Автобус жүргізушісінің міндеттері.

Желіге шығ ар алдындағ ы міндеттері:

1. Автокө лік мекемесіне ү тіктелген таза арнайы жұ мыс киімімен ө з уақ ытында келу жә не келгендігін диспетчерге мә лімдеу.

2. Жұ мысқ а шығ ар алдында арнайы дә рігерлік бө лімнен денсаулық жағ дайы туралы тексерістен ө ту жә не маршрутта жұ мыс істеуге рұ қ сат алу.

3. Кезекші диспетчерден жол парақ шасын алу.

4. Автобустың ішкі сыртқ ы тазалығ ын жә не оның жапсырмаларын, жағ армай, май жә не салқ ындатқ ыш сұ йық тық тарының қ ұ йылуын, дө ң гелектер мен айналарды, қ озғ алыс қ ауіпсіздігіне ық пал ететін агрегаттар мен приборлардың, жү йелердің ақ аусыздығ ын, сонымен қ атар ө рт сө ндіргіштердің, дә рігерлік қ обдишаның, апатты тоқ тау белгілерінің бар болуын жә не де жү ргізуші куә лігі, техпаспорт, маршрут куә лігі, автобусты техникалық бақ ылау парағ ы мен сақ тандыру полиюстері тә різді қ ұ жатттардың бар болуын текеру.

5. Автобусты техникалық бақ ылау бекетіне тексеруге беру жә не кезекші механикке жол парақ шасын кө рсетіп, автобуспен жұ мысқ а шығ уғ а рұ қ сат алу.

Желіде жұ мыс істеу кезіндегі міндеттері:

1. Арнайы жұ мыс киімімен отыру жә не жолаушыларғ а сыпайы қ арым-қ атынас жасау.

2. Маршрутта жү ргенде жақ ынғ а тү сетін жарық шамын қ осып жү ру.

3. Ө зіне берілген автобусқ а ұ қ ыптылық пен қ арау, механизмдерінің бү лінбеуін жә не отын-жағ армай материалдарының, қ осалқ ы бө лшектері мен басқ а да пайдалану материалдарының ү немділігін қ амтамасыз ету. Жазғ ы уақ ытта 5 минуттан артық тоқ тап тұ рғ ан жағ дайда міндетті тү рде қ озғ алтқ ышты ө шіріп қ ою керек.

4. Маршурт бойынша жү ру кезінде «Жол қ озғ алыс ережесін», жылдамдық шамасын, бекітілген қ озғ алыс кестесін жә не де жұ мыс уақ ыты мен демалыс кестесін қ атаң сақ тау керек.

5. Автокө лік мекемесінің диспетчерлері мен басқ а да желілік бақ ылаушыларының барлық бұ йрық тарын орындауы жә не желілік диспетчерлік бақ ылау бекеттерінде жол парақ шасына белгі қ ойдыруы керек.

6. Аялдамадан автобустың есігі толық жабылып, айналар арқ ылы автобустың арты мен ішін бақ ылау арқ ылы қ озғ алыстың қ ауіпсіздігіне кө зі жеткен соң ғ ана орнынан қ озғ алуы керек.

7. Ауа-райының кү рделі жағ дайларында (боран, туман, тайғ анақ тық т.б.) қ озғ алыс қ ауіпсіздігін қ амтамасыз етудің барлық шараларын орындау. Бұ ндай жағ дайларда автобус жү ргізушісі бектілген жү ріс кестесін ұ станбай-ақ тө менгі жылдамдық пен жү руіне, ал кейбір сирек жағ дайларда автоколонна бастығ ына жә не диспетчерлерге ескерте отырып жү рісті тоқ татуына болады.

8. Жылдамдығ ы 60 км/сағ. жә не одан кө п кө лікті басып озуғ а тыйым салынады.

9. Кө ліктердің қ озғ алысы қ арқ ынды жерлерде, жол ө ткелдерінде, тік ө рлер мен тік ең кейістерде, бұ рылыстарда, кө пірлерде жә не басқ а да кө рінгіштікті тө мендететін, кө лікті басқ аруды қ иындататын жағ дайларда ерекше қ ырағ ылық таныту.

