Главная страница Случайная страница
Разделы сайта
АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника
Венесекция 6 страница
|
|
Қ ыжылдау – тө с немесе асқ азан тұ сының жоғ арғ ы бө лігінде асқ азаннан ө ң ешке қ ышқ ыл заттардың тү суі нә тижесінде пайда болатын қ ыжылдауды сезу
Кекіру- асқ азанның тегіс салалы бұ лшық еттерінің периодты жиырылуына жэне аяқ астынан ауыз қ уысына ауа немесе кейде асқ азанның қ ышқ ыл заттарының аз мө лшерде тү суіне негізделген.
Асқ азанның эвакуациясы тө мендегенде астың ашуы кү шеюі нә тижесінде
асқ азанның газдың тү зілуі жоғ арлауынан кекіру пайда болады.
Тә беттің бұ зылуы, тіпті кейде оның жоқ болып кетуі (анорексия) мү мкін
Іш қ ату - нә жістің кідіріп калуы.
Іш ө ту- сұ йық, жиі нә жіс.
Қ ұ су - асқ азандағ ы заттардың ө ң еш, жұ тқ ыншақ ауыз (кейде мұ рын жолдары аркылы) арқ ылы еріксіз сыртқ а шығ уы (кү рделі рефлекторлы акт), Қ ұ су кептеген ауруларда болуы мү мкін: бассү йешілік қ ысымның жогарылауы (" орталық " қ ұ су), уланғ анда, ішкі органдардын кө п аурулары кезінде. Қ ұ сумен бірге жү рек айнып, сілекей ағ уы мү мкін. Асқ азандық қ ұ су науқ астың жағ дайын жең ілдетеді. Науқ астың кұ су кезінде, оның тегіне байланыссыз, жағ дайы ауыр екенін ескерткен жө н, жә не мейірбике мақ саты - науқ асқ а бұ л жағ даймен кү ресуіне кө мектесу. Қ ұ судың диагностикалық маң ызы зор. Бұ л белгінің пайда болу уақ ытын, кө лемін, сипатын, тү сін, иісін, қ ұ су массасының консисстенциясын анық тау керек. Жиі жә не бағ ынбайтын кө п қ ұ су ағ зада электролитті бұ зылыстарды туғ ызады, ал олар жү рек жетіспеушілігін, бү йрек қ ызметінің бұ зылуын т.б. дамытады. Қ ұ су кезінде науқ асқ а уакытында кө мек кө рсету манызды, себебі қ ұ су массалары, ә сіресе науқ астың ес-тү ссіз жағ дайында тыныс алу жолдарына тү сіп, ауыр инспираторлы ентігуге, содан соң аспирациялық ө кпе қ абынуына алып келуі мү мкін. Науқ астың жағ дайы келсе, қ имыл іс- ә рекеттің тә ртібі мынандай:
1.Науқ асты отырғ ызып, клеенкалы алғ ышты кигізу;
2. Аяғ ының арасына леген немесе шелек қ ою;
3. Қ ұ су кезінде науқ астың маң дайына алақ анды койып басын ұ стау;
4. Қ ұ сып болғ аннан соң, аузын шайғ ызып, бетін орамалмен сү рту;
5. Дә рігер келгенше қ ұ сық ты шелек ішінде қ алдыру.
Белгісіз умен уланғ анда қ ұ сық ты таза, кұ рғ ақ ыдысқ а жинап, қ ақ пағ ын мық тап жауып, жолдамасын толтырып, зертханағ а жіберу керек. Қ ұ сып жатқ ан науқ асты тыныштандыру керек. Егер науқ ас соншалық ә лсіз болса, отыруғ а шамасы келмесе, немесе ес-тү ссіз жағ дайда болса, онда мейірбике мынадай қ имыл ә рекеттерді жасауы тиіс:
1. Науқ асты бір бү йіріне жатқ ызу (егер науқ астың қ алпын ө згерту мү мкін емес болса, қ ұ сық аспирациясын - тыныс алу жолдарына тү суін болдырмау ү шін басын бір жақ қ а бұ рады).
2. Мойын мен кеудесін орамалмен жабу;
3. Аузына бү йрек тә різді лоток қ ою;
4. Ә р бір кұ судан кейін ауыз қ уысын сумен немесе 2% натрий гидрокарбонат ерітіндісімен тазалап тұ ру (керек жағ дайда алдын-ала ауыз қ уысынан кұ сық массасын алмұ рт тә різді баллонмен сорып алғ ан жө н).
