Минералды заттар 5 страница

• дә рігерлік диагноз ауруды анық тайды, ал мейірбикелік - ағ заның ө зінің жағ дайына берген реакциясын анық тауғ а мақ сатталады;

дә рігерлік диагноз аурудың ағ ымында ө згермеуі де мү мкін. Мейірбикелік диагноз ә р кү н сайын ө згеруі мү мкін немесе ағ заның реакциясының ө згеруіне байланысты кү ніне бірнеше рет ө згеруі мү мкін;

• дә рігерлік диагноз дә рігерлік тә жірибе дең гейіндегі емді тағ айындайды, ал мейірбикелік - мейірбикелік араласу онын компетенциясымен тә жірибесіне байланысты;

Дә рігерлік диагноз ағ задағ ы патофизиологиялық ө згерістердін тууына байланысты болады. Мейірбикелік - кө біне науқ астың жағ дайына байланысты болады.

АҒ ЗАНЫҢ Ә РТҮ РЛІ ЖҮ ЙЕЛЕРІНІҢ

Қ ЫЗМЕТІ БҰ ЗЫЛҒ АН КЕЗДЕГІ МЕЙІРБИКЕЛІК Ү РДІС

Тыныс алу жү йесінің қ ызметі бузылғ ан науқ астарды бақ ылау жә не кү тім жү ргізу

Тыныс алу мү шелері ағ заны оттегімен қ амтамасыз етуге жә не одан кө мір қ ышқ ыл газын шығ ару кызметін атқ арады. Дені сау адамның тыныс алу қ имылы минутына 16 дан 20 - ғ а дейін болады, бұ л адамның жасына, жынысына, дене бітіміне байланысты. Дене қ ызуының кө терілуі, қ обалжуы, дене ең бегімен айналысу тыныс алу жиілігін арттырады.

Тыныс алу мушелері ауруларының жалпы сипаттамасы

Ентікпе дегеніміз тыныс алудың қ иындауы, ол дем алу қ имылдарының ырғ ағ ы мен кү шінің бұ зылуымен сипатталады. Бұ л жағ дайда сырқ ат дем жетпегендей ауыр сезініп, осығ ан байланысты терең де жиі дем алады. Ентікпе - корғ аныш-физиологиялық икемделу, оның кө мегімен организм жетіспейтін оттегінің орның толтырып, жиналғ ан қ ышқ ылының артығ ын шығ арады. Ентікпе кезінде тыныс реттілігі бұ зылады, ол тыныс алудың жиілігімен жә не терең дігімен білінеді. Жиі жә не сирек, сондай-ақ ү стірт жә не терең дем алулар тү рін ажыратуғ а

Ентікпенің екі тү рі бар - инспираторлық жә не экспираторлық. Инспираторлық ентікпе ұ зақ дем алумен сипатталады жә не ол дауыс I саң ылауының рефлекторлық қ ысылуы кезінде пайда болады. Бұ л кезде сырылдап дем алады. Экспираторлык, ентікпе /қ иналып дем алу/ ұ сақ бронхтардың жә не бронх бұ лшық еттерінің жиырылуы салдарынан майда бронхтардың саң ылауы тарылғ ан кезде, ә детте бронх демікпесі кезінде пайда болады.

Тыныс алу жү йесінің кө птеген жедел жә не созылмалы ауруларында ентікпе кездеседі. Оның болуының себебі кө бінесе қ анның газ кұ рамының шгеруіне байланысты - кұ рамдағ ы кө мірқ ышқ ыл газы жоғ арлап, оттегі томендейді, қ анның рН қ ышқ ылдығ ы жоғ арлап, ол тыныс орталығ ындағ ы жә не шеткі хеморецепторлардың тітіркендіргенен тыныстың жиілігімен терең дігі ө згереді.

