Автокөліктерге көрсетілетін ТҚ және ТЖЖ жұмыстарын ұйымдастыру

ЖШС «Ө рлеу - 2012автокө ліктерге қ ызмет кө рсету кезінде қ озғ алыс қ ауіпсіздігіне ә сер етуі мү мкін бұ зылымдарғ а ерекше кө ң іл аударылады. Сондық тан келесі бө лшектердің, тораптардың, агрегаттар мен жү йелердің анық талғ ан бұ зылымдары мен бекітпелерінің босауын міндетті тү рде қ алпына келтіру керек:

1) Реттеу жұ мыстары кезінде – қ ұ дық тардың, тежегіш барабандарының, тежегіш басқ ышының, тұ рақ тау тежегіш жү йесінің, басқ ару тетігінің, дө ң гелектер ішпектерінің, алдың ғ ы дө ң гелектердің;

2) Бақ ылап - диагностикалау жә не бекіту жұ мыстарында- басқ ару тетігінің сирағ ын жә не маятникті иінтірегін, басқ ару жетегін, шарлы саусақ тағ ы басқ ару тартқ ышын жә не ұ яшық тардағ ы шарлы саусақ тарды, шарлы тіректерді, кіндіктемір, бұ рылыс жұ дырығ ы, дө ң гелек дискілері, білік берілімі немесе жетектер, рессор жә не серіппелердің, амортизаторлардың, ілмек иінтіректерінің, тежегіш жетегінің гидравликалық шлангыларының, двигательдің, негізгі тежегіш жетегін, есік қ ұ лыптарының, капот пен жү к салғ ыштың; тежегіш жетегі қ ысымын реттегіштің, двигательдің, ә йнектің, ә йнек жуғ ыштың, ә йнек тазалағ ыштың, артқ ы кө рініс айнасының, желдеткіш ә йнекті ү рлегіштің жә не қ ыздырғ ыштың, желдеткіш жә не жылытқ ыш жү йесінің;

3) Қ оректендіргіш жү йесі мен электржабдық тарды кү тіп қ арау кезінде - қ оректенгіш жү йесін жә не газ шығ арылу, фарлы, алдың ғ ы жә не артқ ы шамдарды, жарық ты ауыстырып-жақ қ ышты, жарық қ айтарғ ыштарды, дыбыстық дабылдарды, электр жетектерді, апаттық дабылдардың, тежегіш дабылдарын.

ТҚ -1 жоғ арда кө рсетілген тізімдерден кейін жү зеге асырылады, бірақ, келесі жұ мыстарды атқ ару ү шін жылына 2 ретте кем емес уақ ытта жү ргізіледі:

1) Бақ ылап-диагностикалау – жұ мыс тежегіші жү йесінің бір уақ ытта ә реке етуін жә не тежегіш жү йесінің тиімділігін, тұ рақ тау тежегіш жү йесі ә рекетін, тежегіш жетегін, басқ ару жетегіндегі жалғ ауларды тексеру, шиналар жағ дайы, жарық тандыру жә не дабыл беру аспаптары;

2) Қ арап шығ у жұ мыстары - шанақ тарды, ә йнектерді, номер белгілерін, есік механизмдері ә рекеттерін, ә йнек тазалағ ыштарды, артқ ы кө рініс айнасын, майлау, салқ ындату жә не ажыратқ ышты іске қ осудың гидравликалық жетегін, жетектердің сақ тандырғ ыш резең ке қ аптамаларын, басқ ару тартқ ышының шарнирлерін, ажыратқ ыш педалінің бос жү ріс кө лемін жә не тежегішті, желдеткіш белдігінің тартылуын, негізгі тежегіш цилиндрінің бактарындағ ы тежегіш сұ йық тығ ының дең гейін жә не ажыратқ ышты ағ ыту жетегін, серіппені жә не алдың ғ ы ілмектегі иінтіректі, кө лденең орналасқ ан стабилизатор штангалары мен бағ андарын тексеру жә не қ арап шығ у;

