Деңгей

Оң тайлы тамақ тану – ағ заның калыпты ө суі мен дамуының, оның барлық мү шелері мен жү йелерінің қ ызмет істеуінің негізгі жағ дайларының біріТамақ кө лемі бойынша жеткілікті, оның қ ұ рамында ағ заның тіршілігі ү шін қ асиетті барлық нә рселер болуы, адамның жасына, оның тіршілік ету жағ дайларына сә йкес жұ мсалғ ан кү ш- куатты орнына келтіретіндей болуы керек.Оң тайлы тамақ ішудің маң ызды принципі режим болып табылады, яғ ни тамақ белгілі бір сағ аттарда ғ ана ішілуі тиіс.

тамақ тану рационын оң тайландыру кезінде, адам организмінің жеке ерекшеліктеріне байланысты оның ең бегіне, жынысына, жас ерекшеліктеріне жә не клеймато-географиялық тұ рақ тану шартына кө ң іл бө лу керек.

тамақ тану рационын оң тайландыру ү шін қ ағ ыдалар

· Организмнің белгілі тағ ам ө німдерімен сұ ранысын қ амтамасыз ету.

· Адамның тіршілік процесіндегі кү нделікті тү скен тағ амның энергиялық тепе-тең дігін қ амтамасыз ету.

· Тамақ тану режимін қ адағ алау.

1-ші принціп. Организмге керекті барлық энергия тамақ пен тү седі. Биохимия курсынан белгілі ақ уыздар, майлар жә не кө мірсулар организмде ө здерінің мономерлеріне дейін бө лінеді, ақ ырында ө мірлік қ ажетті қ осылыстардың синтезіне қ олданылады немесе кө мірқ ышқ ыл газ жә не су АТФ формасындағ ы энергияны береді.

Негізгі алмасу - толық тыныштық жағ дайында адамның тіршілік процесін қ амтамасыздандырудағ ы энергияның аздағ ан мө лшері.

Ө німнің утилизациялық процесіне энергиялық шығ ын. Организмдегі тағ ам заттарының ыдырауына АТФ тү ріндегі белгілі энергия мө лшері жұ мсалатыны биохимия курсынан белгілі. Ақ уыздың қ орытылуы кезінде негізгі алмасу 30-40 % жоғ арылайды, майлар 4-14%, кө мірсулар 4-7 %.

Бұ лшық еттің қ ызметіне жұ мсалатын энергия шығ ыны. Ә ртү рлі физиологиялық іс-ә рекет кезіндегі энергиялық шығ ын бө лінеді: физиологиялық ауыртпалығ ы жоқ адамдарда ол 90-100 ккал /сағ қ ұ райды, дене шынық тыру сабағ ында 500-600 ккал/сағ ауыр физиологиялық ең бек жә не спортта одан да жоғ ары болады.

2-ші принціп организмнің оптимальді қ ажеттілігін қ анағ аттандыруда ақ уыздың, майдың, кө мірсудың рациондағ ы қ атынасы 1: 1, 2: 4 болуы керек. Ақ уыз орта есеппен 12% қ ұ рауы керек, рационның жалпы қ ұ ндылығ ында майлар 30-35%, қ алғ андары кө мірсулар. Белсенді физиологиялық ең бек кезінде ақ уыздың мө лшері 11%-ке дейін тө мендеуі мү мкін, майлар жоғ арғ ы энергетикалық қ ұ ндылығ ына байланысты.

3-принціп Тамақ ты қ абылдау режимі тамақ тану режимінің негізінде физиологы-биохимиялық реакциялар жатыр. Бас миының ү лкен жартысы тағ амдық орта клеткасы белгілі- бір факторлардың ә серінен қ озады. Оғ ан қ анда тағ амдық заттардың концентрациясы тө мендеп, асқ азанның босап тә беттің жоғ арылауы жатады. Сонымен қ атар тә беттің жоғ арылау денсаулық қ а зиянды болуы мү мкін, бірақ оның болмауы да қ ажет емес.