10. Теміржол ө ткеліне жақ ындағ ан кезде жол бө гегіштердің (шлагбаум) жә не белгі бергіштің (сигнализация) қ андай қ алыпта тұ рғ анына қ арамастан жақ ындап келе жатқ ан пойыздың жоқ тығ ына кө з жеткізіп барып қ ана ө ткелден ө ту керек.

11. Балаларды тасымалдағ ан кезде келесі талаптар орындалуы керек:

· автобустың алдың ғ ы немесе артқ ы терезесіне «Балалар» деген

анық тамалық белгіні орнату керек;

· тә уліктің барлық уақ ытында жақ ынғ а тү сетін жарық шамды қ осу керек;

· жолда тек қ ана арнайы алаң дарда тоқ тау керек, ал ондай алаң дар болмаса автобусты жол тө семінің шетіне балалар жолдың жү ріс бө лігіне аң даусызда шығ ып кетпейтіндей етіп шығ арып барып тоқ тау керек.

12. Жол ү стінде автобустың істен шығ уы кезінде жолдың жү ріс бө лігінен шығ ып, автобусты апатты тоқ тау белгісімен қ оршап, ақ аулық ты қ алпына келтіруі керек. Тоқ тап тұ руының себебі мен уақ ытын жол парақ шасының арнайы бағ аналарына белгілеу керек.

13. Ақ аулық ты қ алпына келтіру мү мкін болмағ ан жағ дайда бекітілген тә ртіпке сә йкес техникалық кө мек шақ ыру жә не жолаушыларды жол бағ ытындағ ы келесі автобусқ а ауыстырып мінгізу шараларын орындауы керек.

14. Жол-кө лік оқ иғ алары мен қ айғ ылы жағ дайларда бірден тоқ тап, зардап шегушіге алғ ашқ ы дә рігерлік кө мек кө рсету керек, ал кө мек кө рсету мү мкін болмағ ан жағ дайда оны жақ ын маң дағ ы емдеу мекемесіне жеткізуі жә не оқ иғ а орнына қ айтып оралуы керек, сонымен қ атар жол полициясы мен автокө лік мекемесіне болғ ан оқ иғ аны тез арада хабарлауы керек.

15. Бұ зылғ ан автобус жү ргізушісінің талабы бойынша жол сапары бағ ыттас жолаушыларды ө з автобусына сол билеттерімен отырғ ызу керек. Жолаушыларғ а таратылғ ан билет орамасының нө мерлерін ө зінің билеттік-есеп парағ ына жазуы керек.

16. Тамақ тану немесе басқ а да себертермен автобустың тоқ тап тұ руы кезінде автобустың ө здігінен қ озғ алып кетуі мен оның ұ рлануын болдырмау ү шін қ ажетті қ ауірсіздік шараларын ескеру керек.

17. Автобус аялдамағ а келген кезде егер кондуктор жоқ болса аялдаманың аталуын жә не келесі аялдаманың атауын хабарлауы керек.

18. Ә рбір айналымнан соң маршруттың соң ғ ы аялдамасында билеттік-есеп парағ ына билет орамасындағ ы соң ғ ы билеттің нө мерін жазып отыруы керек.

19. Жол ү стінде ауырып немесе ө зін басқ ару қ абілеті тө мендеген жағ дайда автобусты жү ргізуді екінші жү ргізушіге беру, ал алмастырушы жү ргізуші жоқ болса автобусты тоқ тату керек. Жү рісті жалғ астыру мү мкін болмай қ алса жақ ын маң дағ ы автокө лік мекемесі арқ ылы ө зінің орнына басқ а жү ргізушіні шақ ыру керек.

20. Жолаушыларғ а қ ажетті жерге жеткендіктерін хабарлап, жол сапардың сә тті болғ андығ ы ү шін рахмет айтып қ ол жү ктерін табыстау керек.