3) Нығ айтқ ыш жұ мыстары – қ озғ алтқ ышты шанақ қ а бекітіп нығ айту, берілім қ орабын жә не ұ зартқ ышты, басқ ару механизмінің картерін жә не басқ ару сирағ ын, басқ ару дө ң гелегін жә не басқ ару тартқ ышын, бұ рылым иінтірегін, иінді біліктердің жалғ ағ ыш фланцтарын, дө ң гелек дискларын, аспаптарды, жү ргізілген қ ұ бырларды жә не майлағ ыш жү йе шлангыларын жә не салқ ындату жү йесін, тежегіш жү йесін жә не ажыратқ ышты ағ ытқ ыштың гидравликалық жетегінің жү йесін, сө ндіргіштің қ абылдағ ыш қ ұ бырын бекітіп нығ айту;

4) Реттеуіш – ажыратқ ыш тепкісінің бос жү рісін реттеу, жұ мыс жә не тұ рақ тау тежегіш жү йесін ә рекетін реттеу, желдеткіш жә не генератор белдіктерін тарту; дө ң гелектегі ауа қ ысымын жә не негізгі тежегіш цилиндрінің багындағ ы жә не ажыратқ ышты ағ ыту жетегіндегі тежегіш сұ йық тығ ы дең гейін нормағ а дейін жеткізу.

Сонымен қ атар, ТҚ -1 кезінде қ оректену жү йесі аспаптары жә не олардың жалғ ауларының герметикалығ ы тексеріліп, кірден тазартылады; жетектердің ә рекетін, дроссельді жә не ауа жапқ ыштарының толық жабылуын тексереді, двигательдің иінді білігінің ең тө менгі айналым жиілігі режимінде карбюратордың жұ мысын реттейді. Электр жабдық тар жү йесінде аккумулятор батарейі мен оның желдеткіш саң ылауын ластық тан тазалайды, жетек ұ штарының клеммамен сенімді ә рі берік байланысын жә не аккумулятордың ә рбір банкісіндегі электролиттердің дең гейін тексереді; электр жабдық тары аспаптарын шаң мен лайдан тазартады, электр жабдық тардың оқ шаулағ ыштарын, генератордың, стартердің жә не реттегіш- реленің беріктігін тексереді, стартердің, тұ тандыру орауышының беріктігін тексереді.

ТҚ -2 жұ мыстары жоғ арыда тізілген жұ мыс тү рлерін атқ ару ұ сынылады, бірақ жылына бір реттен кем емес тү рде атқ ару керек. ТҚ -2 атқ арар алдында немесе атқ ару ү рдісінде автокө ліктің барлық негізгі агрегаттарын, тораптарын жә не жү йелерінің техникалық жағ дайын белгілеу, бұ зылым тү рлерін жә не олардың туындау себептерін анық тау, сонымен қ атар, аталғ ан агрегаттарды, тораптармен жү йелерді ары қ арай қ олдану мү мкіншіліктерін білу ү шін, оларды терең детілген тү рде диагностикалау жұ мыстарынан ө ткізу керек [3].

Сонымен қ атар, келесі жайттар белгіленді:

1) двигатель – бұ лғ ақ ты ішпектерді жә не газ таратушы механизмдерде, қ ақ пақ шаларда, тісті дө ң гелектерді тарсылдың пайда болуы, тұ тандыру жү йесінің толық жә не оның жекелеген элементтерінің жұ мысқ а жарамсыздығ ы кезінде тексеріліп, жө нделеді;

2) двигательдің қ оректену жү йесі – қ ұ быр жетектерінің жалғ ауларынан, жеке бө ліктер жазық тық тарынан отын ақ қ анда, отын шығ ынының артуы кезінде жә не Мемлекеттік авто инспекцияда техникалық тексерістен ө ту ү шін пайдаланылғ ан газдар қ ұ рамында СО болуы, цилиндрлі ішпекті топ бө лшектері жағ дайларын, газ тарату жү йелерін, цилиндр бастарының аралық тө семдерін тексеру;

3) двигательді майлау жү йесі– жалғ анғ ан жерлерден жә не саң ылаулардан (иінді білік майлығ ынан, двигатель картерінен, таратушы механизмнің қ ақ пағ ынан) май ағ уы, майлау жү йесінде қ ысымды жә не автокө ліктер орнатылғ ан қ ұ ралдардың кө рсеткіштерінің дұ рыстығ ын тексеру керек;

