Ақпараттық қамтамасыз етуді жүргізу

6 аудит - Қ азақ стан Республикасының заң намасына сә йкес қ аржылық есептiлiк жә не қ аржылық есептілікке байланысты басқ а да ақ парат туралы тә уелсiз пiкiр бiлдiру мақ сатымен тексеру; Аудиттiң тү рлерi мыналар:

1) мiндеттi;

2) бастамашылық.

2. Міндетті аудитке:

акционерлік қ оғ амдар;

қ адағ алау кең есі бар, білім беру жә не денсаулық сақ тау салаларындағ ы шаруашылық жү ргізу қ ұ қ ығ ындағ ы мемлекеттік кә сіпорындар;

сақ тандыру (қ айта сақ тандыру) ұ йымдары, сақ тандыру холдингтері жә не сақ тандыру (қ айта сақ тандыру) ұ йымы жә не (немесе) сақ тандыру холдингі ірі қ атысушысы болып табылатын ұ йымдар, сақ тандыру брокері;

бірың ғ ай жинақ таушы зейнетақ ы қ оры жә не инвестициялық портфельді басқ арушылар;

инвестициялық портфельді басқ арушының ірі қ атысушылары;

жер қ ойнауын пайдаланушылар;

банктер, банк холдингтері мен ірі қ атысушылары банк жә не (немесе) банк холдингтері болып табылатын ұ йымдар;

Қ азақ стан Республикасының Ү кіметі айқ ындайтын тізбе бойынша авиациялық жұ мыстарды жү зеге асыратын авиакомпанияларды қ оспағ анда, азаматтық авиация ұ йымдары;

астық қ абылдау кә сіпорындары;

сақ тандыру тө лемдеріне кепілдік беру қ оры;

Бастамашылық аудит аудиттелетiн субъектiнiң не оғ ан қ атысушының бастамасы бойынша бастамашы мен аудиторлық ұ йымның арасында аудит жү ргiзуге жасалғ ан шартта кө зделген аудиттiң нақ ты мiндеттерi, мерзiмi мен кө лемi ескерiле отырып жү ргiзiледi.

Міндетті аудит жыл сайынғ ы аудитке мыналар жатады: банктер, кредиттік серіктестіктер, банк операцияларының жекелеген тү рлерін жү зеге асыратын ұ йымдар жә не бағ алы қ ағ аздар нарығ ында қ ызмет істейтін ұ йымдар, сақ тық ұ йымдар, жинақ таушы зейнетақ ы қ орлары, зейнетақ ы активтерін басқ ару жө ніндегі компаниялар, инвестициялық қ орлар, табиғ и монополия субъектілері, шетел қ атынасын кә сіпорындар, ашық халық тық қ оғ амдар жатады.

Қ аржылық аудитті жү ргізу, сондай ақ Қ азақ стан Республикасының заң намалық рә сімдерінде кө зделген ө зге де жағ дайларғ а да міндетті болып табылады.

Бастамашылық аудит аудиттелетін субъектілердің бастамасы бойынша аудиттелетін субъектілердің жә не аудиторлардың, аудиторлық ұ йымдардың арасында аудит жү ргізуге жасалғ ан шартта кө рсетілген нақ ты міндеттер, аудит мерзімі мен кө лемі ескеріле отырып жү ргізіледі.

Қ аржылық аудит ішкі жә не сыртқ ы болуы мү мкін. Сыртқ ы қ аржылық аудит- аудиттің тә уелсіз нысаны. Қ аржылық ішкі аудит шаруашылық жү ргізуші субъектінің бақ ылаудың ведомствалық немесе ішкі нысаны. Қ аржылық ішкі аудит шаруашылық жү ргізуші субъектінің тілегі бойынша жә не шартымен жасалады.

8 Кә сіби аудиторларғ а этикалық тұ рғ ыдан ө зін-ө зі ұ стау мә нері аса маң ызды болып табылады. Бизнес саласында екі ә дептілік аспект бар - жалпы ә деп (рухани аспекті) жә не кә сіби ә деп (іс-тә жірибелік аспекті).