21. Теміржол ө ткелдерінде кө ліктің еріксіз тоқ тап қ алуы кезінде:

· бірден жолаушыларды шығ ару керек;

· тез арада ө ткелден кө лікті алып шығ у шараларын жасау керек;

· егер кө лікті жол ө ткелінен алып шығ ару мү мкін болмаса, пойызды тоқ тату ү шін екі адамды жолдың екі жағ ына жол ө ткелінен 1000 м қ ашық тық қ а қ ою керек;

· жалпы ескерту бойынша бір ұ зақ жә не ү ш қ ысқ а дыбыстық белгі беру керек;

· пойыз келе жатқ ан жағ дайда оғ ан қ арсы жү гіріп тоқ тау белгісін беру керек (қ олмен айналмалы қ озғ алыс жасау).

22. Қ арсы қ озғ алыстағ ы автокө ліктің (ә сіресе тіркемелі кө ліктердің), жақ ындауы кезінде, сонымен қ атар баяу жү рісті кө ліктерді басып озу барысында қ ырағ ылық ты кү шейтіп, жақ ынғ а тү сетін жарық шамын жағ ып жү руі керек.

23. «Жол қ озғ алыс ережесі» мен «Автокө лікте жолаушылар мен қ ол жү гін тасымалдау ережелерін» бұ зғ ан барлық жайттарды диспетчерге хабарлауы керек, сонымен бірге жол бойында байқ ағ ан барлық кемшіліктерді (жолдардың сапасыздығ ы, белгілердің дұ рыс қ ойылмауы немесе жоқ тығ ы т.б.) ө зінің ескерту журналына жазып отыру жә не оларды жою бойынша ұ сыныстар жасау керек.

24. Автокө лік мекемесіне белгіленген уақ ытта оралып, автобусты техникалық бақ ылауғ а, жууғ а беріп, сақ тауғ а тапсыру жә не ақ ша тү сімі мен билеттік есеп парағ ын ө ткізіп, келесі жұ мыс кү ніне билеттік-есеп парағ ы мен билет орамдарын алу.

Автобус жү ргізушісіне тыйым салынады:

1. Ауырып немесе шаршап тұ рса, масаң кү йде болса автобусты жү ргізуге.

2. Қ озғ алысқ а қ ауіпсіздік тудыратын техникалық ақ аулығ ы бар жә не де мә ліметтік жапсырмалары толық емес автобуспен желіге шығ уғ а жә не жү рісін жалғ астыруғ а тыйым салынады.

3. Жол бө гегішпен жабылып тұ рғ ан немесе жол бө гегіштің қ андай кү йде тұ рғ анына қ арамастан қ ызыл белгілі шам жанып тұ рғ ан теміржол ө ткелінен ө туге, сонымен қ атар бақ ыланбайтын теміржол ө ткелінен жақ ындап келе жатқ ан пойыздың жоқ тығ ына кө зін жеткізбей тоқ таусыз ө туге, ө з еркімен жол бө гегішті ашуғ а немесе оны айналып ө туге, ө ткел жоқ жерден асып ө туге тыйым салынады.

4. Аялдамағ а келгенде тез тоқ тай салып, автобус толық тоқ тамай есіктерді ашуғ а, сонымен қ атар аялдамадан есіктер жабылмай жатып қ озғ алуғ а тыйым салынады.

5. Ө з еркімен автобус маршрутының бағ ытын жә не жү ріс кестесін ө згертуге тыйым салынады.

6. Жол-кө лік оқ иғ асы болғ ан жерден ө з еркімен кетіп қ алуғ а тыйым салынады.

7. Кезекті ауысым кезінде автобусты жү ргізуді мас кү йде, ауырып немесе шаршап тұ рғ ан, сонымен қ атар диспетчердің жол парақ шасында аты-жө ні кө рсетілмеген жү ргізушіге табыстауғ а тыйым салынады.

8. Бекітілген жү ріс кестесі мен «Жол қ озғ алыс ережесі» арқ ылы шектелген қ озғ алыс жылдамдығ ын арттыруғ а тыйым салынады.

9. Бұ зылғ ан автокө лікті тіркеп жү руге немесе автобустың ішінде жолаушылар бар болса басқ а кө ліктің сү йреп тартуымен жү руге тыйым салынады.

