Студопедия

Главная страница Случайная страница

Разделы сайта

АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника






Моголстан мем 7 страница






Бү гінгі таң да еркіндік, тең дік пен татулық мұ ­раттарынан қ ұ ралғ ан Ата Заң ымыз аза­мат­тардың қ ұ қ ық тары мен бостандық тары тең ­ді­гінің сақ талуына жә не қ орғ алуына негіз бо­лып, еліміздің экономикалық, ә леуметтік, сая­си салаларда қ арышты дамуына, елдегі аза­маттар арасындағ ы татулық ты, бейбітшілік пен келісімді, елдің ынтымағ ын нығ айтуғ а тың сер­пін берді.

Қ азақ стан Республикасының Консти­ту­ция­сы ел азаттығ ының айғ ағ ына, Тә уелсіздігінің ті­регіне, бірлігінің қ айнар бастауына, ә рбір аза­мат­тың мақ танышы мен қ орғ анына айналды.

Осы орайда тә уелсіздік шежіресін жазып қ ал­дырғ ан кітаптардың рө лі ерекше. Халқ ымыз «Қ а­­ламмен жазылғ ан балтамен шабылмас» де­ген­­дей, адам ойы мә ң гі жасап, ә р дә уірде ө мір сү р­­ген, ә ралуан тілде сө йлеген адамдар кітап ар­­қ ылы бір-бірімен тілдесіп, сыр шертісіп ке­ле­ді.

«Адамзаттың бү кіл ө мірі кітап бетіне қ ат­та­ла берген. Адамдар, рулар, тайпалар, мем­ле­кеттер жойылып кеткен, ал кітаптар қ ал­ғ ан» деп, – А. И. Герцен айтқ андай осы – рес­пуб­ли­ка­­лық кітап музейі – бар халық тың ғ асырлар бо­­йы сақ талып қ алғ ан сирек қ олжазбаларын, кі­­таптарының қ ұ ндысын, қ ұ м арасынан қ а­зып та­уып, тірнектеп жинап, залдарғ а жай­ғ ас­тыр­ғ ан.

Республикалық кітап музейінің қ ұ ­рыл­ғ а­ны­­на ширек ғ асырдан астам уақ ыт болды. Бұ л ру­­хани мұ ра ордасы – ежелгі кітап мұ расын ұ р­­пақ тан-ұ рпақ қ а таныстыратын, бабалар қ ал­дыр­­ғ ан рухани қ азына – кітапты сақ тайтын бір­ден-бір мә дени орталық.

1978 жылы қ азанның 20-жұ лдызында Ал­ма­­тыда республикалық кітап музейі ашылды. Бұ л бұ рынғ ы Кең ес Одағ ындағ ы Мә скеу мен Киев­­тен кейінгі ү шінші, кү ллі кіндік Азиядағ ы жал­­ғ ыз кітап музейі. Музей қ ызметінің ең тү пкі мақ ­­саты – бұ л музейге келген ә рбір азаматтың бо­­йына кітапты қ адірлеу сезімін, кітапты ү збей оқ у дағ дысын дарыту кітаптың адам, қ оғ ам ө мі­­ріндегі атқ аратын жасампаздық қ ұ діретті кү ­шіне оның кө зін жеткізе тү су, ізгілік, иман­ды­лық, қ айырымдылық, ең бексү йгіштік, ха­лық тар мен елдер арасындағ ы татулық, бей­біт­шілік мұ раттарын марапаттау мақ сатына ба­ғ ын­дырылғ ан. Тә уелсіз Қ азақ станның рухани бай­лығ ын, кітаптарын, қ олжазбалар мен барлық ба­сылымдарды халық қ а кө рсететін киелі орын.