Р.К. Маутц жә не Х.А. Шараф жалпы кә сіби ә деп мә селелерін зерттей келе, аудиторлар мен кез келген кә сіп иелерінің ө зін-ө зі ұ стау ә дебі философ-тардың барлық адам баласына ортақ ә зірлеген ө зін-ө зі ұ стау ә дебінің жалпы ұ ғ ымын тар мағ ынада тү сініп, қ олданудан басқ а ештең ені білдірмейді, деп атап кеткен болатын.

Осығ ан байланысты «ә деп» термині ретінде біз мораль проблемаларын, оның ішінде моральдық таң дау саласын зерделеумен жү йелі тү рде айналысатын белгілі бір философия саласын ұ ғ амыз. Бұ л анық тамада ү ш шешуші элемент бар:

1. Шешімді таң дау проблемасы.

2. Жаман мен жақ сы туралы тү сінік.

3. Ә деп, адамгершілік (мораль) мә селелерін, оның ішінде моральдық шешімдерді зерделейді.

Ә деп кең мағ ынасында ө негелік принциптері мен нормаларының жү йесі, жеке тұ лғ а, қ андай да бір қ оғ амның немесе кә сіби топтағ ы адамдардың ө зін ө зі ұ стау ә дебі ретінде баяндалды. Ic жү зінде ә р тү рлі ә дептілік нормалары мен ережелердің тү рлері, оның ішінде аудиторлардың, дә рігерлердің, заң герлердің, ә скерилердің жә не т.б. кә сіби кодекстері бар.

Ө зін-ө зі ұ стау ә дебінің кодексі осы кә сіптің ө зіндік ерекшелігі болып табылатын ө зін-ө зі ұ стау ө лшемдерін дә л анық тап, тиісті ұ сыныс береді. Жалпы ә деп теориясына қ арағ анда кә сіби ә деп кодексінен нақ ты проблемалардың шешімін табуғ а болады, оның ү стіне, онда кә сіби талаптар да бар. Белгілі бір кә сіп тұ рғ ысынан алғ анда кодекс нақ ты ө зін-ө зі ұ стау декларациясы болып табылады, ә рі олардың орындалуына ық пал етеді. Онсыз кә сіби тә ртіп болуы мү мкін емес.

Ә дептің негізгі мақ саттарының біріне шешім қ абылдауда басшылық жасау жатса да, шешім қ абылдаушы тұ лғ аның функциясы (қ ызметі) осымен толық бітпейді, яғ ни оның кә сіби міндеттері мұ нымен ғ ана шектеліп калмайды.

Ә рбір адам - тек жеке тұ лғ а ғ ана емес, сонымен бірге, қ андай да бір кә сіптің ө кілі жә не қ оғ амның мү шесі. Тә уелсіз қ оғ амдық бухгалтерлер мен аудиторлар да «ө з ә ріптестері қ абылдайтын шешімдерді» қ адағ алаушы кең ес берушілер (ө з ә ріптестерімен бірге), оқ ытушылар, сарапшылар болып табылады. Осы функциялардың барлығ ы кә сіби этика тұ рғ ысынан қ арағ анда маң ызды.

1988 жылы AICPA мә жілісінде бухгалтер-аудиторлардың ө зін-ө зі ұ стаудың кә сіби Ә деп кодексінің жаң а нұ сқ асы қ абылданды, оның ішінде олардың кә сіби тә ртібін кө рсететін мынадай 6 жағ ымды ережелер қ амтылғ ан:

1. Міндеттері. Аудиторлар ө з міндеттерін орындауда жоғ ары кә сіби жә не моральдық сапаларын танытуы керек, ө з қ ызметінің барлық тү рінде дә л ә рі жан-жақ ты ойластырылғ ан ө з пікірін қ алыптастыруы қ ажет.

2. Қ оғ амның мү дделері. Аудиторлар ө зіне мынадай міндеттемелер жү ктеуі тиіс. Қ оғ ам мү ддесіне қ арай ә рекет-қ ызмет етіп, оның сенімін ақ тап, жоғ ары кә сіби шеберлігін кө рсету керек.3. Адалдық. Қ оғ амның сеніміне ие болуы ү шін аудиторлар ө зінің кә сіби міндеттерін адал ә рі мінсіз орындауы қ ажет.