Кенеттен пайда болғ ан ө те кү шті демікпені - тұ ншығ у деп атаймыз. Бронх ө ткізгіштігінің жедел бұ зылудағ ы тұ ншығ у (бронхтың спазмы, кілегей қ абатының ісінуі, онда тұ тқ ыр кақ ырық тың жиналуы) - бронх астмасының ұ стамасы деп аталады. Бұ л жағ дайда науқ астар ауа жетпей, кө геріп, тынымсыз, ө зінің жағ дайын жең ілдетуге тырысады.

Науқ аста ентігу немесе тұ ншығ у пайда болғ анда мейірбикенің міндеті:

- бірден дә рігерге ентігу сипаты, тыныс алу жиілігі туралы ө з бақ ылауын айту, сондай-ақ, науқ астың жағ дайын жең ілдету ү шін шаралар қ олдану;

- науқ асқ а биіктеу (жартылай отырғ ызу) қ алып беру;

- тар киімнен жә не ауыр кө рпеден босату;

- бө лмеге таза ауа ағ ынын арттыру;

- дә рігердің сә йкес тағ айындауы болса, науқ асқ а қ алталық ингалятор беріп, оны қ алай қ олдану туралы тү сіндіру;

- қ ажет болса оксигенотерапия жү ргізу.

Жө тел - бронхтардың жә не жоғ арғ ы тыныс жолдарынан бө где заттар, шараналар, жоғ арғ ы тыныс жолдарының, бронхтардың жә не ө кпенің тү рлі аурулары кезінде қ ақ ырық тар шығ аратын қ орғ аныш-рефлекторлық акт болып табылады. Жө тел рефлексі кақ ырынуғ а кө мектеседі. Дауыс саң ылауы жабулы кездекенеттен ә рі шұ ғ ыл дем алу жө телуге тү рткі болады. Жө тел деген былайша шығ ады - адам терең демалады, содан кейін дауыс саң ылауы, барлық тыныс алу бұ лшық еттері, диафрагма мен тө с етегі жабылады, екпедегі ауа қ ысымы кө теріледі. Дауыс саң ылауын шұ ғ ыл ашқ ан кезде тыныс жолында жиналғ ан ауа қ ақ ырық пен немесе басқ а бө где заттармен бірге кү шпен ауыз арқ ылы ашылып шығ ады. Тыныс жолдарындағ ының бә рі мұ рын арқ ылы шық пайды, себебі жө тел кезінде мұ рын қ уысы жұ мсақ таң даймен жабулы тұ рады.

Сипатына қ арай жө тел қ ақ ырық сыз қ ұ рғ ақ жә не қ ақ ырық тү сетін дымқ ыл болады. Жө тел негізгі ауруды біршама ауырлатады. Қ ұ рғ ақ жө тел жоғ арғ ы тембірмен сипатталады, тамақ ты қ ышытады, кақ ырық тү спейді. Дымқ ыл жө телде кақ ырық тү седі, онын ү стіне неғ ұ рлым сұ йық тау болса, оң ай қ ақ ырынады.

Жө телі болса мейіркеш дә рігердің белгілеуін қ атан орындайды, бір шө кім натрий гидрокарбонатын салып жылы сү т, қ ақ ырық тү сіретін микстура беріп, оның тоң ып қ алмауы ү шін сыркатты қ ымтап жабады.

Қ ақ ырық - ө кпе мен тыныс жолдарынан жө тел кезінде бө лінетін патологиялық секрет. Қ акырық тың мө лшері мен касиеттерін анық таудың ү лкен диагностикалық маң ызы бар. Сипаты бойынша қ ақ ырық шырышты, серозды, ірің ді, геморрагиялық, аралас болады. Оның тә уліктік мө лшері 10 мл - ден (созылмалы бронхит кезінде) 1 жә не одан да кө п литрге дейін болуы мү мкін (ө кпе абсцесі бронхқ а жарып шық қ анда, ө кпе гангренасында немесе бронхоэктаз ауруында).

