Студопедия

Главная страница Случайная страница

Разделы сайта

АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника






Беттер пішінінің дәлдігі, олардың теңейтін геометриялық дұрыс беттерге сәйкестік дәрежесін сипаттайды.






КЕН МАШИНАЛАРЫ БӨ ЛШЕКТЕРІН МЕХАНИКАЛЫҚ Ө НДЕУ

Механикалық ө ң деу дә лдігі

Деу дә лдігі ө ң делген бө лшектің нақ ты ө лшемінің сызбада кө рсетілген ө лшемге сә йкестік дә режесін анық тайды. Бұ л ө лшемдер мә ні бойынша жақ ын болғ ан сайын, оның дә лдігі жоғ ары. Ө ң деу дә лдігін жә не тазалығ ын конструктор сызбада немесе оны жасаудың техникалық жағ дайында, оларғ а қ ойылатын талаптарғ а жә не функциялық арналуына байланысты тағ айындайды.

Механикалық ө ң деу бойынша технолог ө ң делген бө лшектің берілген дә лдігі мен тазалығ ын, аз ө зіндік қ ұ нын қ амтамасыз ететін технологиялық ү рдіс ә зірлеуге тиісті.

Бө лшектердің берілген (қ алыптандырылғ ан) дә лдігін жә не оларды ө ң дегеннен кейін алатын, нақ тылық дә лдігін ажырату керек. Машина жасаудағ ы дә лдіктің машинаның пайдалану сапаларын кө теруде мә ні зор. Жасау дә лдігін кө теру машина бө лшектері мен тораптарының ө зара алмасушылығ ын қ амтамасыз етеді, ал ол ө з кезегінде, машиналарды дә л қ ұ растыруғ а жә не жылдам жө ндеуге мү мкіндік береді. Дә лдікке кері тү сінік- ауытқ у деп аталады.

Бө лшектерді жасаудағ ы ауытқ улардың тү рлері

Бұ йымды механикалық ө ң деуде пайда болатын ауыткуларды ү ш тү рге бө луге болады: жү йелі тұ рақ ты, жү йелі заң ды - ө згеретін жә не кездейсоқ.

Жү йелі тұ рақ ты ауытқ улар тұ рақ ты ә сер ететін фактордың салдарынан пайда болады жә не бір немесе бірнеше дайындамалар тобын ө ң деуде ө згермейді.

Мұ ндай ауытқ уғ а ө ң делген беттің конустығ ы мысал бола алады, ол станок шпинделінің осі мен станина бағ ыттағ ышының параллельсіздігі салдарынан туады немесе бұ рғ ыланғ ан тесік осінің дайындаманың негізгі жазық тығ ына тік еместігі, ол тік бұ рғ ылағ ыш станок шпинделі осінің стол жазық тығ ына тік болмауынан пайда болады.

Жү йелі тұ рақ ты ауытқ улардың мә нін берілген шектерге тө мендету ү шін, ол операцияны орындау жағ дайын ө згерту немесе станоктағ ы ауытқ уларды тоқ тату қ ажет.

Жү йелі заң ды ө згеретін ауытқ улар ө ң деу дә лдігіне ү зіліспен немесе ү немі ә сер етуі мү мкін. Мысалы, ү зілісті ауытқ у станокты қ осқ ан сә ттен жылулық тепе-тең дікке жеткенге дейін, станоктың қ ызулық деформациясының ә серінен пайда болуы мү мкін. Ү здіксіз ә сер ететін ауытқ уғ а мысал ретінде, кесетін қ ұ ралдың ө лшемдік желінуі шақ ыратын ауытқ уларды жатқ ызуғ а болады. Мұ ндай ауытқ уларды, станокты ауық -ауық берілген операцияны орындауғ а қ айта қ алыптастыра отырып, тө мендетуге немесе қ арымын қ айтаруғ а болады.