4. Объективтілігі жә не тә уелсіздігі. Аудиторлар объективтілігін сақ тай отырып, мү дделер қ ақ тығ ысынан бойларын аулақ салғ аны жө н. Аудиторлық жұ мыстарды жү зеге асыруда олар мә ні (яғ ни табиғ и мінез-қ ұ лқ ымен) бойынша жә не кө рер кө зге де (формально) тә уелсіз болғ аны абзал.

5. Тиісті (жете ынта-ық ылас аудару). Аудиторлар кә сіби стандарттарды сақ тауы қ ажет, ө з білімдерін жоғ арылату жә не кә сіби міндеттерді толық орындап, қ ызмет сапасын ұ дайы жақ сартып отыруғ а ұ мтылуы тиіс, сондай-ақ қ абілеттері мен қ асиеттерін ең жоғ ары мү мкіндік дең гейінде пайдаланғ аны жө н.

6. Қ ызмет кө лемі мен сипаты. Аудиторлар кө рсетілетін қ ызметтің кө лемі мен тү рін анық тап, ө зін-ө зі ұ стаудың кә сіби Ә деп кодексінің принциптерін сақ тауы керек.

Ә рбір аудитор ө зін-ө зі ұ стау мә нерінің негізгі ережелерін ү йреніп, кез келген жағ дайда болу мү мкін проблемаларды анық тауда негізгілер ретінде қ олдануғ а тиіс. Олардың аудиторлық ұ ғ ымдағ ы ең маң ыздыларын қ арастырайық:

А. Тә уелсіздігі. Бұ л қ асиет аудиторлық кә сіптің негізгі іргетасы болып табылады, ө йткені тә уелсіз аудиторлық тексерудің мақ саты - қ аржылық есеп беруге деген сенімділікті қ алыптастыру. Аудиторлар клиент басшылығ ымен де, тексерілетін экономикалық бірліктермен де ешқ андай байланысы болмауы керек.

Тә уелсіздік мына жағ дайларда бұ зылады. Егер аудитор:

■ клиенттің қ айсы бір мү лкін иеленетін болса;

■ таза табысы немесе фирмасының пайдасы тексерілетін компанияның инвестициясы мен тығ ыз байланысты болса, не болмаса компания мен бірлескен инвестициясы бар болса;

■ компаниядан несие алса немесе берсе (бә л тыйым ә деттегі тә ртіппен қ аржы институттарынан алынатын кредитке қ атысты болмайды);

■ тексерілетін компаниямен қ ұ рылтайшы ретінде байланыста болса;

■ компанияның Директорлар кең есінің мү шесі болып табылғ анда;

■ компанияның есептік жазбаларын жү ргізіп, есеп саласында шешім қ абылдайтын болса, ал компания басшылығ ы қ аржылык есеп беру туралы ақ паратпен оғ ан негізгі жауапкершілікті кө теретіндей шамада ақ парат алмаса;

■ егер компания басшылығ ы аудиторлық жұ мыста олқ ылық тары ү шін аудиторды сот процесімен қ орқ ытатын болса немесе аудитор компания басшылығ ын алаяқ тық пен жалғ ан деп айыптап, сот процесімен қ орқ ытатын болса;

■ клиент инвестор болатын болса, онда инвестор (инвестордағ ы) - кә сіпорында аудитордың қ аржылық мү дделілігі болады;

■ егер аудитор отбасының немесе туыстарының бір адамы клиент ісін тікелей қ атысты (мү дде жағ ынан) немесе онымен (клиентпен) кә сіпорынды басқ ару ісіне байланысты болатын болса жә не т.б.