Қ ұ рғ ақ жө телі бар науқ астың кү тімі - бұ л негізгі аурудың емі, қ ақ ырық тү сіретін препараттарды қ олдану, кө п мө лшерде жылы сілтілі сұ йық тық ішуді ұ сыну. Қ ақ ырық болғ анда мейірбике қ алталық ингалятордың тазалығ ын жә не уакытымен босатылуын бақ ылап, оларды хлораминнің, хлорлы эктің сұ йық ерітінділерімен кү нделікті зарарсыздандырып отыруы керек. Науқ астың ү немі кү ніне бірнеше рет 30 минуттан дренажды қ альш (қ ақ ырық ете жаксы шығ атын қ алып) қ абылдауын қ адагалау қ ажет.

Қ ақ ырық жақ сы тү суі ү шін сырқ аттың неғ ү _рлым ың ғ айлы қ алпын табу қ ажет, яғ ни дренаж калыппеіі жатқ ызу. Біржакты процесс кезінде оны ауырмайтын бү йіріне келтіру. Дренаж қ алыпты жатқ ызу 20-30 минут бойы кү ніне 2-3 рет қ айталанады. Мейіркеш сырқ аттың жү йелі тү рде осының бә рін орындап отыруын қ адагалауы тиіс. Сырқ ат кү нгірт шыныдан жасалғ ан, бұ ралмалы қ ақ пағ ы бар тү кіргішке тү кіруі тиіс. Тә улік бойындағ ы қ ақ ырық ты ө лшеу ү шін қ алта тү кіргішінен мө лдір ашық тү сті шыныдан жасалғ ан, қ ақ пағ ы бар, бө лімдерге бө лінген ыдысқ а кұ яды да, қ араң ғ ы салқ ын жерде ұ стайды.

Кө п қ ақ ыратын сырқ атқ а жақ сы бұ ралып жабатын, калтағ а салып жү ретін тү кіргіш береді. Қ алғ ан сырқ атка жұ қ тырмау мақ сатында қ ол орамалғ а тү кіреді, ал еденге тіптен де тү кіруге болмайды.

Қ ан тукіру - бұ л біркелкі немесе жеке жолғ алы қ ан араласқ ан (мысалы, ө кпе ісігінде «таң қ урай желесі» тә різді) қ ақ ырық тың тү суі. Крупозды пневмонияда қ ақ ырық «тат басқ ан» болуы мү мкін. Тыныс жолдары арқ ылы қ анның кө п мелшерде бө лінуі (жө телмен немесе ү здіксіз ағ ынмен) ө кпеден қ ан кету деп аталады. Оны асқ азан қ ан кетуінен ажырата білу керек. Ө кпеден қ ан кеткенде кан алқ ызыл тү сті, кө бікті, ұ йымайды, сілтілі реакциялы, жө телген кезде бө лінеді, ал асқ азанннан қ ан кеткенде қ ан асказанның кышқ ыл сө лінің ә серінен жә не тұ зқ ышқ ылды гематиннің қ ұ рылуы салдарынан қ ошкыл тү сті, «кофе тұ нбасы» сияқ ты, қ ышқ ылды реакциялы, тамақ пен араласқ ан, қ ұ сқ ан кезде бө лінеді.

Қ ан тү кіру жә не ө кпеден қ ан кету шұ ғ ыл дә рігерлік ә рекетті (диагностикалық рентгеноскопия. томография, бронхоскопияны) қ ажет счетін ө те қ ауіпті симтомдар болып табылады.

Науқ астын кү тімі - толық тыныштық пен қ амтамасыз ету, сол жақ ө кпеге қ анның тү суін болдырмас ү шін науқ асты зақ ымданғ ан жағ ына қ арай қ исайтып жартылай отырғ ызу. Кеуде клеткасының зақ ымданғ ан жағ ына мұ зды қ абық қ ойылады. Сонымен қ атар мұ зды жұ тқ ызады, бұ л тамырлардың рефлекторлы спазмына жә не ө кпеге қ ан толудың азаюына ә келеді. Қ атты жө телгенде қ ан кету кү шейеді, жө телге қ арсы заттар тағ айындалады. Тамақ тек қ ана суық қ оймалжың тү рінде беріледі.

