Минералды заттар 6 страница

5) ә р 2 сағ ат сайын науқ астың тыныс алу (жиілігін, ырғ ағ ын, терең дігін) жайдайын, жө телдің сипаттамасын, тері жамылғ ыларының тү сін бақ ылау;

6) дә рігердің тағ айындауы бойынша препараттар қ абылдауды қ амтамасыз ету;

7) науқ ас тынысты жең ілдету тә сілдерін (тө сектегі қ алпы, оттегі жастық шасын қ олдану) ү йрету;

8) науқ астың туысқ андарымен психологиялық қ олдау туралы, физикалық белсенділіктің сақ таушы тә ртібі туралы ә ң гімелесу;

І. МЕЙІРБИКЕЛІК ДИАГНОЗ: Тұ ншығ у ұ стамасы (жү рек демікпесі)

ІІ. МАҚ САТЫ: қ ысқ а мерзімді – тұ ншығ уды 20-30 минут ішінде жою.

III. МЕЙІРБИКЕЛІК ІС-Ә РЕКЕТТЕР СИПАТЫ:

1) Жылдам дә рігер шақ ыру, ө йткені бұ л жағ дай білікті медициналық кө мекті қ ажет етеді.

2) Толық тыныштық пен қ амтамасыз ету, таза ауамен қ амтамасыз ету, қ ысып тұ рғ ан киімдерін шешу (тыныс алу жағ дайы жақ сарады);

3) Науқ асты тө сегінде аяқ тарын тө мен тү сіріп отырғ ызу немесе жартылай отыру қ алпын беру (жү рек бұ лшық етінің жұ мысы жең ілденеді, жү рекке венозды қ анның келуі жә не ө кпеде қ анның іркілуі тө мендейді);

4) 1 таблетка нитроглицеринді немесе 1 тамшы 1% валидол ерітіндісін тіл астына беру (нитроглицерин коронарлы қ ан тамырларын кең ейтеді, нитроглицеринді қ ан қ ысымы 100мм с. б. тө мен болғ ан жағ дайда беруге болмайды);

5) Ауыз қ уысын кө бік пен кілегейден (тыныс жолдарының ө ткізгіштігі қ амтамасыз етіледі) тазалау;

6) Кө бікті басушылардан жіберілген ылғ алды оттегіні беру;

Ескерту: кө бік басушыларғ а 10% антифомсилан, 96 % этил спирті жатады. Оттегін орталық тандырылғ ан ә діспен беру кезінде оттегіні беру жылдамдығ ы алғ ашқ ы 5 минут ішінде минутына 2-3л, соң ынан минутына 6-7л. Оттегі ингаляциясы оксигенация жағ дайларын жақ сартады.

7) Аяқ -қ олдарына венозды бұ рау салу, оларды 10-15 минуттан кейін кезекпен босату. Бұ л ә дісті дә рі-дә рмектер болмағ ан жағ дайда қ олдануғ а болады.

8) Аяқ тарды жылы қ ыша ванналарына салу немесе аяқ тарғ а қ ыша қ ағ азын, жылытқ ышты қ ою (рефлекторлы ә сер етеді);

9) 300-400 мл кө лемінде қ ан ағ ызу. Бұ л процедура қ ан қ ысымы қ алыпты жағ дайда дә рігердің тағ айындауымен жү ргізіледі;

10) Науқ астың жағ дайын (тыныс алу жиілігі, пульс, қ ан қ ысымын, тері жамылғ ылары тү сін, диурезді, қ ақ ырық сипатын) тұ рақ ты бақ ылау;

11) Дә рігер келгенге дейін наркотикалық анальгетиктерді, зә р айдайтын дә рілерді, жү рек гликозидтері т.б. (1% димедрол ерітіндісі немесе 2% супрастин, 0, 025% строфантин ерітіндісі, 2, 4% эуфиллин ерітіндісі, 0, 9% физиологиялық ерітінді т.б.) дайындау;

12) Дә рігердің тағ айындағ ан дә рілерін егуді қ амтамасыз ету;

13) Ұ стама жойылғ ан соң науқ асты зембілмен жандандыру бө ліміне

тасымалдау.