4) двигательді салқ ындату жү йесі– жалғ анғ ан жерлерден, жү йе тораптарынан (радиатор, су сорғ ышы жә не басқ алар) жә не саң ылаулардан салқ ындатқ ыш сұ йық тық тардың ағ уы, двигатель жұ мыс атқ арып тұ рғ ан кезде салқ ындатқ ыш сұ йық тық тардың қ ызуы;

5) берілім қ орабы – жұ мыс жағ дайындағ ы тарсыл мен шуылдың болуы, кү ш астында ө зіндік қ осылып кету, берілім қ орабы бө лшектерінің ажыратылғ ан орындарынан майдың ағ уы, берілімді ауыстырып - қ осу кезінде саң ылау кө лемін;

6) артқ ы белдік – жұ мыс жағ дайындағ ы тарсыл мен шуылдың болуы, артқ ы белдік бө лшектері саң ылауларынан майдың ағ уы, негізгі берілімде жә не дифференциалда жалпы саң ылау кө лемін;

7) кардан білігі жә не аралық тіреу – кардан буындарындағ ы саң ылаулар, тұ тастиянақ ты жалғ аулардағ ы жә не кардан білігінің аралық тіреуіндегі саң ылаулар; басқ ару тетігі – басқ ару дө ң гелегін айналдыруғ а қ ажетті кү ш.

8) Тө лкедегі басқ ару сирағ ы білігінің саң ылауы, серіппелер мен алдың ғ ы ілмектің иінтіректерінің бекітпелерінің беріктігін, сонымен қ атар, кө лденең орнық қ ан стабилизатордың бағ аны мен штангасын;

9) Рессорлар жә не ілмек элементтері– серіппелердің немесе табақ шалардың бұ зылымдарының анық талуы, рессорлы саусақ тағ ы саң ылаулар, алдың ғ ы жә не артқ ы мостылардың қ осарластығ ы жә не олардың автокө лік шанағ ына қ атысты орналасуы;

10) Шанақ элементтері– майысқ ан жерлердің, жарық тардың, сынғ ан жерлердің, автокө лік сырының бұ зылуының анық талуы, желдеткіш терезені жуғ ыштың, шанақ тың жылыту жү йесінің жә не желдеткіш терезенің ү рлеу желдеткішінің дұ рыс жұ мыс істеуін, қ ұ лыптардың, капот ілмектерінің, жү к салғ ыш қ ақ пақ тарының жә не есіктердің жағ дайын.

Сонымен қ атар, басқ ару дө ң гелектер орналасатын бұ рыштарды, ә рекет ету тиімділігін, тежегіш механизмдерінің бір уақ ытта ә рекет етуін, дө ң гелектерді тең геру, автокө лікті тұ тандыру жү йесі жұ мысын, ү згіштер байланыстар арасындағ ы саң ылауды, фар орнатуды жә не ә рекет етуін, жарық ағ ымының бағ ытын, барлық тежегіш жетегінің жағ дайын, радиатор жағ дайын, резең ке жастық шаларды, двигатель ілмектерін тексеріп, реттеу қ ажет [3].

ТҚ -2 - де ТҚ -1 бойынша жұ мыстардан басқ а қ осымша жұ мыстардың тө мендегі бірнеше қ атарларын атқ арады:

1) Радиаторды, цилиндр блогының басын жә не иінағ аш бағ анын, цилиндр блогы басындағ ы қ аптаманың қ ақ пағ ын, кіргізгіш жә не шығ арғ ыш қ ұ бырларды таратушы тісті дө ң гелектер блоктарының қ ақ пақ тарын, май тазалау сү згішінің корпусын, двигательдің май картерінің тағ анын, ажыратқ ыш картерін, амортизаторды, отын багын, сө ндіргішті, арты мосты редукторының қ ақ пағ ын, баспалдақ тары, рессор саусақ тарын, қ ұ лыптар мен есік тұ тқ аларын бекіту;

2) Артқ ы мостының негізгі берілімнің жетекші тегершігіне фланецті бектікіш бұ рандалық ты тарту;

3) Басқ ару дө ң гелегінің айналым кү шін, газ таратушы двигательдің механизм жетегінің шынжырларын тарту қ ақ пақ шаларының жылулық саң ылауларын, тежегіш қ алыптарының жә не дө ң гелек дискларының арасындағ ы саң ылауларды, алдың ғ ы дө ң гелек кү пшегіндегі ішпектерді реттеу.