Кеуде клеткасына оң калар, қ ышалар, компрестер қ оюғ а болмайды! Егер сырқ ат ө здігінен аузын шая алмайтын болса, мейіркеш шпательге оралғ ан зарарсызданғ ан салфеткамен жайлап онын ауыз қ уысын сү ртіп, аузында қ алғ ан қ анды кақ ырық қ алдық тарын шығ аруы тиіс.

Мейіркеш сырқ ат тесегінің жанында ә бден қ ан қ ақ ырып болғ анша кетпей тұ руы, оның жү рек-кан тамыры жү йесінің кү йін бақ ылауы, тамыр соғ уын санап, кан тамыры қ ысымдарын ө лшеуі жэне ә рдайьш қ ажетті дэрі-дэрмек енгізуге арналғ ан зарарсызданғ ан инелері бар шприцті дайындап ү хтап тұ руы қ ажет.

Кеуде қ уысынын аү ырсынуы - жиі тыныс алу органдары ауруының белгілерінің бірі. Ә детте мұ ндай аурулар плеврада қ абыну процестері болуымен байланысты жә не ө кпе меи плевраның қ абынуы кезінде пайда болады.

Плевра ауырсынуы ушін терең дем алғ ан кезде байқ аулы тә н. Кеуде қ уысындағ ы ауырсынуды азайту ү шін сырқ ат акырын демалып, жө телмеуі қ ажет. Ауыратын жағ ының қ олайлы қ алпын табу қ ажет, содан кейін плевраның козғ алысы тоқ талады да, сырқ аттың ауырсынуы азаяды.

Сырқ аттың кеуде қ уысында ауру пайда болғ ан кезде мейіркеш оның кө ң іл-кү йін жең ілдетуге тырысуы тиіс. Ол ү шін сырқ атты неғ ұ рлым ың ғ айлы жатқ ызып, жақ сылап жауып, дә рігердің белгілеуі бойынша қ ыша, онқ а қ оюы немесе йод тұ ндырмасымен кеуде қ уысын майлауы қ ажет. Егер мұ ндай емнің нә тижесінде ауруы азаймаса, дә рігердің белгілеуі бойынша ауруын жең ілдететін дә рі-дә рмектер береді.

Тыныс алу мү шелері ауруы кө бінісе қ ызбамен бірге ө тіліп, дірілдеп-қ алдырады. Бұ л кезде сырқ аты басқ ы /грелка/ салып қ ыздырып, қ ымтап жауып тә тті, ыстық, қ ою шай береді. Денесінің ыстығ ы кетерілгенде басына мұ з салынғ ан торсық қ оюғ а болады. Ыстығ ы тү скенде қ атты терлейді. Мұ ндай жағ дайда сырқ аты қ ұ рғ ақ сү лгімен сү ртіп, іш киімін аустыруғ а қ ажет. Оның дымқ ыл іш киімін бір минутта кешіктірмеу абзал. Мейіркеш сырқ аттың тамыры соғ уын, қ ан қ ысымын, тыныс алуын қ адағ алап, оның жағ дайы нашарлап, тіпті ә лсірегенің ө зінде дереу дә рігер шақ ыру тиіс.

Науқ асқ а дренажды қ алып беру. Дренажды қ алып дегеніміз қ ақ ырық неғ ұ рлым жақ сы тү сетін қ алып.

Мақ саты: бронхит, ө кпе абсцесі. бронхоэктаз ауруы жә не т.б. аурулар кезінде кақ ырық тың жақ сы шығ уы.

1. Мейірбике науқ асты арқ асында жатқ ан қ алпынан жайлап 360°-қ а бұ рады.

2.Ә рбір 45 минут сайын мейірбике науқ асқ а терең тыныс шығ аруды ұ сынады жә не жө тел пайда болса науқ асты жақ сылап жө телдіреді.