Тә уелсіздік жылдарында жасалғ ан Пре­зи­дентіміз Н.Ә.Назарбаев ұ сынғ ан ә лемде тең ­десі жоқ «Мә дени мұ ра» мемлекеттік бағ ­дарламасы 2003 жылдың 4-сә уірінде Қ а­зақ с­тан Республикасының Ұ лттық Кең есінде қ а­былданып, іске асырылуда. «Мә дени мұ ­ра» мемлекеттік бағ дарламасының негізгі мақ ­са­ты ұ лттық рухты ояту. Бағ дарлама тарих, эт­но­графия, фольклор, ежелгі жазба мұ ралар жө ­нін­де­гі ең бектерді ғ ылыми зерттеу жә не сериялы ба­сылым ретінде шығ ару, тарихи жә не мә дени ес­керткіштерді қ алыпқ а келтіру, сақ тау жә не му­зейге топтастыру сол арқ ылы кө п ғ асырлық ұ лт­тық мә дениетімізді тиянақ тау. Осы «Мә дени мұ ­ра» мемлекеттік бағ дарламасы (2004-2006, 2007-2009, 2010-2011 ж.ж.) бойынша тұ ң ғ ыш рет мемлекеттік тілде жарық кө ріп жатқ ан кө п­те­ген тамаша туындылар бар. Солардың ішін­де ә лемдік жә не ұ лттық ең бектер «Бабалар сө ­зі», «Балалар ә дебиеті», «Қ азақ стан ұ лттық эн­цик­лопедиясы», «Қ азақ ә дебиетінің тарихы», «Қ а­зақ мә дениеті» серияларымен т. б. шық қ ан кі­тап­тар музейдің қ орын толық тыруда.Бағ дарлама ұ лттың рухани-ағ артушылық жә ­не мә дени-интеллектуалдық дең гейін кө ­те­руге, ө скелең ұ рпақ ты туғ ан халқ ымыздың салт-дә стү рі мен жалпы адамзаттық қ ұ н­ды­лық ­тар мен идеалдар рухында тә рбиелеу. Ө йт­ке­ні, қ оғ амның рухани тірегі санатындағ ы та­рихи-мә ­дени мұ ралардың халық тың ө з бол­мы­сын жо­ғ алтып алмауы мен қ азақ стандық пат­рио­тизм­ді қ алыптастырудағ ы ролі аса зор.

«Бұ л дү ниеде біздің бір ғ ана Отанымыз бар, ол – Тә уелсіз Қ азақ стан» – деп Ел­ба­сы­мыз Н.Ә.Назарбаев айтқ андай ө з елің мен Тә уелсіз мемлекетің нің болуы адамның ба­ғ ы мен байлығ ы деп білген жө н. Биыл ел бо­лып Тә уелсіздігіміздің – 20 жылдық ме­рей­тойын атап ө тпекшіміз. Осығ ан орай му­зей­де «Қ азақ стан Тә уелсіздігіне – 20 жыл» ат­ты кө рме-кеш ұ йымдастырдық. Мұ нда ата за­ң ымыздан бастап, тө л тарихымыз, тә ­уел­сіз­­дігіміз жайында жазылғ ан кітаптары мен су­­реттері қ ойылды. Кө рме бірнеше бө лімнен тұ ­­ра­ды: «Тә уелсіз Қ азақ стан – тұ рақ ты саясат», «Эко­­номиканың дамуы – елдің дамуы», «Тә ­уел­сіздіктің рухани тірегі – мә дениет», «Конс­ти­­туция – ә ділдік тұ ғ ырың, мә ң гілік жасайтын ғ ұ ­­мырың», «Тө л тарихың – тә уелсіздік туың», «Елін сү йген, елі сү йген Елбасы», «Ә лем та­ны­ғ ан Қ азақ стан», «Президенттің балалық ша­ғ ы», «Ел­басының ең бек жолы», «Қ азақ стан – 2030», «Ел ордасы – Астана», «Мә дени мұ ра», «Ха­лық қ а­­һ армандары», «Шетелдегі қ азақ жа­зу­шы­ла­ры».

Елбасымыз ХХІ ғ асыр бі­лім мен ғ ылым ғ асыры болатындығ ын ү немі қ ай­та­лайды. Бізге экономикалық жә не қ оғ амдық жа­ң ару қ ажеттіліктеріне сай келетін осы за­ман­ғ ы білім беру жү йесі керек. Сондық тан да Ота­нымыздың ертең гі ө сіп-ө нуіне ғ ылым мен бі­лімнің қ осар ү лесі зор.

«Тә уелсіз Қ азақ стан мә дениеті: жылнама, қ ұ ­жаттары» атты кітап. Тә уелсіздік алғ анына 20 жыл­ғ а жуық тағ ан азат еліміздің рухани-мә дени ше­жіресі іспетті ең бектің мақ саты мен негізгі мін­деті тә уелсіз еліміздің мә дениет-руханият са­ласындағ ы жетістіктері мен даму белестерін на­сихаттау. Кітапта мемлекеттік жә не ә лемдік дең ­гейдегі кө шбасшымыз, тә уелсіз еліміздің Тұ ң ­ғ ыш Президенті Нұ рсұ лтан Ә бішұ лы На­зар­баевтың ә р жылдары мә дениет-руханият са­ла­сын қ олдағ ан Жолдаулары, сө йлеген сө здері, қ ау­лылар мен жарлық тары, ғ ылым-білім, мә ­де­ниет саласы бойынша қ абылданғ ан заң дар тіз­бе­гімен ө рбітіледі.