Кездейсоқ ауытқ улар ө зара байланыссыз, факторлар ә серлерінің кө птеген сандарының нә тижесінде пайда болады. Топтағ ы ә р бө лшек ү шін кездейсоқ ауытқ удың мә нін жә не пайда болу сә тін алдын ала анық тау мү мкін емес. Олар станоктағ ы дайындама қ алпының ауытқ уларына (кесудегі тұ рақ сыз кү штер ә серінен технологиялық жү йедегі элементтердің серіппелік майысуынан пайда болатын), сондай-ақ қ ысу кү шінің тұ рақ сыздығ ы шақ ыратын ауытқ уларғ а байланысты пайда болуы мү мкін.

Бө лшек дә лдігі беттерінің жекелеген бө ліктерінің нақ тылы ө лшемдерінің қ алыпты ө лшемнен ауытқ уымен, сондай-ақ геометриялық пішінінің орындалу дә лдігімен жә не бө лшек участкелерінің ө зара орналасуларымен сипатталады. Жеке беттердің ө лшемдерінің орындалу дә лдігі, бө лшектің жұ мыстық сызбасында қ ойылғ ан рұ қ сат ауытқ уларымен реттеледі.

Беттер пішінінің дә лдігі, олардың тең ейтін геометриялық дұ рыс беттерге сә йкестік дә режесін сипаттайды.

Жанаспалы беттердің пішіндерінің ауытқ улары (дө ң гелексіздігі, осьтің ауытқ уы, дө ң шілдік, т.б) ө лшемдердің орындалуындағ ы қ ателіктерге қ арағ анда, бө лшектің машинадағ ы жұ мысы ү шін маң ыздырақ болады. Беттердің пішіндері ауытқ уларының рұ қ сат етілетін мә ндері жиі, оның ө лшемдерінің рұ қ сат ауытқ уларының бір бө лігімен анық талады жә не Мемлекеттік стандартпен реттеледі.

Бө лшектер бетінің ө зара орналасуларының ауытқ уларына келесілер жатады: сатылы біліктің жеке бө ліктерінің эксцентрлі (ось бойымен емес) орналасуы, қ арама-қ арсы қ ырларының параллель еместігі, тесік осінің тік еместігі. Бұ л ауытқ улар жоғ арыда келтірілген Мемлекеттік стандарттармен реттеледі немесе машиналардың классына арналғ ан статистикалық берілгендер негізінде тағ айындалады.

Бө лшек дә л ө ң делген болып саналады, егер оның ауытқ уы конструктор тағ айындағ ан рұ қ сат мә нінен (б) аспаса, яғ ни егер D£ б.

Зерделеу ың ғ айлылығ ы ү шін ә детте ө ң деу D об, қ алыптастыру D н, орнату D у ауытқ уларын жеке-жеке қ арастырады. Бұ л ретте жасаудың жалпы ауытқ уы

D=Dоб+Dн+Dу, (3.1)

D об. ауытқ уының пайда болу себебі, ө ң деу процесі кезіндегі қ ұ рал мен дайындама қ озғ алыстары, кинематикалық сү лбеде қ арастырылғ ан қ озғ алысқ а толық сә йкес келмейді. Оның пайда болу себептері:

станоктың, саймандардың, пішіннің жә не ө лшегіш қ ұ ралдардың дә лсіздігі;

станок-сайман, қ ұ рал-бө лшек жү йесінің майысқ ақ деформациялары;

кескіш қ ұ ралдың желінуі;

станок тораптарының, саймандардың, қ ұ ралдардың жә не бө лшектің қ ызулық деформациялары;

дайындама пішініндегі ауытқ улар;






© 2023 :: MyLektsii.ru :: Мои Лекции
Все материалы представленные на сайте исключительно с целью ознакомления читателями и не преследуют коммерческих целей или нарушение авторских прав.
Копирование текстов разрешено только с указанием индексируемой ссылки на источник.