3. «Намаз оқ ып отырғ ан мұ сылман қ алпын» қ олдануғ а болады, бұ л кезде науқ ас тізерлеп отырады да алдығ а қ арай ең кейеді, сонымен қ атар басы мен денесінің жоғ арғ ы бө лігін солғ а жә не оң ғ а қ арай кезек-кезек тө сектен тө мен тү сіреді.

4. Бұ л ісшараны кү ніне 5-6 рет жү ргізеді.

5. Егер осы ісшаралардың біреуінде де қ ақ ырық тү спесе, онда оларды қ олданудың пайдасы жоқ!

Тыныс алу жү йесінің қ ызметі бұ зылғ ан сырқ аттарды

диагностикалық тексерулерге дайындау, зерттеуге қ ақ ырық жинау

ережелері, қ алталық ингаляторды қ олдану, оттегі терапиясы.

Тү кіргіштерді дезинфекциялау

Тіннің ө ткізгіштік қ асиетіне байланысты рентген сә улелері диагностикада қ олданады. Тыныс алу жү йесінің тү рлі рентгенологиялық зерттеу ә дістері ең маң ызды болып табылады. Рептгеноскопия - адам денесінен рентген-сә улесін еткізіп мү шесінің бейнесін экранда кө руге болатын ә діс. Рентгенография - рентген-сә улесі арқ ылы суретке тү сіріп алу ә дісі томография - қ абаттық рентгенография. Флюорография - кеуде қ уысының мү шелерін кіші кө лемде суретке тү сіріп алу ә ддісі. Рентген-сә улесінің аз ө туіне байланысты адам ағ засына қ аупі тө мен.

Бронхография - бұ л ә діс бронхқ а катетермен контрасттық заттарды жіберу арқ ылы бронх жолдарын суреттеп алу. Бронхография наркозбен жасалады, ол бронхоскоп арқ ылы бронхтарғ а рентген-контрастық заттың енгізу арқ ылы бірнеше рентген-суреті жасалынады.

Эндоскопия зерттеу ә дісі - тыныс алу органдарының ауруларының диагностикасында маң ызды орын алады. Бұ л ә діс арқ ылы трахея мен бронхтың ішкі кілегей қ абаттарын арнайы оптикалық инструментпен -бронхоскоп арқ ылы кө руге болады. Бронхоскопия - бронхтың кілегей қ абаттың зақ ымдануын (бронхит, бронхоэктаз ауруы), бронхтағ ы ісікті анық тауы жә не оның тканінен қ ысқ ыш арқ ылы бө лшегін алып биопсияғ а жіберіп, бактериологиялық жә не цитологиялық зерттеулер ү шін бронх жуындысын алып зерттейді, Брохоскопия арнайы дайындалғ ан дә рігермен жү ргізіледі. Науқ асқ а жү ргізілетін зерттеу жө нінде алдын-ала хабарланып жә не тамақ ішпеуін ескерту қ ажет.

Функциональдық зерттеу ә дістерінің бірі - спирография (тыныс қ имылдарын графикалық тіркеу ә дісі).

Сыртқ ы тыныс алу функциясын (ө мірлік ө кпе кө лемінің) анық тауының инструменталдык ә дісі - спирография деп аталады. Науқ ас арнайы дайындық сыз орындық қ а отырып, резинке мундштукты аузына еилып мейірбикенің бұ йрығ ымен аппаратқ а аузбен дем алып-шығ арады (мұ рында қ ысқ ыш болады). Ө мірлік ө кпе кө лемінін тө мендеуі эмфизема, ішевмосклероз, сол қ арыншалык жетіспеушілікте байқ алады. Бұ л ә діс тыныс алу жү йесінің жетіспеушілігін анық тауғ а мү мкіндік береді, кейбір кездерде бірінші клиникалық симптомтардың пайда болуына дейін, оның типін, сипатын жә не осы жетіспеушіліктің кө рінісінің дә режесін анық тайды.

Тыныс алу мү шелерінің рентген-зерттеуі арнайы дайындық ты қ ажет етпейді, дер кезінде ауырғ а хабарлап, рентген-кабинетіне апару керек.

