Автономия. 4 страница

бақ ылауды қ амтамасыз ету;

8) дә рігердің нұ сқ ауы бойынша емделушіні жә не аспаптар-

ды абдоминалды пункцияғ а дайындау.

I. МЕЙІРБИКЕЛІК ДИАГНОЗ: Қ ызудың кө терілуі

ІІ. МАҚ САТЫ: қ ысқ а мерзімді: дене қ ызуын апта соң ына

дейін қ алыпқ а тү сіру.

II. МЕЙІРБИКЕЛІК ІС-Ә РЕКЕТТЕР СИПАТЫ:

1) емделушідегі қ ызба кезең ін анық тау;

2) емделушінің дене қ ызуын ә р екі сағ ат сайын бақ ылау жә не тіркеу;

3) емделушіге толық физикалық жә не психикалық тыныштық қ амтамасыз ету;

4) мейірбикелік іс-ә рекеттерді қ ызба кезең іне қ арай жү зеге асыру:

1 кезең де - емделуішіні жылы жабу, жылытқ ыштар қ ою, ыстық, тә тті шай беру;

2 кезең де - физикалық суыту ә дістерін қ олдану. Жайма немесе жең іл кө рпемен жабу, суық компресс, мұ зды мұ йық қ олдану;

- емделушіні кө п мө лшердегі салқ ындатылғ ан, витаминдендірілге сұ йық тық пен (морс, шө птердің қ айнатпалары, шырындар, компот) қ амтамасыз ету:

- ерінге кү ніне 3 рет вазелин майын немесе глицерин жағ у;

- сұ йық немесе жартылай сұ йық тағ аммен тә улігіне 6-7 рет аз-аздап, бө ліп-бө ліп тамақ тандыру;

- галлюцинация, тырысулар, сандырақ пайда болуының қ аупі дамуын ескере отырып, емделушіге жеке бақ ылауды қ амтамасыз ету;

- тері жә не кілегей қ абаттарының кү тімін тиянақ ты жү ргізу, физиологиялық бө лінулерді бақ ылау;

- дә рігердің белгілеуі бойынша қ ызбаны тү сіретін дә рілер енгізуді қ амтамасыз ету.

3 кезең де - емделушінің жағ дайына (сырт кө рінісі, АҚ, пульс, ТАЖ) тұ рақ ты бақ ылауды қ амтамасыз ету.

- іш киімін жә не тө сегін ауыстыруды қ амтамасыз ету;

- дене қ ызуы кү рт тө мендеген кезде коллапс кезіндегі кө мекті кө рсету;

- дене қ ызуы литикалық тө мендеген кезде емделушіні жылы жабу, кө п

мө лшерде сұ йық тық беру, жылытқ ыш қ олдану.

МЕЙІРБИКЕЛІК ДИАГНОЗ: Қ ұ рғ ақ жө тел

ІІ. МАҚ САТЫ: қ ысқ а мерзімді - емделушіде жө телдің

жиілігі мен ұ зақ тығ ы аптанын соң ында азаяды. Ұ зақ мерзімді -

жетелдің ауруханадан шығ ар сә тте болмауы.

III. МЕЙІРБИКЕЛІК ІС-Ә РЕКЕТТЕР СИПАТЫ:

1) кілегейді тітіркендірмейтін, жылы сұ йық тық пен қ амтамасыз ету (жө телу кезінде ауырсыну азаяды);

2) дә рігердің тағ айындауы бойынша қ арапайым физиотерапиялық процедураларды (оң қ а, қ ыша қ ағ азы, компрестер, аяқ қ ыша ванналары) орындауды қ амтамасыз ету;

3) емделушіге ингаляция жү ргізуді қ амтамасыз ету (майлы, эвкалипті, балды);

4) бө лмелерді кү ніне 3-4 рет желдетуді қ амтамасыз ету;

5) дә рігердің тағ айындауы бойынша жө телге қ арсы препараттар қ абылдауды қ амтамасыз ету.

