Главная страница Случайная страница
Разделы сайта
АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника
Тақырып 3. Спорттық бағдарлаудағы карта
|
|
Спорттық бағ дарлау бойынша жарыстар алғ ашқ ы кезде 1: 25000 жә не 1: 50000 масштабындағ ы топографиялық карталардың фотокопияларымен жү зеге асты. Спорттық бағ дарлаудың дамуы жаң а карталарды шығ аруды талап етті, ө йткені олардың бар болуы жарыстың ө тетін жерін таң дауда қ ажетті шарттың бірі болды.
Топографиялық карта жә не спорттық карта арасындағ ы айырмашылық.
Топографиялық карта - бұ л жазық тық бетінде жатқ ан жердің бір бө лігінің кішірейтілген жә не жалпыланғ ан суреттемесі. Топографиялық карта аумақ ты білу, онда бағ дарлау, инженерлік ғ имараттарды қ ұ растыруда жә не жобалауда ө лшемдер жү ргізуде, шаруашылық, қ орғ аныс жә не ғ ылыми зеттеу мінездегі тапсырмаларды шешуде қ олданылады.
Топографиялық картаның тағ айындалуы мен оғ ан қ ойылатын талаптарына қ арайтын болсақ, оның ү стіне ормансыз ортадағ ы адамның шаруашылық іс ә рекетінің неғ ұ рлым нақ ты жә не дұ рыс тү сірілгенін кө руге болады. Бағ дарлауғ а неғ ұ рлым қ ызығ ушылық тудыратын орманды аумақ толық тығ ы аздау жә не жү йелендірілген тү рде аэрофототү сірілім сияқ ты технологияны қ олдну арқ ылы суреттеледі.
Топографиялық карта беті шығ ыстан батысқ а географиялық мередианымен белгіленген, ал солтү стіктен жә не оң тү стікке параллельдермен белгіленген, координаттық тор тү сірілген трапеция тә різдес. Аумақ ты топографиялық карта парақ тарымен жабу ортақ номенклатурағ а тә уелді. Топографиялық картада компаспен бағ дарлауда бағ ытты дә лдеу кө мегімен магнитті меридиан мен тордағ ы вертикалдардың арасындағ ы бұ рышты ескерген жө н:
(Г) жә не (а) биіктіктері жө ніндегі ақ парат картаның астың ғ ы шегінде кө рсетіледі.
Спорттық карта – спецификалық шартты белгілермен дайындалғ ан жә не арнайы мазмұ ны аумақ тағ ы ө ту орындары жә не нысандардың ақ параттылығ ы кө рсетілетін спорттық бағ дарлауғ а арналғ ан ү лкен масштабтағ ы арнайы карта болып саналады.
Спорттық карталарда 1: 15 000 жә не 1: 10 000 масштабтары қ олданылады, бір сантиметрде 150 немесе 100 метр. Кей кезде аса ү лкен масштабтар қ олданылады (парктік бағ дарлауда). 1: 20 000 масштабы неғ ұ рлым аз қ олданылады.Спорттық карталардың ауданы жарыс ө ткізілетін аумақ тың жә не аумақ тың бағ дарларымен шектелуі мү мкін. Карта парағ ының жұ мыс аумағ ы компаспен қ олданудың тездігі мен ың ғ айлылығ ы ү шін, магнитті меридиан сызық тарымен сызылып аумақ тағ ы олардың арасы 1: 10 000 масштабындағ ы карта ү шін 500 метр жә не одан ірілеріне 250 метр болуы шарт. Картадағ ы барлық жазулар осы сызық тарғ а перпендикуляр орналасады.Спорттық карталарда рельеф топографиялық карталардағ ыдай горизанталдармен белгіленеді. Горизанталдар - горизантал жазық тық тарғ а проектіленген бір дең гейде жатқ ан физикалық биіктіктерді, жоғ арлауды кө рсететін сызық тар. Жердің тө мендеу бағ ыты сызық шалармен кө рсетіледі олар берхштирх деп аталады. Рельефтің шартты белгіленуі қ оң ыр тү сті болады.
Жартас пен тастар қ ара тү спен белгіленеді. Сонымен қ атар қ олмен жасалғ ан обьектілер соның ішінде жолдар да осы тү спен белгіленеді. Гидрография – кө к тү спен белгіленеді.
Аумақ ты ө ту шартты белгілер кө мегімен кө рсетіледі, сондық тан спорттық карталарда ө сімдік жымылғ ысы, жол, кө пір, горизонталдар мен биіктік белгілеріне т.с.с. сандық кө рсеткіштері берілмейді. Ә детте жарыстар орманды жерде ө тетін болғ андық тан, ө туге жең іл ормандар арнайы белгімен кө рсетілмейді, ал ашық аумақ қ ызғ ылт сары тү спен кө рсетіледі. Спортшылардың қ озғ алысына бө гет жасайтын ө сімдім жамылғ ысы жасыл тү спен бейнеленеді. Шаң ғ ымен бағ дарлау карталарында ә р дең гейдегі шаң ғ ы жолдары кү рең жасылмен бейнеленеді. Қ атысушыларғ а Қ П орналасуын дә лдеу ү шін арнайы пиктограмма кө мегімен «легендалар» ұ сынылады, олар келесі ақ паратты иеленеді: дистанция параметрлері; қ ортынды пункттерді ө ту тә ртібі; аумақ тағ ы Қ П белгісінің нө мірі; жақ ын жатқ ан бағ дарғ а ұ қ сас бағ дардығ орналасуы; бағ дардың типі; бағ дар мінездемесі жә не оның ө лшемдері; Қ П белгісінің бағ дарғ а қ атысты орналасуы; Қ П да тө решілер мен кө рермендердің бар болуы; Легендалар алдын ала ақ паратта немесе картада кө рсетіледі.
|
|