І. МЕЙІРБИКЕЛІК ДИАГНОЗ: Артериялық қ ысымның кү рт тө мендеуі (коллапс)

ІІ. МАҚ САТЫ: артериялық қ ысымды біртіндеп жоғ арылату (индивидуалды уақ ыт)

ІІІ. МЕЙІРБИКЕЛІК ІС-Ә РЕКЕТТЕР СИПАТЫ:

1) дә рігерді дереу шақ ырту (бұ л жағ дай білікті дә рігерлік кө мекті

қ ажет етеді);

2) науқ асты кө лденең жастық сыз қ алыпта, аяқ жағ ы кө терің кі етіп

жатқ ызу (миғ а қ ан келу жақ сарады);

3) емделушіні жылыту: жылы орау, аяқ тарына жылытқ ыш қ ою,

ыстык шай немесе кофе (мидың қ анайналымы жақ сарады,

тамырлардың тонусы жоғ арылайды) беру;

4) таза ауаның келуін қ амтамасыз ету немесе ылғ алды оттегімен

ингаляция жү ргізу (мидың қ анайналымы жақ сарады);

5) ә р 5 минут сайын қ алпына келгенге дейін манжетті алмай АҚ -мен

пульсті бақ ылау;

6) профилактикалық мақ сатта коллапстың даму себептері туралы

науқ аспен ә ң гімелесу.

ТЫНЫС АЛУ Қ АЖЕТТІЛІГІН Қ АНАҒ АТТАНДЫРУ БҰ ЗЫЛЫСТАРЫ КЕЗІНДЕГІ МЕЙІРБИКЕ Қ ЫЗМЕТІНІҢ СТАНДАРТТАРЫ

I. МЕЙІРБИКЕЛІК ДИАГНОЗ: Тұ ншығ у ұ стамасы (бронх демікпесі).

II. МАҚ САТЫ: тұ ншығ уды жою (уақ ыт индивидиуалды).

III. МЕЙІРБИКЕЛІК ІС-Ә РЕКЕТТЕР СИПАТЫ:

1) дереу дә рігер шақ ырту (бұ л жағ дай білікті медициналық кө мекті қ ажет

етеді);

2) таза ауамен қ амтамасыз ету;

2) емделуші қ олдарына тірелумен жартылай отыратын қ алып беру, тар

киімнен босату (бұ л қ алыпта тыныс алуғ а қ осымша тыныс бұ лшық

еттері қ осылады);

3) ылғ алды оттегімен ингаляцияны қ амтамасыз ету, таза ауа жіберу;

4) емделушіге ыстық аяқ ваннасын қ амтамасыз ету;

5) бронхолитик пен қ алталы ингаляторды қ олдану (" Астмопент",

" Сальбутамол", " Беротек") 3 реттен артық емес;

6) дә рігер келгенге дейін тө мендегілерді дайындау: бронхолитиктер-

теофедрин, 2, 4% эуфиллин ерітіндісі, 5%-эфедрин ерітіндісі, баралгин;

гормоналді препараттар - преднизолон, гидрокортизон, жү рек

гликозидтері т.б.

7) емделушінің жағ дайын (тыныс алу, пулъс, АҚ, тері жамылғ ыларының

тү сі) бақ ылауды қ амтамасыз ету.

8) лабораториялық зерттеу ү шін қ ақ ырық ты жинауғ а ү йрету;

I. МЕЙІРБИКЕЛІК ДИАГНОЗ: Қ ан тү кіру

ІІ. МАҚ САТЫ: қ ысқ а мерзімді: аптаның соң ында қ ан тү кіру азаяды. Ұ зақ

мерзімді - қ ан тү кіру ауруханадан шығ ар кезінде жоғ алады.