«Тә уелсіз Қ азақ стан: кү ннен кү нгі». Кі­тапта еліміздің тұ ң ғ ыш кө шбасшысы Н.Ә.На­зар­баевтың жаң а Қ азақ станның қ алыптасуына қ ос­қ ан ү лесіне басым бағ а бере отырып, қ оғ ам ө мі­рінің барлық жақ тарын қ амтиды жә не Тә ­уелсіздіктің Қ азақ стандық жолын толық баян­дай­ды. Ел тә уелсіздігінің 20 жылы ішіндегі Қ а­зақ станның экономика, саясат, ғ ылым, мә ­де­ниет пен білім беру салалары дамуының аса ма­ң ызды жетістіктерін кө рсетеді.

Нұ рсұ лтан Назарбаевтың «Қ азақ стан жо­лы» деген кітабында Президент Н.Ә.На­зар­баевтың егемен Қ азақ стан ү шін жасағ ан аса маң ызды жұ мыстарының бірқ атары атап ө ті­ле­ді:

– Ел Тә уелсіздікке қ ол жеткізді;

– егемен Қ азақ станның жаң а Конституциясы жасалды;

– барлық кө ршілес елдермен мемлекеттік ше­каралар делимитацияланды (ә рі халық аралық қ ұ ­қ ық пен заң дастырылады);

– ядролық полигон жабылды;

– ұ лттық валюта енгізілді;

– қ ос палаталы Парламент қ ұ рылды;

– Қ азақ стан Республикасының Қ арулы Кү ш­тері жасақ талды;

– жаң а астана тұ рғ ызылды;

КСРО-ның апатты тү рде ыдырауына бай­ла­ныс­ты біздің алдымызғ а да экономикалық жү йені тү бірінен ө згерту ғ ана емес, жалпы мем­лекеттік қ ұ рылымды, оның негізгі ұ с­та­ным­да­ры­нан бастап, ә рбір қ азақ стандық тың ойлау жү ­йесіне дейін ө згерту міндеті қ ойылғ ан еді. Біз­ге ө з даму жолымызды табу ү шін ө зіміздің не­менеге ұ мтылатынымызды айқ ындап алу қ а­жет болды.

Ақ ыр аяғ ында, 1997 жылы ұ зақ мерзімді «Қ а­зақ стан – 2030» Стратегиясы ө мірге кел­ді, ол қ ұ жат Президенттің халық қ а жыл са­йын Жолдау арнау дә стү рін бастап берді. Ке­йінгі жылдарда «Бә секеге қ абілетті ұ лт ү шін» жә не «Қ азақ станның ә лемнің бә секеге ба­рын­ша қ абілетті елу елдің қ атарына қ осылу стра­тегиясы» елеулі қ ұ жаттарғ а айналды. Рес­публикалық кітап музейі осы қ ұ жаттарды бас­шылық қ а ала отырып, халқ ымызғ а қ ызмет ету­де.

Біз тә уелсіздік алғ ан осынау 20 жылдың ішін­де кө птеген жетістіктерге қ ол жеткіздік. Осы 20 жыл ішіндегі тә уелсіздік шежіресі – біз­дің халқ ымыздың ұ лы тарихы. Жасө спірім буын, жастар тарих пен шежірені кітаптан ала­ды. Кітап – мә ң гі ө шпейтін рухани қ азына. Сон­дық тан да музей кө рермен қ ауымғ а айқ ара аш­қ ан Тә уелсіздіктің 20 жылдық мерекесіне ар­нал­ғ ан «Қ азақ стан Тә уелсіздігіне 20 жыл» атты кі­тап кө рмесі еліміздің ең жарқ ын сә ттерімен жас ұ рпақ ты сусындатады.