Қ оректенгіш жү йесінде отын багының герметикалығ ын жә не қ ұ бырлардың жалғ ауларын, карбюратордың бекіткішін тексеріп, анық талғ ан бұ зылымдарды қ алпына келтіру керек. Карбюраторды жә не отын багын ағ ытып, оларды бө лшектеп, арнайы қ ұ рылғ ығ а салып бө лшектердің жағ дайын тексеріп, оларды тазалайды. Қ ұ растыру жұ мыстарынан кейін отын сорғ ышын арнайы аспапта тексереді.

Автокө ліктердің сапалы сырланғ андығ ы, желдеткіш ә йнекті жуғ ыш жұ мысының дұ рыстығ ы, шанақ тың жылыту жү йесін, желдеткіш ә йнекке жел беретін желдеткішті, қ ұ лыптар мен капот ілмектерінің, жү к салғ ыш қ ақ пақ тары мен есіктерін тексеру керек [3].

Сонымен қ атар, басқ ару дө ң гелектер орналасатын бұ рыштарды, ә рекет ету тиімділігін, тежегіш механизмдерінің бір уақ ытта ә рекет етуін, дө ң гелектерді тең геру, автокө лікті тұ тандыру жү йесі жұ мысын, ү згіштер байланыстар арасындағ ы саң ылауды, фар орнатуды жә не ә рекет етуін, жарық ағ ымының бағ ытын, барлық тежегіш жетегінің жағ дайын, радиатор жағ дайын, резең ке жастық шаларды, двигатель ілмектерін тексеріп, реттеу қ ажет.

ТҚ -2 - де ТҚ -1 бойынша жұ мыстардан басқ а қ осымша жұ мыстардың тө мендегі бірнеше қ атарларын атқ арады:

1) Радиаторды, цилиндр блогының басын жә не иінағ аш бағ анын, цилиндр блогы басындағ ы қ аптаманың қ ақ пағ ын, кіргізгіш жә не шығ арғ ыш қ ұ бырларды таратушы тісті дө ң гелектер блоктарының қ ақ пақ тарын, май тазалау сү згішінің корпусын, двигательдің май картерінің тағ анын, ажыратқ ыш картерін, амортизаторды, отын багын, сө ндіргішті, арты мосты редукторының қ ақ пағ ын, баспалдақ тары, рессор саусақ тарын, қ ұ лыптар мен есік тұ тқ аларын бекіту;

2) Артқ ы мостының негізгі берілімнің жетекші тегершігіне фланецті бекіткіш бұ рандалық ты тарту;

3) Басқ ару дө ң гелегінің айналым кү шін, газ таратушы двигательдің механизм жетегінің шынжырларын тарту қ ақ пақ шаларының жылулық саң ылауларын, тежегіш қ алыптарының жә не дө ң гелек дискларының арасындағ ы саң ылауларды, алдың ғ ы дө ң гелек кү пшегіндегі ішпектерді реттеу.

Қ оректенгіш жү йесінде отын багының герметикалығ ын жә не қ ұ бырлардың жалғ ауларын, карбюратордың бекіткішін тексеріп, анық талғ ан бұ зылымдарды қ алпына келтіру керек. Карбюраторды жә не отын багын ағ ытып, оларды бө лшектеп, арнайы қ ұ рылғ ығ а салып бө лшектердің жағ дайын тексеріп, оларды тазалайды. Қ ұ растыру жұ мыстарынан кейін отын сорғ ышын арнайы аспапта тексереді [3].

Электр жабдық тар жү йесінде қ ызмет жасау кезінде келесі жұ мыстар жү зеге асырылады:

1) Автокө ліктен батарейді ағ ытып ондағ ы зарядтың дең гейін тексеру керек;

2) Генератор мен стартердің щеткалары мен коллекторларының жағ дайларын тексеру керек;

3) Реттегіш реле жұ мысын; якорьдың серіппесінің тартылуын реттеу керек;

4) Тұ тандыру білтелерін ағ ытып, олардың жағ дайларын тексеру керек;

5) Электродтар арасындағ ы саң ылауларды кү йіктен тазалап жә не реттейді;

6) Тұ тандырудың ү згіш - ү лестіргішін ағ ытып оның сыртқ ы қ абатын май мен балшық тан тазарту керек.

