Электрондық оқу басылымының мазмұнына, оқыту элементтеріне және рәсімдеуіне қойылатын талаптар

Электрондық оқ у басылымының контенті ү ш дең гейлі бө ліктерге бө ліну керек:

1-дең гей. Модульдер

2-дең гей. Блоктар

3-дең гей. Сабақ тар

Модул блоктан-блокқ а ө скен сайын мағ ыналы байланыстары бар логикалы байланысқ ан блоктар тізбегінен тұ ратын электрондық оқ у басылдымындағ ы ірі семантикалық оқ у бірлігі.

Блок сабақ тан-сабақ қ а ө скен сайын мағ ыналы байланыстары бар логикалы байланысқ ан сабақ тар тізбегінен тұ ратын электрондық оқ у басылымындағ ы орташа семантикалық оқ у бірлігі.

Сабақ минималды семантикалық бірлік жә не ол бірнеше оқ у элементтерінен тұ рады. Міндетті оқ у бірлігі болып теория, мысалдар, тьапсырмалар, сұ рақ -жауаптар жә не тестілер есептелінеді, ал міндетті емес элементтерге оқ у ақ паратын мең геру, тү сіну жә не еске сақ тауғ а себебін тигізетін жә не ақ параттық тығ ыздық ты қ амтамасыз ететін анық тамалық, графикалық, аудио жә не видео жатады.

Теория таң дап алынғ ан оқ у курсы бойынша мазмұ ны тү сінікті, нақ ты, толық жә не қ арама-қ айшылық сыз болатын кө кейкесті ақ паратты қ амтуы тиіс жә не бұ рын ө ткен сабақ та қ абылданғ ан білімді қ айталамай ө здігінен оқ у, тапсырманы жасау жә не білімді бақ ылау ү шін жеткілікті болуы керек. Теорияда мә тіндердің астын сызу жә не тү сін ө згерту сияқ ты арнаулы дидактикалық қ ұ ралдарды қ олдану керек.

Мысалдар теорияның жеке маң ызды аспектерін жаттығ уды орындау, есепті шешу, сұ рақ тарғ а жауаптар тағ айындау жә не т.б. тү ріндегі детальдық таң дауын қ амтамасыз етуі керек.

Тапсырмалар оқ ытылатын объекттер, ү рдістер мен қ ұ былыстарының ішкі байланысын анық тауғ а, олардың ә ртү рлі сыртқ ы ә серлер кезіндегі функционалдық қ асиеттерін зерттеуге жә не жаттығ уларды орындау мен есептерді шешудегі практикалық машық тарын қ алыптастыруғ а бағ ытталу керек. Тапсырмалардың формулировкасында атқ арылатын іс-ә рекеттердің реті мен кү тілетін нә тижеге жә не олардың берілу формасына қ ойылатын талаптарғ а тү сініктемелер болуы керек.

Сұ рақ -жауаптар білімді мең геру ү шін жә не практикалық жұ мыстарды орындау машық тарын қ алыптастыруғ а бағ ытталғ ан болу керек. Сұ рақ тар білім алушылардың танымдық іс-ә рекеттерін жетілдіру ү шін қ иындық дең гейі, характері жә не жауаптардың берілу формасы бойынша вариациялануы керек.

Тесттерде сұ рақ тар жә не арасында бір дұ рыс жә не бірнеше дұ рыс емес жауаптар болуы керек жә не дұ рыс жауапты таң дау кезінде қ арапайым ә дісін қ олданбау ү шін мағ ынасын тү сінбей жауап беретін сұ рақ тар болмауы керек. Дұ рыс емес жауаптар ө здерінің мазмұ ны бойынша білім алушы оқ у материалын терең білгенде ғ ана дұ рыс жауапты таң дап алу ү шін дұ рыс жауапқ а жақ ын болуы керек. Тесттерде білім алушылардың іс-ә рекеттері мен жауаптарындағ ы ә деттегі қ ателіктер туралы ескертулер жә не сол қ ателіктерді жібермеу мен тү зету туралы тү сініктемелер қ амту мү мкін.