Қ азақ стан 2030

Президенттің жолдауында 2030 Қ аз-ың дамуына қ олайлы географиялық жағ дайы сияқ ты сыртқ ы фактор септігін тигізетіні аталды. Президенттің халық қ а жолдауындағ ы 2030 пікірі бойынша Қ аз. Еуразияның орталығ ы бола отырып Қ ытай, Ресей ж/е мұ сылман ә лемі арасындағ ы экономика мен мә дениеті байланыстырушы буын рө лін атқ аратын болады.Ғ ылыи техникалық прогресті жаппай жұ мылдырупроцесі: 1. ғ ылыи техникалық прогресті қ олдау.2. ғ ылыи техникалық прогрес жетістіктерін ө ндіріске енгізу жоспарын жасау.3.біздің қ оғ амда жаң а технологияның дамуын топтастыру.4.дамығ ан капиталистік елдердің дайын техналогиясын сатып алу.5.жоғ арғ ы білікті мамандарды дайындауы кө рсетеді.Президенттің халық қ а жолдауы бойынша қ азіргі кездегі біздің мемлекетіміздің басты тірегі мен тұ рақ тандырушы факторы орта тап болып табылады.Президенттің халық қ а жолдауы бойынша Республикадағ ы макроэкономиканы тұ рақ тандыру процесі дегеніміз-мемлекеттік бюджеттің тапшылығ ын қ ысқ арту, қ атал монетарлық ж/е несие саясатын жү ргізу.Президенттің халық қ а жолдауы бойынша қ азіргі кездегі республикада ауыр жү ктерді тасуда темір жол транспортының рө лі зор.Президенттің халық қ а жолдауы бойынша аул шаруашылығ ын туризм, инфраструктураны қ ұ ру, жең іл ө неркә сіп саласын дамыту экономиканың тек қ ұ рылымын ғ ана емес, жұ мыссыздық пен кедейшілік мә селелерін де шешеді. Президенттің халық қ а жолдауында тұ жырымы бойынша 25 жылдан кейін жаң а ұ рпақ тар: ә лемге ә йгілі елдің патриоттары болады, біліктілігі жоғ ары мамандар болып, жоғ ары ақ ылы жұ мыс атқ арады, сондай-ақ салауатты ө мір сү реді.

Қ азақ стан – хал-қ қ атнаста тә уелсіз субъект

Орталық Азия мемлекеттерімен ынтымақ тастық

Қ азіргі кезде Қ азақ станның кө п ғ асырлар бойы туысқ андық, мә дени, саяси жә не экономикалык, қ арым-қ атынаста болып келген кө ршілес Орталық Азия мемлекеттерімен ынтымақ тастығ ы ерекше cepпін алып отыр. Аймактың ең ipi мемлекеті ретінде ғ ана емес, экономикасы едә уір алғ а басқ ан Қ азақ стан аймақ бойынша кө ршілес елдермен тығ ыз қ арым-қ атынас орнатуғ а қ ызығ ушылық білдіруде. Біздің мемлекетіміздің ендігі жердегі қ арқ ынды дамуы аталмыш республикалармен қ алыптасатын қ арым-қ атынаспен де тығ ыз байланысты. Сол себепті Қ азақ стан Орта Азиялық Одақ қ ұ ру идеясын алғ а тартып отыр. Бұ л бірлестікке Қ азақ станнан баска аймактың Ө збекстан, Қ ырғ ызстан, Тә жікстан жә не Тү ркменістан сияқ ты мемлекеттері де кipyi мү мкін. 2006 - 2007 жылдар аралығ ында Орталық Азия мемлекеттері президенттерінің Астанағ а іс-сапарлары барысында жә не Қ азақ стан басшылығ ының аталмыш аймақ мемлекеттеріне ресми сапарлары барысында мемлекетаралық саяси-экономикалық жә не ә леуметтік-мә дени қ арым-қ атынастардың дамуына негіз болатын маң ызды екі жақ ты келісімдер қ абылданды. Бұ л қ ұ жаттар Қ азақ станның кө ршілес мемлекеттерімен байланысын нығ айта тү сіп, Орта Азиялық Одақ идеясын жү зеге асыру ү шін айтарлық тай серпін беріп отыр.