Ә. Адалдық жә не объективтілік. Аудитор кез келген кә сіби қ ызметін жү зеге асырғ анда адал ә рі объективті болуы керек, мү дделердің сә йкеспеуінен болатын дау-жанжалдарғ а араласпай, фактілерді ойдан қ ұ растырып бұ рмаламауы қ ажет. Клиенттің салық тө леуден жалтаруы, жалғ ан жазылғ ан есептік жазбалар, қ аржылық есеп берудегі жаң ылыс ақ параты барын біле тұ ра жасырғ ан аудитор қ абылданғ ан адалдық пен объективтілік ережелерінің рухы мен атына нұ ксан келтіреді.

Жаң а немесе ө згеше операциялар есебінің мә селелері бойынша кә сіпорындарғ а кең ес беру барысында аудитор бірқ атар проблемаларғ а кезігеді. Аудиторлар операциялардың есебін дұ рыс жеткізу ісінде ә р тү рлі пікірде болады, сондық тан да кә сіпорын басшысы болып ө ткен немесе болуы ық тимал операциялардың есебі бойынша басқ а бухгалтерлермен кең есетін болса, оғ ан таң данудың қ ажеті жоқ. Кә сіпорын басшылары аудиторларды «сатып алатын» жағ ымсыз оғ иғ алар да болып тұ рады, мұ ндайда аудитор олардың ө здері кө ргісі келетін қ аржылық есепте ақ паратты анық мазмұ ндап, білікті есеп жасап береді.

Б. Стандарттарды сақ тау. Аудитор стандарттар мен олардың интерпретациясын (тү сіндірулерін) сақ тауы керек. Осығ ан сә йкес олар ө з кұ зыретіндегі қ ызметтерді ғ ана кө рсеткені дұ рыс. Кә сіби қ ызметті атқ ару кезінде ол баса назар аударып, қ ызмет етуді жоспарлау жә не бакылау;

В. Қ ұ пияны сақ тау. Аудитор клиенттің ерекше рұ қ саты болмайынша ешқ андай қ ұ пия ақ паратты жарияламауы керек жә не мамандығ ына нұ қ сан келтіретін ә рекеттерге бармауы керек. Атап айтқ анда:

■ клиент талап етседе, оғ ан бухгалтерлік жә не басқ а да қ ұ жаттарды қ айтарып беруден бас тарту;

■ кә сіби қ ызмет барысында нә сілдік, жыныстық, ұ лттық белілерімен ұ станатын дінисенімдеріне қ арай кемсітушілікті (дискриминация) жү зеге асыру;

■ тексеру барысында егер клиент аудитордан мемлекеттік аудиторлық стандарттарды жә не нормаларды сақ тауын ө тінетін болса, онда клиенттің тілегіне қ арсы мемлекеттік стандарттар мен нормаларды сақ тамауы керек. Себебі, нағ ыз шынайы фактілерді ашуда мемлекеттік стандарттар мен нормалар дә рменсіздік танытуы ыктимал. Аудитор кейбір жағ дайда шынайы фактілерді ә деттен тыс ә дістермен ашуы мү мкін;

■ бухгалтерлік есеппен қ аржылық есептемесінің тіркеліміне жалғ ан жазбаларды енгізуге келісім бермеуі керек;

■ басқ а тұ лғ а туралы ақ паратты тапсырғ аны ү шін клиенттен комиссиялыкқ алым алу немесе клиенттерді тартқ аны ү шін басқ а біреуге тө леу;

Г. Жарнаманы шектеу. Аудиторлар ө зінің қ ызметін немесе фирма атауын жарнамалау арқ ылы клиенттерді мазалап, адамдарды адастыру арқ ылы ө з қ ызметін мә жбү рлеп ө ткізуге немесе алаяқ тық жасамауғ а тиіс.

Қ азақ стан Республикасы Ү кіметінің уә кілеттілік берілген лицензия беруші (лицензия) мемлекеттік орган қ оғ амдық аудиторлар ұ йымымен бірлесіп осы кә сіп тү рі бойынша лицензия алғ ан тұ лғ аның аудиторлық қ ызметін реттейді. Лицензия беруші аудиторлық қ ызметтерді бақ ылап, аудиторлар мен аудиттенетін субъектілердің қ атынасын қ арастырып, лицензия ұ стаушығ а ескерту жасауына болады, тіпті болмағ ан жағ дайда лицензияның іс-ә рекетін тоқ татады. Бұ л - ө те қ атаң жаза, ө йткені лицензиясынан айырылғ ан тұ лғ а аудиторлық біліктіліктен жә не аудиторлық есептілігіне қ ол қ ою қ ұ қ ығ ынан қ оса айырылады.