Мейірбике ә рдайым науқ астын жанында болып, оның жағ дайын қ адағ алап, қ ұ сық аспирациясын болдырмауы керек. Егер кұ сық та алқ ызыл қ ан (ө ң ештен қ ан кету) болса немесе кофе тү сі сияқ ты (асказанан кан кету) болса, келесі кимыл ә рекетті орындауы керек, себебі бұ л шұ ғ ыл іс ә рекетті талап ететін жағ дай:
1. Науқ асты жатқ ызып, тө сегінің аяқ жағ ын кө теру;
2. Дә рігер шақ ыру;
3. Тө с етегі аймағ ына мұ зды қ абық қ ою.
Науқ асты тыныштандыру, дә рігер келгенше жалғ ыз қ алдырып кетуге болмайды. Бірінші тә улікте тамақ тандыруғ а, сұ йық тық беруге болмайды. Сонан соң суық жартылай сұ йық тамақ рұ қ сат етіледі.
Адам қ ажеттіліктерінің арасында ішу, жеу, бө лу секілді қ ажеттіліктер кү нделікті қ андағ ы қ оректік заттардың тұ рақ тылық дең гейін қ амтамасыз ететіндіктен негізгі орын алады. Тағ ам адамның іс-ә рекет етуіне керекті энергияның кө зі болып қ ана қ оймай, сонымен қ атар оның ә рмен қ арай ө сіп-даму материалы болып келеді. Аштық сезімі, тә бет адамның тамақ ты іздеуіне, қ абылдауына себепші болады. Ағ заның сыртқ ы ортамен тағ ам аркылы байланысы маң ызды байланыс болып саналады.
Қ анғ а керекті қ оректік заттар сің геннен кейін ә р тү рлі заттардың ыдырауынан тү зілген қ алдық заттардан тазартылады. Бұ л бө лу мү шелерінің жұ мы 
сы арқ ылы жү реді, мысалы: адамда тә улігіне орташа есеппен 150-250 г нә жіс массасы тү зіліп шығ арылады. Бө ліп шығ ару процесі бір тұ тас биологиялық процесс болып, онда ас қ орыту жолдарымен қ атар бү йрек, ө кпе, тер бездері катысады. Ас қ орыту кү рделі ө ң деуді кажет ететін ұ зақ жол болғ андық тан, адамның тамақ тану жә не бө лу қ ызметтерінің қ ажеттіліктерінің қ анағ аттандырылуының бұ зылуы кең таралғ ан жә не бұ л 100 адамның ішінде 15-20-адамда кездеседі. Кө біне бұ л аурулар созылмалы ағ ымда болып, қ озу жә не ремиссия кезең дерімен ө тетіндіктен, емделушілер бірнеше рет медициналық жә не мейірбикелік кө мектерді қ ажет етеді. Дә л осы санаттағ ы емделушілердің сауығ уына тек қ ана дә рілердің ғ ана емес, сонымен қ атар мейірбикенің қ ұ зыреттілігіндегі дұ рыс ұ йымдастырылғ ан кү тім, тамақ тану тә ртібі маң ызды рө л атқ арады. Ас қ орыту жү йесі ауыз қ уысынан басталады. Жұ тқ ыншақ, ө ң еш, асқ азан, он екі елі ішек, ащы ішек, тоқ ішек, тік ішекпен аяқ талады.
Ас қ орыту жү йесі ауруларына тә н симптомдар
Ауырсыну орналасуы бойынша:
1. Асты жұ тынғ ан кезде тө с сү йегінің артындағ ы ауру - ө ң еш дерттеріне тә н;
2. Эпигастрий тұ сындағ ы ауру – асқ азан дертіне тә н;
3. Пилородуоденалдық аймақ тағ ы аурулар – 12 елі ішек дерттеріне тә н;
4. Кіндік тұ сындағ ы аурулар – кө бінесе аш ішектің дерттерінде кездеседі;
5. Мық ын аймағ ында немесе іштің екі бү йіріндегі ауру – тоқ ішектің
зақ ымдануында кездеседі;
6. Дефекация кезінде ауырсыну – тік ішектің немесе анустың
зақ ымдануында кездеседі.