Ресей Федерациясымен ынтымақ тастық

Қ азақ станның сыртқ ы саясатының басты бағ ыттарының бipi Ресеймен қ арым-қ атынас болып табылады. Бұ л мемлекетпен біздің ел кө п жылдар бойы тығ ыз қ арым-қ атынаста болып келеді. Ө зара бө лісіп жатқ ан мемлекеттік шекараның ұ зындығ ының ө зі 7591 шақ ырымғ а созылып жатыр. Мемлекетаралық достастық екі бipдeй президенттің жә не екі ел халқ ының ө зара тығ ыз байланысы арқ асында дамып отыр. Қ азақ стан мен Ресей арасында отын-энергетикалық кешен, кө лік жә не коммуникация, ә скери-техникалық жә не қ орғ аныс ө неркә сібі caлалары бойынша байланыс орнық қ ан. Қ азақ стан-ресейлік қ арым-қ атынастың біртұ тас спектрі кө птеген екі жақ ты қ ұ жаттар жә не келісімдермен реттелуде. Екі жақ ты қ арым-қ атынаспен қ оса екі бipдeй мемлекет аймақ тағ ы ә скери-саяси жә не экономикалық сипаттағ ы кө птеген аймақ тық ұ йымдар шең берінде ө зара белсенді ә рекеттесуде. Сө з тиегі болып отырғ ан Тә уелсіз Мемлекеттер Достастығ ы, Еуразиялық Экономикалық Қ ауымдастығ ы, Шанхай Ынтымақ тастық Ұ йымы жә не Коллективті қ ауіпсіздік туралы келісім Ұ йымдары. 2012 жылы Қ азақ стан мен Ресей ө зара дипломатиялық қ арым-қ атынас қ ұ рғ анының 20 жылдығ ын атап ө теді.

Кытай Халық Республикасымен ынтымақ тастық

Біздің мемлекетіміздің тағ ы да бір кө ршілес елмен қ арым-қ атынасы серпінді даму ү стінде. Бұ л - Кытай Халық Республикасы. Жыл сайын екі ел арасындағ ы тауарайналымы ө сіп, экономика, мә дени-гуманитарлық ынтымактастық салаларында кө птеген ipi жобалар жү зеге асырылып отыр. Ұ дайы қ арым-қ атынас арқ асында екі ел басшылылығ ының арасындағ ы байланыс нығ айып келеді.

Америка Қ ұ рама Штаттарымен ынтымақ тастық

Оғ ан қ оса Қ азақ станның Америка Қ ұ рама Штаттарымен байланысы жылдан жылғ а нығ ая тү суде. Қ азақ стан Республикасының Президенті Н.Назарбаевтың 2006 жылы АҚ Ш-қ а ресми сапары қ азақ стандық -американдық ара-қ атынастың дамуына жә не нығ ая тү суіне септік еткен маң ызды шара болды. Сапар барысында екі ел арасында болғ ан сындарлы сұ хбаттар кезінде қ ауіпсіздік, терроризммен кү рес, энергетикалық саладағ ы байланыстың дамуы жә не Казақ стан Республикасындағ ы жоғ арғ ы технологиялық, инновациялық ө ндірістерді дамыту процесіне американдық компаниялардың ат салысуы талқ ыланды.

Мұ сылман елдерімен ынтымақ тастық

Қ азақ станның ислам ә лемімен қ арым-қ атынасының терең дей тү cyi турасында 2006-2007 жылдар аралығ ында бұ л байланыстың қ арқ ындылығ ы байқ алғ анын атап ө туге болады. 2007 жылы Қ Р Президенті Н.Назарбаев Мысыр, Иордан, Қ атар, Сирия, Біріккен Араб Ә мірліктерінде ресми сапармен болып қ айты. Ал Қ азақ станғ а Мысыр Президенті X.Мубарак жә не Иордания королі Абдалла II келді. Бұ ның бә рі біздің еліміздің жә не ислам мен араб ә лемі арасындағ ы қ арым-қ атынасының жаң а дең гейге кө терілгендігінің бірден-бір белгісі болып табылады. Мысалғ а 2007 жылдың қ араша айында Елбасының Сирия Араб Республикасына ресми сапары елеулі оқ иғ а болды. Бұ л біздің ел Президентінің араб жә не мұ сылман ә лемінде ық палы зор Сирия мемлекетіне деген алгашқ ы сапары болды. Бұ л мемлекет территориясында Қ азақ станның тарихына тікелей байланысы бар ұ лы ғ ұ ламалар жерленген. Олар қ азақ даласынан шық қ ан бү гінде Дамаскеде жерленген ұ лы ғ алым, ағ артушы Ә бу Насыр Ә л-Фараби мен аты аң ызғ а айналғ ан қ олбасшы, ә мірші Сұ лтан Бейбарыс. Осы ретте тарихи жә не мә дени мұ раларды ә рдайым сақ тап, дә ріптеген Қ азақ станның Дамаскедегі Ә л-Фараби кесенесін салуғ а жә не Сұ лтан Бейбарыстың кесенесінде жө ндеу жұ мыстарын жү ргізуге қ аржы бө ліп отырғ андығ ы да кездейсоқ тық емес. Бү гінгі кү ні республикамыз ә лем ауқ ымындағ ы ө зекті Батыстың жетекші мемлекеттері мен ислам ә лемі арасындағ ы «Батыс — мұ сылман ә лемі» диалогын дамыту идеясын алғ а тартып отыр, ә зірше бұ л сыртқ ы істер министрлері дең гейінде жү зеге асуда. Қ азақ стан аталмыш идеяны ә лем діндерін біріктірген жә не дінаралық сұ хбат кұ руғ а мү мкіндік берген ө зінің халық аралық тә жірибесіне сү йене ортағ а салуда. Бұ ғ ан мысал мемлекетімізде 2003, 2006 жә не 2009 жылдарда ү ш рет ө ткен жә не халық аралық дең гейде жоғ ары бағ ағ а ие болғ ан Ә лем жә не дә стурлі діндер басшыларының Съезі. БҰ Ұ Бас Ассамблеясының 62-i сессиясында сө йлеген сезінде Қ Р Президенті Н.Ә. Назарбаев болашақ съездің БҰ Ұ аясында ө ткізілуі туралы ұ сыныс жасады.

