Сурет - Динамикалық тежеу режимінде жұмыс істейтін шунттаушы тиристорлы реверсті емес КТТ-нің күштік тізбектерін рационалды схемалары

Тиристорларды кернеу (класы) мен номиналды ток бойынша таң дайды жә не ол қ осылу схемасына, номиналды қ уатқ а, АҚ -тың жү ктелу дең гейі мен жұ мыс режиміне, тиристорды суыту ә дісіне тә уелді.

Тиристорлар класы қ айталанылатын U_п кернумен анық талыды, яғ ни желі кернеуінің ә рбір периоды кезінде тиристорғ а коммутация процесінде қ ойылатын максималды мү мкін болатын лездік кернеу. Тиристордың қ олайлы жұ мыс кернеуі желінің амплитудалық кернеумен анық талады жә не 0, 8U_п тең. Егер АҚ фазалар орамаларына қ осылғ ан тиристорлардағ ы кернеудің бірқ алыпты емес таралуын қ арастыратын болсақ, онда ТКК-нің кү штік схемсына қ арамастан тиристордағ ы кернеу желі кернеуінің U_л.м амплитудасына тең. АҚ статор тізбектеріндегі тиристорлар жұ мысының ерекшелігі, АҚ -ты ажыратқ ан кезде, АҚ орамаларында сө ң іп бара жатқ ан ротор ө рісімен туындайтын ЭҚ К ә серінен тиристордағ ы кернеу ө седі. Зерттеулер кө рсеткендей бұ л кернеу (1, 4÷ 1, 8)U_л.м дейін бара алады.осыны ескере отырып тиристордың класын келесі формуламен анық тауғ а болады.

, (14.1)

мұ ң дағ ы k₁=1, 05÷ 1, 07 – коэффициент, МЕСТ бойынша желідегі кернеудің ө суін қ арастырады, k₂– коэффициент, ротордың магнит ағ ынының сө ң уіне байланысты тиристорда кернеудің ө суін қ арастырады. k₂ коэффициентін қ уаты 4, 5 кВт дейін АҚ ү шін 1, 4÷ 1, 5 жә не АҚ ү лкен қ уаты ү шін 1, 5÷ 1, 8.

АҚ ү шін тиристорды ток бойынша таң дау қ иындау, себебі АҚ жұ мыс режиміне, іске қ осу сипаттамасына, тиристорларды суыту ідісіне жә не ө ткізу бұ рышына тә уелді. ТКК-ні кө бінесе кө п қ осу жетегі ү шін қ олданады, сондық тан тиристорды таң дағ ан кезде іске қ осу тогын ескереді. Типоразмерін анық тайтын, шектік (номиналды) тиристор тогы І_п, былай анық талады

, (14.2)

мұ ң дағ ы k_Д – АҚ кернеуінің номинал I_Н тогына қ атынасы; k_сх – тиристорларды қ осу схемаларына тә уелді коэффициент. Қ арама-қ арсы параллель қ осу кезінде k_сх=2, 22; ү шбұ рыш коммутатор схемасы ү шін k_сх=1; k₀ – суыту жағ дайларына тә уелді жә не тиристордың каталогтік берілгенімен анық талатын коэффициент.

Табиғ и суыту кезінде k₀ жуық тап алғ анда мынағ ан тең: 50 А тиристорлар ү шін – 0, 5; 100 А ү шін– 0, 4; 160-500 А ү шін – 0, 3.

Іске қ осу тогымен таң далғ ан тиристорлар, АҚ тұ рақ танғ ан режимде жұ мыс істегенде толық жү ктелмеген болады.

Тиристорларда басқ а жартылай ө ткізгіш материалдар сияқ ты асқ ын жү ктемелік қ асиеті аз. Электржетегі сенімді жұ мыс істеу ү шін, тиристордағ ы ток пен кернеудің амплитудасы мен ұ зақ тығ ы мү мкін болатын мә ннен аспайтын, қ орғ аныс жасау қ ажет. Негізгі екі қ орғ аныс тү рі бар; бос жү ріс кезіндегі асқ ын токтардан жіне асқ ын жү ктемеден.

Бос жү ріс кезінде тиристордың істен шығ ып кетуі екі себептен болуы мү мкін: кристалдағ ы қ уат мү мкін болатын мә ннен асып, шектік мә ннен асатын ток жү рген кездегі жартылайө тккізгіш кристаллының температурасы кө теріледі; аз уақ ыт ішінде токтың ө суінен (жоғ арғ ы мә ні di/dt), кристаллдың жергілікті температурасы ө суеді. Ток бойынша асқ ын жү ктеме орнатылғ ан режим кезінде де болуы мү мкін. Ол кезде параллель қ осылғ ан тиристор арасында сипаттамалары ә р тү рлі болғ андық тан, ток симметриялы емес болып ө теді. Осындай асқ ын жү ктемелерді болдырмау ү шін, арнайы детальдарды қ олданады. Екі ток ө ткізгіш шиналары бар магнитө ткізгіш, бір винттік деталь ең қ арапайым жә не ың ғ айлы болып келеді.

Қ ысқ а тұ йық талу тогынан қ орғ ану ү шін, тез істейтін сақ тандырғ ыштар мен автоматты ажыратқ ыштар қ олданады. Ү деу жылдамдығ ының (di/dt) ә серін шектеу ү шін желі мен КТТ-нің арасына қ осылатын қ оздырылатын реакторлар қ олданылады. Қ орғ ау схемасында, ә сіресе реверсті ТКК-да, импульсті басқ аруын шешетін, авария режимінде тиристордың істен шығ уын болдырмайтын, ток секірісін қ ұ рылғ ысын қ олдану керек.

Кернеудің жылдамдық ү деуі (di/dt) ү лкен болғ андағ ы, тиристорлардың ө зінен-ө зі қ осылуын алдын-алатын RC-тізбегін қ олданады, тиристорге параллель қ осады. Кейбір жағ дайда RC-тізбегінің кедергісі диодпен шунтталады. Конденсаторда жақ сы жиіліктік қ асиеттері болуы мү мкін. du/dt бар тізбегі тиристорге жақ ын болуы тиіс. КТТ-ні желідегі қ ысқ ы мерзімді асқ ын кернеуліктен сақ тау ү шін, оның кірісіне ү шфазалық кө пірлік тү зеткіш қ осылады, ал шығ ысына конденсаторлар қ осылады.

Реверсті КТТ-де фазааралық қ ысқ а тұ йық талуды болдырмау ү шін, реверске команда берер алдында істеп жатқ ан тиристорларды жабу ү шін, реверс кезінде ашу сигналын кешіктіру қ ажет.

Шунтталғ ан тиристорды қ олданатын динамикалық тежеу режимін қ олданылатын КТТ-де тежеуден кейін шунтталғ ан тиристордан ашу сигналын алып тастап, 0, 01 с-тан кейін тежеу режимінде істейтін тиристорларғ а жабу сигналы беріледі. Себебі АҚ орамаларындағ ы ө здік индукция ЭҚ К себебінен шунтталғ ан тиристор ашық болып қ алады, КТТ қ айта қ осқ ан кезде фазааралық қ ысқ а тұ йық талу болу мү мкін.