Аниондық БАЗ

Аниондық БАЗ теріс зарядталғ ан бетті-активтік иондарды тү зе отырып, суда диссоциацияланады. Мұ ндай БАЗ-ды адсорбциялағ анда ерітіндіден бетке аниондар адсрбцияланады, нә тижесінде бет теріс зарядқ а ие болады. Коллоидтық БАЗ топтарының маң ызды ө кілдері – қ арапайым сабындар жә не сульфоқ ышқ ылдар тұ здары болып табылады. Қ арапайым сабындар – қ анық қ ан тұ здары жә не кейбір қ анық пағ ан карбон қ ышқ ылдары болып табылады. Коллоидтық қ асиеттер қ ұ рамында тізбектегі кө міртегі атомының саны 10 мен 22-нің арасындағ ы май қ ышқ ылдарының тұ здарында байқ алады. Бұ рын айтылып кеткендей, кө рсетілген қ асиеттерді белгілі дә режеде байқ ау ү шін тө мен молекулалы май қ ышқ ылдары жарамайды, ө йткені ө те жақ сы ерігіш келеді. Кө мірсутек тізбегінде кө міртек атомы 22-ден кө п май қ ышқ ылы тұ здары суда мү лдем ерімейді. Техникалық мақ саттар ү шін пальмитин, стеарин жә не жануар майларынан алынатын қ анық пағ ан олеин қ ышқ ылдардың сабындарының ерекше маң ызы бар. Бұ лар – натрий пальмитаты C₁₅H₃₁COONа, натрий стеараты С₁₇Н₃₅СООNa жә не натрий олеаты C₁₇H₃₃COONa. Қ арапайым жағ дайда сұ йық калий жә не аммоний сабындарынан маң ызы тө менірек. II жә не III валентті катион сабындары суда ерімейді, бірақ кө мірсутекті ортада коллоидтық жү йелер қ ұ райды. Олар минералды майларда консистентті жақ паларда, сонымен қ атар 2-ші текті майғ ындарды тұ рақ тандыруда пайдаланылады. Қ арапайым сатылатын сабындар кө п кө лемде судан тұ рады, ал кө біне ә р тү рлі заттардың қ оспасынан, соның ішінде электролиттерден тұ ратынын қ олданғ ан кезде ұ мытпау қ ажет. Таза сабындарды ерітіндіден кристалл тү рінде алуғ а болады. Майлардың кристалдары, рентгенографиялық талдау кө рсеткендей қ ұ рылымы қ абатталғ ан болып келеді. Бимолекулалық қ абаттарда молекулалар бір-біріне полярсыз, яғ ни кө мірсутектік жақ тарымен қ арағ ан. Бұ л 1-суретте сызбанұ сқ а тү рінде кө рсетілген. Сонымен қ атар, кә дімгі молекулалар полярлы топтары жақ тан жазық тық қ а белгілі-бір бұ рыш жасай орналасады. Жуғ ыш қ асиетіне тек қ ана май қ ышқ ылдарының тұ здары ғ ана емес, сонымен қ атар алициклдік қ осылыстар болатын нафтенді қ ышқ ыл тұ здары да ие. Бұ л тұ здар керосинді жә не солярлы майды тазалаудан алынытын ө німнің, яғ ни «мылонафттың» қ ұ рамына кіреді.