Тә беттің бұ зылуы: тә беттің тө мендеуімен, жоғ арлауымен, жойылуымен сипатталады.
Кекіру – асқ азандағ ы ауаның немесе оның ішіндегі астың ө ң ешке тү суі.
Қ ыжылдау – тө с сү йегінің артында пайда болатын ө те кү шті кү йдіру сезімдері.
1. астың мінезіне байланысты- қ ышқ ыл, тә тті, ащы, сұ йық;
2. ас қ абылдағ ан соң аш қ арынғ а, ең кейгенде, жатқ анда, кү шенгенде пайда болады.
Жү ректің айнуы- қ ұ су алдында пайда болады, астың мінезіне байланысты болады; қ ұ сып болғ ан соң жең ілдік ә келеді немесе ә келмейді.
Қ ұ су: асқ азанның ішіндегі заттардың ауыз кейде мұ рын арқ ылы сыртқ а шығ уы. Астың мінезіне жә не мө лшеріне байланысты болып келеді, қ ұ рамы – асқ азандағ ы ас, кілегей, қ ан аралас, «кофе тұ нбасы», запыран (ө т қ ұ су) т.б.
Іштің толып, басылып тұ рғ ан сезімдері: метеоризмде, ішектердің эвакуациясы бұ зылғ анда; тү йілу кезінде пайда болады.
Диспепсия – ас қ орытылудың бұ зылу
АС Қ ОРЫТУ МҮ ШЕЛЕРІ Қ ЫЗМЕТІНІҢ БҰ ЗЫЛЫСЫ КЕЗІНДЕГІ МЕЙІРБИКЕЛІК ПРОЦЕСС
Ас қ орыту мү шелері қ ызметінің бұ зылуларында науқ астарда келесі шағ ымдар байқ алады:
- іштің ауырсынуы;
- асқ азан диспепсиясы:
- қ ыжыл;
- дисфагия;
- кекіру;
- тә беттің бү зылуы;
-жү рек айну жә не қ ұ су;
- ішек диспепсиясы (бұ зылыстары):
- іш ө ту;
- іш қ ату;
- метеоризм;
- нә жісті ұ стамау.
- асқ азан- ішектерден қ ан кеткенде:
- кенеттен болғ ан ә лсіздік, бас айналу, тершең дік;
- " кофе тұ нбасы" тә різді қ ұ сық;
- нә жістің қ ара тү сті (мелена) болуы.
Ас қ орыту бұ зылыстарында науқ астардың тә бетінің жоғ ары немесе тө мен болуы туралы, соң ғ ы кү ндері салмағ ының ө згеруі, кү нделікті тамақ тану тә ртібі мен рационы туралы,
кө бінесе қ андай тамақ ты: ащы, майлы, етті, сү тті
тағ амдар қ алайтыны туралы сұ растыру керек. Сонымен қ атар тамақ танудағ ы кандай да бір шектеулер бар-жоқ тығ ын,
жидек, шоколад сияқ ты тағ амдарды қ олданғ анда бө рт-
пелер мен қ ышыну, ө зін жайсыз сезіну сезімдері болғ ан болмағ аны туралы сұ растырудың маң ызы зор. Науқ ас тә улігіне орташа есеппен қ анша сұ йық тық мө лшерін қ абылдайтынын, кө біне не ішетіні: кофе, шай, минералды су туралы мә лімет алу қ ажет. Ас қ орыту мү шелері қ ызметі бұ зылғ анда ішек диспепсиясы (ішек қ ызметінің бұ зылулары) байқ алады, сондық тан науқ астан дә ретке отыра алмайтын кездері болғ аны туралы, дефекацияның ауырлығ ы жә не жиілігі, бө лінген нә жістің мө лшері, тү сінің ө згерулері жә не ондағ ы патологиялық қ оспалар (шырыш, қ ан, ірің) туралы сұ растыру керек.
Ас қ орту мү шелерінің бұ зылулары ә р тү рлі тітіркендіргіш дә рілердің ә серінен болуы мү мкін. Сондық тан науқ астан кейбір дә рілерді (ацетилсалицил қ ышқ ылы, резерпин, кальций хлориді, преднизолон, темір препараттары) қ абылдағ аны туралы сұ растыру ө те маң ызды. Ас қ орытудың бұ зылуларына алып келетін қ ауіп факторлары:
- дұ рыс тамақ танбау, темекі шегу, ішімдік;
- улану, ішек инфекциялары;
- тағ ам заттарына аллергия;
- тұ қ ым қ уалаушылық.
