Vi – тарау. ӨҢештіҢ аурулары мен жараҚаттары

ЕШТІҢ АНАТОМИЯСЫ МЕН ФИЗИОЛОГИЯСЫ

Ө ң еш деп тағ ам қ орыту мү шелерінің ауыз бен қ арынды жалғ астыратын тү тікше куыс мү шені атайды. Ө ң еш сакина тә різді шеміршек тұ сынан басталып (VІ мойын омыртқ а тұ сы) XI кеуде омыртқ асы тұ сында қ арынның кардиальды бө ліміне жалғ асады - жоғ арыда оң еш мойынның орта шебінде орналасса тө мендей келе мойынның сол жақ бетіне кең ірдектің алдына ойысады. Ө ң ештің мойын бө лшегінің ұ зындығ ы 5-6 см. Кеуде бө лшегінің ұ зындығ ы 17-19 см. Бұ л бө ліктің қ олқ адан жоғ арғ ы жә не тө менгі бө лімдері бар.

Ө ң ештің кардиальды бө лігі іш қ уысында Х-ХІ омыртқ алар тұ сында орналасады. Бұ ның ұ зындығ ы небары 1-3 см. ол кө к ет пен қ арын арасында. Ө ң ештің бірнеше физиологиялық тарылыстары бар. Олардың ең біріншісі жә не ең тары жұ ткъгншақ пен ө ң еш арасында. Бұ л тарылысты ө ң ештің " ауызы" деп атайды. Ө ң ештің басқ а тарылыстарын физиологиялық деп атау қ иын. Ө йткені олар ө ң ештің қ олқ амен, бронхпен немесе кө к ет сің ірімен қ ысылуынан пайда болады.

Ө ң ештің екінші тарылысы оның қ олқ а жә не сол бронхпен қ ысылатын ІҮ кеуде омыртқ асы тұ сында орналасып бронхоаорталы қ ысылу аталады.

Ү шінші тарылыс ө ң ештің кө к еттен ө тетін жерінде IX-Х омыртқ алар арасында орналасып кө к ет сфинктері деп аталады.

Ө ң ештің emmepi екі қ абаттан қ ұ ралады:

1. Ішкі - дө ң гелекше,

2. сыртқ ы – ұ зынша.

Ө ң ештің мойын бө лімі қ анды қ алқ ан безінің тө менгі артериясынан, іш бө лімі -қ арынның жә не кө к еттің сол жақ артерияларынан алады.

Ө ң ештің лимфа тамырлары кө п. Олар терең жә не саяз лимфа тамырларынан қ ұ ралады. Лимфа суы ө ң ештен кө кірек лимфа бездеріне немесе тікелей кеуденің лимфа ө зегіне ағ ады.

Ө ң еш иннервациясы вегетативті жә не соматикалы эфферентті жә не афферентті жү йкелерден қ ұ рылғ ан - симпатикалы жә не парасимпатикалы жү йке жү йелері бар.

Ө ң ештің мойын бө лімі қ айталама жү йкемен қ амтамасызданғ ан. Ө ң еш ас қ орыту мү шелері тобына жатқ анымен ас қ арыту процессіне қ атынаспайды.

Тағ амның ө туіне ө ң еш жә не оның тарылғ ан - кең іген бө лшектері ә р тү рлі қ имыл кө рсетеді. Қ ою тағ амдарды жұ тқ анда ө ң еш еттері тырысып қ озғ алады, ал сұ йық тағ амғ а бұ ндай қ озғ алыс бермейді.

Жұ тынатын тағ ам тіл тү біріне жетісімен жұ тылу рефлексі пайда болып тіл тағ амды ө ң ешке айдайды. Бұ л сә тте жү мсақ таң дай жұ тқ ыншақ тың артқ ы бетіне жабысып мұ рын қ уыстарын жабады, тыныс тесігі - кө мей қ ақ пашығ ымен жабылады. Осылайша айналасы толық жабылғ ан ө ң еш тесігіне тағ ам итеріледі де тағ ам шапшаң қ арынғ а енеді.

Ешті тексеру тә сілдері

1. Рентген контрасты тексеріс,

2. компьютерлі томография,

3. э зофагофиброскопия,

4. э зофагоскопия,

5. эзофаготонокимография - ө ң ештің қ абырғ аларының жә не сфинктерлерінің, тырысу кү шін қ ағ азғ а жазу,

6. РН - метрия - арнайы зонд кө мегімен қ арын - ө ң еш рефлюксін анық тау.

6.2. Ө Ң ЕШ АУРУЛАРЫНЫҢ ЖІКТЕЛУІ ЖӘ НЕ ЖЕКЕ ТҮ РЛЕРІ