Аржылық есеп

Есеп беру деп кә сіпорынның ө ткен кезең дегі қ аржылық -шаруашылық қ ызметін кешенді тү рде сипаттайтын барлық кө рсеткіштер жү йесін айтамыз. Есеп беру процесін жасау есеп жұ мысының соң ғ ы сатысы болып табылады.

Қ аржылық есеп берудің мақ саты ө з пайдаланушыларына заң ды тұ лғ аның қ аржылық жағ дайы туралы сенімді, мә нді жә не пайдалы ақ параттарды беру болып табылады. Қ аржылық есеп берудің пайдаланушыларының қ атарына потенциалды инвесторлар, кредиторлар, жабдық таушылар, сатып алушылар, ең беккерлер, сондай-ақ мемелекеттік органдар кіреді.

Қ аржылық есеп беру басқ арушы органдардың жұ мысын жә не субъектінің ресурстарын, міндеттемелерін жә не ақ ша қ аражаттарының болашақ тағ ы ағ ындарын бағ алауғ а, несие беру бойынша шешімдерге жә не инвестициялық қ ызметтерді қ абылдауғ а пайдалы ақ параттарды береді.

Есеп беру мә ліметтерін кә сіпорынның тиімділігін бағ алау ү шін, сондай-ақ шаруашылық қ ызметін талджау ү шін сыртқ ы пайдаланушылар пайдаланады.

Осымен қ оса, есеп беру кә сіпорынның шаруашылық қ ызметін жедел басқ ару ү шін қ ажет жә не ол болашақ кезең дерді жоспарлау мен болжау ү шін басты база болып табылады.

Есеп беруге қ ойылатын негізгі талаптар: кә сіпорын қ ызметінің нә тижесін анық жә не объективті кө рсету, барлық кө рсеткіштерді бір-бірімен қ атаң тү рде ү йлестіру, бухгалтерлік пен жедел-статистикалық есеп берудің сабақ тастығ ын сақ тау, ә дістемелік жә не басқ а да ережелерді сақ тау болып табылады.

Бұ рмаланғ ан есеп бергені ү шін кә сіпорынның басшысы мен бас бухгалтері Қ Р-ның ә рекет етіп тұ рғ ан заң дарына сә йкес жауап береді.

Қ аржылық есеп берудің негізгі қ ағ идалары болып:

Есептеу. Қ аржылық есеп беру есептеу қ ағ идасының негізінде жасалады, соғ ан сә йкес ө нім жө нелтілген, жұ мыс атқ арылғ ан кезінен бастап, олардың тө лену нә тижесіне қ арамастан табыс болып танылады, ал шығ ысы мен зияны орын алынғ ан кезінен бастап танылады.

Толассыздық. Субъект ө з қ ызметін жақ ын арада тоқ татпауды топшылайды жә не ондай ниеттің кө з жетерлік болашақ та пайда болуын да мақ сат тұ тпайды.

Тү сініктілік. Қ аржылық есеп беруде берілген ақ парат пайдаланушыларғ а тү сінікті болуы тиіс.

Маң ыздылық. Қ аржылық есеп беруді пайдаланушылар ондағ ы мә ліметтерге қ анағ аттануы тиіс, қ аржылық, шаруашылық, жедел жағ дайларын бағ алағ ан кезде олардың қ абылданғ ан шешіміне алынғ ан мә ліметтер ө з септігін тигізуі керек.

Мә нділік. Қ аржылық есеп беру негізінде қ абылданғ ан экономикалық шешімдер олардың ұ ғ ымдарының дұ рыстығ ына немесе дұ рыс еместігіне ә сер етуі мү мкін.

Дұ рыстық. Есеп беру негізінен анық мә ліметтердің кө рсеткіштерінен қ ұ ралады, егер де онда мә нді қ ателер немесе кү ні бұ рын пішілген ойлар болмаса.

Шындық жә не алалық сыз ұ сыну. Қ аржылық есеп беру субъектінің ақ ша қ аражатының қ озғ алысы, операцияның нә тижесі, қ аржылық жағ дайы туралы пайдаланушыларғ а шындық жә не алалық сыз мә ліметтерді ұ сыну керек.

Бейтараптылық. Қ аржылық есеп беруде берілген ақ параттар кү ні бұ рын ойластырылғ ан мә ліметтен алшақ болуы керек, яғ ни сенімді болжамы болғ аны абзал.

Сақ тық. Кез келген шешімді қ абылдағ ан кезде сақ тық дең гейін сақ тағ ан жө н, белгісіз жағ дайда активтер мен табысты, сондай-ақ міндеттемелер мен шығ ыстың қ айта бағ алануына барынша жол бермеу керек.

Аяқ тау жә не салыстыру. Қ аржылық есеп берудегі ақ параттардың анық тылығ ын қ амтамасыз ету мақ сатында ондағ ы мә ліметтер толық болуы тиіс. Ақ параттардың пайдалылығ ы мен мазмұ ндылығ ын арттыру ү шін бір есептік кезең і екінші бір есептік кезең мен салыстырылуы тиіс.

Жү йелілік. Пайдаланушы субъектінің қ аржылық есеп беруін, оның ә ртү рлі есептік кезең мен салыстыру мү мкіндігін қ алыптастыру керек, ө йткені оның кө мегімен қ аржылық жағ дайдың тенденциялық ө згерістерін анық тай алады, демек қ абылданатын шешімдердің жү йелілігін сақ тау мү мкіндігі артады.

Есеп беруге қ ойылатын ең басты талап тазалығ ы (ашық тығ ы) болып табылады, яғ ни акционерлер мен инвесторларғ а есеп берудің мә ліметі тү сінікті болуы тиіс. Есеп беру берілген мә ліметтердің мерзімінде жасалғ аны жө н. Кә сіпорынның есеп беруі бухгалтерлік, статистикалық жә не жедел болып бө лінеді.