Еуропа Одағ ымен ынтымақ тастық

Соң ғ ы жылдары Казақ стан Еуропа Одағ ына мү ше елдер арасындағ ы қ арым-қ атынас едә уір алғ а басты. Бұ л ретте мемлекетіміздің ЕО-мен «ЕО ү штігі — Орталық Азия елдері» диалогы шең беріндегі ара-қ атынасын атап ө ту қ ажет. «ЕО ү штігі — Орталық Азия елдері» аясындағ ы соң ғ ы кездесу 2007 жылдың кө ктемінде Казақ стан Республикасының Елордасы Астана қ аласында ө тті, оның барысында ЕО-ның Орталық Азиядағ ы 2007-2013 жылдарғ а арналғ ан стратегаясы талқ ыланды. Сол жылдың 30 маусымында Берлин қ аласында Еуроодақ тың Орталық Азияғ а қ атысты Стратегиясының тұ саукесер рә сімі ө тті. Демократиялық реформалар нә тижесінде қ ол жеткізілген Қ азақ станның саяси, экономикалық жетістіктерін халық аралық қ ауымдастық тың мойындауы жә не ә лемдегі энергетикалық қ ауіпсіздікті қ амтамасыз етудегі біздің республиканың ық палының ө cyi мемлекет басшысы Н.Ә. Назарбаевтың ТМД Тө рағ асы ретінде 2006 жылы Санкт-Петербургте ө ткен G-8 саммитіне қ атысуғ а мү мкіндік берді. Саммит аясында Н.Ә. Назарбаев ә лемдік жә не аймактық державалардың басшыларымен кездесіп, олармен болғ ан сұ хбат барысында екі жақ ты жә не кө псалалы ынтымақ тастық қ а байланысты кө птеген мә селелерді талқ ылады.

ТМД мемлекеттерімен интеграциялық процестері

Республиканың сыртқ ы саясаты стратегиясында бұ рынғ ы кең ес кең істігінде болып жатқ ан интеграциялық процестер ерекше орынғ а ие. Біздің мемлекет бұ рынғ ы КСРО республикаларының басым бө лігін бірлестірген Тә уелсіз Мемлекеттер Достастығ ын сақ тап, оны дамыту турасында біршама ic атқ аруда. 2006 жылдың мамыр айынан бастап 2007 жылдың қ азан айына дейін Қ азақ стан ТМД-да тө рағ алық етіп Достастық тағ ы интеграциялық процесстердің дамуына жаң а серпініс берді. Тө рағ а ретінде Қ азақ стан ТМД ұ йымының жалпы тиімділігін арттыру мақ сатында Достастық ты реформалау бойынша Концепцияны жасап, ТМД мү ше басқ а елдердің талқ ылауына салды. 2007 жылдың қ азан айында Душанбеде ө ткен ТМД саммиті барысында аталмыш Концепция қ абылданды. 2007 жылдың маусым айында Санкт-Петербургте ө ткен Достастық қ а мү ше мемлекеттер басшыларының ресми емес саммитінде Қ азақ стан Президентінің ұ сынысы республикамыздың ТМД ұ йымының қ ажеттілік дең гейін арттырудағ ы тағ ы да бір айтарлық қ адамы болды. Қ азақ стан басшысы ендігі жерде Достастық кө шбасшылары жылына бip кө кейкесті мә селені қ арастыруды ұ сынды. Бірінші болып ТМД мемлекеттерінің бә ріне ортақ ө зекті мә селе кө ші-қ он тақ ырыбы қ арастырылды. Ал 2008 жылы ТМД Тө рагасы ретінде Қ азақ стан кө лік жә не коммуникация мә селесін талқ ылауды ұ сынды. Бұ рың ғ ы кең ес кең істігінде экономикалық беделі жоғ ары Қ азақ стан мемлекеті Еуразиялық Экономикалық Қ ауымдастық қ а мү ше жетекші мемлекет болып табылады. Аталмыш Ұ йымғ а Қ азақ станнан басқ а ТМД-ның бес мемлекеті мү ше. Олар Ресей, Ө збекстан, Қ ырғ ызстан, Беларусь жә не Тә жікстан. Біздің республикамыздың экономикалық мү мкіндіктері мен белсенділігі бұ л ұ йымның даму қ арқ ынына айтарлық тай септік етуде.

