Главная страница Случайная страница
Разделы сайта
АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника
Активные глаголы
|
|
Знай эти глаголы
| основа | перевод | Наст.вр | Прошед.вр |
| ал | возьми получай | ал а | алды |
| ә зерлә | приготовь | ә зерл и | ә зерлә де |
| бир | дай | бир ә | бир де |
| тә рҗ емә ит | переведи | тә рҗ емә итә | тә рҗ емә итте |
| булыш | помогай | булыш а | булышты |
| җ авап бир | отвечай | җ авап бир ә | җ авап бирде |
| йокла | спи | йокл ый | йоклады |
| йө гер | бегай | йө гер ә | йө герде |
| йө р | ходи, катайся | йө р и | йө рде |
| кайт | вернись | кайт а | кайтты |
| кил | приходи | кил ә | килде |
| кит | уходи | кит ә | китте |
| куй | Положи поставь | ку я | куйды |
| сал | Сними, клади | сал а | салды |
| сора | спроси | сор ый | сорады |
| тың ла | слушай | тың л ый | тың лады |
| укы | читай, учись | укы й | укы ды |
| уян | проснись | уян а | уянды |
| чиш | решай | чиш ә | чиште |
| чык | выйди | чыг а | чыкты |
| шу | Катайся (зимой) | шу а | шуды |
| эч | пей | эч ә | эчте |
| эшлә | работай | эшл и | эшлә де |
| яз | пиши | Яз а | яз ды |
| яса | делай | яс ый | ясады |
Склонение существительных по падежам
Килешлә р
| минем | аның | |||||||
| синең | алар ның | |||||||
| Б.к И.п | кем? нә рсә? | кто? что? | - | -м, –ым –ем -ң, -ың, -ең | -ы, -е -сы, -се | |||
| И.к Р.п | кемнең? нә рсә нең? | кого? чего? чей? у кого? у чего? | -ның -нең | |||||
| Ю.к Д.п | кемгә? нә рсә гә? кая? | кому? чему? куда? на (в) кого? на (во) что? | -га -гә -ка кә | -а -ә | -на -нә | |||
| Т.к В.п | кемне? нә рсә не? | кого? что? | -ны -не | -н | ||||
| Ч.к Ис.п | кемнә н? нә рсә дә н? кайдан? | от кого? от чего? откуда? из чего? кого? чего? по чему? | -дан -дә н -тан -тә н -нан -нә н | -нан -нә н | -ннан -ннә н | |||
| У.-в.к М.вр.п | кемдә? нә рсә дә? кайда? кайчан? | у кого? у чего? где? когда? на (в) чем? на ком? | -да -дә -та -тә | -да -дә | -нда -ндә | |||
| Т.п | кем (нә рсә) белә н? | кем? чем? с кем? с чем? | Б.к+ белә н Б.к.+ булып (профессия) | |||||
| П.п | кем(нә рсә) турында? | о ком? о чем? | Б.к+ турында | |||||
Сущест. + множ.ч. +личное окон. + падеж. окон.
Фигыль формалары
Данные окончания присоединяются к основе глагола!
| Фигыль формасы | кушымчалары | 3 мисал |
| Хә зерге заман хикә я фигыль | -а, -ә –ый -и (что делает?) | Укый булышасө йлә шә |
| Билгеле ү ткә н заман | -ды -де -ты -те(что сделал?) | Язды килдесө йлә ште |
| Билгесез ү ткә н заман | -ган -гә н -кан -кә н | Кү ргә н сө йлә шкә н булышкан |
| Билгеле килә чә к заман | -ачак -ә чә к ячак -ячә к | Язачакукыячакбулышачак |
| Билгесез килә чә к заман | -ыр –ер –р –ар -ә р | Бирербарыр килер |
| Исем фигыль | --у -ү | Язубулышуйө зү |
| Шарт фигыль | -са -сә | Барса булышса бирсә |
| Хә л фигыль (1 форма) | -ып, -еп, -п | Барып, уйнап, катнашып |
| Хә л фигыль (3 форма) | -гач -гә ч -кач -кә ч | Кү ргә ч ашагачбеткә ч |
| Инфинитив | -ырга -ергә -ә ргә -арга -рга -ргә | Шө гыльлә нергә булышыргакарарага |
| Сыйфат фигыль | -ган -гә н -кан -кә н | Барган машинаэшлә гә н кеше, аралашкан дус |
| Боерык ф-ль | Син – Сез –ыгыз -егез -гыз -гез Ул –сын -сен | Син кара сезкарагызул карасын |
Основа гл. + окончания формы + лич.ок.
| Сколько стоʹ ит (рубль стоиʹ т) | Ничә сум тора? |
| Сколько время? (спрашивают время по часам) | Сә гать ничә? |
| Сколько по времени делает? (едет, готовит,...) | Ничә сә гать бара, …, … |
| Во сколько...? | Ничә ДӘ? |
| Открывается | ачыла |
| Закрывается | ябыла |
| Что-то начинаетСЯ | Кино башлаНа. |
| Начинает делать(писать)= начинает и делает | язА башлый |
| Расположен | урнашкан |
| Будь - будьте, быть, был, бывает, будет=состоится | Бул- булыгыз, бул ырга, бул+ды+ …, бул+а+…, бул+ыр+ … |
Запомнить слова!
