Кіріспе. Бакалаврлық бағдарлама жетекшісі

ЕСЕП

Бакалаврлық бағ дарлама жетекшісі

(э.ғ.д. профессор) _________________ Исакова П.Б.

Кә сіпорыннан тә жірибе жетекшісі _________________ Аскерова.Ф.Б

Орындаушы

Студент _________________ Иембергенов Е.Б.

Алматы, 2016

Мазмұ ны

Кіріспе

Банк жү йесі – кредит жү йесінің негізгі буыны, нарық экономикасының маң ызды қ ұ рамдық бө лігі, кредиттік жә не қ аржылық операциялардың шоғ ырландырылғ ан жері.

Банк жү йесінің мақ саты мен міндеті жалпы экономиканы басқ ару ә дістеріне ұ қ сас. Бірақ банкілер басқ арудың тө менгі жү йесі болғ андық тан жалпы экономиканы басқ аруды қ амтамасыз ететін ө здеріне тиесілі жеке міндеттерді орындайды.

Экономиканы басқ аруғ а қ атысу барысында банктер негізінен экономикалық ә дістерге сү йенеді. Ал бұ л ә дістер экономикалық қ атынастарды, қ оғ амның мү ддесін, сұ ранысын білдіреді, ал осылардың негізінде ө ндіріске деген мақ сат туындайды. Осылайша, қ оғ амда банк жү йесі арқ ылы экономикалық мақ сат, мү дде туғ ызу – шаруашылық ты экономикалық ә дістермен басқ аруғ а қ ол жеткізіледі. Мысалы, шаруашылық тың ә рттү рлі субъектілерін кредиттеу арқ ылы, банктер олардың сырттан тартылатын қ аражаттарғ а (заемдарғ а) мұ қ таждығ ын қ анағ аттандырады. Немесе, банктердің қ олма - қ ол ақ шасыз есеп айрысу операциялары ұ дайы ө ндірістің тоқ таусыз жұ мыс істеуін қ амтамасыз етеді.

Уақ ытында қ айтарылмағ ан кредит ү шін жоғ ары пайызды тө лемақ ы, ө сімақ ы ұ стап, айыпбұ лдар ө ндіріп, банктер тек қ ана ө з мү дделерін емес, сонымен қ атар осы келісімге қ атысушы басқ а субъектілердің мү ддесін де қ орғ айды.

Банктерде ө зге басқ ару органдарында болмайтын ағ ымдағ ы маң ызды ақ параттар жинақ талады. Мысалы, банк клиенттерінің қ аржылық жағ дайы, ең бек ақ ы тө лемдері бойынша қ арыз мө лшері, тасымалдаушылармен есептесуге, бюджетке тө лемдер ө ткізуге қ аражаттың жеткіліктігі, банк кредитін қ айтару мү мкіншілігі, шот иесінде болатын тә уекелділіктер сияқ ты ақ параттар.

Банктің ө тімділігі оның барлық кө рсеткіштеріне ә серін тигізеді. Банктің клиентттер алдындағ ы міндеттемелерін орындай алмауы оғ ан сенімділікті жоғ алтуғ а ә келеді. Сондық тан ө тімділікке қ адағ алау жү ргізіліп, оғ ан ә сер ететін барлық факторлар ескеріледі.

Коммерциялық банктің жоғ арғ ы дең гейде пайда табуына ұ мтылыс ә детте оның соң ы шығ ынғ а алып келу тә уекелімен шектеледі. Сондық тан банк ө з қ ызметінен бір жағ ынан кө п пайда тапқ ысы келсе, екінші жағ ынан оның пайда табуына ә ртү рлі тә уекелдер шығ ынғ а ұ шырау қ аупін туғ ызады. Яғ ни банк ісінде тә уекел дегеніміз болашақ та болуы мү мкін қ ауіп – қ атерден туындайтын шығ ынның ақ шалай шамасы деп айтуғ а болады.

Ә детте тә уекел дең гейі жоғ ары болғ ан сайын, банк ол операциядан солғ ұ рлым кө бірек пайда табады. Ал егер тә уекел дең гейі тө мен болса, банктің жоғ ары дең гейде пайда табу мү мкіншілігі де тө мендейді. Сондық тан банк қ ызметінің негізгі мақ саты тә уекелділікті тіпті жойып жіберу емес, керісінше - тә уекелділікті ең тө менгі дең гейде ұ стай отырып, пайданы кө бірек табу. Бұ л екі мақ сат ә рине нарық заң ына қ айшы. Ү йткені нарық экономикасының негізгі ережесі бойынша «ү лкен табыс табу ү шін ү лкен тә уекелділік жағ дайында жұ мыс істеу қ ажет».

Болашақ сұ раныстың нарық тық белгісіздік жағ дайында операциялық қ ызметті атқ ару ү шін банкке таратылымдық ү лгідегі қ аражат қ ажет. Ол ү шін жең іл ә рі жылдам шамалы шағ ын немесе онсыз да нақ ты ақ шағ а айналатын активтер болуы керек.

Қ азақ стан кө птеген кө рсеткіштері бойынша дамып келе жатқ ан ел болып саналады жә не де бұ л елдің жоғ ары саяси жә не экономикалық тә уекелдеріне сай екендігін біліреді. Бұ л тә уекелдер нарық тың барлық қ атысушыларына қ алайда ә серін тигізетіні белгілі. Ә лемдік инвестициялар ғ аламдық сипатқ а ие болғ ан сайын жә не елдік тосқ ауылдар бірте-бірте жойылғ ан сайын инвесторлар ө з инвестицияларын тү рлі нарық тарғ а салу тә уекелдеріне компенсациясын талап етеді.

Ө ндірістік тә жірибесінің объектісі – екінші дең гейдегі банктерінің бірі «АзияКредитБанк» АҚ.

Ө ндірістік тә жірибесінің негізгі мақ саты – теориялық біліммен тә жірибеден алғ ан машық ты нығ айтудан тұ рады, қ азақ стандық коммерциялық банктерінің қ аржылық жағ дайына кең ірек тоқ талу.

Аталғ ан мақ сатты орындау барысында келесідей міндеттер атқ арылады:

- Банктің тарихы ұ йымдастыру сипаттамасын қ арастыру;

- «АзияКредитБанк» АҚ активін, міндеттемесін, капиталын талдау;

- «АзияКредитБанк» АҚ баланс ө тімділігін талдау.

Банктің маң ызды тә уекелдерінің бірі бұ л ө тімділік тә уекелі. Коммерциялық банктің ө тімділігі деген ұ ғ ымы, банктің ө зінің барлық контрагенттерінің алдындағ ы қ арыздық жә не қ аржылық міндеттерін дер кезінде, ә рі толық орындалуын қ амтамасыз ету мү мкіндігін білдіреді. Олар банктің жеткілікті жеке капиталы, актив пен пассив балансының баптары бойынша қ ажетті мерзімді ескере отырып, қ аржыны орналастыру мен кө лемін кө бейту болып отыр.