Халық аралық ұ йымдармен ынтымақ тастық

Халық аралық коғ амдастық тағ ы еліміздің позитивті образының қ алыптасуы жә не оның халық аралык мә ртебеге ие болуы сыртқ ы саясатты жү ргізудегі республика басшылығ ының кө регендік шешімдерімен мү мкін болды. Бұ л тұ рғ ыда ядролық қ аруды таратпау, діни экстремизмге қ арсы тұ ру, ә лем діндері арасында толерантты қ арым-қ атынас қ ұ ру мә селелерін атап ө туге болады. Осының негізінде еліміз аймақ тык, жә не ғ аламдық қ ауіпсіздік мү ддесі турасында халық аралық аренағ а ө з бастамаларымен шығ уғ а мү мкіндік алды. Мысал ретінде Қ азақ станның Еуропадағ ы Қ ауіпсіздік жә не Ынтымақ тастық Ұ йымына (ЕКЫҰ) бұ рынгы кең ес кең істігіндегі елдердің кө шбасшысы ретінде тө рағ алық етуге 2003 жылы ө з кандидатурасын ұ сынуын атап ө туге болады. Соң ғ ы жылдары Қ азақ стан осы мақ сатқ а қ ол жеткізуде тиянақ тылық пен қ ажырлық танытты. Тө рағ алық қ а ұ сынылғ ан біздің мемлекетіміздің кандидатурасын Қ азақ станның халық аралық қ ауіпсіздік турасында сің ірген ең бегін бағ алағ ан кө птеген мемлекеттер қ олдады. Қ азақ станның ЕҚ ЫҰ -да тө рағ алық етуге ө з кандидатурасын ұ сынуының бір ceбeбі біздің мемлекетіміздің аталмыш ұ йымды қ азіргі таң да оның кең естігінде пайда болғ ан ә pi кө бейіп келе жатқ ан тү рлі қ ауіпке тө теп бере алатын кү шті, ә pi тиімді ұ йым ету болып табылады. Қ азақ станның ЕКЫҰ тө рағ алық етуге ұ мтылысының қ ортындысы 2007 жылдың қ араша айында Мадрид қ аласында ө ткен ЕКЫҰ -на мү ше мемлекеттердің Сыртқ ы icтep министрлері Кең есінің қ абылдағ ан шешімі болды. Бұ л шешімнің нә тижесінде Қ азақ стан 2010 жылы ЕКЫҰ тө рағ а болуда. Мадрид қ ұ рылтайының шешімі халық аралық қ оғ амдастық тың Қ азақ станның тә уелсіз мемлекет ретінде соң гы 18 жылда қ ол жеткізген жетістіктерінің маң ыздылығ ын мойындағ анының бірден бір дә лелі болып табылады. Бұ л ретте Қ азақ станның аталмыш халық аралық ұ йымның тө рағ асы ретінде халық аралық қ ауіпсіздікті қ амтамасыз етуге бағ ытталғ ан ө зекті мә селелерді шешу турасында бірталай ұ сыныс жасай алатындығ ын айтып кету керек. Қ ауіпсіздікті қ амтамасыз етудегі Қ азақ станның салмақ ты тә жірибесі халық аралық дең гейде ү лкен қ ызығ ушылық қ а ие болып келеді жә не де ЕКЫҰ дамуына жағ ымды серпіліс беретіндігі анық. Ө йткені ЕКЫҰ -на тө рағ алық ету - бұ л Қ азақ станның Еуропа қ ауіпсіздігі аймақ тық жү йесіне интеграциялануының, ұ йымның бас мү шелерімен жалпы еуропалық ө зекті мә селелерді шешу турасындағ ы тең қ ұ қ ық ты сұ хбатты жалғ астыру мү мкіндігі болып табылады. Қ азақ стан дипломатиясының ipi жетістіктерінің бipi Қ азақ стан Республикасының Президенті Н.