III. МЕЙІРБИКЕЛІК ІС-Ә РЕКЕТТЕР СИПАТЫ:

1) емделушіге жең ілдететін физикалық жә не психикалық тыныштық ты

қ амтамасыз ету;

2) дә рігерді шақ ырту;

3) дә рігер келгенше сө йлеуге, қ имылдауғ а тыйым салу;

4) жылу процедураларын орындауды болдырмау (жағ ары температура

ә серінен ө кпеден қ ан кету мү мкін);

5) емделушіні салқ ындатылғ ан тамақ пен тамақ тандыруды жә не

салқ ындатылғ ан сұ йық тық қ абылдауды қ амтамасыз ету;

6) емделушінің жағ дайына (сырт кө рінісі, ТАЖ- АҚ, пульс) жә не бө лінген

қ ақ ырық сипатына тұ рақ ты бақ ылауды қ амтамасыз ету;

7) емделушіні жеке тү кіргішпен қ амтамасыз ету, оны заласыздандыру.

I. МЕЙІРБИКЕЛІК ДИАГНОЗ: Ө кпеден қ ан кету.

II. МАҚ САТЫ: ө кпеден қ ан кетуді азайту немесе тоқ тату.

III. МЕЙІРБИКЕЛІК ІС-Ә РЕКЕТТЕР СИПАТЫ:

1) дереу дә рігерді шақ ырту (бұ л жағ дай білікті медициналық кө мекті

қ ажет етеді);

2) емделушіге жартылай отыратын қ алып беру;

3) толық физикалық, психикалық, сө здік тыныштық қ алыптастыру;

4) кеуде торына суық қ олдану (мұ зды мү йық, мұ з тү йіршіктерін жұ тқ ызу);

5) кө к тамырғ а ү ш жерден бұ рау салу жә не оларды ә р 15 минут сайын

кезекпен босату;

6) емделушінің жағ дайына (сырт кө рінісі, ТАЖ, АҚ, пульс)

тұ рақ ты бақ ылау жү ргізу.

I. МЕЙІРБИКЕЛІК ДИАГНОЗ: Кеуде торының ауырсынуы.

II. МАҚ САТЫ: ауырсынуды азайту немесе тоқ тату.

III. МЕЙІРБИКЕЛІК ІС-Ә РЕКЕТТЕР СИПАТЫ:

1) науқ асқ а ауырсынуды жең ілдететін қ алып беру. Ауырсынуды азайту

мақ сатында ауырғ ан жағ ымен жату;

2) толық физикалық, психикалық тыныштық қ алыптастыру (физикалық

белсенділік шектелгенде плевраның висцералді жә не париеталді

беттерінің ү йкелісі тө мендейді);

3) кеуде торына суық қ олдану (мұ зды мұ йық, мұ з тү йіршіктерін жұ тқ ызу);

4) науқ асқ а релаксация ә рекеттерін ү йрету (бұ лшық еттердің босаң суы

ауырсыну дең гейін тө мендетеді);

5) беткей тыныстың тиімділігін тү сіндіру (беткей тыныс алу ауырсынуды

азайтады);

6) дә рігердің тағ айындауы бойынша қ арапайым физиотерапевтік

процедураларды (қ ыша қ ағ азы, йод торы) орындауды қ амтамасыз

ету;

7) емделушінің жағ дайына (сырт кө рінісі, ТАЖ, АҚ, пульс) тұ рақ ты

бақ ылау жү ргізу.

8) дә рігердің тағ айындауы бойынша анальгетиктерді, жө телге қ арсы

дә рілерді беруді қ амтамасыз ету;

I. МЕЙІРБИКЕЛІК ДИАГНОЗ: Асцит

II. МАҚ САТЫ: қ ысқ а мерзімді - емделушінің жағ дайыны жақ саруын аптаның соң ында белгілейді. Ұ зақ мерзімді: емделуші тамақ тану жә не сұ йық тық ты қ абылдау тә ртібінің маң ыздылығ ы туралы білімдерін кө рсетеді.