Активные глаголы
| глагол | Настоящее вр | основа |
| Встаю | торам | тор |
| Убираю=собираю | җ ыям [җ ыйам] | җ ый |
| Делаю зарядку | … яс ый м | … яса |
| Кушаю | аш ый м | аша |
| Пью | эчә м | эч |
| Иду, еду | барам | бар |
| Слушаю | тың л ый м | тың ла |
| Учу наизусть | ятл ый м | ятла |
| Решаю | чишә м | чиш |
| Отвечаю (даю ответ) | җ авап бирә м | җ авап бир |
| Учу | ө йрә нә м | ө йрә н |
| Читаю, учусь | ук ый м | ук ы |
| Пишу | язам | яз |
| Пою | жырл ый м | жырла |
| Танцую | би и м | бие |
| Перевожу | тә рҗ емә итә м | тә рҗ емә ит |
| Повторяю | кабатл ый м | кабатла |
| Общаюсь | аралашам | аралаш |
| Участвую | катнашам | катнаш |
| Занимаюсь | шө гыльлә нә м | шө гыльлә н |
| Разговариваю | сө йлә шә м | сө йлә ш |
| Играю | уйн ый м | уйна |
| Катаюсь | шуам йө рим | шу йө р |
| Плаваю | йө зә м | йө з |
| Бегаю | йө герә м | йө гер |
| Прыгаю | сикерә м | сикер |
| Возвращаюсь | кайтам | кайт |
| Работаю | эшл и м | эшлә |
| Помогаю | булышам, ярдә м итә м | булыш, ярдә м ит |
| Хожу, гуляю | йө р и м | йө р |
| иду | барам | бар |
| Мечтаю | хыялланам | хыяллан |
| Хочу, желаю | телим | телә |
| Выбираю | сайл ый м | сайла |
| Нравится | ош ый | оша |
| Знакомлюсь | танышам | таныш |
| Встречаюсь | очрашам | очраш |
| Люблю | яратам | ярат |
| скучаю | сагынам | сагын |
| Звоню | шалтыратам | шалтырат |
| Приглашаю | чакырам | чакыр |
| Готовлю | ә зерл и м | ә зерлә |
| Кладу, ставлю | куям = [куйам] | куй |
| Угощаю | сыйл ый м | сыйла |
| Берегу, охраняю | сакл ый м | сакла |
| Беру, покупаю | алам | ал |
| Поздравляю | котл ый м | котла |
| Даю | бирә м | бир |
| Отдыхаю | ял итә м | ял ит |
| Смотрю... | кар ый м | кара |
| Ложусь спать | йокларга ятам | йокларга ят |
| Болею | авыр ый м | авыр |
| Выхожу | чыгам | Чыг(к) |
| ухожу | китә м | кит |
| захожу | керә м | кер |
| прихожу | килә м | кил |
| Профессия | һ ө нә р |
| Учитель | укыт учы |
| Строитель | тө з ү че |
| Врач | табиб |
| Воспитатель | тә рбия че |
| Продавец | сатучы |
| Кем работает? | Кем булып эшли? |
| Соревнование, состязание | ярыш |
| Победа | җ иң ү |
| Место (получил, взял=беру) | урын |
| Выставка | кү ргә змә |
| Рисунок | рә сем |
| Художник | рә ссам |
| Стих | шигырь |
| Поэт | шагыйрь |
| Урок | дә рес |
| Одноклассник | сыйныф+таш (классташ) |
| Кружок круг круглый | тү гә рә к |
| Оценка | билге |
| Подарок | бү лә к |
| Праздник | бә йрә м |
| Счастье | бә хет |
| Успех | уң ыш |
| Здоровье | сә ламә тлек |
| Сборник = книга | җ ы е нтык [җ ы й ынтык] |
| Собрание | җ ы е лыш [җ ы й ылыш] |
| Предлоги= послелоги(бә йлек, бә йлек сү злә р) | |
| с | ә ни белә н (мин ем, син ең, аның,... белә н !! алар белә н |
| о | турында(мин ем, син ең, аның,... турында !! алар турында |
| За=для | Ө чен -------///------ |
| через | аш а, аркылы |
| По: | буйлап, буена, буенча |
| Шагает, идет, двигается | буйлап |
| На протяжении чего-нибудь | дә рес, ел, кө н буена, буенча |
| По биологии, по телефону (откуда- кайдан?) | -дан-дә н, тан-тә н, нан-нә н, ннан-ннә н |
| Скучает по маме | Кемнесагына |
| до | -га-гә, ка-кә, на-нә, а-ә КАДӘ Р, тикле, таба |
| после | -дан-дә н, тан-тә н, нан-нә н, ннан-ннә н СОҢ |
| В, на (где? - кайда?) на парте | парта-да, -дә, та-тә, нда-ндә |
| Из, от (откуда? – кайдан?) | Парта+дан, -дә н, тан-тә н, нан-нә н, ннан-ннә н |
| В, на (куда? –кая?) на улицу | Урам+га - -г |
| Верх, вверх, на верху, с верху | Ө с, ө стенә, ө стендә, ө стеннә н |
| низ | ас |
| около, рядом | ян |
| перед | ал |
| зад | арт |
| середина | урта |
| между | ара |
|
|