Оршалған экссудативті плеврит

Плевра парақ тарының бірі-біріне жабысуы салдарынан плеврада ә р тү рлі қ уыстар пайда болады. Бұ л экссудатқ а толы қ уыстардың ө здеріне тә н формасымен орналасатын орындары бар. Олар орнынан ауыспайды. Кө бейіп жиналғ ан экссудат ө зінің қ апшығ ын кереді, созады. Олар плевра қ уысында, ө кпе бө лімдері арасында жә не кө кірекке жақ ын орналасуы мү мкін.

Қ оршалғ ан экссудативті плевриттің рентгендік кө рінісі анық жә не оның кө рінісі науқ астың тұ рғ ан—жатқ анынан, демді алғ анынан-шығ арғ анынан ө згермейді.

Плевриттің бұ л тү рі кейде ө кпенің инфилътраты мен, плевраның қ алың дап қ атаюымен, жабысқ ақ тарымен т.б. ө згерістерімен қ оса байқ алады.

Ө кпе бө лімдері арасының плевриті - ө кпе бө лімдері арасының плеврасы жабысып, одан экссудат плевраның жалпы синусына тө гіле алмауына сә йкес басталады.

Рентгенде бұ л плеврит екі тө мпешікті, ұ штары жің ішке линза секілді кө рініс береді. Жиналғ ан экссудат ө кпенің бө лімдерінің арасын ашып кең ейтуге, ал ө кпе тіндері оны қ ысуғ а тырысады. Сондық тан рентгенде екі тө мпешікті линза суреті кө рінеді.

Ө кпе бө лімдері арасының плевриті кө бінесе оң ө кпеде, жас балаларда туберкулезді бронхоаденит тү рінде кездеседі.

Кө кірек қ уысына жақ ын плевритте - экссудат ө кпе мен кө кірек арасының париетальды плеврасында жиналады. Кө кіректің алдың ғ ы не артқ ы бетінен басталуына сә йкес алдың ғ ы немесе артқ ы парамедиастинальды плевриттер кездеседі. Бұ л плевритте оның рентгенде кө рінетін кө лең кесі жү рек пен қ олқ а тамырының қ ө лең кесіне қ осыла кө рінеді. Алды-арты бағ ытында (фас), қ ырынан (профиль) жасалғ ан рентгенде - жартылай сопақ ша не ү ш бұ рышты кө лең ке кө рінеді.

Екі жақ тың парамедиастинальды плевриті экссудативті перикардитке ұ қ сас кө лең ке береді. Бұ л екі ауруды айыруда плевритте жү рек соғ ысы бұ зылуының жоқ тығ ын жә не перикардитте жү рек кө лең кесінің ү лкеюін есепке алу қ ажет.

Қ ұ рғ ақ жә не дымқ ыл серозды плевриттер операциясыз консервативті еммен емделеді.

Созылғ ан уақ ытына қ арай эмпиеманың жедел жә не ұ зақ уақ ытқ а созылатын тү рлерін бө леді.

Плевриттің (эмпиеманың) барлық тү рлерінде ең қ ажетті дә рігерлік қ имыл-плевра пункциясы. Сондық тан осы пункцияны толық касиеттеп ө тейік.

1. Тек, осы пункциямен экссудаттың ірің ді, не серозды екендігі, оны қ андай микробтар туғ ызғ анын, экссудаттың жиналғ ан орны анық талады.

2. Пункцияны орындаудың ең басты шарты - оны толық асептикада жасау, операцияны асептика шарттарын орындамай жасауғ а болады деп ойлайтын хирург зор қ ателік жібереді.

Эмпиеманың себебі болғ ан улы кү ші тө мен микробқ а сырттан улы микробтар қ осылса, ә рине, науқ ас жағ дайы одан ә рі нашарлайды. Сондық тан асептика заң дарын мү лтіксіз орындау таза операция ү шін қ андай маң ызды болса, " кірлеген" операциялар ү шін де ө те қ ажет.

3. Плевра пункциясын орындау ү шін қ олданылатын иненің ұ зындығ ы 5 см. кем болмауы керек. Тері, қ абырғ а арасының еттері 0, 5% новокаинмен жансыздандырылады. Тері йод ерітіндісімен аласталады.

4. Науқ ас операциялық столдың шетіне отырғ азылады.

5. Пункцияны қ ай жерде жасау керек?

Мұ ның шарты жоқ. Егер экссудат қ оршалғ ан болса пункцияны оның ортасында жасайды. Аумағ ы ү лкен, жайылғ ан экссудаттың пункциясы VIII кабырғ а арасында қ олтық тың артқ ы, не орталық шебімен жасалады. ІХ қ абырғ а арасында жасалғ ан пункцияда кө к етті жарақ аттау қ ауіпі туады.

6. Инені тө менгі қ абырғ аның жоғ арғ ы жиегіне сү йене енгізеді. Бұ л қ абырғ а қ ан тамырының жарақ аттануынан сақ тайды. Иненің плеврадан ө ткені анық сезіледі жә не шприцке ірің ене бастайды.

7. Егер плевра қ уысында экссудат болмаса, ине ө кпеге енеді де шприпке кө піршіген қ ан жиналады. Мұ ндай жарақ ат еш қ атерсіз, егер инені қ озғ ап ө кпені жарақ аттамаса.

8. Плевра қ уысында жабысқ ақ ү рдістер болса, пункциямен ірің алынбауы мү мкін. Бұ л жағ дай ө кпе бө лшектері арасының плевритінде жиі байқ алады.

9. Ө те ауыр плевриттерде жү рек, кө кірек кеуденің сау, экссудат жиналмағ ан бө лшегіне ығ ысады.

10. Мұ ндай жағ дайдағ ы науқ астардың экссудатын толық ағ ызу жү рек жұ мысын бұ зып, науқ астың ө ліміне себеп болуы мү мкін. Кү тпеген жедел ө лім науқ асты қ озғ ау - тұ рғ ызумен де байланысты кездеседі.

Сондық тан мұ ндай науқ астарды кү туде, емдеуде зор бақ ылау жә не сақ танушылық қ ажет.

11. Ү лкен экссудаттарды ағ ызу ү шін науқ асты жатқ ызады, экссудатты шприцпен аздап бірнеше рет сорып шығ арады. Бір ретте 1200—1500 мл. артық экссудат шығ ару қ ауыпты.

Егер науқ ас кө п ірің ді қ ақ ырық тү кірсе, бұ л ө кпе шіріп, жыртылып, іріннің бронхқ а тө гілгенінің белгісі болады. Қ азіргі уақ ытта эмпиеманың кө пшілігін дұ рыс жә не қ айталанып орындалынғ ан пункциямен толық емдеп шығ уғ а болады. Жалпы жағ дайы нашар ауруғ а торакоцентез жә не ірің ді белсенді шаралардың бірімен сорғ ызу пайдаланылады. Егер 5-7 тә улікте бұ л ем нә тиже бермесе жә не ұ йығ ан гематоракс ірің десе торакотомия жасалуғ а тиісті. Эмпиемамен науқ астарды емдегенде оларды кү шті тағ амдармен тамақ тандырады, қ айталап қ ан қ ұ яды, жү рек жағ дайын, қ ан айналысын жақ сартатын препараттар, витаминдер, антибиотиктер қ олданылады.

Эмпиеманы емдегенде келесі шарттарды орындау қ ажет:

1. ірің ді эксудатты жою.

2. Ө кпені толық желдету.

3. Антисептиктер кө мегімен эмпиема қ уысындағ ы микрофлорамен куресу.