III. МЕЙІРБИКЕЛІК ІС-Ә РЕКЕТТЕР СИПАТЫ:

1) тұ з бен сұ йыктық ты шектеумен, калий жә не ақ уызга бай

диета сақ тау қ ажеттілігін емделушіге тү сіндіру жә не қ амтама-

сыз ету, кү ніне 3-4 рет бө лшекті тамақ тану, аптасына 1 рет

жең ілдететін кү н тағ айындау;

2) дә рігер нұ сқ ауына сә йкес емделушінің дә рілік заттарды

қ абылдауын қ амтамасыз ету;

3) емделушінің кү нделікті су балансын анық тауды қ ам-

тамасыз ету;

4) ү ш кү нде бір рет емделушіні ө лшеуді қ амтамасыз ету;

5) емделушіге тө сек жайлылығ ын камтамасыз ету:

а) тө секте бас жағ ын кө терің кі ету;

ә) тө секті кірлегенде ауыстыру;

6) физиологиялық бө лінулер тә ртібін бақ ылауды қ ам-

тамасыз ету. Іш қ ату кезінде - гипертониялық немесе майлы

клизманы дә рігер нұ сқ ауы бойынша қ ою. Зә р қ абылдағ ыш-

пен қ амтамасыз ету;

7) емделушінің жағ дайына (сырт кө рінісі, ТАЖ, АҚ, пульс)

бақ ылауды қ амтамасыз ету;

8) дә рігердің нұ сқ ауы бойынша емделушіні жә не аспаптар-

ды абдоминалды пункцияғ а дайындау.

I. МЕЙІРБИКЕЛІК ДИАГНОЗ: Қ ызудың кө терілуі

ІІ. МАҚ САТЫ: қ ысқ а мерзімді: дене қ ызуын апта соң ына

дейін қ алыпқ а тү сіру.

II. МЕЙІРБИКЕЛІК ІС-Ә РЕКЕТТЕР СИПАТЫ:

1) емделушідегі қ ызба кезең ін анық тау;

2) емделушінің дене қ ызуын ә р екі сағ ат сайын бақ ылау жә не тіркеу;

3) емделушіге толық физикалық жә не психикалық тыныштық қ амтамасыз ету;

4) мейірбикелік іс-ә рекеттерді қ ызба кезең іне қ арай жү зеге асыру:

1 кезең де - емделуішіні жылы жабу, жылытқ ыштар қ ою, ыстық, тә тті шай беру;

2 кезең де - физикалық суыту ә дістерін қ олдану. Жайма немесе жең іл кө рпемен жабу, суық компресс, мұ зды мұ йық қ олдану;

- емделушіні кө п мө лшердегі салқ ындатылғ ан, витаминдендірілге сұ йық тық пен (морс, шө птердің қ айнатпалары, шырындар, компот) қ амтамасыз ету:

- ерінге кү ніне 3 рет вазелин майын немесе глицерин жағ у;

- сұ йық немесе жартылай сұ йық тағ аммен тә улігіне 6-7 рет аз-аздап, бө ліп-бө ліп тамақ тандыру;

- галлюцинация, тырысулар, сандырақ пайда болуының қ аупі дамуын ескере отырып, емделушіге жеке бақ ылауды қ амтамасыз ету;

- тері жә не кілегей қ абаттарының кү тімін тиянақ ты жү ргізу, физиологиялық бө лінулерді бақ ылау;

- дә рігердің белгілеуі бойынша қ ызбаны тү сіретін дә рілер енгізуді қ амтамасыз ету.

3 кезең де - емделушінің жағ дайына (сырт кө рінісі, АҚ, пульс, ТАЖ) тұ рақ ты бақ ылауды қ амтамасыз ету.

- іш киімін жә не тө сегін ауыстыруды қ амтамасыз ету;

- дене қ ызуы кү рт тө мендеген кезде коллапс кезіндегі кө мекті кө рсету;

- дене қ ызуы литикалық тө мендеген кезде емделушіні жылы жабу, кө п

мө лшерде сұ йық тық беру, жылытқ ыш қ олдану.