9 «Аудиторлық іріктеме». Бұ л стандарт Қ Р-ның «Аудиторлық қ ызметі туралы» заң [3, 41] жә не «Аудиторлық іріктеме жә не басқ а да талдамалық тестілеу процедуралары» деп аталатын 530-ХАС негізінде дайындалғ ан (орыс жә не ағ ылшын тексттерінде) (1-кесте). Бұ л стандарт алынғ ан нә тижелерді бағ алау мен тексерілген жиынтық тарынан берілгендерді іріктеу ережелерін қ алыптастыруғ а негізделген.

Аудиторлық іріктеу, аудиторлық объектілердің тексеруі туралы шынайы есеп беруді қ ұ ру ү шін, аудиторлық дә лелдемелерді жинау мақ сатында жү ргізіледі.

Ішкі аудитте берілген стандартты қ олдану ақ параттық объектілерді қ олданумен шектеледі, ал басқ а объектілерде, мысалы, ұ йымдық - басқ ару бағ ытында, ұ йымдастырылғ ан іс-шаралар немесе ә рбір басқ ару шешімдерін қ абылдау ү шін жеке ә дістер талап етіледі.

Заттай - технологиялық объектілері бойынша берілген стандартты қ олдану аясы шектелген, бірақ оны мү лдем қ олданбауғ а болмайды, мысалы, бұ л стандарт орташа ө німді ө ндіруді анық тауда, ө ң деу есебін ү йренуде, ең бек ө німділігін анық тауда жә не т.б. қ олданылады.

Аудиторлық іріктемелерді қ олдану аудитор ү шін, аудиторлық шынайы дә лелдемелерді жинауда, іріктемелердің арнайы ә дістерін қ олдану арқ ылы уақ ыт ү немделеді.

Іріктемені қ олданудың маң ызды кезең деріне: зерттелетін объект ерекшеліктері мен ақ парат кө леміне байланысты ә рбір тексеруде іріктеменің нақ ты ә дісін анық тау, дайындық жұ мыстарын жү ргізуді талап ететін таң далғ ан ә дісті тікелей қ олдану, мысалы, ерекше белгілер бойынша топтастыруды дұ рыс атқ ару. Іріктеу барысында аудитор барлық жинақ талғ ан ақ параттарды арнайы топтарғ а бө леді. Ақ параттарды топтарғ а бө лу ерекшеліктері, ә рбір элементтің нақ ты қ ай топқ а жататынын кө рсету ү шін негізделген. Бұ ның ө зі аудитор жұ мысын біршама жең ілдетеді. Іріктеу тә уекелділігінің кө лемі мен ә дісін анық тауда тә уекелділік дең гейін тө мендету ү шін жә не аудиторлық нә тижелерге кү мә н келтірмес ү шін қ осымша процедураларды жү ргізу қ ажет. Қ орытынды кезең і болып, іріктеме барысындағ ы ә рбір қ ателіктер мен кемшіліктерді талдаумен байланысты, іріктеу нә тижелеріне дұ рыс бағ алау болып табылады. Бү л ү шін болғ ан қ ателіктер мен кемшіліктердің, ауытқ улардың себебі мен сипатының маң ызын анық тап, оларды аудиттің басқ а да банктерге тарату мү мкіншілігін белгілеу керек. Іріктеу нә тижелерін бағ алау ү шін оларды барлық тексерілетін ақ паратқ а тарату керек.

10 Осы ақ параттық жү йелердің аудитін жү ргізу ережесі (бұ дан ә рі - Ереже) " Ақ параттандыру туралы" Қ азақ стан Республикасының 2007 жылғ ы 11 қ аң тардағ ы Заң ына сә йкес ә зірленді.

