тек екі айдары ғ ана дінге арналғ ан. «Круа» нағ ыз діни газет емес. Оның материалдары дін мә селелерін кө тереді, халық аралық ө мірге, экономикағ а, ә леуметтік тақ ырыптарғ а арналады, газетте кү нделікті жедел ақ парат та бар. 1999 жылдан бастап таң ғ ы шығ арылымғ а ауысып, соң ғ ы тө рт жыл бойына оның таралымы ө сті. Сатылымы кірістің 80 пайызын қ амтамасыз етеді. Жарнамадан тү сетін қ аржысы қ омақ ты жә не газет жылына екі миллион евро мемлекеттен кө мек алады екен. Бұ л газеттің Интернетте сайты бар, «Круаның» жазылушылары оның ақ паратын ақ ысыз қ олдануына мү мкіндік жасағ ан.

Аймақ тық кү нделікті баспасө з. Франциядағ ы кү нделікті ұ лттық баспасө з аймақ тық баспасө зге ө з орнын бере бастады. Оккупация кезінде Париж газеттері елдің барлық аймақ тары бойынша таралмады, аймақ тық баспасө з сол кезде ө з орнын нығ айтып алды. Аймақ тық баспасө здің таралу дең гейі жоғ ары. Аймақ тық баспасө з табысының кө беюінің себебі, оқ ырманның жергілікті жаң алық тарғ а ү немі қ ызығ ушылығ ы, одан ә рі табысты ө ндіріс, аймақ тық газеттің ү лкен кө лемі, елордадағ ы халық тың азаюы, жұ мысқ а кө лікпен баратын Париждегі оқ ырман санының ө суі. Аймақ тық газеттерді тарату жү йесі аз данамен шектелуге мү мкіндік береді. Жергілікті жарнама берушілер аймақ тық баспасө зді сенімді жә не тиімді қ ұ рал деп санайды. Аймақ тық баспасө з астанада шығ атын газеттерге қ арағ анда аудиовизуалды БАҚ -пен байланысы аз, ең сенімді қ ұ рал деп есептеледі. Оны сатып алушылар кө мекші ретінде кө реді, ө йткені ол ақ паратпен қ оса жарнаманы да береді. Аймақ тық баспасө з тұ рғ ындардың кү нделікті ө міріне қ атысты ақ паратарды кө птеп береді. Астаналық баспасө зге қ арағ анда аймақ тық газеттер техникалық қ айта жабдық талуын ертерек бастап, тү рлі-тү стерді пайдалана бастады. Франциядағ ы шамамен 70 аймақ тық газет 400 жуық газет шығ арады. Аймақ тық баспасө з 1970 жылдың соң ында Париждегіге қ арағ анда кү н кө рісі анағ ұ рлым жақ сы болды. Бә секеге қ абілетсіздері жойылып, аман қ алғ андары монополияланды. 1990 жылдары Францияның кө птеген аймақ тарында бір аймақ тық газет шығ арылды. Ұ сақ қ алалық газеттер ө з кү шін жоғ алта бастады. 1960 жылдың ортасында ірі аймақ тық газеттер ө зінің таралымын ә р аймақ қ а бө ліп алды да олардың таралу аймақ тарынан тыс жерлерде бә секелесуден бас тартты. 1966 жылдан бастап ұ лттық жарнаманы біріктіру туралы келісімдер қ олданыла бастады. 1980 жылдың басынан бері кү нделікті баспасө здің осы санаты ә сер ету саласы бө лігінің таралу концентрациясымен байланысты қ иыншылық тарды басынан кешті. Бұ л «Эрсанғ а» он шақ ты аймақ тық газетті сатып алуғ а мү мкіндік берді жә не бұ л процесс 1950 жылдардың басында басталды. Кү нделікті аймақ тық газеттердің біраз бө лігі тұ рақ сыз жағ дайда қ алды. 1980 жылдан бастап аймақ тық баспасө здің ұ лттық топтарының ғ ана емес, сондай-ақ ұ лттық -ө ндірістік қ аржылық компаниялардың назарына тү сіп қ ызығ ушылық туғ ызды. Осы жылдары «Ашетт» «Провансаль» газетін, «Гавас» тобы - ә р тү рлі жергілікті басылымдар акцияларын сатып алды.