МЕЙІРБИКЕЛІК ДИАГНОЗ: Қ ұ рғ ақ жө тел

ІІ. МАҚ САТЫ: қ ысқ а мерзімді - емделушіде жө телдің

жиілігі мен ұ зақ тығ ы аптанын соң ында азаяды. Ұ зақ мерзімді -

жетелдің ауруханадан шығ ар сә тте болмауы.

III. МЕЙІРБИКЕЛІК ІС-Ә РЕКЕТТЕР СИПАТЫ:

1) кілегейді тітіркендірмейтін, жылы сұ йық тық пен қ амтамасыз ету (жө телу кезінде ауырсыну азаяды);

2) дә рігердің тағ айындауы бойынша қ арапайым физиотерапиялық процедураларды (оң қ а, қ ыша қ ағ азы, компрестер, аяқ қ ыша ванналары) орындауды қ амтамасыз ету;

3) емделушіге ингаляция жү ргізуді қ амтамасыз ету (майлы, эвкалипті, балды);

4) бө лмелерді кү ніне 3-4 рет желдетуді қ амтамасыз ету;

5) дә рігердің тағ айындауы бойынша жө телге қ арсы препараттар қ абылдауды қ амтамасыз ету.

I. МЕЙІРБИКЕЛІК ДИАГНОЗ: Ылғ алды жө тел

ІІ.МАҚ САТЫ: қ ысқ а мерзімді - емделуші аптаның соң ында

какырық бө лінудің жең ілдегенін аң ғ арады. Ұ зақ мерзімді -

емделуші ауруханадан шығ у алдында жө телдін сипаттамасы,

қ ақ ырық тың тұ рып қ алуының алдын-алу шаралары туралы білімін кө рсетеді.

II. МЕЙІРБИКЕЛІК ІС-Ә РЕКЕТТЕР СИПАТЫ:

1) сілтіні кө п мө лшерде қ абылдауды қ амтамасыз ету;

2) емделушіге позициялық дренажды қ амтамасыз ету (кү ніне 2 рет 20 минуттан);

3) дә рігерің тағ айындауы бойынша қ арапайым физиопроцедуралармен қ амтамасыз ету (дене температурасы 37°С-тан жоғ ары болғ анда физиопроцедуралар жү ргізуге тиым салынады);

4) емделушіге жө телу тә ртібін ү йрету жә не жеке тү кіргішпен қ амтамасыз ету;

5) бө лмені желдету (кү ніне 20 минуттан 4 рет), бө лме температурасын 18-22°С- та ұ стау, керек жағ дайда оттегімен емдеуді ө ткізу;

6) дә рігердің тағ айындауы бойынша бронхолитиктер, қ ақ ырык тү сіретін дө рілерді кабылдауын қ амтамасыз ету.

7) кү нделікті қ акырық ты кө збен шалып тексеру.

8) қ ан мен лимфа айналымын жақ сарту мақ сатында кеуде торына уқ алау жасау;

9) ө кпе вентиляциясын жақ сарту мақ сатында тыныс гимнастикасын

жасау;

2. Дә рілік заттар жә не дә рілік формалар. Дә рілік заттармен жұ мыс істеу.

Дә рілік зат - бұ л ауруды емдеу жә не оның алдын алу ү шін қ олданылатын зат. Дә рілік препарат бұ л қ ұ рамында бір немесе бірнеше дә рілік заттары бар жә не белгілі бір дә рілік формада шығ арылатын препарат. Дә рілік форма қ олдануғ а ың ғ айлы етіп шығ арылатын дә рілік препараттың тү рі. Дә рілік формалар қ атты, сұ йық жә не жұ мсақ болып бө лінеді.