Оксигенотерапия дегеніміз оттегін емдеу мақ сатында қ олдану.

Кө рсеткіштері: цианозбен (кө герумен), оттегінің тіндердегі парциальды кысымын тө мендеуімен ө тетін жедел немесе созылмалы тыныс ауа жетіспеушілігі.

Емдеу ү шін қ ұ рамында 50 - 60% (80%-ке дейін) оттегі бар газ қ оспасы қ олданылады (таза оттегі адам организміне улағ ыш ә сер етеуі мү мкін). Иісті газбен уланғ анда карбоген қ олданылады (95% оттегі мен 5% кө мір кышқ ыл газының қ оспасы), ө кпе ісінуінде - 50% отгегі мен 50% спирттің қ оспасы (этил спирті кө бік басқ ыш болып табылады).

Оттегін берудің мынандай тә сілдері болады:

1) оттегі жастығ ымен - кө бінесе ү й жағ дайында қ олданылады, науқ асқ а оттегін тү тік немесе мундштук арқ ылы береді;

2) мұ рын катетері арқ ылы - медициналық мекемелерде қ олданылады, сығ ылғ ан оттегі бар баллон немесе палаталарғ а отгегін орталық тандырып беру пайдаланылады, бұ л кезде катетерлер мұ рынғ а кұ лақ сырғ алығ ы мен мұ рын қ анаттары аралығ ына тең болатын терең дікке енгізіледі;

3) маска арқ ылы - бетке масканы қ ойғ анда, ауыз бен мұ рынды жабады, оның тыныс алатын жә не тыныс шығ аратын каналдары болады. Тыныс алатын каналдың тубусы жұ қ а резең кеден жасалғ ан қ аппен біріктірілген, онда тыныс шығ арғ анда оттегі жиналады, ал тыныс алғ анда ол ө кпеге белсенді тартылады. Оттегі ылғ алданғ ан болуы керек екендігін есте сақ тағ ан жө н (Бобров аппаратында су арқ ылы ө ткізумен);

4) гипербариялық оксигенация - арнайы барокамераларда жоғ ары қ ысым кезінде оттегімен емдеу.

Медициналык оттегі бар баллондар міндетті тү рде кө к тү сті болуы керек. Кө бінесе олардың сыйымдылығ ы 40 л, 150 атм қ ысыммен газ тә різді оттегі болады. Қ ысымды 150-ден 3 атм.-ге дейін тү сіру ү шін мономеірі бар редуктор қ олданылады.

Қ алталық ингаляторды қ олдану:

1. Терең дем шығ ару.

2. Мундштукты ерінмен жымқ ырып, баллоның тү бін баса отырып терең дем алу; сол кезде аэрозольдың дозасы беріледі.

3. Бірнеше секундқ а демді кідірту, содан кейін мундштукты ауыздан алып, ақ ырындап демді шығ ару.

4. Егер терең дем алу мү мкін болмаса, онда аэрозольдың бірінші дозасын ауыз қ уысына шашыратуғ а болады.

5. Аэрозольдың мө лшерін дә рігер анық тайды.

Тү кіргіштерді дезинфекциялау

Қ оршағ андарғ а жұ қ тырмау мақ сатында мейірбике науқ асқ а дені сау адамдарғ а тым жақ ындап жө телмеуге тырысуды, жө телген кезде ауызын қ олымен немесе орамалмен жабуды, еденге қ ақ ырық ты тү кірмеуді (ө йткені ол кепкенде шаң тү йіршіктеріне айналып, басқ аларғ а жұ ғ уы мү мкін), қ ақ ырық ты қ ақ пағ ы тығ ыз жабылатын тү біне 0, 5% хлорамин ерітіндісі кұ йылғ ан арнайы тү кіргішке жинауды ү йретеді. Кү ні бойғ ы қ ақ ырық мө лшерін температуралық парақ қ а белгілегеннен кейін тү кіргішті босатады. Туберкулезбен сырқ аттанатын науқ астың қ ақ ырығ ын жағ ады немесе алдын ала 1 л қ ақ ырық қ а 20 г есебімен 2 сағ атқ а кұ рғ ақ хлорлы ә к қ осу арқ ылы зарарсыздағ аннан кейін канализацияғ а тө геді.

