Шешу жолдары. Әртараптандыру процесін ақпараттық-талдамалық қамтамасыз ету үшін мыналар көзделеді:

Ә ртараптандыру процесін ақ параттық -талдамалық қ амтамасыз ету ү шін мыналар кө зделеді:

жетекші ә лемдік агенттіктердің электрондық дерекқ орларын пайдалана отырып, экономика секторларын талдау мен олардың мониторингі жү йесін қ ұ ру, оның негізінде Қ азақ стан экономикасының негізгі салаларын жү йелі талдау мен бағ алау, басқ а да елдердің бә секелі ө ндірістері мен салаларына, сондай-ақ халық аралық нарық тарғ а қ атысатын трансұ лттық компанияларғ а салыстырмалы талдау жү ргізіледі;

қ азақ стандық тауарлар мен қ ызмет кө рсетулер ү шін, оның ішінде дә стү рлі емес жаң а экспорттық «тауашаларды» айқ ындау;

қ олда бар талдамалық, маркетингтік жә не технологиялық пайдаланымдарғ а сыни талдау жү ргізу жә не оларғ а қ ол жеткізудің тү пкі нә тижелері мен мерзімін кө рсете отырып, мемлекеттік органдар мен мемлекеттік холдингтердің кейінгі іс-қ имылдарын айқ ындау;

қ азақ стандық экспорттаушылар мен экономика секторларының артта қ алып қ оюына ә келетін немесе керісінше оларғ а бә секелі артық шылық тар беретін факторларды айқ ындау;

пилоттық кластерлерді жә не тиісті ү йлестіруші кең естердің қ ызметін нақ ты қ олдауғ а бағ ытталғ ан кластерлік бастамаларды іске асыруды ақ параттық -ә дістемелік сү йемелдеуді қ амтамасыз ету;

перспективалық технологиялық «тауашаларды» анық тауды қ амтамасыз ететін технологиялық талдау мен мониторинг жү йесін ә зірлеу;

перспективалық «серпінді», оның ішінде ө ң ірлік жобалар туралы отандық компанияларды хабардар ету жү йесін қ ұ ру;

Индустриялық -инновациялық даму стратегиясын іске асыру барысының мониторингі мақ сатында жұ мыс істеп тұ рғ ан ө ндіргіш кү штерді, минералдық ресурстардың қ орын, инфрақ ұ рылымды, сондай-ақ іске асырылатын инвестициялық, оның ішінде «серпінді» жобаларды орналастырудың электрондық картасын қ алыптастыру;

жаң а экономикалық шарттар мен басымдық тарды ескере отырып, Индустриялық -инновациялық даму стратегиясын тү зету.

Экономиканың шикізаттық емес салаларында инвестициялық белсенділікті ынталандыру ү шін мынадай:

елде ә леуметтік-саяси, нормативтік, ұ йымдастырушылық -экономикалық факторлар сияқ ты инвестициялық қ ызметті жү ргізудің базалық шарттарын жетілдіру;

халық аралық стандарттарғ а жауап беретін тиісті ө ндірістік жә не кө лік-коммуникациялық инфрақ ұ рылым қ ұ ру жә не білікті жұ мыс кү шімен қ амтамасыз ету. Қ азіргі заманғ ы инфрақ ұ рылымды дамыту жоспары ә зірленетін болады;

экономиканың шикізаттық емес секторларының инвестициялық тартымдылығ ына, оның ішінде жаң а ө ндірістерді ашу рә сімдерін жең ілдету есебінен теріс ә сер ететін факторларды анық тау жә не жою жө нінде нысаналы бағ ыттағ ы жұ мыстар жү ргізу;

жоғ ары технологиялық жә не экспортқ а бағ дарланғ ан ө ндірістерге салынатын инвестицияларды, оның ішінде шетелдік ә ріптестерді іздестіру жө нінде жү йелі жұ мыс жү ргізу, инвестициялық жобаларды бірлесіп қ аржыландырудың жаң а тетіктерін енгізу жолымен мемлекеттік қ олдау;