Қ атты тү рдегі дә рілік формаларғ а: таблетка, драже, ұ нтақ тар жатады. Бұ лардың ішінде таблетка мен драже кең інен қ олданылады, олар қ олдану жә не сақ тау ү шін қ олайлы. Қ азіргі кезде ішуге арналғ ан дә рі дә рмектердің кө пшілігі таблетка жә не драже тү рінде шығ арылады, тек таблетка немесе драженің қ ұ рамында дә рілік заттардың қ ажетті мө лшері болмағ ан жағ дайда ғ ана ұ нтақ тү рінде беріледі.

Сұ йық тү рдегі дә рілік формаларғ а: ерітінділер, эмульсиялар, суспензиялар, тұ ндырма мен қ айнатпалар, тұ нбалар, экстракттар, микстуралар, линименттер жатады.

Жұ мсақ тү рдегі дә рілік формаларғ а: майлар, паста мен ем балауыздар жатады.

Дә рі-дә рмекті пайдалану емдеу процесінің басты бө лігінің бірі болып табылады. Дә рі-дә рмектер ағ зағ а жергілікті, сонымен қ атар жалпылай ә сер етеді. Дә рі-дә рмектер адам ағ засына ә ртү рлі жолдармен енгізіледі. Ағ зағ а дә рі дә рмекті енгізу ә ртү рлі жағ дайғ а байланысты:

1. Ә сердің басталу жылдамдығ ына;
2. Ә сердің кө леміне;
3. Ә сердің ұ зақ тығ ына;

Дә рі дә рмекті ағ зағ а енгізу жолдары:

Энтеральды жол: Ауыз арқ ылы, тіл асты, тік ішек арқ ылы.

Сыртқ ы жол: Теріге, кө з, қ ұ лақ, мұ рын, қ ынаптың кілегей қ абық тарына

Аэрогенді жолмен: Тыныс жолдары арқ ылы.

Парентеральды жол: Тері ішіне, тері астына, бұ лшық етке, тамырғ а, кү ре тамырғ а, қ уыстарғ а, сү йек ішіне, субарахноидалдық кең істікке.

Емдеу бө лімшесіне арналғ ан дә рілерді жаздырып алу

Медбике дә ріханадан дә рілерді жаздырып алып, оларды сақ тауғ а жауапты. Рецепт жазғ анда ө те мұ қ ият болу керек. Ә сіресе қ атты ә сер ететін жә не улы заттарды жазып бергенде қ ате жібермеу, дә рілерді дұ рыс сақ тау ережелерін білу керек. Дә рілерді кү нде жаздырып алдыру қ ажет.

1. Дә рігер бө лімшеде науқ астарды тексеру барысында, ауру тарихына немесе нұ сқ ау қ ағ азына қ ажетті дә рілерді, олардың мө лшерін, енгізу санын жә не жолдарын жазады.
2. Палаталық медбике кү нделікті нұ сқ ауларды іріктеп, дә птеріне тағ айындалғ ан дә рілерді кө шіреді. Егу туралы деректерді, оларды орындайтын процедура мейірбикесіне береді.
3. Постта немесе ем жасайтын бө лмеде тағ айындалғ ан дә рілер болмаса олардың тізімі қ ажет жағ дайда бө лімшенің ағ а медбикесіне беріледі.
4. Белгілі формада, латын тілінде, 2 данада жазылғ ан, бө лім мең герушісінің қ олы қ ойылғ ан дә рілерді дә ріханадан алуғ а арналғ ан талап ету қ ұ жатын ағ а медбике (қ ажет болғ ан жағ дайда) толтырады.
5. Улы (мысалы: строфантин, атропин, прозерин, т.б) жә не есірткілік дә рілер (мысалы: промедол, омнопон, морфин), сонымен қ атар, этил спиртіне талап ету қ ұ жатын бө лек бланкіге, 3 данада латын тілінде жазады. Осы талап ету қ ұ жаттарына ЕПҰ -ның бас дә рігері немесе оның емдеу жө ніндегі орынбасарының мө рі басылып, қ олы қ ойылады.
6. Аса тапшы жә не қ ымбат дә рілерге арналғ ан талап ету қ ұ жаттарында емделушінің аты-жө нін, ауру тарихының нө мірін, диагнозын кө рсетеді.
7. Ағ а медбике дә ріханадан дә рі-дә рмектерді аларда олардың тапсырысқ а сә йкестігін тексеріп отырады. Дә ріханада жасалғ ан дә рілік формаларда бір тү сті этикеткалар болуы керек: сыртқ ы қ олдануғ а арналғ ан дә рілер сары тү сті, ішкі қ олдануғ а арналғ ан дә рілер ақ тү сті, парентералды жолмен енгізілген дә рілер кө к тү сті (стерильды ерітінділері бар флакондары). Этикеткаларда дә рілердің анық атаулары, концентрациялары, мө лшері, даярлау мерзімі жә не осы дә рілік формаларда фармацевттің қ олы болуы керек.

