Студопедия

Главная страница Случайная страница

Разделы сайта

АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника






Сөзіңіз аузыңызда, осы орайда оң жетістіктерге себеп болған негізгі жайттарға жан-жақты тоқтала кетсеңіз.






Аудан ә леуеті

Думан Нариманұ лы:

ЖЕТІСТІККЕ ЖОЛ АШҚ АН ЖОБАЛАР КӨ П

 

Елбасы Н.Назарбаевтың «100 нақ ты қ адам» Ұ лт жоспарындағ ы негізгі басымдық тардың бірі – ішкі ө нім кө лемін еселеу, ауыл шаруашылық қ ұ рылымдарының бә секелестікке қ абілеттілігін арттыру жә не инновациялық жобалар арқ ылы ө ң ірлердің ә леуеттілігін арттыру екендігі белгілі. Осы ретте ауылдық жерлердегі жеке меншік субъектілеріне жанды кө мек жасау мен қ атар мал шаруашылығ ындағ ы мемлекеттік бағ дарламалар мен кә сіпкерлік салада жаң а жобалардың жү зеге асу кө кжиегін кең ейту - бірінші кезекте айтылатыны анық. Ал ауданымыздағ ы негізгі тіршілік кө зі болып табылатын аталмыш саланың бү гінгі ахуалы қ андай, жетістіктер кө лемі мен алдағ ы меже қ аншалық ты дең гейде айқ ын? Бұ л сауалдарғ а жауап табу мақ сатында Абай ауданының кә сіпкерлік жә не ауылшаруашылығ ы бө лімінің бастығ ы Думан Нариманұ лымен сұ хбаттасқ ан едік.

Думан Нариманұ лы, алғ ашқ ы сауалымызды қ азіргі таң дағ ы ауданымыздың ауылшаруашылығ ы саласындағ ы жалпы ә леуеті жайында бастасақ...

-Иә, аталмыш саланың ә л-ауқ атын анық тау ү шін ең алдымен сандық кө рсеткіштерге арқ а сү йеу қ ажет. Нақ тырақ мағ лұ матқ а қ анығ у ү шін, ағ ымдағ ы жылдың алты айындағ ы кө рсеткіштерге тоқ тала кетсем деймін. Жалпы, бү гінгі таң да ауданымызда ауылшаруашылық ө німдерін ө ндірумен 512 шаруа қ ожалығ ы жә не 3441 жеке меншік қ осалқ ы шаруашылық айналысуда. Бұ л бү кіл аймақ бойынша елеулі кө рсеткіш саналады. Сондық тан да болар, ө нім ө ндірудегі ә леуеттілік біршама жоғ ары. Мә селен, ауылшаруашылық қ ұ рылымдарында мал шаруашылығ ынан ө ндірілген ө нім кө лемі: ет – 6 мың 575 тонна - былтырғ ы жылмен салыстырғ анда 117, 3 пайыз, сү т 12 мың 222 тонна - ө ткен жылмен салыстырғ анда 109, 8 пайыз, жұ мыртқ а 441 мың 800 дана - былтырғ ымен салыстырғ анда 106, 1 пайыз, жү н 425, 4 тонна – есепті мерзіммен салыстырғ анда 89, 3 пайызды қ ұ рады. Сө зіміз жалаң цифрлар болып кетпесін. Фактілерге ғ ана емес, жалпылама нә тижелерге де тоқ тала кетелік. Аудан бойынша ө сірілетін қ ой-ешкі тү лігі биылғ ы жылы ө ткен жылмен салыстырғ анда 12, 8 пайызғ а кеміді. Оның себебі - бү гінгі таң да қ ой малына сұ раныс кү рт тө мендеп кетті. Ә йтседе, біздің пайымдауымызша бұ л уақ ытша қ ұ былыс. Ал мү йізді ірі қ ара керісінше, былтырғ ы жылмен салыстырғ анда 7 пайызғ а ө сті. Жылқ ы малы да солай, ө ткен жылдың есепті мерзімімен салыстырғ анда 13 пайызғ а артты. Жалпы, қ азіргі таң да тек ауданымызда ғ ана емес, кү ллі аймақ бойынша қ амбар ата тү лігіне деген қ ызығ ушылық артып келеді. Жылқ ы шаруашылығ ы жақ сы дамуда. Сонымен қ атар, тү йе мен қ ұ с та ө сіп отыр.

Осы орайда бір айта кетер жайт, ауыл шаруашылығ ы ө німдерінің жалпы шығ арылымы негізінде алты айдағ ы кө рсеткіш бойынша ө ндірілген ө німдер былтырғ ы жылмен салыстырғ анда 13, 7 пайызғ а артып, аудандар арасында бірінші орынғ а тұ рақ тадық. Бұ л сө з жоқ бірінші кезекте аудан ең беккерлерінің мерейі екендігі анық.

Сө зің із аузың ызда, осы орайда оң жетістіктерге себеп болғ ан негізгі жайттарғ а жан-жақ ты тоқ тала кетсең із.

-Жетістіктеріміздің еселенуіне себеп кө п. Оның ішінде негізгілері ретінде асыл тұ қ ымды мал ө сіретін шаруашылық тарды айта кетер едім. Биылғ ы жылы олардың саны 20-ны қ ұ рады. Жылқ ыдан - 17, мү йізді ірі қ ара малын ө сірумен 3 шаруашылық айналысуда.

Бұ л орайда біраз мә селелерге тоқ тала кетуге болады. Атап айтсақ, асыл тұ қ ымды мал шаруашылығ ын дамыту бағ ытында аудан бойынша 145 шаруа қ ожалығ ы асыл тұ қ ымды 533 бас аналық жә не 274 бас асыл тұ қ ымды бұ қ аларын сатып алды. Барлығ ы 827 бас сатып алынып, 127 млн тең генің субсидия қ аражатына қ ұ жаттар тапсырылды.

Сонымен қ атар мү йізді ірі қ ара малдарына арналғ ан тұ қ ымдық тү рлендіру бағ дарламасы бойынша 200 шаруа қ ожалығ ы 13722 бас аналық пен қ атысып, 247 млн. тең генің субсидия қ аражатына қ ұ жаттар тапсырылды. Бұ л бағ ыт бойынша белсенді қ ұ рылымдар саны ө ткен жылмен салыстырғ анда 30 шаруашылық қ а артып отыр.

Бір бұ л емес, «Мал шаруашылығ ы ө німінің ө німділігі мен сапасын арттыру бағ дарламасын субсидиялау» бойынша Саржал ауылдық округіндегі қ ымыз ө ң деу цехы ө з жұ мысын жалғ астыруда. Қ ымыз ө ндіру ісі бойынша Саржал ауылындағ ы 10 шаруа қ ожалық тары осы мерзім ішінде 102 тонна қ ымыз ө ндіріп, 6 млн. тең ге кө лемінде субсидия қ аражатына қ ұ жаттар тапсырды. Бұ л бұ рынғ ы жылдармен салыстырғ анда анағ ұ рлым жоғ ары кө рсеткіш.

Сол тә різді мемлекеттік бағ дарламалардың игілігі де зор болып отыр. Мә селен, «Алтын асық» бағ дарламасы бойынша ауданғ а жоспар ретінде 1255 бас берілген болатын. Саржал ауылдық округінен 1 ш/қ жә не Кө кбай ауылдық округінен 2 ш/қ 663 бас ұ сақ малдарды 18 млн. 300 мың тең ге несие қ аражатына сатып алып, жоспар 52, 8 пайызғ а орындалды.

Сонымен қ атар, «Сыбағ а», «Қ ұ лан» бағ дарламалары бойынша да жоспар ойдағ ыдай. Жыл аяғ ына дейін оң нә тижеге қ ол жеткіземіз деген ойдамыз.

Думан Нариманұ лы, қ азіргі таң да ауылшаруашылығ ы саласын қ ажетті техникаларсыз дамыту мү мкін еместігі белгілі. Осы ретте ауданымыздағ ы материалдық ресурстар жайында айта кетсең із.

-Дұ рыс айтасыз, аталмыш саланың басты ерекшелігі де сол, заманауи техникалардың кө мегінсіз дамуғ а қ ол жеткізе алмаймыз. Қ ұ рал-жабдық, кө лік, қ осалқ ы бө лшектер бойынша ауданымызда ә зірге ө ткір мә селе туындап тұ рғ ан жоқ. Айта кетейін, ағ ымдағ ы жылы аудан бойынша 656 ауылшаруашылық техникалары тіркелді. Оның 432 трактор, 202 тіркеме, 12 т.б. жол қ ұ рылыс техникалары. Осы жарты жылдық та аудан бойынша екі шаруа қ ожалығ ы лизингке екі тракторды қ ұ рал-жабдық тарымен алды. Тағ ы ү ш шаруа қ ожалығ ы ө з қ аражаттары есебінен ү ш трактор қ осалқ ы бө лшектерімен алды. Жиыны алты ай ішінде аудан бойынша бес тракторғ а қ ол жеткізіліпті. Бұ л да жаман нә тиже емес. Аталмыш бағ дарлама басталғ алы ауылдық жерлерге жыл ішінде 30-дан астам жаң а тракторлар қ осымша қ ұ рал-жабдық тарымен алынғ анын ескерсек шаруашылық тың оң ғ а басқ анын аң ғ арғ андаймыз.

Осы орайда мынадай сауал туындайды. Ү кіметтің «Шалғ айдағ ы мал шаруашылығ ын дамыту жә не жайылымдарды суландыру» бағ дарламасы бойынша ауданымызда қ андай шаралар қ олғ а алынды? Бұ л ретте қ ай ауылдық округтарда, шаруа қ ожалық тарында қ ұ дық тар қ азылды?

-Иә, ел Президенті Н.Ә. Назарбаевтың «Қ азақ стан-2050» Стратегиясы - қ алыптасқ ан мемлекеттің жаң а саяси бағ ыты» атты Қ азақ стан халқ ына Жолдауында жайылымдық мал шаруашылығ ын дамыту ісі қ арастырылғ ан болатын. Мемлекет Басшысы шалғ айдағ ы жайылым алқ аптарын қ олданысқ а енгізу мақ сатында жайылымдарды суландыруды ұ йымдастыру жә не жайылым инфрақ ұ рылымын дамытуды тапсырғ ан-ды. Бұ л ретте айта кетер жайт, қ ұ дық тарды салуды ұ йымдастыру кө п қ аражатты қ ажет ететіндіктен, бү гінгі кү нге дейін жайылымды суландыру жә не жайылымды мал шаруашылығ ын дамыту шараларын жү зеге асыруды тежеуде. Осығ ан байланысты, Қ Р Ауыл шаруашылығ ы министрлігі инвестициялық жобалардың капитал ауқ ымын жә не ө теу мерзімін қ ысқ арту мақ сатында «Агробизнес - 2020» бағ дарламасы аясында жайылымдардың инфрақ ұ рылымын дамытуғ а бағ ытталғ ан инвестициялық салымдар кезіндегі шығ ындарды ішінара ө теуді кө здейтін мемлекеттік қ олдау тү рін енгізуді ұ сынды. Осығ ан орай, 2013-2020 жылдар аралығ ында 4, 0 мың қ ұ дық ты салу арқ ылы 8, 0 млн. га жерді суландыру жоспарланғ ан. Бұ л ретте 2020 жылғ а дейінгі инвестициялық субсидиялауғ а қ ажетті бюджеттік қ аржы кө лемі 22 млрд. тең гені қ ұ райды. Бұ ғ ан қ оса, бағ дарламамен жайылымдық мал шаруашылығ ымен айналысатын ауыл шаруашылығ ы тауар ө ндірушілердің жайылымдардың инфраструктурасының қ ұ рылысына кеткен шығ ындардың 80% субсидиялануы қ арастырылды. Аталғ ан шаралар жайылымдық алқ аптары бар ұ йымдасқ ан, шаруа жә не фермер қ ожалық тарын қ амтиды. Жайылымды мал шаруашылығ ын дамытуғ а жеке-қ осалқ ы шаруашылық тарды ынталандыру мақ сатында қ ұ дық тарды салу, қ ызмет кө рсету жә не қ олданғ аны ү шін тө лем алу мемлекет тарапынан жү ргізіледі. Аталмыш бағ дарламаның жү зеге асуын бақ ылау ү шін Қ Р АШМ АӨ К МИК жеке басқ арманың ашылуы жоспарлануда.

Ал ауданымыз бойынша нақ ты атқ арылғ ан шараларғ а тоқ талар болсам, шалғ айдағ ы мал шаруашылығ ын дамыту жә не жайылымдарды суландыру, инфрақ ұ рылымдарды қ алпына келтіру, қ ұ дық тар салу сынды мемлекеттік бағ дарлама бойынша былтырғ ы жылы Кө кбай ауылында 6 қ ұ дық қ азылды. Атап айтсақ, " Ұ лан" шаруа қ ожалығ ы, " Біржан" ш/қ, " Талғ ат" ш/қ, " Сан-Жар" ш/қ, " Дө ненбай" ш/қ, " Акбар" шаруа қ ожалық тары осындай игілікке қ ол жеткізді. Қ ұ дық тың терең дігі 50 метр болады. 1 метрі 50 мың тең геден. Субсидия арқ ылы жү зеге асқ андық тан қ ожалық тарғ а елеулі жең ілдік бар. Мұ ндай шараларды биылғ ы жылы да жү ргізу жоспарланып отыр. Яғ ни, 2016 жылғ а қ ұ дық қ азуғ а ө тінім берген шаруа қ ожалық тарғ а қ ұ дық қ азушы «Семейгидрогеология» ЖШС-гі арқ ылы жұ мыстар жалғ асатын болады.

Жалпы, бү гінгі таң да атқ арылғ ан жұ мыстардың қ ұ жаттары облыстық Қ азагромаркетинг мекемесіне ө ткізілді. Қ азіргі кү нге кеткен шығ ынның 80-пайызы мемлекет тарапынан тө ленді.






© 2023 :: MyLektsii.ru :: Мои Лекции
Все материалы представленные на сайте исключительно с целью ознакомления читателями и не преследуют коммерческих целей или нарушение авторских прав.
Копирование текстов разрешено только с указанием индексируемой ссылки на источник.