Науқ асты жалпы қ арағ ан кезде оның сыртқ ы келбетіне бағ а беру керек:
- есі;
- тө сектегі қ алпы;
- шырышты қ абат пен тері жамылғ ыларының тү сі мен ылғ ал-
дылығ ы;
- ауыз қ уысын қ арау;
- ауыздан жағ ымсыз иіс;
- тіл (қ ұ рғ ақ, таң дақ пен жабылғ ан, жарылғ ан);
- алмалы-салмалы протездер мен бү лінген тістердің кө рінісі;
- жұ тыну (ауырсыну, қ иындық пен);
- дене қ ызуы;
- тыныс алудың ритмі, жиілігі, терең дігі;
- АҚ, РS жә не оларғ а сипаттама;
- іші (кө лемі жағ ынан ү лғ айғ ан, ү рленген, керілген, ұ стап кө рген
кезде ауырсынулар);
- перианалдық аймақ (қ абынғ ан терісі, геморроидалды тү йіндердің
ұ лғ аюы);
- нә жіс сипаттамасын кө збен бағ алау (формасы, мө лшері, иісі, тү сі,
қ оспалары);
- қ ұ сық тың сипаттамасына (мө лшері, қ ұ рамы, қ оспалары) кө збен
бағ а беру.
Мейірбикелік мә селелер:
1. Тө сектік тә ртіпті сақ тау қ ажеттілігіне байланысты ө зіндік
кү тімнің тапшылығ ы (жеткіліксіздігі).
2. Гиподинамия жә не тә беттің тө мендеуіне байланысты іш
қ атудың пайда болу қ ауіпі.
3. Ұ йқ ының бұ зылуы.
4. Қ озғ алмау фактісіне психологиялык бейімделудің қ иын-
дығ ы.
Осы уакыттағ ы нақ ты мә селе: іш қ атудың пайда болу қ аупі.
Қ ысқ а мерзімді мақ сат:
а) емделуші 2 кү ннен кейін ішек жұ мысының реттелу маң ыздылығ ын
тү сінгенін кө рсетеді;
б) науқ ас аптаның соң ына дейін ішектің жұ мысын реттеу жө нінде ө з білімін
кө рсетеді.
Ұ зақ мерзімді мақ сат: емделушіде кү нде немесе кү н сайын таң ертең дә рет болады.
Мейірбикенің жоспары:
1. Кү нде 5 минут емделушімен оның мә селесі жайлы ә ң гімелеседі.
2. Емделуші іш қ атуғ а бейім болғ анда белгіленген №3 диетаны сақ тауын қ адағ алайды.
3. Тә улігіне 1, 5-2литр сұ йық ты пайдалануын қ адағ алайды. Мейірбике кү нде таң ертең аш қ арынғ а 1 стақ ан су ішуді ұ сынады.
4. Емделушінің туысқ андары ә келетін жемістердің (қ арбыз,
алхоры, кызылша салаттары) сипаттамасы жө нінде ә ң гіме жү ргізеді.
5. Кү нде таң ертең емделушінің ішін 5 минуттай уқ алайды.
6. Емделушіні белгілі бір уақ ыт аралығ ындағ ы дефекацияғ а шартты рефлекс қ алыптастыруғ а ү йретеді.
7. Дә рігердің нұ сқ ауы бойынша клизма қ оюды жә не іш айдайтын дә рілерді беруді жү ргізеді.
8. Дә реттің жиілігін кү нде байқ ап, температуралық парақ қ а
белгілеп отырады.
Мейірбике жоспарланғ ан кү тімді емделушімен байланыстыра білу керек. Мейірбике кү тілген мақ саттарына жетуі ү шін емделушіні тү сініп жә не қ олдауы болу керек, ол ү шін емделуші мен мейірбике кө мек жоспарының ә рбір бө лімін бірге қ арастырулары керек. Ас қ орыту мү шелерімен қ амтамасыз етілетін жеу, ішу, бө ліп шығ ару қ ажеттіліктерінің бұ зылуындағ ы мейірбикелік
іс-ә рекеттің стандарты
I. МЕЙІРБИКЕЛІК ДИАГНОЗ: дә ретке отырудың бұ зылуы: іш ө ту (диарея)
II. МАҚ САТ Қ ысқ а мерзімді мақ саттар: дә реттің жиілігі жә не оның консистенциясы қ алпына келеді (индивидуалды
уақ ыт)
Ұ зақ мерзімді - емделуші диетаның ерекшеліктері туралы білімін
жә не перианалды аймақ тағ ы теріні кү ту ережелерін кө рсетеді.