БАУЫР ЖӘ НЕ Ө Т ШЫҒ АРУ ЖОЛДАРЫНЫҢ АУРУЛАРЫ КЕЗІНДЕГІ МЕДБИКЕЛІК ІС-Ә РЕК ЕТТЕРДІҢ СТАНДАРТТАРЫ

I. МЕЙІРБИКЕЛІК ДИАГНОЗ: Сарғ аю

II. МАҚ САТЫ: Қ ысқ а мерзімді мақ сат: Науқ ас барлық нұ сқ ауларды орындағ ан кезде сарғ аюдың азаятынын немесе жойылатынын тү сінеді. Ұ зақ мерзімді – науқ ас ауруханадан шығ ар кезде сарғ аю азаяды немесе толығ ымен жойылады.

ІІІ. МЕЙІРБИКЕЛІК ІС-Ә РЕКЕТТЕР СИПАТЫ:

1) №5 диета бойынша науқ асты бө лшек мө лшермен кү ніне 5-6 рет жиі

тамақ тануды қ амтамасыз ету:

2) Науқ аспен жә не туысқ андарымен тамақ тандыру туралы кең ес беру жә не ә келінген тағ амдарғ а бақ ылау жү ргізу.

3) Науқ асқ а физикалық белсенділікті шектеу қ ажеттілігін тү сіндіру қ ажет.

4) Кү нделікті шырьшты қ абаттар мен тері жамылғ ылары тү стерінін

ө згеруін бағ алау керек.

5) Шырышты қ абаттармен терінің ұ қ ыпты кү тімін қ амтамасыз ету.

6) Науқ асты несеп қ абылдағ ыш жә не дә рет ыдысымен қ амтамасыз ету.

7) Кү нделікті зә р мен нә жістің тү сін бақ ылауды қ амтамасыз ету.

8) Дә рігердің тағ айындауы бойынша дә рі-дә рмектерді кө ктамырғ а енгізуді

қ амтамасыз ету.

I. МЕЙІРБИКЕЛІК ДИАГНОЗ - Ә лсіздік

II. МАҚ САТЫ: қ ысқ а мерзімді: науқ ас аптаның аяғ ында ә лсіздіктің

азайғ анын белгілейді. Ұ зақ мерзімді мақ сат:

ауруханадан шығ ар кезде науқ ас ә лсіздік сақ талғ анына

қ арамастан ү й жағ дайында ө мір сү руге бейімделеді.

III. МЕЙІРБИКЕЛІК ІС-Ә РЕКЕТТЕР СИПАТЫ:

1. Емделушіге физикалық, психикалық тыныштық ты қ амтамасыз ету.

2. Емделушіге белгіленген белсенділіктің тә ртібін сактауды бақ ылау керек.

3. Емделушіге негізгі ө мірлік кажеттіліктерін қ амтамасыз етуге кө мек кө рсету.

4. Емделушіге психологиялық қ олдауды қ амтамасыз ету.

5. Ү й жағ дайында науқ асқ а ө зін кү тудің элементтерін ү йрету.

6. Туысқ андарымен науқ астың кү тімі жә не рационалды ө мір сү руі туралы ә ң гіме жү ргізу.

I. МЕЙІРБИКЕЛІК ДИАГНОЗ: Тері жамылғ ыларының қ ышымасы

II. МАҚ САТ Қ ысқ а мерзімді мақ сат: аптаның аяғ ында науқ ас кы-

шыманың азайғ анын белгілейді.

Ұ зақ мерзімді: ауруханадан шығ ар кезде

тері қ ышымасы басылады немесе азаяды.

ІІІ. МЕЙІРБИКЕЛІК ІС-Ә РЕКЕТТЕР СИПАТЫ:

1. Емделуші терісінің гигиенасын (сү рту, душ, ванна) қ амтамасыз ету.