Ереже ақ параттық жү йелердің аудитін жү ргізу мен аудиторлық қ орытындыны беру тә ртібі анық тайды.

Ақ параттық жү йелердің аудиті:

ақ параттық жү йелердің, оларда болып жатқ ан іс-қ имылдар мен оқ иғ алардың ағ ымдағ ы жай-кү йін бағ алау;

олардың анық талғ ан ө лшемдерге, техникалық регламенттерге, стандарттарғ а, нормативтік-техникалық қ ұ жаттарғ а жә не (немесе) тапсырыс берушінің талаптарына сә йкестігінің дең гейін белгілеу;

ақ параттық жү йелердің тиімді жә не нә тижелі жұ мыс істеуін қ амтамасыз ету;

аудиторлық тексеру нә тижелерін негізінде ақ параттық жү йелерді дамыту мен сү йемелдеу бойынша қ орытынды беру мақ сатында жү зеге асырылады.

Аудитті жү ргізу ақ параттандыру саласындағ ы уә кілетті органмен бекітілген тә ртіппен, ақ параттық технологиялар саласындағ ы арнайы білімі жә не жұ мыс тә жірибесі бар, аудиторлық қ ызметті жү ргізуге қ ұ қ ығ ы бар (бұ дан ә рі - Аудитормен) тұ лғ амен жү зеге асырылады.

Ақ параттық жү йелердің аудитін жү ргізу жө ніндегі шығ ыстарды аудитты жү ргізуге бастамашы болғ ан ақ параттық жү йелердің меншік иелері мен (немесе) иеленушілері тө лейді.

Аудиттің негізгі ережелері

Аудит ақ параттық жү йелерді (бұ дан ә рі - АЖ) қ ұ ру, енгізу жә не пайдалану кезең інде жү ргізілуі мү мкін.

Аудит ұ йымның ресурстарының сә йкестігін анық тау арқ ылы АЖ кезең дік бағ алануын білдіреді, технологиялар, қ осымшалар жә не жабдық тар сапасы мен сипаттамасының келесі ө лшемдерін қ осқ анда:

тиімділігі (қ ойылғ ан міндеттерге орындылығ ы мен сә йкестігі);

ө німділігі (қ ойылғ ан міндеттердің орындалу дең гейі);

тұ тастығ ы (ақ параттың дә лдігі жә не толық тығ ы);

жарамдылығ ы (талап етілетін бизнес-ү дерістерге ақ параттардың қ ол жетімдігі, қ ажетті жә не қ осарланғ ан ресурстарды қ орғ ау);

келісушілігі (бизнес-ү дерістерге ық пал етуші нормативтік жә не қ ұ қ ық тық қ ұ жаттарды, шарттарды орындау);

сенімділігі (ақ параттың шынайылығ ы мен шындығ ы дең гейі, пайдаланғ ан мерзімде АЖ ү здіксіз жұ мысын қ амтамасыз ету).

АЖ сапасы мен сипаттамаларының ө лшемдеріне сә йкестікті бағ алау АЖ тапсырыс беруші мен ә зірлеуші арасында жасасқ ан шартпен кө зделген кө лемде жү йелік қ ұ жаттама мен бағ дарламалық қ амтамасыз етуді ә зірлеуге арналғ ан стандарттарғ а сә йкес ө тініш беруші ұ сынғ ан қ ұ жатталғ ан ақ параттың негізінде жү ргізіледі.

Аудит ү шін ө тініш берушінің келісімі бойынша АЖ пайдалану бойынша қ осымша қ ұ жатталғ ан ақ парат пайдалануы мү мкін, оның ішінде АЖ ақ параттық қ ауіпсіздігінің элементтеріне қ ойылатын талаптар бойынша сә йкестік сертификатының болуы, электрондық ақ параттық ресурстар мен ақ параттық жү йені қ орғ аудың қ ұ ралдары, қ олдануғ а нұ сқ амасын, ақ параттық жү йенің жұ мысын талдауын жә не оқ иғ аларғ а рұ қ сатының статистикасын, регламентін, жабдық тың тізімі мен ерекшелігі, хронометриялық нә тижелері жә не ө зге де ө лшемдері мен т.б. қ осқ анда.