I. МЕЙІРБИКЕЛІК ДИАГНОЗ: Ылғ алды жө тел

ІІ.МАҚ САТЫ: қ ысқ а мерзімді - емделуші аптаның соң ында

какырық бө лінудің жең ілдегенін аң ғ арады. Ұ зақ мерзімді -

емделуші ауруханадан шығ у алдында жө телдін сипаттамасы,

қ ақ ырық тың тұ рып қ алуының алдын-алу шаралары туралы білімін кө рсетеді.

II. МЕЙІРБИКЕЛІК ІС-Ә РЕКЕТТЕР СИПАТЫ:

1) сілтіні кө п мө лшерде қ абылдауды қ амтамасыз ету;

2) емделушіге позициялық дренажды қ амтамасыз ету (кү ніне 2 рет 20 минуттан);

3) дә рігерің тағ айындауы бойынша қ арапайым физиопроцедуралармен қ амтамасыз ету (дене температурасы 37°С-тан жоғ ары болғ анда физиопроцедуралар жү ргізуге тиым салынады);

4) емделушіге жө телу тә ртібін ү йрету жә не жеке тү кіргішпен қ амтамасыз ету;

5) бө лмені желдету (кү ніне 20 минуттан 4 рет), бө лме температурасын 18-22°С- та ұ стау, керек жағ дайда оттегімен емдеуді ө ткізу;

6) дә рігердің тағ айындауы бойынша бронхолитиктер, қ ақ ырык тү сіретін дө рілерді кабылдауын қ амтамасыз ету.

7) кү нделікті қ акырық ты кө збен шалып тексеру.

8) қ ан мен лимфа айналымын жақ сарту мақ сатында кеуде торына уқ алау жасау;

9) ө кпе вентиляциясын жақ сарту мақ сатында тыныс гимнастикасын

жасау;

2. Дә рілік заттарды енгізу жолдары. Дә рілік заттардың негізгі

топтары. Жаздырып алу, тарату, сақ тау, қ олдану тү рлері

Дә рілік заттардың негізгі тү рлері жә не қ олдану ә дістері. Емдеу бө лімшелерінде дә рілік заттарды жаздырып алу, сақ тау, есебін жү ргізу жә не ү лестіру.

Дә рілік терапия емдік шаралардың ең маң ыздысы болып табылады. Емнің жетістігі кө п жағ дайда мейірбикенің тағ айындалғ ан дә рілік затты науқ асқ а білікті жә не сауатты енгізуіне байланысты болады. Ауруханада емделіп жатқ ан науқ астарғ а дә рілік заттарды жаздырып алу арнайы талап қ ағ аздарына жазылады. Дә рігер кү нделікті бө лімшедегі науқ асты қ арап, оғ ан қ ажетті дә рілік заттарды жә не олардың мө лшерін, қ абылдау реттілігі мен енгізу жолдарын медициналық картағ а жазып отырады. Бақ ылаушы мейірбике кү нделікті науқ астың медициналық картасынан арнайы дә птерге немесе тағ айындау парағ ына кө шіріп жазып алады. Бақ ылаушы жә не емшара мейірбикелері ә рбір науқ асқ а бө лек-бө лек барлық тағ айындалғ ан заттарды жазып белімшенің ағ а мейірбикесіне береді. Ағ а мейірбике бұ л мә ліметтерді жинастырып, белгілі бір форма бойынша жаздырып алады. Науқ астарғ а жасалатын инъекция жайындағ ы мә ліметтер инъекция жасайтын емшаралық мейірбикеге беріледі. Дә ріханадан дә рілерді алу жө нінде талап тізімі болады. Бұ л талап қ ағ аздарында бө лімше мең герушісінің колы болуы тиіс.