«А» тізіміне кіретін кейбір (улы дә рілер) дә рілік заттар:

1. атропин 7. прозерин

2. кокаин 8. стрихнин

3. дикаин 9. строфантин

4. морфин 10. резерпин

5. омнопон

6. промедол

«В» тізіміне кіретін кейбір (ә сері кү шті дә рілер) дә рілік заттар:

1. никотин қ ышқ ылы 11. нитроглицерин

2. адонизид 12. лобелин

3. амилнитрит 13. люминал

4. инсулин 14. эфедрин

5. мезатон 15. кордиамин

6. фталазол 16. кофеин

7. преднизолон 17. хлоралгидрат

8. эуфиллин 18. аминазин

9. дибазол

10. викасол

Бө лімшелерде дә рілерді сақ тауғ а қ ойылатын жалпы талаптар

1. Мейірбике бө лмесінде дә рі дә рмектерді сақ тауғ а арналғ ан кілтпен жабылатын шкафтар болуы керек.

2. Дә рілік заттар шкафы ішіндегі сө релерде дә рілер топтарғ а бө лініп орналасады (стерильды, ішке, сыртқ а). Ә р сө реде тиісті нұ сқ аулар («сыртқ ы қ олдануғ а арналғ ан», «ішкі қ олдануғ а арналғ ан» жә не т.б.) болуы керек.

3. Парентеральды жә не энтералды енгізулерге арналғ ан дә рілік заттарды сө релерге тағ айындау бойынша (антибиотиктер, витаминдер, гипотензивті дә рілер т.б.) орналастырғ ан жө н.

4. Артына ү лкенірек, ал алдына кішірек ыдыс пен қ орапшадағ ы дә рілерді қ ойғ ан жө н. Бұ л кез-келген этикетканы оқ ып жә не қ ажетті дә ріні тез алуғ а мү мкіншілік береді.

5. Емделуші кү тіміне арналғ ан жә не дезинфекциялаушы заттарды дә рі дә рмектермен бірге сақ тауғ а қ атаң тыйым салынады.

6. «А» тізіміне кіретін дә рілік заттар сейфте сақ талады.

7. Кү ннің ә серінен ыдырайтын дә рілерді кү ннің сә улесі тү спейтін жерлерде (оларды ә дейі қ оң ыр флаконда шығ арады) сақ тайды.

8. Иісі аң қ ығ ан дә рілерді (иодофарм, лизол жә не басқ алар) басқ а дә рілерге иісі тарамау ү шін бө лек сақ тайды.

9. Тез бұ зылатын препараттарды (тұ нбалар, қ айнатпалар, микстуралар) жә не майлар, вакциналар, сарысу, ректалдық, балауыздарды жә не т.б. тоң азытқ ышта сақ тайды.

10. Спиртті сығ ындылар, тұ нбалар, тығ ыз тығ ындалғ ан флакондарда сақ талады, ө йткені спирттің булануына байланысты уақ ыт ө ткен сайын олар қ оюланып дозасының ұ лғ аюын туғ ызуы мү мкін.