7) Байланыстар жағ дайын тексеріп, олардың арасындағ ы саң ылауларды реттейді;

8) Ү згіш - ү лестіргіш білігін майлау керек;

9) Тө менгі жә не жоғ арғ ы кернеулі жетектердің жағ дайын тексеру керек жә не жарық тандыру жә не дабыл беру қ ұ ралдарының ә рекетін реттейді.

ТҚ -1, ТҚ -2 тұ йық қ а тірелген, кө тергіш қ ұ рылғ ылармен жабдық талғ ан ТҚ жә не ТЖЖ аймағ ында атқ арылады.

ТЖЖ кезінде бө лшектеп - қ ұ растыру операциялары, дә некерлеу- қ аң ылтырлау, электр техникалық, сырлау, слесарлық - механикалық жұ мыстар жү зеге асырылады.

Тү зету цехы пайдалану ү рдісінде пайда болғ ан автокө ліктер шанағ ының бұ зылымдары мен ақ ауларын қ алпына келтіруге арналғ ан. Цехта жө нделетін шанақ тың бастапқ ы формасы мен беріктігін қ алпына келтіріледі, сонымен қ атар, шанақ ты жә не оның механизмін техникалық жарамды қ алыпта ұ стау бойынша жұ мыстар атқ арылады.

Цехта қ аң ылтырлап- дә некерлеу жә не арматуралық - шанақ тық жұ мыстар, бө лшектеу - қ ұ растыру, шанақ тарды жә не оның механизмдерін тү зету жұ мыстары, сонымен қ атар, шанақ бө лшектерін ауыстыруғ а қ ажетті заттарды дайындайды. Автокө ліктер ереже бойынша дө ң гелегімен дө ң гелетіліп, ал апаттық шанақ тар арнайы арбалармен тү зету цехына жеткізіледі. Соң ғ ы жағ дайда ереже бойынша шанақ ты ТЖЖ бекеттерінде ағ ытады.

Қ аң ылтырлау жұ мыстарында шанақ ты жө ндеу, майысқ ан, жарылғ ан жерлерін тү зету, капоттардың, қ анаттарының жарық тарын, бү ріккіштерді, радиаторлар қ аптамаларын, есіктерін жә не шанақ тың басқ а да бө лшектерін жө ндеу жұ мыстары қ арастырылады [3].

Бө лшектеп - қ ұ растыру жұ мыстарына есіктерді, жекелеген панельдер мен шанақ бө лшектерін, механизмдерді, ә йнектер мен басқ а да ағ ытпалы бө лшектерді ағ ытып жә не орнату жұ мыстары жатады. Бө лшектерін жө ндеу ү шін шанақ ты жекелеп бө лшектеу барлық жө ндеу жұ мыстарын сапалы атқ аруды қ амтамасыз етуге қ ажетті кө лемде атқ ару керек. Жө ндеу жұ мыстарынан кейін шанақ ты жө ндеу, сонымен қ атар, шанақ тарғ а тораптар мен бө лшектерді орнату ү шін ә ртү рлі қ ұ рылғ ылар мен қ ұ рал - саймандарды қ олданады.

Тү зету жұ мыстарына ақ аулардың сипатына қ арай деформацияланғ ан қ абаттардың ойлы-қ ырлылығ ын қ алпына келтіру, сонымен қ атар, шанақ тың бұ зылғ ан геометриялық кө лемін тү зету жә не т.б. жұ мыстар жатады.

Дә некерлеу жұ мыстары қ аң ылтырлау - тү зету жұ мыстарының ажыратылмайтын бө лігі болып саналады. Барлық жө ндеу жұ мыстары дә некерлеу жұ мыстарын талап етеді. Тү зету цехында газды жә не нү ктелі дә некерлеу жұ мыстары жү ргізіледі, ал дә некерлеу цехында электр доғ алы дә некерлегішті қ олданады.