10. Жанармайды қ озғ алтқ ыш карбюраторына берудің қ ұ растыру-заводында жасалғ ан қ оректендіру жү йесі арқ ылы беруден басқ а барлық тә сілдерге тыйым салынады.

11. Қ озғ алыс кезінде жолаушыларғ а билет сатуғ а, тамақ ішуге, темекі тартуғ а, жолаушылармен, ұ ялы телефонмен сө йлесіп кө ң ілін бө луге тыйым салынады.

12. Автобуста бекітілген шамадан тыс жолаушыларды тасымалдауғ а тыйым салынады.

13. Билет кассалары бар бекеттерде жолаушыларғ а билет сатуғ а тыйым салынады.

14. Автобустың ішінде билеті жоқ немесе сатылғ ан билеттерді тіркеу парағ ында толтырылып, жазылмағ ан билеттері бар жолаушылар болғ ан кезде жолғ а шығ уғ а тыйым салынады.

15. Автобусты ө зінің мекен-жайына сақ тауғ а тыйым салынады.

16. Жү ргізушілер мен кондукторлардың жұ мысын тексеруе келген қ ызметкерлердің ө з міндеттерін атқ аруына қ арсылық кө рсетуге тыйым салынады.

17. Автобустың ішінде немесе кабинасында мә ліметтік жапсырмаларғ а арналғ ан нормативтік актілерде кө рсетілмеген ақ параттарды, сонымен бірге ә ртү рлі суреттерді тағ ы басқ аларды ілуге тыйым салынады.

18. Мас кү йдегі, киімі кірленген, рұ қ сат етілмеген қ ол жү гі бар жолаушыларды автобусқ а кіргізуге, есіктердің алды мен ө тетін жерлердің жү ктермен жабылып қ алуына жол беруге тыйым салынады.

19. Автобустың ішінде жә не кабинасында қ осымша дө ң гелек, аккумлятор, жағ армай жә не май алып жү руге тыйым салынады.

20. Автобуспен қ ыры бар кесіп кететін заттарды, тез бү лінетін, жарылғ аш, уландырғ ыш дү ниелер мен жолаушылардың киімін жә не автобустың ішін ластайтын ә ртү рлі заттарды, сыртында қ аптамасы жоқ қ ару-жарақ ты, жануарлар мен қ ұ старды тасымалдауғ а тыйым салынады (тұ мылдырығ ы бар иттер мен арнайы торларғ а, себеттерге салынғ ан қ ұ старды тасымалдауғ а болады).

Жү ргізушінің заң ды қ ұ қ ық тары:

1. Автокө лік мекемесінің ө з жұ мыстарына сә йкес жауапты қ ызметкерлерінен қ олданыстағ ы нормативті акті бойынша автобустың тазалығ ы, техникалық қ ызмет кө рсету жә не қ ажетті жө ндеу жұ мыстары, сонымен қ атар автобустың керекті қ ұ рал-саймандармен, дә рігерлік қ обдишамен, ө рт сө ндіргіштермен, мә ліметтік жә не басқ а да материалдармен жә не қ ұ рылғ ылармен жабдық талуын талап етуге қ ұ қ ылы.

2. Жолаушылардан автобусты пайдалану ережесін сақ тауды талап етуге, оларда жолақ ы билеттері мен қ ол жү гіне арналғ ан билеттердің бар жоғ ын тексеруге, бекітілген тасымалдау ережесін бұ зғ ан жолаушыларды автобустан шығ арып жіберуге жә не қ ажет болса оларды бекітілген тә ртіпке сә йкес жауапкершілікке тарту ү шін полиция органдарына тапсыруғ а қ ұ қ ылы.

3. Кезектен тыс немесе арнайы қ ұ қ ығ ы жоқ адамның алдың ғ ы есік арқ ылы кіруіне жол бермеуге қ ұ қ ылы.

4. Жол ү стінде автобусы сынып қ алса, сол бағ ытта кетіп бара жатқ ан келесі автобусты тоқ татып жолаушыларын алып кетуді талап етуге қ ұ қ ылы.