Ә. Назарбаевтың Азиядағ ы Ө зара Ық палдастық жә не Сенім Шаралары жө ніндегі Кең есті (АӨ СШК) жию идеясының жү зеге асқ аны болып табылады. Аталмыш идеяның Қ азақ стан басшысы 1992 жылдың қ азанында айтқ ан болатын. Бұ л кезден бepi Қ азақ стан АӨ СШК мү ше мемлекеттер басшыларының саммитін 2002 жә не 2006 жылдары екі мә рте ө ткізіп ү лгерді. Бұ л басқ осулар халық аралық дең гейде ү лкен бағ ағ а ие болды. 2006 жылдың 17 маусымында Алматы қ аласында ө ткен АӨ СШК II саммитінде Азиядағ ы ынтымақ тастық пен қ ауіпсіздік негізгі мә селелерін форум қ атысушылары біріге шешетіндігі сипатталғ ан декларация жә не де аталмыш ұ йымның хатшылығ ы жайлы келісімге қ ол қ ойылды. Қ азіргі кезде АӨ СШК-не азиялық 20 мемлекет мү ше, 7 мемлекет жә не 3 халық аралық ұ йым бақ ылаушы дә режесіне ие. Аталмыш форумның жұ мысы Азиядағ ы тұ рақ тылық пен қ ауіпсіздікті нығ айтуғ а бағ ытталғ ан, бұ л ұ йым бейбіт сұ хбат жә не Азия кұ рлығ ындағ ы кү рделі геосаясаттық мә селелерді шешу алаң ына айналды. ЭСКАТО-ғ а мү ше 62 мемлекеттен 400-ден астам делегат қ атысқ ан Алматы қ аласында ө ткен Азия мен Тынық мұ хиты мемлекеттерінің Экономикалық жә не ә леуметтік комиссиясының (БҰ Ұ ЭСКАТО) 63-i сессиясы Қ азақ стан мен бү кіл Орталық Азия ү шін маң ызды шарағ а айналды. Бұ ндай дә режедегі шара Орталық Азияда тұ ң ғ ыш рет ө ткенін атап ө ту қ ажет. Қ алыптасып келе жатқ ан халық аралық жағ дайда халық аралық жә не аймактық ұ йымдармен қ арым-қ атынасты орнату ерекше маң ызғ а ие болып келеді. Олардың басты қ ызметі қ ауіпсіздік саласымен байланысты. Осындай ұ йымдардың бipi Шанхай Ынтымақ тастық Ұ йымы болып табылады (ШЫҰ). 2001 жылдан бастап Қ азақ стан Республикасы Шанхай Ынтымақ тастық Ұ йымын (ШЫҰ) қ ұ ру бастамасына ат салысты жә не де дә л осы ұ йым аясындағ ы қ ызметі сыртқ ы саясаттағ ы негізгі бағ ыттардың біріне айналды. Қ азіргі кезде ШЫҰ Қ азақ стан, Қ ырғ ызстан, Қ ХР, Ресей, Тә жікстан жә не Ө збекстанның басын қ осып отыр, ал бұ л ұ йымдағ ы бақ ылаушы мемлекеттерге Моң ғ олия, Иран, Ү ндістан жә не Пә кістан кіреді. ШЫҰ шең беріндегі диалогарқ асында Қ азақ стан саяси, сауда-экономикалық жә не гуманитарлық салалар бойынша кө птеген мә селелерді шешуге бағ ытталғ ан сындарлы сұ хбат жү ргізу мү мкіндігіне ие жә не де бұ л ұ йым аясында терроризм, экстремизм жә не сепаратизммен кү ресуде кү ш жұ мылдыру мә селелері талқ ыланады. ШЫҰ саяси тұ рақ тылық жә не қ ауіпсіздік қ амтамасыз етудегі маң ызды рө лі оны халыкаралық дең гейдегі беделді ұ йымғ а айналуына септік етті.






© 2023 :: MyLektsii.ru :: Мои Лекции
Все материалы представленные на сайте исключительно с целью ознакомления читателями и не преследуют коммерческих целей или нарушение авторских прав.
Копирование текстов разрешено только с указанием индексируемой ссылки на источник.