Бө лімшеде ү ш кү нге жететін қ ажетті дә рілік заттар болуы тиіс. Улы жә не есірткі заттар мен этил спиртінің талап қ ағ азы, штампы бар арнайы бланкте латын тілінде жазылып, емдік мекеменің басшысының немесе емдеу жө ніндегі орынбасарының қ олы мен мө рі қ ойылады. Бұ л кағ азда этил спиртінің концентрациясы мен препараттардың енгізу жолдары кө рсетіледі. Улы жә не есірткі, аса тапшы. қ ымбат дә рілер бө лек жазылып, науқ астың аты-жө ні, сырқ атнамасының нө мірі, диагнозы кө рсетіледі. Дә ріханадағ ы дайын дә рілік формаларды ағ а мейірбике кү нделікті алып, ал дайындалуды қ ажет ететін дә рілерді келесі кү ні алады. Жедел керекті дә рілік затты дә ріхана сол кү ні дайындап береді. Дә ріханадан дә рілік затты алғ анда ағ а мейірбике тапсырысқ а сә йкестігін тексереді. Дә ріханада дайындалғ ан дә рілік формада препараттың нақ ты атауы, мө лшері, дайындалғ ан кү ні жә не дә рілік затты жасағ ан фармацевттің қ олы жазылғ ан белгілі бір тү сті этикеткасы болуы қ ажет.

Бақ ылаушы мейірбике тү рлі дә рілік заттарды, керектісін тез табу ү шін қ алай реттеп салу керек? Жарық та бү лінетін, бө лме температурасында ө з қ асиетін жоғ алтатын, буланып улшп кететін дә рілік заттарды қ алай, кай жерде сақ тау қ ажет?

Дә рілік заттарды енгізу тә сілдеріне байланысты бө лу қ ажет. Барлық ампуладағ ы жә не флакондағ ы стерильді ерітінділер емшара бө лмесінде: шыны шкафтың бір қ атарында - антибиотиктер мен оның ерітінділері, келесі қ атарында тамшылатып кұ ятын ерітінді флакондары 200-500 мл, қ алғ ан қ атарларында А (улы) жә не Б (ә сері кү шті) тізіміне кірмейтш қ ораптағ ы ампулалар (витамин, дибазол, папаверин, магний сульфат ерітінділері) тұ рады.

А жә не Б тізіміне кіретін дә рілік заттар арнайы шкафтарда (сейфте) сақ талады. Сейфтің ішкі жағ ында олардьщ тізімі кө рсетіледі. А тізіміндегі дә рілік заттарды (наркотикалық аналгетиктер, атропин, жә не т.б.) жә не Б тізіміндегі заттарды (аминазин жә не т.б.) белек жабылатын бір сейфте сақ тауғ а болады.

Дә ріханада дайындалғ ан залалсыз ерітінділердің сақ талу мерзімі ү ш кү н. Егер олар осы уақ ыт ішінде пайдаланылмаса, жарамсыздық белгілері (тү сінің, мө лдірлігінің езгеруі) болмаса да оларды тө гіп тастағ ан жө н.

Сыртқ ы жә не ішке енгізуге арналғ ан дә рілік заттар бақ ылаушы мейірбикенің жұ мыс орнындағ ы шкафта «Сыртқ ы қ олдануғ а арналғ ан» жә не «Ішке қ олдануғ а арналғ ан» деген жазулары бар ә ртү рлі сө релерде сақ талады. Дә ріханада дайындалғ ан сыртқ ы қ олдануғ а арналғ ан дә рілік формалардын этикеткасы сары, ал ішке колдануга арналғ андардың этикеткасы ақ болады.

Дә рілік заттар қ ажетті препаратты тез тауып алуғ а болатындай етіп орналастырылуы қ ажет. Бұ л ү шін тағ айындалуына байланысты жү йелендіріп, жеке ыдыстарғ а салғ ан жө н. Мысалы, антибиотиктср (ампициллин, оксациллин жә не т.б.) сыртына «Антибиотиктср» деп жазылғ ан бір ыдысқ а салынады; артериялық қ ысымды тө мендететін заттар (папаверин, дибазол, раунатин жә не т.б.) басқ а ыдысқ а салынып, сыртына «Гипотензивті заттар» деп жазылады жә не т.б.

Жарық та ыдырайтын дә рілік заттар (сол себептен оларды кү ң гірт флаконда шығ арады) жарьщтан корғ алғ ан жерде сакталады.

Кү шті иісті дә рілік заттар жеке сақ талынады.

Тез бұ зылатын дә рілік заттар (тұ нбалар, қ айнатпалар, микстуралар), сондай-ақ майлар, вакциналар, сары сулар дә рілік заттарды сақ тауғ а арналғ ан тоң азытқ ышқ а орналастырылады. Тұ нбалар, қ айнатпалар, жә не микстуралардың тоң азытқ ышта сақ талу мерзімі ү ш кү ннен аспауы керек. Мұ ндай дә рілік заттардың жарамсыздык белгілері - лайлануы, тү сінің ө зіеруі жә не жағ ымсыз иістің пайда болуы. Майдың жарамсыздық белгілері - тү сінің езгеруі, қ абыршақ тануы, кө герген иістің болуы.

Спиртте дайындалғ ан тұ нбалар, ерітінділер, экстрактар уақ ыт ө ткен сайын спирттің булануына байланысты қ оюлана тү сетінін ескерген жө н. Сондық тан бул дә рілік заттарды тығ ындары жақ сы жабылатый флакондарда сақ тағ ан жө н.

Сондай-ақ, ө з тү сін ө згерткен таблеткалар мен ұ нтактар қ олдануғ а жарамсыз.

Бақ ылаушы мейірбикенің жұ мыс орнында, емшаралық бө лмедегідей сыртқ ы жә не ішке қ олдануга арналғ ан А жә не Б топтағ ы, сондай-ақ тапшы жә не қ ымбат дә рілік заттарды сақ тауғ а арналғ ан сейф болуы керек. Сейфтің кілтін еткізу арнайы дә птерге тіркеледі. Сейфте сақ талатын дә рілік заттардьщ шығ ынын есептеу ү шін арнайы журналдар болуы керек. Бұ л журналдар сейфте сақ талады жә не белгілі бір форма бойынша толтырылады. А жә не Б топтағ ы дә рілік заттар шығ ынының жылдық есебін ағ а мейірбик жү ргізеді.

Дә рілік заттарды таратудың неғ ұ рлым ұ тымды тә сілі:

1) жылжымалы ү стелшеге қ атты дә рілік формалар бар ыдысты, сұ йық дә рілік формалар бар флаконды. пипеткаларды (ә рбір флаконғ а жеке-жеке), мензуркаларды, суы бар графинді, қ айшыларды, тағ айындау қ ағ аздарын қ ойыныз;

2) науқ астан науқ асқ а ө те отырып, дә рілік заттарды науқ астың тө сегінің жанында, тағ айындау қ ағ азына сә йкес, берген жө н

3) дә рілік заттарды науқ ас сіз жанында тұ рғ анда қ абылдағ аны жө н. Дә рілік заттарды таратудың осындай ретінің артық шылығ ы айқ ын.

Біріншіден, мейірбике науқ астың дә ріні қ абылдағ анын қ адағ алай алады. Екіншіден, мейірбике науқ астың қ андай дә рілерді қ абылдайтыны жә не оның тағ айындалуы туралы сұ рақ тарына жауап бере алады. Ү шіншіден, дә рілік заттарды тарату кезінде қ ателіктер болмайды.

Кейбір емдеу бө лімшелерінде мейірбикелер уақ ытты ү немдеу ү шін дә рілік заттарды науқ астың аты-жө ні, палатасы кө рсетілген торларғ а бө лінген астаушағ а алдын ала салып қ ояды да кү ніне ү ш рет науқ астарғ а таратады.

Дә рілік заттарды таратудың мұ ндай жолының елеулі кемшілігі бар:

1) науқ астың дә рілік затты қ абылдағ анын қ адағ алау мү мкін емес;

2) таратудың жекелей схемасы сақ талынбайды (дә рілік заттардың барлығ ы тә улігіне ү ш рет кабылданбайды- кейде тә улігіне 4-6 рет, кейбіреуі асқ а дейін, кейбіреуі - астан кейін немесе ас кезінде, ал ү шіншілері - тү нге қ арай);

3) кателіктер болуы мү мкін (бір науқ асқ а тағ айындалғ ан дә рілер, мейірбикенің кө ң іл коймауынан, басқ а науқ асқ а арналғ ан торғ а салынып кетуі мү мкін);

4) тағ айындалғ ан дә рілік заттар туралы науқ астың сұ рағ ына жауап беру қ иындайды, ө йткені дә рілер астаушада дә ріхананың қ орабынсыз болады. Мейірбике дә ріні жә не оның мө лшерін, ә сіресе ә сер етуін кө бінесе айта алмайды да науқ астың сенімсіздігін жә не ө зіне белгісіз дә рілерді ішкісі келмеуін туғ ызуы мү мкін.

Дә рілік заттарды тарату ережелері:

1) дә рінің сыртындағ ы этикетканы жә не тағ айындау қ ағ азындағ ы белгілеуді мұ хият оқ ың ыз;

2) дә рілік заттарды тек науқ астын тө сегінің жанында ғ ана таратың ыз;

3) науқ ас дә рілік затты сіз тұ рғ анда қ абылдауы қ ажет (ас кезінде қ абылдайтын дә рілерден басқ асын);

4) асқ а дейін қ абылдау белгіленген дә рілерді науқ астар тамақ ішер алдында 15 минут бұ рын қ абылдауы керек; астан кейін қ абылдау белгіленген дә рілер тамақ ішкеннен кейін 15 минуттан соң қ абылдануы керек; аш қ арынғ а қ абылдауғ а белгіленген дә рілер таң ертең таң ғ ы асқ а дейін 20 - 60 минут бұ рын қ абылдануы керек (кұ ртқ а қ арсы, босаң сытатын);

5) ұ йық тататын дә рілерді науқ астар ұ йқ ығ а дейін 30 минут бұ рын қ абылдауы керек;

6) нитроглицерин мен валидол ү немі науқ астын тө сегінің жанындағ ы ү стелшеде болуы керек;

Мейірбикенің дә рілік заттарды тағ айындауғ а немесе алып тастауғ а немесе басқ а дә рілермен ауыстыруғ а кұ кысы жоқ. Науқ ас шұ ғ ыл кө мекті қ ажет ету немесе дә рілік заттарды кө тере алмау жағ дайы бұ ғ ан жатпайды. Кез келген жағ дайда тағ айындауғ а енгізілген ө згерістер туралы дә рігерге ескерткен жө н. Егер дә рілік зат науқ асқ а қ ателесіп берілсе немесе оның бір реттік мө лшері асып кетсе, бұ л туралы дә рігерге бірден айтылуы керек.

Дә рілік заттар резорбты (кан аркылы) жә не жергілікті ә сер етуі мү мкін. Дә рілік заттардың ә сер ету механизміне байланысты оларды енгізу жолдарын ажыратады.

Резорбты ә сер ету энтеральды (асқ орыту жолдары арқ ылы, мысалы, таблеткалар, микстуралар қ абылдау) жә не парентеральды (асқ орыту жолына соқ пай, мысалы, бұ лшық еттік инъекциялар) жолдар аркылы жү зеге асырылады.

Сыртқ ы қ олдануғ а арналғ ан дә рілік заттар жергілікті ә сер етеді (мысалы, майлар, ингаляциялар).