Анық тамалық оқ у материалына қ атысты жә не жаттығ уларды орындау, есептерді шешу мен тә жірибе ө ткізуге, курстық, дипломдық жә не т.б. жұ мыстарды дайындау бойынша мә тіндік, кестелік, графикалық жә не басқ а оқ у-ә дістемелік мә ліметтер қ амту керек.

Графика, аудио жә не видео оқ у курсында оқ ытылатын объекттер, ү рдістер мен қ ұ былыстардың ең маң ызды жақ тарын жә не жағ дайларын ашу жә не кө рсету ү шін қ ажетті қ осымша дидактикалық материалдарды келтіруге арналғ ан.

Оқ ыту элементтеріне “Теория”, “Мысалдар”, “Тапсырмалар”, “Сұ рақ тар”, “Тестілер”, “Тезаурус”, “Анық тамалық ”, “Графика”, “Аудио” жә не “Видео” жатады.

Оқ ыту элементі “Теория” оқ ылатын сабақ тың теориялық материалдарының гипермә тінді сипаттауына қ ол жеткізуге мү мкіндік беру керек.

Оқ ыту элементі “Тапсырмалар” оқ ытуды басқ ару элементі жаттығ уларғ а жә не есептерге, сонымен қ атар оларды орындау жә не шығ ару бойынша кө мекке мү мкіндік беру керек.

Оқ ыту элементі “Сұ рақ тар” білім бақ ылау элементі ағ ымды сабақ бойынша тест жү ргізуге дейін интерактивті берілу жә не жауаптары тексерілетін сұ рақ тарғ а мү мкіндік беру керек.

Оқ ыту элементі “Тесттер” білім бақ ылау элементі оқ ытудың ағ ымды бірлігі бойынша білімді ө зін-ө зі бақ ылауды жү зеге асыру ү шін арналғ ан тестілеу қ ұ ралына қ ол жеткізу мү мкіндік беру керек:

· сабақ дең гейінде – білімнің ағ ымдық бақ ылау;

· блоктар дең гейінде – білімнің аралық бақ ылау;

· модульдер дең гейінде – білімнің белестік бақ ылау;

· ЭОБ-ы дең гейінде – білімнің қ орытынды бақ ылауы.

Оқ ыту элементі “Тезаурус” оқ ытуды басқ ару элементі ЭОБ-да кездесетін жә не олардың анық тамаларына гипермә тіндік сілтемелері терминдер жә не қ ысқ артулар сө здігіне мү мкіндік беру керек.

Оқ ыту элементі “Анық тамалық ” оқ ытуды басқ ару элементі ағ ымды сабақ бойынша анық тамалық қ а мү мкіндік беру керек.

Оқ ыту элементі “Графика”, “Аудио” жә не “Видео” оқ ытуды басқ ару элементтері қ осымша дидактикалық материалдарғ а мү мкіндік беру керек.

Оқ ыту элементі “Графика” оқ ытуды басқ ару элементі схемаларғ а, сызуларғ а, суреттерге, фотосуреттерге жә не бейнелерге, соның ішінде анимацияларғ а мү мкіндік беру керек.

Оқ ыту элементі “Аудио” оқ ытуды басқ ару элементі оқ ылатын сабақ қ а қ атысты негізгі ұ ғ ымдарды, фактілерді, тұ жырымдарды жә не ережелерді дыбыстауғ а мү мкіндік беру керек.

Оқ ыту элементі “Видео” оқ ытуды басқ ару элементі оқ ылатын сабақ қ а қ атысты объектілердің, ү рдістер фрагменттерінің жә не қ ұ былыстардың қ асиеттері мен қ атынастарын жә не сабақ ты оқ ып ү йрену ү шін қ ажет атақ ты ғ алымдардың, саясаткерлердің жә не басқ а тұ лғ алардың сұ хбатын кө рсететін фильмдерге мү мкіндік беру керек.

