Ом заңы

Ом, Георг Симон

Ом, Георг Симон (1787 ж. 16 наурыз, Эрлангем - 1854 ж. 7 шiлде, Мюнхен) - немiс физигi. 1805-1806 жылдары Эрланген университетiнде оқ ыды. Ә р тү рлi гимназияларда математика мен физикадан сабақ бердi

Эрланген университетiнде докторлық диссертациясын қ орғ ады. Бамбергте, Кельнде, Берлинде сабақ берумен айналысты. Нюрнбергтегi Политехникалық мектептiң, Мюнхен университетiнiң профессоры болды.

1826 ж. эксперименттер арқ ылы ток кү шiн, кернеу жә не кедергiнiң бiр-бiрiмен байланысын ө рнектейтiн электр тiзбегiнiң негiзгi заң ын ашты. Математикалық тү рде Ом заң ы V=I*R қ арапайым формуламен ө рнектеледi. Мұ ндағ ы V – тармақ талмағ ан тұ рақ ты ток тiзбегiнiң бө лiгiндегi ө ткiзгiш ұ штарындағ ы потенциал айырымы, I – ток кү шi, R - ө ткiзгiш кедергiсi. Ом кедергiнiң ө ткiзгiш материалына тә уелдiлiгiн, оның ұ зындығ ына тура пропорционал жә не кө лденең қ иманың ауданына керi пропорционал екенiн кө рсеттi. 1827 ж. электр мен жылудың таралуының сә йкестiгiне сү йенiп теория негiздерiнен заң дылық ты табуғ а ә рекет жасады. Ол электр ток заң ын Фурье тұ жырымдағ ан жылу ағ ынының заң ымен салыстырды. Температуралар айырымына ұ қ састығ ы арқ ылы “электр кернеулерiнiң тү суi" деген ұ ғ ым енгiздi. “Электр қ озғ аушы кү ш" (ЭҚ К), “ө ткiзгiштiк" деген ұ ғ ымдарды да ол енгiзген. 1830 ж. Ом алғ аш рет ток кө зiнiң электр қ озғ аушы кү шiн ө лшедi.

Омның кейiнгi ең бектерi акустикағ а, соның iшiнде дыбыстың кү рделi қ ұ рамын (обертондардың бар болуын) зерттеуге арналғ ан. 1841 ж. ғ алым Копли медалiмен марапатталды, 1842 ж. Королдық қ оғ амының мү шесi болды.

Ом заң ы

Ом заң ын есте сақ тауғ а кө мек беретін сурет.

Ом заң ы – электр тогының негізгі заң дарының бірі. Ом заң ы – ө ткізгіштегі ток кү шінің (І) осы ө ткізгіштің ұ штары арасындағ ы кернеумен (U) байланысын анық тайды:

U=r*І (1) мұ ндағ ы r ө ткізгіштің геометриялық ө лшемдеріне, электрлік қ асиеттеріне жә не температурасына байланысты болатын пропорционалдық коэффициенті r – омдық кедергі немесе ө ткізгіштің берілген бө лігінің кедергісі деп аталады. Ом заң ын 1826 ж. неміс физигі Г. Ом (1787 – 1854) ашқ ан.^[1]