III. МЕЙІРБИКЕЛІК ІС-Ә РЕКЕТТЕР СИПАТЫ:
1. Жоғ ары қ ұ ндылық ты жә не жең іл қ орытылатын тағ амды
2 сағ ат сайын аз мө лшермен - №4 диета кабылдауды қ амтама-
сыз ету.
2. Тә улігіне 2 литрге дейін сұ йық тық ты қ абылдауын қ амтамасыз ету;
3. Ә рбір дә ретке отырғ ан сайын шат аралык терісінің гигие-
насын тиянақ ты кү ту: дә рет алғ ан соң перианалды аймақ ты ва-
зелинмен ө ң деу, тө сек орнын ауыстыру.
4. Кү нде науқ астың салмағ ын ө лшеу.
5. Нә жістің жиілігін жә не сипаттамасын кү нде температу-
ралық парақ қ а белгілеп отыру.
6. Дә рігер тағ айындағ ан дә рілік препараттарды қ абылдауын қ адағ алау.
7. Науқ асты жеке дә рет ыдысымен қ амтамасыз ету жә не оны
зарарсыздандыру.
8. Науқ асты жә не онық туысқ андарын ө зіндік (жеке) гигиена-
ны сақ тауғ а жә не тиімді тамақ тану қ ағ идаларына ү йрету.
9. ДИАГНОЗ: ішектердің босауының бұ зылуы: іш қ атпасы
I. МАҚ САТЫ: қ ысқ а мерзімді - науқ аста екі кү нде 1 реттен
аз емес ү лкен дә рет болады (индивидуалды уақ ыт).
Ұ зақ мерзімді - емделуші ауруханадан шығ у кезінде іш қ атумен кү ресу-
дің ә дістері туралы білімін кө рсетеді.
III. МЕЙІРБИКЕЛІК ІС-Ә РЕКЕТТЕР СИПАТЫ:
1. Қ ышқ ыл сү тті ө сімдік диетамен (кө кө ністер, қ ара нан, жемістер)
қ амтамасыз ету. Диета №3.
2. Тә улігіне 2 литрге дейін сұ йық тық ты қ абылдауын қ амта-
масыз ету (қ ышқ ыл сү тті тағ амдар, шырындар, сілтілі мине-
ралды сулар).
3. Кү ннің белгілі бір мезгілінде науқ аста дефекацияғ а шарт-
ты рефлекс (таң ертең аш қ арынғ а 1 стақ ан
суық суды ішкеннен 15-20 минуттан кейін) қ алыптастыруғ а тырысу.
4. Науқ асты жеткілікті қ имыл белсенділігімен қ амтамасыз ету.
5. Дә рігердің тағ айындауы бойынша іш айдайтын дә рілер-
ді беру жә не тазалау клизмасын жү ргізу.
6. Медициналык қ ұ жаттарда кү нделікті дә ретке отырудың
жиілігін белгілеп отыру.
7. Науқ асқ а іш қ атпасы кезінде тамақ тану ерекшеліктерін
ү йрету.
I. МЕЙІРБИКЕЛІК ДИАГНОЗ: Метеоризм
II. МАҚ САТЫ Қ ысқ а мерзімді мақ саттар: емделушіде ішек
газдарын бө лу тө мендеп, олардың шығ уы
қ алыптасады (индивидуалды уақ ыт).
Ұ зақ мерзімді: емделуші 2 кү ннен кейін метеоризм кезіндегі тамақ тану ерекшеліктері туралы білімін кө рсетеді.
III. МЕЙІРБИКЕЛІК ІС-Ә РЕКЕТТЕР СИПАТЫ:
1. Қ ұ рамында газ тү зетін тағ амдарды (жемістер, кө кө ністер, қ ара
нан, сү т, тә тті тағ амдар) шектейтін №4 диетаны сақ тауды
қ амтамасыз ету.
