Тағамдық аэрокірнелер

Ең алғ аш тағ амдық ө німі бар баллондар 1947 ж. АҚ Ш-та пайда болды. Олардың ішінде торттар мен пирожниларды безендіруге арналғ ан кремдер болғ ан жә не ол тек ресторандарда қ олданылғ ан, кейін толтыруғ а қ айта жіберіліп отырғ ан. Аэрокірнелік қ аптамалардың дә л осы тү рінің жалпылама ө ндірілуі 1958 жылдан басталды.

Тағ ам ө німдерінің аэрокірнелік қ аптамаларын негізгі ү ш топқ а бө луге болады:

· Тө мен температурада сақ тауды қ ажет ететін қ аптамалар;

· Жылумен ө ң делуді қ ажет ететін қ аптамалар;

· Жылумен ө ң деуді қ ажет етпейтін қ аптамалар;

Аэрокірнелі қ аптамаларда тағ амдық ө німдердің ү ш тү рі шығ арылады: кремдер, сұ йық тық тар, қ ойыртпақ тар. Аэрокірнелік қ аптамаларда салаттарғ а арналғ ан дә мдендіргіштерді, балқ ытылғ ан сыр, сусындар, майонез, қ ызанақ шырыны, 30 %-ке дейін шайқ алғ ан кілегей жә не т.б.

Тағ амдық аэрокірнелердің ө ндірілуінің ө суін келесімен тү сіндіруге болады:

· Ыдыстың ә деттегі тү рінің алдындағ ы артық шылығ ы;

· Жаң а пропелленттердің жасалуы;

· Толтырудың жаң а технологиясы;

Тағ ам ө німдерінің аэрокірнелік қ аптамаларының артық шылығ ы:

· Пайдаланудың ың ғ айлылығ ы;

· Уақ ыт ү немділігі;

· Тағ ам қ олдануғ а дайын кү йде қ апталады жә не қ аптамадан біртекті тү рде шығ арылады;

· Ө німдер ағ ып жоғ алмайды;

· Ылғ ал қ аптамағ а ө тпейді де жә не жоғ алмайды да;

· Ароматты хош иістері жоғ алмайды;

· Ө нім таза тү рінде сақ талады.

Тағ амдық аэрокірнелерді жасау кезінде келесі талаптар орындалуы тиіс:

1. Пропелленттер жоғ ары жиілікті, улы емес, дә мі жә не иісі болмауы керек. Қ азіргі кезде, кө міртек диоксиді, азот тотығ ы, азот, аргон жә не фреон С318 қ олданылады.

2. Сулы ерітінділерде ерігіштігі шекті, сығ ылғ ан газдар кө бік тү зуге қ атыса алмайды, ол бұ л шайқ алғ ан кілегей, безендіргіш кремдер, мустарғ а қ ажет. Бұ л ө німдерге қ ымбат болса да фреон С318-ді пайдаланғ ан жө н.

4.4-кесте. Ә ртү рлі тағ амдық аэрокірнелердің жасалынуының мысалдары

3. Фреондарды қ олданудың тағ ы бір артық шылығ ы бар: сұ йылтылғ ан газдар ө німдерге енгізіледі, сосын, олар кө бік тү рінде бө лінеді, мө лшері бойынша салмағ ы 10%-дан кө п емес, сонымен қ атар, салыстырмалы тү рде аз кө лем алады. Бұ л кө п мө лшерде азық енгізуге болатын баллонның сыйымдылығ ының 90%-на дейін жә не қ аптамадан азық ты толығ ымен алынуына кепілдік береді.

4. Пропеллентті таң дау тағ амдық азық тың типі жә не оның беретін формасымен (крем, сұ йық тық, қ ойыртпақ) анық талады. Ө зін жақ сы кө рсеткен СО₂ жә не жоғ ары тазалық тағ ы азот тотығ ы. Кө бік алу ү шін фреон С318 бен азот тотығ ы қ олданылады. Осындай крем қ омпасымен ә рленген торттарғ а тү сін жақ сы сақ тап қ алатын тұ рақ ты кө бік береді. Шырындарғ а сә йкес келетін пропеллент СО₂ болып саналады.

Баллоннан шығ атындардың сапасы келесі факторларғ а байланысты:

* Азық ты дайындау технологиясына;

* Тұ рақ тандырғ ыштарғ а (микрокристалдық целлюлоза кең інен пайдаланылады);

* Баллон мен клапанның дұ рыс таң далуына;

Корица мен лимон шырыны ү шін шашыратуды реттейтін головкалар жасалғ ан, ол қ алау бойынша, азық ты тамшылар немесе ағ ын тү рінде беруі мү мкін. Жасанды тә ттілендіргіштер ү шін мө лшерлеуші клапандар қ олданылады. Олардың бір рет шығ аратын мө лшері бір кесек ұ нтақ талғ ан қ антқ а сә йкес келеді.