Сапаның ө лшемдеріне сә йкестігін бағ алауды басқ ару мен бақ ылау ақ параттық жү йенің жұ мыс істеуінің нә тижелерін бақ ылаудың негізінде жү зеге асырылады.

Аудиттің нә тижелері бойынша Ереженің 6-тармағ ына сә йкес сапасы мен сипаттамасының ө лшемдерге сә йкестігіне аудиторлық қ орытынды жасалады.

Аудиторлық қ орытынды екі данадан кем емес жасалады, оның біреуі ақ параттық жү йенің ө тініш берушіге беріледі, ал екіншісі аудит жү ргізуші тұ лғ ада қ алады.

. Ө тініш білдіруші аудиттен ө ткен ақ параттық жү йеге ө згерістер енгізген жағ дайда қ айтадан аудит ө ткізу немесе осы жұ мыстардың орындалуы ү шін басқ а аудиторды тарту ү шін ө згерістер енгізілген сә тінен бастап 30 кү нтізбелік кү ннің ішінде аудит жү ргізген ұ йымғ а ө тініш білдіреді.

Егер аудиторлық қ орытынды қ андай да бір ө лшемдер бойынша теріс нә тижелерді қ ұ раса, ө тініш білдіруші келісілген жұ мыс тобымен кемшіліктерді мерзімінде дұ рыстауы мү мкін, содан кейін аудитті қ айта ө ткізу керек.

Аудитті жү ргізу

Аудитті жү ргізу (1-қ осымша) меншік иесінің жә не/немесе

иеленушінің ө тінішінің негізінде жү ргізіледі.

. Аудит ақ параттық жү йені иеленушісі мен аудитор арасындағ ы

жасасқ ан шартқ а сә йкес жү ргізіледі.

Аудитор Ереженің 7-тармағ ына сә йкес ақ параттық жү йенің меншік иесімен жә не/немесе иеленушімен ұ сынылғ ан қ ұ жатталғ ан ақ параттың негізінде келесі тә ртіпте аудитті жү ргізеді:

ақ параттық жү йенің сипаттамасын зерделейді;

Ереженің 6-тармағ ына сә йкес сапасы мен сипаттамаларының ө лшемдеріне ақ параттық жү йенің сә йкестігін тә жірибелік жолмен тексереді;

Ақ параттық жү йелердің жұ мыс істеуі туралы ө тініш берушіден қ осымша деректер қ ажет болғ ан жағ дайда сұ райды. Жұ мыс тобының сұ рауына жауап бес кү нтізбелік кү ннен аспауы керек;

Аудитордың қ олы жә не ө тініш берушінің қ олдары куә ландырылғ ан, мө рі қ ойылғ ан аудиторлық қ орытынды дайындалады, беріледі.

Аудиторлық қ орытындыны жасаудың мерзімі ақ параттық жү йені

иеленуші жә не аудитор арасындағ ы жасасқ ан шартпен анық талады.

Аудиторлық қ орытынды ұ сыныстық сипаттаманы береді жә не:

АЖ-ғ а ө згерістер енгізу туралы шешім қ абылданғ ан кезінде АЖ иесімен жә не (немесе) меншік иесімен есепке алынады;

АЖ дамыту жө ніндегі шешімдерді қ абылдау ү шін негіз болуы;

Ақ параттық жү йелерді қ ұ руғ а тапсырыс беруші мен ә зірленушінің жә не ү дерістеріне басқ а да қ атысушылар арасындағ ы дау-жанжалды шешу ү шін соттарда қ аралуы мү мкін.

Аудиторлық қ орытынды ө тініш білдіруші аудит жү ргізу сә тінде жұ мыс қ ағ идаттарына жә не сипаттамаларына ә сер ететін ақ параттық жү йеге елеулі ө згерістер енгізбеген жағ дайда ақ параттық жү йені қ олданудың барлық мерзімінде кү ші бар.