Дә рілік зат - бұ л ауруды емдеу жә не оның алдын алу ү шін қ олданылатын зат. Дә рілік препарат бұ л қ ұ рамында бір немесе бірнеше дә рілік заттары бар жә не белгілі бір дә рілік формада шығ арылатын препарат. Дә рілік форма қ олдануғ а ың ғ айлы етіп шығ арылатын дә рілік препараттың тү рі. Дә рілік формалар қ атты, сұ йық жә не жұ мсақ болып бө лінеді.

Қ атты тү рдегі дә рілік формаларғ а: таблетка, драже, ұ нтақ тар жатады. Бұ лардың ішінде таблетка мен драже кең інен қ олданылады, олар қ олдану жә не сақ тау ү шін қ олайлы. Қ азіргі кезде ішуге арналғ ан дә рі дә рмектердің кө пшілігі таблетка жә не драже тү рінде шығ арылады, тек таблетка немесе драженің қ ұ рамында дә рілік заттардың қ ажетті мө лшері болмағ ан жағ дайда ғ ана ұ нтақ тү рінде беріледі.

Сұ йық тү рдегі дә рілік формаларғ а: ерітінділер, эмульсиялар, суспензиялар, тұ ндырма мен қ айнатпалар, тұ нбалар, экстракттар, микстуралар, линименттер жатады.

Жұ мсақ тү рдегі дә рілік формаларғ а: майлар, паста мен ем балауыздар жатады.

Дә рі-дә рмекті пайдалану емдеу процесінің басты бө лігінің бірі болып табылады. Дә рі-дә рмектер ағ зағ а жергілікті, сонымен қ атар жалпылай ә сер етеді. Дә рі-дә рмектер адам ағ засына ә ртү рлі жолдармен енгізіледі. Ағ зағ а дә рі дә рмекті енгізу ә ртү рлі жағ дайғ а байланысты:

1. Ә сердің басталу жылдамдығ ына;
2. Ә сердің кө леміне;
3. Ә сердің ұ зақ тығ ына;

Дә рі дә рмекті ағ зағ а енгізу жолдары:

Энтеральды жол: Ауыз арқ ылы, тіл асты, тік ішек арқ ылы.

Сыртқ ы жол: Теріге, кө з, қ ұ лақ, мұ рын, қ ынаптың кілегей қ абық тарына

Аэрогенді жолмен: Тыныс жолдары арқ ылы.

Парентеральды жол: Тері ішіне, тері астына, бұ лшық етке, тамырғ а, кү ре тамырғ а, қ уыстарғ а, сү йек ішіне, субарахноидалдық кең істікке.

Емдеу бө лімшесіне арналғ ан дә рілерді жаздырып алу

Медбике дә ріханадан дә рілерді жаздырып алып, оларды сақ тауғ а жауапты. Рецепт жазғ анда ө те мұ қ ият болу керек. Ә сіресе қ атты ә сер ететін жә не улы заттарды жазып бергенде қ ате жібермеу, дә рілерді дұ рыс сақ тау ережелерін білу керек. Дә рілерді кү нде жаздырып алдыру қ ажет.