экономиканың шикізаттық емес секторларының инвестициялық мү мкіндіктері жө нінде белсенді ақ параттық -тұ саукесер жұ мысын жү ргізу;

инвестицияларды ө зара қ орғ ау мен кө термелеу саласында халық аралық -шарттық қ ұ қ ық тық базаны кең ейту;

ифрақ ұ рылымдық жобаларғ а инвестицияларды жү зеге асыру ү шін Қ орлар қ орын қ ұ ру, Қ азақ стандағ ы жә не Еуразия ө ң іріндегі ірі экспортқ а бағ дарланғ ан жә не жү йе қ ұ раушы ө ндірістерді дамыту жө ніндегі шаралар кө зделеді.

Ү лкен мультипликативтік тиімділігі бар жаң а технологиялық жә не жү йе қ ұ райтын ө ндірістерді дамыту, оның ішінде «серпінді» инвестициялық жобаларды іске асыру мыналар арқ ылы жү зеге асырылатын болады:

едә уір қ осылғ ан қ ұ ны, мультипликативтік тиімділігі мен экспорттық ә леуеті бар экономиканың қ ұ рылымын ө згертуге қ абілетті бірқ атар жобаларды айқ ындайтын «серпінді» инвестициялық жобаларды іске асыру жө ніндегі бас жоспар ә зірлеу;

«серпінді» инвестициялық жобаларды іске асыруғ а, ел аумағ ында
5-6 кластер жасауғ а жә не дамытуғ а ірі отандық бизнесті тарту ә рі оның шағ ын жә не орта бизнеспен ө зара іс-қ имылын ынталандыру;

шекара маң ы аудандарында, ө неркә сіптік-сауда жә не қ аржылық белсенді орталық тарда жаң а сауда-экономикалық аумақ тар қ ұ ру жә не дамыту;

ө ң ірлердің индустриялық саясатын іске асыруғ а ә леуметтік-кә сіпкерлік корпорациялардың белсенді қ атысуы;

қ аржы институттарын ұ лттық жә не ө ң ірлік дең гейлерде ірі инвестициялық жобаларды іске асыруғ а тарту;

жер қ ойнауын пайдалану саласындағ ы қ азақ стандық сервистік нарық ты дамыту жө нінде пә рменді шаралар, оның ішінде «Отандық ө ндірушілер мен шетелдік инвесторлардың бірың ғ ай тізілімі» ақ параттық жү йесін қ ұ ру есебінен, ә зірлеу.

Минералдық шикізат кешенінің аралас жә не ілеспе ө ндірістерін, мұ най-химия саласын, машина жасауды, химияны жә не ө ң деуші ө неркә сіптің басқ а да салаларын дамытуғ а ерекше кө ң іл бө лінеді.

Орта мерзімді перспективада мұ най-химия ө ндірісін ә лемдік дең гейде одан ә рі дамытуғ а мү мкіндік беретін тұ ң ғ ыш ә лемдік кластағ ы интеграцияланғ ан мұ най-химия кешені қ ұ рылады. Атырау облысында «Ұ лттық индустриялық мұ най-химия технопаркі» арнайы экономикалық аймағ ы қ ұ рылады жә не Маң ғ ыстау облысында мұ най-химия технопаркін қ алыптастыру жө ніндегі ұ сыныс пысық талады.

Ө ң деуші кә сіпорындардың негізгі қ орларының жай-кү йіне талдау жасалады жә не технологиялық дамуды ынталандыру жө нінде шаралар кешені ә зірленеді.

Қ азіргі заманғ ы технологияларды беруші компанияларды жаң а технологиялармен қ азақ стандық персоналды жұ мыс істеуге міндетті тү рде оқ ытуды жү ргізуді ынталандыру жө нінде шаралар қ абылданатын болады.