11. Дә ріханада даярланғ ан металдық қ ақ пақ пен жабылғ ан флакондағ ы стерильді ерітінділердің сақ тау мерзімі 10 тә улік, ал қ ағ азбен оралғ андар 3 тә улік бойы сақ талады. Тұ нбалар, қ айнатпалар мен микстураларды сақ тау мерзімі 3 тә уліктен аспауы керек. Сол уақ ыт ішінде пайдаланбаса да, жарамсыздық белгілері болмаса да оларды тө гіп тастау керек.

12. Жарамсыздық белгілеріне жатады:

· Залалсыз ерітінділерде тү сінің, мө лдірлігінің ө згеруі, ү лпектердің болуы;

· Тұ нбалар, қ айнатпаларда лайлану, тү сінің ө згеруі, жағ ымсыз иістің пайда болуы;

· Ұ нтақ тар, таблеткалардың тү сінің ө згеруі.

Мейірбикенің қ ұ қ ығ ы жоқ:

· Дә рілердің формасы мен қ орапшаларын ө згертуге;

· Тү рлі қ орапшалардағ ы бірдей дә рілерді бір қ орапшағ а біріктіруге;

· Дә рілердің этикеткасын ауыстыруғ а жә не жө ндеуге;

· Дә рілерді этикеткасыз сақ тауғ а. Науқ астарғ а дә рілерді тарату

Мейірбике дә рілерді дә рігердің тағ айындауымен таратады. Дә рілерді тағ айындауғ а, тоқ татуғ а немесе басқ асымен ауыстыруғ а мейірбикенің қ ұ қ ығ ы жоқ. Тек қ ана кейбір жағ дайларда, мысалы - шұ ғ ыл кө мек қ ажет болғ анда немесе дә ріге жоғ ары сезімталдық байқ алғ анда ө здігінен дә рі беруге немесе дә ріні тоқ татуғ а болады. Бұ л жағ дай жылдам дә рігерге хабарланады.

Кө п жағ дайда науқ астар ө здеріне белгіленген дә рілерді қ абылдаудан бас тартады, дә рі ешбір жақ сы ө згеріс ә келмейді деп дә рілерді лақ тырады. Осы кезде мейірбике сабырлық сақ тап, емделу барысында дә рі-дә рмектерді белгілеген уақ ытта арнайы тә ртіппен қ абылдау қ ажеттігін, қ атаң сақ тау керектігін байыппен тү сіндіру керек. Мейірбике дә рілерді тарату кезінде науқ астардың дә ріні қ абылдағ андығ ын мұ қ ият қ адағ алауы керек. Науқ астар тарапынан оларғ а белгіленген дә рілік препараттар жө нінен кө птеген сұ рақ тар туындайды, бұ л жағ дайда мейірбике ө з дең гейінде толық жауап беруге (дә рінің кө мегі, ерекшелігі) тиіс. Кейбір жағ дайда науқ астар дә рілік заттарды тік ішек арқ ылы енгізуді ұ ят деп ойлайды, сондық тан олар келіспейді. Мейірбике науқ асқ а бұ л емнің дә рігердің тағ айындауымен жү ргізілетіндігін тү сіндіре отырып, емді жеке бө лмеде, ешқ андай ың ғ айсыздық туғ ызбайтын жағ дайда ө ткізу керек.

Емделушілерге дә рілерді тарату алдында жылжымалы ү стел ү стіне дә рілері бар ыдыстарды (қ атты жә не сұ йық), пипеткалар (ә рбір флаконғ а бө лек), мензуркалар, су қ ұ йылғ ан графин, қ айшылар, белгілеу қ ағ аздарын қ ойың ыз.

1. Дә рігердің нұ сқ ауына сә йкес дә ріні емделушілердің тө сектері алдына

таратың ыз.

2. Емделушіге дә ріні бере отырып, дә рінің ерекшеліктері туралы

ескертің із: ащы дә м, жаман иіс, қ абылдағ ан соң зә р иісі, нә жіс тү сінің

ө згеруі.

3. Емделуші Сіздің кө зің ізше дә ріні қ абылдауы керек

Дә рілерді осы тә ртіппен тарату ө те ұ тымды болады, себебі: