Инфильтратты емдеу

а) Консервативті - тө сек тә ртібі, жең іл, жақ сы сің ірілетін диета, ішке суық, антибиотиктер, паранефральды қ оршау, симптомдық ем, кейінірек - кұ рғ ақ жылу, УВЧ, аутогемотерапия.

б) Операциямен емдеу - дене қ ызуы жоғ арылап, кан тамыры соғ ысы жиіленгенде, лейкоцитоз ө скенде, ЭТЖ шапшаң дағ анда, инфильтраттың кү шті ауырсынғ анда - яғ ни аппендикулярлы абсцесс пайда болғ анда операция қ олданылуы қ ажет. Абсцесс ағ заны уландыруынан басқ а ішке ірің нің жайылуына соғ уы мү мкін.

Операциянын мақ саты - инфеқ цияның себебі болатын аппендиксті алу, онымен қ оса жиналғ ан ірің ді жойып, айналасын тазартып, дренаж жә не тампон қ олдану.

II. Дуглас кең істігінің абсцессі диагнозы кеш анық талатын деструктивті аппендицитте байқ алатын ірің дік.

Қ абынғ ан аппендикспен қ уық тың, жатырдың, тік ішектің қ озуы аппендицитке ұ қ сайтын симптомдар береді де, диагнозды қ иындатады. Тік ішектің қ озуынан іш ө туі жә не нә жістің шығ арудың жалғ ан қ ажеттілігі байқ алады. Қ абынғ ан қ ұ рт тә різді ө сіндісінді ә йелдерде жатырды қ оздырып уақ ытынан бұ рын етек кірінің келуіне ұ шыратады. Қ уық тың қ озуы жиі зә р шығ аруына соғ ады. Аппендициттің аталғ ан ерекшеліктерін ұ мытқ ан немесе онымен санаспағ ан дә рігер ауруды зор қ атерге ұ шыратады.

Дуглас абсцессінде дене қ ызуы ө те жоғ ары, гиперлейкоцитоз, іштің тө менгі бө лігі кебеді, бірақ та оның қ атаюы жә не ауырсынуы шамалы. Ө те маң ызды кө ріністер тік ішекті саусақ пен тексергенде анық талады - бұ нымен тік ішектің қ абырғ асының ісініп тө мпешіктенгені, ауырсынуы анық талады.

Кейде ішектің динамикалық ө тімсізденуі байқ алады.

Дуглас абсцессі тек операциямен емделеді. Іріндікті еркектерде тік ішек, ал ә йелдерде қ ынап арқ ылы тіліп ашады.

III. Аурудың ретроцекальды жә не ретроперитонеальды аппендицит деп аталатын тү рлерінде диагностикалық жә не емдік қ иындық тар жиі кездеседі. Олардың диагнозын кеш анық тағ анда ішпердесінен тысқ арғ ы флегмона дамуы мү мкін.

Аппендициттің бұ л тү рлерінде іш ауыруы біресе басылып, біресе қ айта кү шейіп отырады. Алғ ашқ ыда қ ұ сық жоқ, ауырсыну белдеме тұ сында орналасады, ішперденің қ абыну кө ріністері жоқ.

Ө сіндінің жоғ арығ а кө терілген ішпердеден тысқ ары тү рінде - қ ан немесе кілегей қ осылғ ан сұ йық нә жіс, тенезма байкалады. Қ абыну процессі ішпердеден тысқ ары май қ абатына жайылса дене қ ызуы ө те жоғ арылайды, бел, арқ а бетінде қ абыну кө ріністері анық талады, улану кү шейеді. Осындай аппендицитке ұ қ самайтын ө згерістер диагнозды анық тауды қ иындатады. Ірің бү йрек маң ында жиналуы (паранефрит) немесе жамбас ойшығ ына, немесе соқ ыр ішектің артында (жамбаспен XII қ абырғ а арасында) орналасуы мү мкін. Бұ л жағ дайда оң жамбас буынының қ озғ алу кемістігі байқ алады. Ішпердеден тысқ ары флегмона тек операциямен емделеді. Ірің дік тілініп оның іші дренаждалады. Аппендэктомия бұ дан соң 4-5 айдан кейін орындалады.

IV.Деструктивті аппендицитте (ә сіресе ретроцекальды тү рінде) қ абыну ү рдісі гематогенді жолмен (шажырқ ай жә не ішпердесінен тысқ ары май қ абатына қ ан тамырлары арқ ылы) бауырғ а, кө к ет астына, плевра ішіне жайылуы мү мкін.

Бұ л асқ ынулар арасында ең қ атерлісі – пилефлебит - портальды пиемия - бауырда ірің діктер пайда болуы. Аппендицитке ұ қ сас науқ аста дененің сарғ аюы, қ ызу кө терілуі, дене қ алтырауы, жалпы жағ дайдың нашарлануы пилефлебит басталғ аны туралы дә рігерді ойландыруғ а тиісті. Бұ л ө те қ атерлі кө бінесе ауруды ө лімге ү шырататын асқ ыну қ ақ па кө к тамырын байлаумен емделеді.

Ішектер арасының абсцессі - кө бінесе оғ ан себеп болғ ан ірің ді ү рдістің маң айында (аппендицит, жыртылғ ан ойық жара) орналасады. Алдымен ішпердесі қ абынады, оның салдарынан ішек, шарбы майы бір-біріне жабасып ірің ді қ уыстар қ ұ рады. Бұ л ірің діктердің орналасуына сә йкес кү шті ауырсынатын " ісік" пайда болады. Ісік қ атты, кейде жұ мсақ жә не флюктуация береді, дене қ ызуы жоғ ары, лейкоцитоз, қ ұ сық, іш ө туі байқ алады. Алғ ашқ ы аурудан айығ а бастау кезең інде қ айталанып улану белгілері, ішектің динамикалы немесе механикалық ө ткізбеу кө ріністері басталады. Ірің дік ішек тү тігін шірітіп ірің ішекке тө гілсе науқ астың операциясыз " жазылуы" мү мкін. Ал егер ішке тө гілсе жалпы перитонитке ұ шыратады. Ішек арасының абсцессінің алғ ашқ ы кезең інде консервативті ем – антибиотиктер, тыныштық, диетотерапия, уланумен кү рес қ олданылады.

Ірің дік басқ а мү шелерден жекеленіп, қ апшық пен қ оршалғ анынан немесе іштің алдың ғ ы қ абырғ асына жабысқ анынан соң абсцесс операциямен ашылып, ірің нен тазартылады. Іштің қ абырғ асы ісіктің ү стінде ішпердесіне дейін тілініп, одан соң " ісіктің " жұ мсарғ ан орыны анық талады да осы жерде ірің дік пункциясы орындалады. Шприцпен ірің сорылып болғ аннан соң инемен қ атар ірің дік қ апшығ ы 2-3 см. ұ зындық та тілінеді де оның іші саусақ пен тексеріледі, ірің қ алдығ ынан тазартылады, дренаждалады, тампондалады. Операциядан соң ғ ы кезең де басқ а ірің ді ауруларды емдеудегідей жалпы ем тә сілдері қ олданылады.

Кө к ет астының абсцессінде - ә лсіздік, ентігу, оң немесе сол қ абырғ алар астының ауырсынуы, ауыру жө телгенде, ішке дем тартқ анда кү шейеді, дене қ ызады, тамыр соғ уы жиі, ІХ-ХІ кабырғ алар арасын басқ анда ауырсыну. Диагнозды рентгенмен тексеру арқ ылы анық тайды.

Емі - іріндікті жару жә не дренаждау.

Аппендициттің ең ауыр жә не ең жиі асқ ынуы перитонит. Бұ л асқ ынудың клиникалық кө рінісі барлық хирургтарге белгілі - ауыру, қ алтырау, бет пішінінің ө згеруі (Гиппократтың беті), кө кшіл кұ сық, нә жіс жә не газ шық пауы, ішек қ озғ алысы жоғ алуы, іш кебуі, қ атаюы, қ озғ алмауы. Зә р мө лшері аз, тіл қ ұ рғ ақ, кө з сарғ айғ ан, тері кө герген (цианоз). Қ ан тамыры жиі соғ ады, дене қ ызу жоғ ары.

Перитониттің кейінгі кезең інде – нә жісті қ ұ сық, дене қ ызуы тө мендеген, эйфория, одан соң есті жоғ алту, ө лім.

Біздің қ орытып айтарымыз - деструктивті аппендицитті (флегмонозды, гангренозды, перфоративті) ерте операциямен емдеп, ішті экссудаттан толық тазарту аталғ ан асқ ынулардың алдын алудың негізгі шаралары болып саналуы.

Жедел аппендицитті емдеу - жедел аппендициттің барлық тү рлері іштің ауырсынуынан басталады. Сондық тан дә рігер осы ауырудың басқ а себептерін айырып, диагнозды анық тап операцияның қ ажеттілігін шешуге міндетті.

Алғ ашқ ыда жең іл ө ткен ауырудың аз уақ ыттан соң перитонит дамуынан кү шейетіндігін ұ мытпау қ ажет. Қ азіргі заманда жедел аппендициттің терапиялық емі жоқ. Ол тек операциямен емделеді!

Аппендициттің ең шипалы емі-ерте жә не сапалы орындалғ ан операция. Бұ л жағ дайда аппендициттен " еш бір науқ ас ө лмеуге тиісті" деген ұ ранды орындауғ а болады. Бү дан 80-90 жыл бұ рын аппендициттен ө лім 12-15%жетсе, қ азіргі уақ ытта 0, 1-0, 2-0, 3% - аспайды.

Аппендицитті операциямен емдеудің 4 кезең і белгілі:

1 - кезең де (1884 жылғ а дейін) - тек аппендициттен кейінгі абсцесстерді ашып, ірінді шығ ару орындалатын.

2 - кезенде тек перитонитпен асқ ынғ ан аппендицитте операция жасалатын.

3 - қ езең (1910-1926 жылдар арасы) - операция аппендэктомия аурудың алғ ашқ ы 24-48 сағ атында ғ ана жасалады. Аурудың басталуынан 48 сағ ат ө ткендерді консервативті тә сілмен емдейтін.

4 - (ақ ырғ ы) кезең - 1926 жылдан басталып осы біздің заманымызғ а дейін. Бұ л кезең нің талабы жедел аппендицитпен аурудың емханағ а тү сісімен оны операцияғ а алу. Ауыр перитонитке ұ шырағ ан науқ астар 1-2 сағ атқ а созылғ ан даярлық жү ргізілген соң операцияғ а алынады.