Ө ң деуші ө неркә сіптің ғ ылымды қ ажетсінуін арттыру, бизнестің инновациялық -кә сіпкерлік белсенділігін ынталандыру жә не ұ лттық инновациялық жү йені одан ә рі дамыту ү шін мыналар кө зделеді:

отандық инновациялық ә зірлемелерді, оның ішінде гранттық қ аржыландыру мен тә жірибелік-конструкторлық ә зірлемелерді бірлесіп қ аржыландыру есебінен институционалды жә не қ аржылық қ амтамасыз ету;

технологиялардың, оның ішінде шетелдік технологиялардың трансфертін ынталандыру;

ұ лттық патент жү йесін, оның ішінде патенттік белсенділікті арттыру жө ніндегі іс-шараларды жү зеге асыру жолымен одан ә рі дамыту;

технопарктер мен бизнес-инкубаторларды нығ айту;

авторлық қ ұ қ ық тарды, патенттер мен сауда белгілерін қ орғ ау саласындағ ы барлық халық аралық конвенцияларды тануды қ оса алғ анда, ө ркениетті технологиялар нарығ ын дамыту ү шін жағ дай қ алыптастыру;

ғ ылыми-зерттеу жұ мыстарының нә тижелерін экономиканың нақ ты секторына беру тетігін ә зірлеу;

автоматтандырылғ ан жобалау жү йесін пайдалана отырып, конструкторлық бюро мен жобалау ұ йымдары желісін қ ұ ру;

экономиканың басым бағ ыттары ү шін жаң а сынақ зертханаларын (орталық тарын) қ ұ ру, сондай-ақ жұ мыс істеп тұ рғ ан сынақ ә рі калибрлейтін зертханалардың жұ мысын жетілдіру;

ұ лттық ғ ылыми-техникалық ақ паратқ а, регламенттерге, дерекқ орларғ а жә не инновациялық қ ызметке қ ажетті басқ а да кө здерге ашық қ ол жеткізуді қ амтамасыз ету мақ сатында инновациялар патенттер банкін қ алыптастыру.

Венчурлік қ аржыландыруды дамыту, отандық жә не шетелдік венчурлік қ орлардың қ ызметін қ ұ ру жә не жандандыру жө ніндегі жұ мыс жалғ астырылады. Мемлекет тарапынан венчурлік индустрияны дамытуғ а белсенді жә рдемдесу ұ лттық экономикада инновацияларды қ ұ ру жә не капиталдандыру процестерін жеделдетуге бағ ытталады.

«Қ азына» АҚ шетелден жоғ ары технологиялық компанияларды сатып алу жә не республика аумағ ына ө ндірістердің бір бө лігін орналастыру жө нінде жұ мыс жү ргізеді.

Шетелдік венчурлік қ орлармен ө зара іс-қ имыл мә селелері жө ніндегі нормативтік-қ ұ қ ық тық база қ ұ рылады.

Технологиялық парктер желісін қ ұ ру жә не дамыту жө ніндегі, оның ішінде «Ақ параттық технологиялар паркі» арнайы экономикалық аймағ ының екінші кезегін салу, парктің инфрақ ұ рылымын қ алыптастыру, технологиялық толық тыру жө ніндегі жұ мыс жалғ астырылады.

Нақ ты экспорттық «тауашаларды» айқ ындау жә не бағ ындыру жолымен қ азақ стандық тауарлардың сыртқ ы нарық тарғ а экспансиясын ынталандыру ү шін мыналар кө зделеді:

қ азақ стандық тауарлар мен қ ызмет кө рсетулердің сыртқ ы нарық тарғ а экспортын жылжытуғ а жә рдемдесу бағ дарламасын қ абылдау, оның шең берінде перспективалық экспорттық тауарлар мен қ ызмет кө рсетулердің тізбесі қ алыптастырылды, ә лемдік нарық тарғ а шығ у стратегиялары ә зірленеді, перспективалық экспорттық «тауашалар» айқ ындалады, сондай-ақ отандық экспорттаушыларды институционалды қ олдау жү йесі қ ұ рылады;