1. Дә рігер бө лімшеде науқ астарды тексеру барысында, ауру тарихына немесе нұ сқ ау қ ағ азына қ ажетті дә рілерді, олардың мө лшерін, енгізу санын жә не жолдарын жазады.
2. Палаталық медбике кү нделікті нұ сқ ауларды іріктеп, дә птеріне тағ айындалғ ан дә рілерді кө шіреді. Егу туралы деректерді, оларды орындайтын процедура мейірбикесіне береді.
3. Постта немесе ем жасайтын бө лмеде тағ айындалғ ан дә рілер болмаса олардың тізімі қ ажет жағ дайда бө лімшенің ағ а медбикесіне беріледі.
4. Белгілі формада, латын тілінде, 2 данада жазылғ ан, бө лім мең герушісінің қ олы қ ойылғ ан дә рілерді дә ріханадан алуғ а арналғ ан талап ету қ ұ жатын ағ а медбике (қ ажет болғ ан жағ дайда) толтырады.
5. Улы (мысалы: строфантин, атропин, прозерин, т.б) жә не есірткілік дә рілер (мысалы: промедол, омнопон, морфин), сонымен қ атар, этил спиртіне талап ету қ ұ жатын бө лек бланкіге, 3 данада латын тілінде жазады. Осы талап ету қ ұ жаттарына ЕПҰ -ның бас дә рігері немесе оның емдеу жө ніндегі орынбасарының мө рі басылып, қ олы қ ойылады.
6. Аса тапшы жә не қ ымбат дә рілерге арналғ ан талап ету қ ұ жаттарында емделушінің аты-жө нін, ауру тарихының нө мірін, диагнозын кө рсетеді.
7. Ағ а медбике дә ріханадан дә рі-дә рмектерді аларда олардың тапсырысқ а сә йкестігін тексеріп отырады. Дә ріханада жасалғ ан дә рілік формаларда бір тү сті этикеткалар болуы керек: сыртқ ы қ олдануғ а арналғ ан дә рілер сары тү сті, ішкі қ олдануғ а арналғ ан дә рілер ақ тү сті, парентералды жолмен енгізілген дә рілер кө к тү сті (стерильды ерітінділері бар флакондары). Этикеткаларда дә рілердің анық атаулары, концентрациялары, мө лшері, даярлау мерзімі жә не осы дә рілік формаларда фармацевттің қ олы болуы керек.

«А» тізіміне кіретін кейбір (улы дә рілер) дә рілік заттар:

1. атропин 7. прозерин

2. кокаин 8. стрихнин

3. дикаин 9. строфантин

4. морфин 10. резерпин

5. омнопон

6. промедол

«В» тізіміне кіретін кейбір (ә сері кү шті дә рілер) дә рілік заттар:

1. никотин қ ышқ ылы 11. нитроглицерин

2. адонизид 12. лобелин

3. амилнитрит 13. люминал

4. инсулин 14. эфедрин

5. мезатон 15. кордиамин

6. фталазол 16. кофеин

7. преднизолон 17. хлоралгидрат

8. эуфиллин 18. аминазин

9. дибазол

10. викасол

Бө лімшелерде дә рілерді сақ тауғ а қ ойылатын жалпы талаптар

1. Мейірбике бө лмесінде дә рі дә рмектерді сақ тауғ а арналғ ан кілтпен жабылатын шкафтар болуы керек.

2. Дә рілік заттар шкафы ішіндегі сө релерде дә рілер топтарғ а бө лініп орналасады (стерильды, ішке, сыртқ а). Ә р сө реде тиісті нұ сқ аулар («сыртқ ы қ олдануғ а арналғ ан», «ішкі қ олдануғ а арналғ ан» жә не т.б.) болуы керек.

3. Парентеральды жә не энтералды енгізулерге арналғ ан дә рілік заттарды сө релерге тағ айындау бойынша (антибиотиктер, витаминдер, гипотензивті дә рілер т.б.) орналастырғ ан жө н.

4. Артына ү лкенірек, ал алдына кішірек ыдыс пен қ орапшадағ ы дә рілерді қ ойғ ан жө н. Бұ л кез-келген этикетканы оқ ып жә не қ ажетті дә ріні тез алуғ а мү мкіншілік береді.

5. Емделуші кү тіміне арналғ ан жә не дезинфекциялаушы заттарды дә рі дә рмектермен бірге сақ тауғ а қ атаң тыйым салынады.

6. «А» тізіміне кіретін дә рілік заттар сейфте сақ талады.

7. Кү ннің ә серінен ыдырайтын дә рілерді кү ннің сә улесі тү спейтін жерлерде (оларды ә дейі қ оң ыр флаконда шығ арады) сақ тайды.

8. Иісі аң қ ығ ан дә рілерді (иодофарм, лизол жә не басқ алар) басқ а дә рілерге иісі тарамау ү шін бө лек сақ тайды.