Аймақ тық баспасө здегі ақ параттың мазмұ ны, беру тә сіліне келетін болсақ ол кү дік туғ ызады. Бә секе болмағ ан жағ дайда жергілікті баспасө з ө ткірлігін жоғ алтады. Газет оқ ырманның кө зқ арасына тә уелді. Ә рбір сыни материал келең сіздік туғ ызады. Жергілікті тілшілер аймақ тық оқ иғ аларды толығ ымен ашуғ а тырысады, бірақ бұ л жерде билік тарапынан қ иыншылық тар пайда болады. 1. «Уэст Франс» 1944 жылдан бастап Ренне (Бретань) қ аласында басылады. 1976 жылы газет таралуы бойынша Франциядағ ы бірінші орынды алып отырды. 1990 жылдың ортасында оның таралымы 730 130 данағ а жеткен. Газеттің 40 аралас желілер нұ сқ асы 12 департаментте тарайды. Газет басылымы табысының тө сендеуін ірі Париждік газеттердің жоқ тығ ымен тү сіндіріледі. 2. «Проге» жә не «Дофине либере» - екі бә секелес басылым. «Проге» Лионда, «Дофине либере» Гренобльде басылады. 1966 жылы олар кейбір қ ызметтерінің бірігуі туралы келісімшарт жасасады. Жарнама тарататын ө здерінің ақ параттық агенттігін қ ұ рады, біріккен баспаханалық кешен салады. 1979 жылы «Проге» иесі осы келісімді бұ зып, газеттер арасындағ ы шиеленіс тә уелсіздікті жоғ алтумен бітеді. 1982 жылы «Эрсан» «Дофине либерені» сатып алады, 1985 жылы ол «Прогені» сатып алады. Екі газетте де аралас желілер бар. 3. «Сюд-Уэст» (Бордо) 1944 жылдан бастап Жиронда, Шаранта, Ланды мен атлантикалық Пиренейде шығ ады. Бірнеше жергілікті газеттерді қ адағ алайды. Ең мә нді газеттерге «Вуа дю нор», «Нис-матен» (Приморье, Альпы), «Дерньер Нувель д’Альзас» (Страсбургте басылады, департаментте таралады). Тең іздің ар жағ ындағ ы департамент пен аумақ тардың баспасө зінде «Эрсан» тобының рө лі басым. Ол «Франс-Антий» (50 мың), «Денели де Таити» (13 мың), «Нувель Коледьен» (20 мың) кү нделікті газеттерін қ адағ алайды. Ренюньон аралында оғ ан «Котидьен де Реюньон» (35 мың) жә не «Журнал де Л иль де Реюньон» (26 мың) жатады. Осы аралда француз компартиясының органы «Темуонья» (3, 5 мың) кү нделікті газеті басылады.

Замануи кө пшілік оқ итын журналдар. Баспахана ісін дамуындағ ы табыстар, технология мен фотосурет ө нерінің ү дерісі заманауи кө пшілік кө ркем журналдардың дамуына алғ ышарт болды. Кө п миллионды таралыммен шығ атын заманауи тү рлі-тү сті кө ркем журналдар ө ндірісі орасан зор шығ ыс талап етеді. Олар ү шін қ ымбат қ ағ аз, сапалы баспахана қ ажет. Бірақ ү лкен аудиториясы бар, кә сіби мамандары бар, қ ұ нды ақ параттарды тарату мү мкіндігіне ие, жарнама берушілерді кө п тартатын кө ркем журналдар баршылық. Жарнама қ ызметінен тү сетін табыстың кө п бө лігі журналды шығ ару мен таратуғ а кеткен шығ ынды жабуғ а, басылым бизнесін қ амтамасыз етуге, тө мен бағ амен оқ ырмандарғ а журналды ұ сынуғ а мү мкіндік береді. Француз текстиль фабриканты жә не баспа ісімен айналысушы Ж. Пруво 1938 жылы «Match» спорт апталығ ын сатып алады. Оның концепциясын қ айта қ арастырғ аннан кейін Х.Люстің «Life» ү лгісі бойынша апта сайын шығ атын кө пшілікке арналғ ан кө ркем журнал шығ арады. 1949 жылдан бастап жә не осы кү нге дейін журнал «Paris-Match» деген атпен басылады. «Paris-Match» журналы сапалы, тү рлі-тү сті суреттердің санын кө п енгізу, ілеспе мә тіндермен сапалы жұ мыстың нә тижесінде аудиторияғ а ұ найды. Соғ ысқ а дейінгі кезең де журналдың таралымы 80 000 данадан 140 000 ө сті, ал соғ ыстан кейін жаң артылғ ан басылымның таралуы бір жарым миллионнан асқ ан. 1960 жылы рекордтық белгі – 180 000 данағ а жеткен. Журналдық баспасө здің американдық ү лгісіне «Paris-Match» ұ қ сайды. Оның қ ызметкерлері АҚ Ш журналистикасына тә н жұ мыс стилі мен ә дістерін ұ станады екен. 1950 жә не 1960 жылдары ірі кө ркем журналдар тү рлі- тү сті суреттерді басып отырса да теледидармен бә секелесе алмады. 1959 жылы «Life» журналы рекордтық таралымғ а жетуіне қ арамастан, жарнамалық қ ызмет саласындағ ы басылымның басты мә селесі теледидармен бә секелес болып қ алды. Кейінгі жылдары жарнамалық табыс шығ ындардың ө суін ақ тай алмады.