шетелдік сарапшыларды тарта отырып, тұ рақ ты негізде экспортты жылжыту мә селелері жө нінде семинарлар, тренингтер мен оқ ыту курстарын жү ргізу;

ө нім экспорты кезінде ә кімшілік рә сімдерді оң айлату, ө ң деуші ө неркә сіптің ө німін жеткізуге арналғ ан экспорттық келісімшарттарды сақ тандыру жү йесін қ ұ ру, ө ң деуші салаларғ а арналғ ан экспорттық кредиттерді кепілдендіру жү йесін қ алыптастыру, байланыстырылғ ан кредиттерді беру практикасын кең ейту жө ніндегі жұ мыс жалғ астырылады.

негізгі назар Ресей, Қ ытай, Орталық Азия, Каспий жә не Қ ара тең із ө ң ірлері нарық тарына аударылатын болады.

Индустриялық -инновациялық инфрақ ұ рылымды дамыту ү шін мыналар кө зделеді:

индустриялық -инновациялық инфрақ ұ рылым (индустриялық жә не арнайы экономикалық аймақ тар, технопарктер, бизнес-инкубаторлар) қ алыптастырудың жә не дамытудың бірың ғ ай саясатын ә зірлеу;

арнайы экономикалық аймақ тардың жұ мыс істеу тиімділігін арттыруғ а, сондай-ақ оларды қ ұ ру мен орналастыру мә селелеріне жү йелілік беруге бағ ытталғ ан «Арнайы экономикалық аймақ тар туралы» Қ азақ стан Республикасы Заң ының жаң а редакциясын қ абылдау;

2007 – 2009 жылдар ішінде қ ұ рылатын индустриялық аймақ тардың тізбесін айқ ындау;

басым бағ ыттар бойынша, оның ішінде халық аралық қ атысумен мемлекеттік, салааралық, салалық жә не ө ң ірлік сипаттағ ы «технологиялық парктер» мен «технологиялық бизнес-инкубаторлар» желісін одан ә рі дамыту;

жер учаскелерін бө лу, осы қ ызмет тү ріне арналғ ан инвестициялық преференциялар беру жолымен индустриялық аймақ тар, технопарктер мен бизнес-инкубаторлар қ ұ руғ а жеке меншік бизнесті тарту жө нінде шаралар кешенін ә зірлеу;

Ү кімет пен мемлекеттік холдингтердің жеке меншік сектормен бірлескен кү ш-жігері қ ұ рылғ ан арнайы экономикалық жә не индустриялық аймақ тарды сапалы толық тыруғ а, сондай-ақ Ө збекстанмен, Ресеймен жә не Қ ытаймен шекаралас ө ң ірлерде капиталды қ ажетсінетін ө ң деуші ө ндірістерді ө рістетуге жә не кең ейтуге бағ ытталатын болады. «Қ орғ ас» шекара маң ы ынтымақ тастығ ының халық аралық орталығ ы негізінде «Қ орғ ас-Шығ ыс қ ақ пасы» сауда-экономикалық аймағ ы қ ұ рылады.

Ұ қ сас шаралар Қ азақ стан ауқ ымында «ө су нү ктесі» болатын ө ң ірлерде де қ абылданатын болады.

2008 жылы «Оң тү стік» арнайы экономикалық аймағ ының инфрақ ұ рылымы объектілерінің қ ұ рылысы аяқ талады, оның ө ндірістік инфрақ ұ рылымын дамыту жө ніндегі жұ мыс жалғ астырылады. Ә леуметтік-кә сіпкерлік корпорациялардың қ атысуымен Астана мен Теміртау қ алаларында индустриялық аймақ тар ұ йымдастыру жө ніндегі жұ мыс аяқ талады.

Экономиканың ө ң деуші секторына талап етілетін «тапшы» кә сіптерді талдау негізінде экономиканы білікті ең бек кадрларымен қ амтамасыз ету ү шін жыл сайын мамандық тардың тізбесі жасалады, олар бойынша оқ ыту мемлекеттің қ олдауымен жү ргізіледі.