9. Тез бұ зылатын препараттарды (тұ нбалар, қ айнатпалар, микстуралар) жә не майлар, вакциналар, сарысу, ректалдық, балауыздарды жә не т.б. тоң азытқ ышта сақ тайды.

10. Спиртті сығ ындылар, тұ нбалар, тығ ыз тығ ындалғ ан флакондарда сақ талады, ө йткені спирттің булануына байланысты уақ ыт ө ткен сайын олар қ оюланып дозасының ұ лғ аюын туғ ызуы мү мкін.

11. Дә ріханада даярланғ ан металдық қ ақ пақ пен жабылғ ан флакондағ ы стерильді ерітінділердің сақ тау мерзімі 10 тә улік, ал қ ағ азбен оралғ андар 3 тә улік бойы сақ талады. Тұ нбалар, қ айнатпалар мен микстураларды сақ тау мерзімі 3 тә уліктен аспауы керек. Сол уақ ыт ішінде пайдаланбаса да, жарамсыздық белгілері болмаса да оларды тө гіп тастау керек.

12. Жарамсыздық белгілеріне жатады:

· Залалсыз ерітінділерде тү сінің, мө лдірлігінің ө згеруі, ү лпектердің болуы;

· Тұ нбалар, қ айнатпаларда лайлану, тү сінің ө згеруі, жағ ымсыз иістің пайда болуы;

· Ұ нтақ тар, таблеткалардың тү сінің ө згеруі.

Мейірбикенің қ ұ қ ығ ы жоқ:

· Дә рілердің формасы мен қ орапшаларын ө згертуге;

· Тү рлі қ орапшалардағ ы бірдей дә рілерді бір қ орапшағ а біріктіруге;

· Дә рілердің этикеткасын ауыстыруғ а жә не жө ндеуге;

· Дә рілерді этикеткасыз сақ тауғ а. Науқ астарғ а дә рілерді тарату

Мейірбике дә рілерді дә рігердің тағ айындауымен таратады. Дә рілерді тағ айындауғ а, тоқ татуғ а немесе басқ асымен ауыстыруғ а мейірбикенің қ ұ қ ығ ы жоқ. Тек қ ана кейбір жағ дайларда, мысалы - шұ ғ ыл кө мек қ ажет болғ анда немесе дә ріге жоғ ары сезімталдық байқ алғ анда ө здігінен дә рі беруге немесе дә ріні тоқ татуғ а болады. Бұ л жағ дай жылдам дә рігерге хабарланады.

Кө п жағ дайда науқ астар ө здеріне белгіленген дә рілерді қ абылдаудан бас тартады, дә рі ешбір жақ сы ө згеріс ә келмейді деп дә рілерді лақ тырады. Осы кезде мейірбике сабырлық сақ тап, емделу барысында дә рі-дә рмектерді белгілеген уақ ытта арнайы тә ртіппен қ абылдау қ ажеттігін, қ атаң сақ тау керектігін байыппен тү сіндіру керек. Мейірбике дә рілерді тарату кезінде науқ астардың дә ріні қ абылдағ андығ ын мұ қ ият қ адағ алауы керек. Науқ астар тарапынан оларғ а белгіленген дә рілік препараттар жө нінен кө птеген сұ рақ тар туындайды, бұ л жағ дайда мейірбике ө з дең гейінде толық жауап беруге (дә рінің кө мегі, ерекшелігі) тиіс. Кейбір жағ дайда науқ астар дә рілік заттарды тік ішек арқ ылы енгізуді ұ ят деп ойлайды, сондық тан олар келіспейді. Мейірбике науқ асқ а бұ л емнің дә рігердің тағ айындауымен жү ргізілетіндігін тү сіндіре отырып, емді жеке бө лмеде, ешқ андай ың ғ айсыздық туғ ызбайтын жағ дайда ө ткізу керек.