Жө ндеу жұ мыстары кезінде дә некерлегіш бұ зылғ ан бө лікті алып тастау ү шін, тү зету жұ мыстарында, шанақ қ а бө лшектер мен жаң а бө ліктерді жә не қ осымша бө лшектерді орнату кезінде, сонымен қ атар, жарық тарды қ айнатуда қ олданылады. Дә некерлеу, қ аң ылтырлау учаскелерінде 3 адам жұ мыс атқ арады.

Сырлау бө лімі ескі лакты сырлы қ абатты алып тастап сырлау, жергілікті бү лінген жерлерді сырлауғ а, шанақ тың жекелеген бө лшектерін жә не басқ а да ә ртү рлі сақ тандырғ ыш қ абаттарды жағ уғ а арналғ ан.

Сырлаудың жалпы технологиялық ү рдісіне ү стің гі қ абаттарды сырлауғ а дайындау, алғ ашқ ы бояу, саң ылауларды тығ ындау, тегістеу, аралық жә не сыртқ ы жабын қ абаттарын жағ у жұ мыстары жатады. Сонымен қ атар, кептіргіш камерада ә рбір қ абатты жағ ар кезде атқ аруғ а қ арастырылғ ан кептіру режимін сақ тау керек.

Ү стің гі қ абатты сырлауғ а дайындау жұ мыстары ә ртү рлі қ ұ рылғ ылар мен қ ұ рал - саймандардың кө мегімен жергілікті жең іл сырлап кө румен жү зеге асырылады. Шанақ ты сырлау жә не жергілікті жең іл сырлап кө ру жұ мыстарын сыр бү ріккіш пистолетпен сырды ауа қ ысымымен бү рку тә сілі арқ ылы жү зеге асырады [3].

Электр карбюратор цехы автокө ліктің электр жабдық тарының қ ұ ралдарына, ТҚ кезінде тікелей автокө лікте қ алпына келтірілмейтін ақ аулар бойынша, сонымен қ атар карбюраторларғ а, отын сорғ ыштарына, тұ ндырғ ыштарғ а, отын жә не ауа сү згіштеріне, отын қ ұ бырларына жә не басқ а да автокө ліктен ТҚ жә не ТЖЖ бекеттерінде ағ ытылғ ан қ оректену жү йесі аспаптарына қ ызмет жасауғ а арналғ ан.

Терең детілген тексерісті, реттеуді жә не жө ндеу жұ мыстарын талап ететін отын аппаратурасы диагностикалау бекетінен цехқ а тү седі. Учаске келіп тү скен қ ұ ралдар, бө лшектер жә не қ оректенгіш жү йе тораптары балшық тан, кірден тазартылып, тексеріліп, арнайы мамандандырылғ ан жабдық та жө ндеу жұ мыстарына тү седі. Одан кейін жө ндеу жұ мыстарынан ө ткен карбюратор, отын сорғ ышы жә не басқ а да бө лшектер мамандандырылғ ан стендтерде сынақ тан ө ткізіледі. Сынақ жұ мыстарынан ө ткеннен кейін барлық қ ұ ралдар жә не қ оректену жү йесінің барлық бө лшектері автокө лікке орнатылады [3].

Сосын пайдаланылғ ан газдардың улылығ ын тө мендету жә не ең жоғ арғ ы ү немділікке қ ол жеткізу ү шін динамометриялық стендте жө ндеу жұ мыстарының сапасы мен карбюратордың реттелуін ақ ырғ ы рет тексеру жұ мыстары жү ргізіледі.

Электр жабдық тарды техникалық жө ндеу жұ мыстары кезінде аспаптар мен агрегаттарды жекелеген тораптар мен бө лшектерге бө лшектеу, тораптар мен бө лшектерге бақ ылау жасап жә не ақ ауларын анық тау, ұ сақ жарамсыз бө лшектерді ауыстыру, коллекторды тазалау, ұ штау, жалғ амалы жетектердің оқ шаулағ ыштарының бұ зылымдарын қ алпына келтіру, жетек ұ штарын дә некерлеу, қ ұ ралдар мен агрегатты қ ұ растыру, мамандандырылғ ан стендте сынақ тан ө ткізу жұ мыстары атқ арылады.