2. Дә рігер тағ айындауы бойынша қ ышыманы азайту ү шін емделушінің

терісін антисептикалық ерітінділермен сү рту.

3. Тағ айындалғ ан диетаны қ атаң ұ стауды қ амтамасыз ету.

4. Емделушімен жә не оның туысқ андарымен диетаны қ атаң

сақ тау туралы ә ң гімелесу.

5. Дә рігердің нұ сқ ауларын орындау.

Қ ұ су кезіндегі кө мек. Асқ азанды жуу алгоритмі

І. МЕЙІРБИКЕЛІК ДИАГНОЗ: Жайлы жағ дайының бұ зылуы:

жү рек айну, қ ұ су

ІІ. МАҚ САТЫ Қ ысқ а мерзімді мақ саттар: науқ аста қ ұ сық

массасы мен аспирация жә не ағ заның сусыздануы

болмайды.

Ұ зак мерзімді: емделуші қ ұ судың жә не жү рек айнудың азаюын белгілейді.

III. МЕЙІРБИКЕЛІК ІС-Ә РЕКЕТТЕР СИПАТЫ:

1. Қ ұ сық массасымен аспирация болдырмайтын қ алып беру.

2. Ә р қ ұ судан кейін ауыз қ уысының гигиенасын қ амтамасыз

ету.

3. Науқ асқ а керекті мө лшерде салқ ындатылғ ан сусын қ олдануды

ұ сыну.

4. Науқ асқ а жайлы жағ дай жасау: шымылдық, бө лмені жиі

желдету, киім-кешекті ауыстыру, қ ұ сық ты жинау,

психологиялык қ олдау.

5. Қ ұ сық ты қ арау, мө лшерін анық тау, қ ажет болса зерттеулерге

алу.

6. Қ ұ сық массасын зарарсыздандыру.

7. Дә рігердің белгілеуі бойынша қ ұ суғ а қ арсы препаратты

қ олдануды қ амтамасыз ету.

І. МЕЙІРБИКЕЛІК ДИАГНОЗ: Ессіз жағ дайдағ ы науқ астың қ ұ суы

ІІ. МАҚ САТ қ ұ су кезінде кө мек кө рсету.

III. МЕЙІРБИКЕЛІК ІС-Ә РЕКЕТТЕР СИПАТЫ:

1. Аспирацияның (қ ұ сық массаларының тыныс жолдарына тү суі) алдын алу мақ сатында науқ астың басын бір жағ ына қ арай бұ ру.

2. Дереу дә рігер шақ ыру.

3. Жастық ты алып тастау.

4. Егер бар болса, алынбалы – салынбалы протездерді алу.

5. Науқ астың кө кірегін клеенкамен немесе сү лгімен жабу.

6. Аузының алдына астауша қ ою.

7. Қ ажет жағ дайда электросорғ ышпен немесе груша тә різді баллонмен ауыз, мұ рын қ уыстарындағ ы қ ұ сық массаларын сорып алу.

8. Ауыз қ уысының кү тімін жасау.

9. Қ ұ сық массаларын дә рігер келгенге дейін қ алдыру.

І. МЕЙІРБИКЕЛІК ДИАГНОЗ: Ентігу

ІІ. МАҚ САТЫ: қ ысқ а мерзімді – аптаның соң ында емделушінің тыныс алуы жақ сарады. Ұ зақ мерзімді –ауруханадан шығ ар сә тте тыныштық жағ дайда науқ аста ентігу болмайды.

III. МЕЙІРБИКЕЛІК ІС-Ә РЕКЕТТЕР СИПАТЫ:

1) науқ астың қ ысып тұ рғ ан киімдерін босату;

2) бас жағ ын жоғ арылату;

3) кү ніне 3-4 рет бө лмелерді желдетуді қ амтамасыз ету;

4) дә рігердің тағ айындауы бойынша ылғ алды оттегімен ингаляция

жү ргізу;