Қ азіргі заманғ ы қ ажетті шеберханалары, оқ у жабдық тары бар қ азіргі заманғ ы, жақ сы жарақ тандырылғ ан оқ у орындарының желісін кең ейту мақ сатында кә сіптік-техникалық білім беруді қ олдау ә рі қ аржыландыру принципі қ айта қ аралады.

Техникалық орта білім беру желісін дамытудан басқ а, Ү кімет мемлекеттік білім беру тапсырысы бойынша оқ итындарғ а мемлекеттік гранттарды кең ейту, стипендиялар тө леу мен жатақ ханалар беру жолымен халық ты оқ уғ а тарту ү шін қ осымша ынталандырулар туғ ызу мә селесін қ арайды.

Кә сіптік техникалық училищелер тү лектерінің талап етілуін арттыру ү шін оларды оқ ыту бағ дарламалары қ азіргі заманғ ы ө ндірістік процеске бейімделетін болады. Осы мақ саттарда оқ у бағ дарламаларын ә зірлеу ү шін ә леуетті жұ мыс берушілер – кә сіпорындар белсенді тү рде тартылады. Ө неркә сіп кә сіпорындарында ұ зақ мерзімді ө ндірістік практикадан жыл сайын міндетті ө ту мә селесі зерделенеді.

Нә тижелері

2006 жылмен салыстырғ анда 2009 жылы мыналар кү тіледі:

ө ң деуші ө неркә сіпте ө неркә сіп ө ндірісі кө лемінің нақ ты алғ анда
8 – 9 % дең гейінде жыл сайынғ ы ө суіне қ ол жеткізу;

ө ң деуші ө неркә сіпке жыл сайынғ ы инвестициялардың кө лемін 1, 5 есеге ұ лғ айту;

шикізаттық емес экспорттың кө лемін 1, 5 есеге ұ лғ айту;

ө ң деуші ө неркә сіптің негізгі қ орларының орташа тозу кө рсеткішін кемінде 10 %-ке азайту;

ө ң деуші ө неркә сіптегі ең бек ө німділігін кемінде 30 %-ке ұ лғ айту;

ЖІӨ -нің жалпы ғ ылымды қ ажетсінуін (Ғ ЗТКЖ-ғ а арналғ ан ұ лттық шығ ыстарғ а қ атысты (мемлекеттік жә не жекеше) ЖІӨ -ге) 0, 5 %-ке дейін арттыру;

Ғ ЗТКЖ-ғ а арналғ ан ұ лттық шығ ыстарда жеке меншік сектордың ү лесін 45 %-ке дейін ұ лғ айту;

кә сіпкерліктің инновациялық белсенділігін 3 есеге арттыру (патенттердің санын арттыру);

ө ң деуші ө неркә сіпте кемінде 5 «серпінді» жобаны іске асыру.

4.5.2. Агроө неркә сіптік кешенді дамыту

Мақ саты

Агроө неркә сіптік кешеннің орнық ты дамуын оның салалары ө німділігінің ө суі мен кірістілігі негізінде қ амтамасыз ету, отандық ө німнің бә секелік артық шылығ ын дамыту.

Міндеттері

1. Агроө неркә сіптік кешен (АӨ К) саласындағ ы мемлекеттік саясатты жетілдіру.

2. Аграрлық ө ндірісті ә ртараптандыруды қ амтамасыз ету жә не оның инфрақ ұ рылымын дамыту.

3. Қ азақ стандық тауарлардың экспорттық нарық тарғ а жылжуы ү шін негізгі бағ ыттар мен «тауашаларды» айқ ындау жә не агроө неркә сіптік кешен саласындағ ы нақ ты «серпінді» жобаларды іске асыру.

4. АӨ К салаларын қ азіргі заманғ ы прогрессивтік энергия, ылғ ал жә не ресурс ү немдеуші технологияларды енгізу негізінде техникалық жә не технологиялық жаң ғ ыртуды қ амтамасыз ету.

5. Аграрлық ғ ылым мен инновациялардың рө лін арттыру.