2. Тә улігіне 4 рет 2 таблеткадан белсендірілген кө мірді беруді қ амтамасыз ету.
3. Қ арсы кө рсеткіш болмаса, жел шығ аратын тү тікті немесе
тазалау клизмасын қ олдану.
4. Науқ асты жә не оның туысқ андарын метеоризммен кү ресу
ә дістерімен (тиімді тамақ тану, белсенді қ озғ алыс
тә ртібі) таныстыру.
I. МЕЙІРБИКЕЛІК ДИАГНОЗ:: Нә жісті ұ стамау
II. МАҚ САТ Қ ысқ а мерзімді мақ саттары: науқ асқ а қ ажетті ем
жү ргізілген жағ дайда осы қ иын жағ дайдың
тө мендейтінін немесе басылатынын тү сіне
біледі.
Ұ зак мерзімді: науқ ас ауруханадан шығ ар кезде қ оғ амда ө мір сү руге дайын болады.
III. МЕЙІРБИКЕЛІК ІС-Ә РЕКЕТТЕР СИПАТЫ:
1. Науқ асты оң ашалау (изоляциялау) керек.
2. Қ ұ ндылығ ы жоғ ары, жең іл қ орытылатын тағ амның
аз-аз мө лшерін жиі қ абылдауды қ амтамасыз ету.
3. Науқ астың жеке гигиенасын (іш киімді жә не тө сек орынды
ауыстыру, қ ажеттілігіне қ арай дә рет алу, анус маң айын
вазелинмен ө ң деу) ұ қ ыпты қ адағ алауын бақ ылау.
4. Бө лменің жиі желдетіліп тұ руын қ амтамасыз ету, дезо-
доранттарды қ олдану.
5. Резең ке дә рет ыдысын немесе арнайы ү ш секциялы
функционалды кереуетті қ олдану.
6. Нә жістің бақ ылауысыз бө лінуінің алдын алу мақ сатында
кү нде таң ертең іш айдайтын дә рілер қ олдану немесе тазалау
клизмасын жасау.
7. Науқ асқ а жә не туысқ андарына кү тім ерекшеліктері мен
дә рет ыдысын қ олдануды ү йрету.
8. Науқ асты психологиялық қ олдаумен қ амтамасыз ету.
9. Науқ астың бө лінділерін канализацияғ а ағ ызардан алдын
зарарсыздандыру.
I. МЕЙІРБИКЕЛІК ДИАГНОЗ: Қ ыжылдау
II. МАҚ САТЫ Қ ысқ а мерзімді мақ сат: 20 минуттан кейін науқ аста қ ыжыл болмайды. Ұ зақ мерзімді: емделуші қ ыжылдаудың себептері мен онымен кү ресу ә дістері туралы білімін кө рсетеді.
III. МЕЙІРБИКЕЛІК ІС-Ә РЕКЕТТЕР СИПАТЫ:
1. 1 стақ ан жылы сү т немесе газсыз, сілтілі минералды суды
немесе 2 % сода ерітіндісін ішуді қ амтамасыз ету.
2. Қ ыжыл туғ ызатын тағ амдарды: қ ара нан, тосап, тә тті
сусындар, қ уырылғ ан жә не майлы тағ амдарды шектеуді ұ сыну.
I. МЕЙІРБИКЕЛІК ДИАГНОЗ: Тә беттің болмауы
II. МАҚ САТЫ Қ ысқ а мерзімді мақ саттар: аптанын аяғ ына қ арай науқ ас денсаулығ ын жақ сарту ү шін дұ рыс тамақ танудың маң ыздылығ ын тү сіндіреді.
Ұ зақ мерзімді: науқ астың ауруханадан шық қ анша
дене салмағ ы тө мендемейді.
ІІІ. МЕЙІРБИКЕЛІК ІС-Ә РЕКЕТТЕР СИПАТЫ:
1) белгіленген диетағ а жә не науқ астық тә бетіне байланысты
мә зірді тү рлендіру;
2) науқ асты кү ніне 5-6 рет аз мө лшерде жылы тағ аммен та-
мақ тандыру;
3) тамақ танудың эстетикасы;
4) дә рігердің келісімімен рационғ а дә мді шай, балық -ет сор-
пасын, қ ышқ ыл тағ амдарды беру;
5) дә рігердің рұ қ саты бойынша тамақ қ а дейін 30-40 минут таза
ауада қ ыдырып, дене шынық тырумен айналысуды қ амтамасыз ету;
6) науқ аспен денсаулық ты жақ сарту ү шін дұ рыс тамақ тану
қ ажеттілігі туралы 1 апта бойы кү нде 10 минуттан ә ң гімелесу;
7) науқ астың ү ш кү нде бір рет дене салмағ ын ө лшеу.