ЭОБ-ның рә сімделуі оқ у материалын жең іл мең геру ү шін қ олайлы жә не эстетикалық тү рде берілуіне мү мкіндік жасауы керек. Мә тіндік материалдың кө лемі білім алушыны жалық тырмау ү шін сө здердің саны шектеулі болу керек.

Мә тіннің шрифті эргономикалық сипаттаудың шектеулерін ескере отырып таң далыну керек. Шрифттің тү рі мен мө лшері сияқ ты мә тіндік сипаттамалар ЭОБ-дағ ы информацияның оқ ылуына айтарлық тай ә сер етеді. ЭОБ-ның беті бір-бірінен ө згеше, қ арама-қ арсы болатын шрифтерді аз қ амту керек. Беттің негізгі мә тінінде кертіктері бар шрифттерді қ олдану ұ сынылады. Шабылғ ан шрифттерді мә тіннің тақ ырыптарында жә не қ ысқ а жазуларда қ олдану ұ сынылады. Барлық шрифттердің кодталуы ә ріптерді кодтаудың мемлекеттік стандартына сә йкес болу керек.

ЭОБ-дағ ы тү стер ақ паратты жақ сы жә не шаршамай қ абылдауды қ амтамасыз жә не материалдыдң жең іл игерілуіне жә не эстетикалық тү рде ұ сынылуына кө мектесу керек. Қ ара фондарда ашық тү сті мә тінді тек қ ана ол анық кө рінетін болса пайдалануғ а болады, ал анық кө ріну ү шін мә тінді тү гелдей қ алың шрифтпен рә сімдеу керек. Бетте мә тіндік информация басымырақ болса, онда фон ақ болуы керек. Қ ара фон ешқ андай жағ дайларда болмау керек. Шрифтің тү сін стандартты қ ара, қ ою-жасыл немесе қ ою-кө к қ ылып жасау керек. Қ ызыл шрифтті тек қ ана кейбір тақ ырыптарды жә не ең маң ызды ақ паратты ерекшелеу ү шін пайдалануғ а болады.

ЭОБ-ның мақ саты мен міндеттеріне қ атысты негізгі мазмұ ны назардың ортасында болу керек. Фондық мазмұ нғ а ең аз назар аударылу керек. Оқ у материалды кө збен қ арап, қ абылдау жең іл болу ү шін негізгі мазмұ нда абзацтар ү лкен болмау керек.

ЭОБ-дағ ы графика оқ ытудан алаң датпайды, оқ у материалды жең іл мең геруге кө мектесу ү шін қ олданылу керек. Ұ лттық жә не мә дениеттік ерекшеліктермен байланысты діни, саяси жә не басқ а материалдарды жариялауда суреттерді ө те мұ қ ият іріктеп алу қ ажет. Анимациялар мен фильмдер білім алушының талабы бойынша негізгі мазмұ нына ену керек.

ЭОБ-ның басқ ару элементтері білім алушының назарын негізгі оқ у материалынан жалтартпайтын, тү сінікті бірмә нді жә не қ арапайым болулары керек.

Ашық ортада шығ арылғ ан ЭОБ-дар ү шін графикалық объекттердің жә не аудио-видио материалдың саны минималды болу керек, себебі олар компьютердің жадында кө п орын алады жә не оларды алу кезінде желідегі компьютерлердің арасындағ ы байланыс арнасының жылдамдығ ы кризистік параметр болып табылады.

ЭОБ-да кө рсетілу жылдамдығ ы ө те дә л болуды талап ететін кез келген анимация компьютердің стандартынан тә уелді болмау керек.

ЭОБ-да тү стердің мә ні тұ рақ ты жә не тү стер спектріне сә йкес болу керек.