Седиментация қисықтары және оларды өңдеу

Кез келген уақ ыт аралығ ындағ ы жү згінде шө ккен бө лшектердің радиусын есептеуге болады. Алайда жү йенің дисперстік қ ұ рамын анық тау ү шін ондағ ы бө лшектердің радиустарын білу жеткіліксіз. Ол ү шін жү йедегі ө лшемдері ә ртү рлі бө лшектердің массалық ү лесін де білу қ ажет. Жү йенің дисперстік қ ұ рамын седиментация қ исығ ынан анық тауғ а болады.

Седиментация қ исығ ы шө ккен бө лшектердің массасының, дә лірек айтқ анда, салыстырмалы массасының уақ ытқ а байланысты ө згерісін (р=f(t) тә уелдігі) сипаттайды.

Шыны тү тікшенің деформациясы тұ нбаның массасына тура пропорционал болғ андық тан, Фигуровский таразысының кө мегімен алынғ ан тә жірибелік мә ндерден седиментация қ исығ ын деформация шамасының уақ ытқ а байланысты ө згерісін (DL=f(t)) тұ рғ ызу арқ ылы алуғ а болады. Ө йткені салыстырмалы деформацияның шамасы тұ нбаның салыстырмалы массасына тура пропорционал: L(%) = f (p (%).

Седиментация қ исығ ының тү рі жү згіннің дисперстік қ ұ рамына байланысты ә ртү рлі болып келеді. Мысалы, монодисперстік (бө лшектерінің радиустары бірдей) жү йенің седиментация қ исығ ы тү зу сызық ты болып келеді (3.5-суреттегі ОА жә не ОВ тү зулері). Монодисперстік жү згіндегі дисперстік бө лшектердің шө гу жылдамдық тары бірдей болғ андық тан, тұ нба жиналуының жалпы жылдамдығ ы тұ рақ ты болады:

(dp/dt)=const

Ал t₁ жә не t₂ уақ ыттарда монодисперстік жү йелердегі дисперстік бө лшектер толығ ымен шө гіп болады. Сонда бұ л жү йелердегі дисперстік бө лшектердің шө гу жылдамдық тары мынағ ан тең болады:

u₁ = H/t₁; u₂ = H/t₂

Мұ ндағ ы Н-бө лшектің шө гу биіктігі. Екі монодисперстік фракциялардан қ ұ ралғ ан бидисперстік суспензияның седиментация қ исығ ы кү рделілеу болып келеді (3.5-сурет, с тү зуі).

3.5-сурет. Монодисперстік (а жә не в) жә не бидисперстік (с)