I. МЕЙІРБИКЕЛІК ДИАГНОЗ: Асқ азан - ішектен қ ан кету
II. МАҚ САТ: қ ан кету пульс жә не қ ан қ ысымы кө рсеткіштері жақ сар-
ғ анда тоқ талады (уақ ыт индивидуалды)
ІІІ. МЕЙІРБИКЕЛІК ІС-Ә РЕКЕТТЕР СИПАТЫ:
1) дә рігерді шақ ырту;
2) қ атаң тө секті режим, арқ асымен немесе бір қ ырымен жату, басы
бір жағ ына бұ рылғ ан (кұ сық пен тұ ншығ удың алдын-
алу);
3) ауыз арқ ылы тағ ам, сұ йық тық ты, дә рілерді қ олдануды
тоқ тату;
4) ә пигастралды аймақ қ а мұ зды мұ йық қ ою;
5) оттегімен емде
14-15.Экзогенді улану (қ ышқ ылдар, сілтілер, алкоголь, суррогаты, кө мірқ ышқ ыл газы)кезіндегі дә рігерге дейінгі кө мек жә не диагностикасы.
(Иісті газбен, ішімдікпен, қ ышқ ылдармен, сілтілермен, дә рілік заттармен)
Ішкі мү шелердің кызметтерінің кейде ө лімге дейін ә келетін бұ зылуларын туғ ызатын ә ртү рлі химиялық заттардың ағ зағ а тү суінің салдарынан дамитын патологиялық жағ дайды улануларғ а жатқ ызады.
Ауылдық жерлерде пешпен жылыту жү йесін қ олдану ережелерін дұ рыс сақ тамағ ан кезде иісті газбен улану болады (ә сіресе ө рт кезінде неғ ұ рлым ауыр уланулар байқ алады). Ішімдік жә не оның ө німдерімен - ә ртү рлі лосьондармен, иіс сулармен, эликсирлермеи, жиһ азды тазалауғ а жә не жылтыратуғ а арыалғ ан заттармен, сондай-ақ ішімдік екен деп қ ателесіп қ абылданғ ан заттармен улану жиі кездеседі. Дә рілік заттармен (кө бінесе ұ йық тататын жә не тыныштандыратын дә рілермен, ә ртү рлі дә рілік заттардың спирттік тұ нбаларымен) улану да жиі кездеседі.
Улану жағ дайлары да ә ртү рлі болуы мү мкін. Байқ аусызда улану, ә сіресе мектеп жасына дейінгі балаларда, жиі тіркеледі. Кей кездерде улы заттармен жэне ядохимикатгармен жұ мыс істеудің қ ауіпсіздік ережелерін сақ тамау салдарынан уланады. Улы заттарды ішімдік орнына қ ателесіп ішу, ал кейде (мысалы, бензин буларын иіскеу) токсикомания кезінде ә дейі қ абылдау байқ алады. Кү шті ә серлі немесе улы дә рілік заттарлың мө лшері артық болғ анда немесе оларды кателесіп енгізгенде уланулар болуы ық тимал. Кей кезде улы заттарды ө зін ө зі ө лтіру мақ сатында қ абылдайды.
Улы заттардың ағ зағ а тү су жолдары ә р қ илы: ауыз арқ ылы, ингаляциялық, тері арқ ылы (шағ у), инъекция аркылы енгізгенде. Уланудың белгілері улы заттарды қ абылдағ аннан соң бірнеше сағ аттар немесе тә уліктер ө ткеннен кейін, ал кейбір кезде, мысалы, кү кірт қ ышқ ылының кө п мө лшерімен уланғ анда - бірден байқ алады. Уланулардың клиникалык кө рінісінде орталык жү йке жү йесінің, тыныс мү шелерінің, жү рек-қ ан тамыр жү йесінің, асқ орыту мү шелерінің, бү йректің зақ ымдануы бірінші орында тұ рады.
|
|