Кіріспе. «Фармакология - 1» пәні дәрілік заттардың тірі ағзамен байланысын және әсерін оқытатын ғылым

«Фармакология - 1» пә ні дә рілік заттардың тірі ағ замен байланысын жә не ә серін оқ ытатын ғ ылым болғ андық тан барлық мамандық тар студенттерінің оқ ытылуы міндетті.

Жылына мың дағ ан химиялық қ осылыстар зерттеледі. Олардың тек он шақ тысы ғ ана клиникалық практикада жаң а жоғ ары белсенділіктегі дə рілік препараттар ретінде пайдаланылады. Жыл сайын қ олданыстағ ы дə рілердің механизмдері, оларды қ олдану кө рсеткіштері мен қ арама-қ арсы кө рсеткіштері кең ейгені немесе ө згергені нақ тыланып отырады. Осығ ан байланысты фармакология медицинаның ең кү рделі пə ндерінің бірі болып табылады.

Фармакология – мультитә ртіпті ғ ылым, теориялық ғ ылымдарды клиникалық тә жірибелермен, ә сіресе фармакотерапияның мә ліметтерімен біріктіретін кө псалалы ғ ылым. Дә рілік заттардың жасушалық, субжасушалық, физиологиялық ә сер ету механизмін жә не бү кіл ағ зағ а фармакотерапияның ә серлерін анық тау фармакологиялық зерттеудің қ ұ ндылығ ы болып келеді. Осығ ан орай барлық мамандық тардың дә рігерлеріне фармакотерапияның негіздерін білу қ ажет.

2.2 Пə ннің мақ саты:

Ә ртү рлі аурулардыемдеу кезінде дə рі-дə рмектерді дұ рыс таң дау ү шін, студенттерде дə рі-дə рмектердің фармакодинамика жә не фармакокинетиканың жалпы заң дылық тары туралы тү сінікті қ алыптастыру.

2.3 Пə ннің міндеттері:

• рецепттерді рә сімдеудің жалпы қ ағ идаларын жə не рецептуралық

жазбалар қ ұ руды жә не ә ртү рлі дә рілік тү рлерге рецепт жазуды ү йрету;

• дə рілік тү рлерді таң дауды жə не дə рілік заттарды қ олдану тə сілдерін

ү йрету;

• дə рілік заттардың мө лшерін жә не концентрациясын есептеуді ү йрету;

• дə рілік заттардың ә сер ету механизмі, негізгі фармакологиялық

ық палдары жә не ө зара байланысы туралы тү сінікті қ алыптастыру;

• дə рілік заттардың қ олдану мү мкіндіктерін жә не ағ заның жү йелер мен

мү шелер қ ызметтеріне ә серлерін болжауды бағ алуды ү йрету;

• патогенді микроорганизмдердің, қ арапайымдылардың, қ ұ рттардың ө мірін жою ү шін қ олданылатын дә рілік заттарды таң дауды ү йрету.

2.4 Білім берудің тү пкілікті нə тижелері:

А. Студент білуге жә не тү сінуге тиісті:

• фармакология пə ні мен міндеттерін;

• дə рі-дə рмек, дə рілік зат, дə рілік препарат, дə рілік тү р туралы тү сінікті;

• жедел кө мек жағ дайларында қ олданылатын негізгі ө мірге қ ажетті дә рілік заттардың халық аралық патенттелмеген аттарын;

• рецепт қ ұ рылымын, ә ртү рлі дә рілік тү рлерге рецепт жазу ережелерін;

•дə рілік заттардың фармакокинетика мен фармакодинамикасының жалпы заң дылық тарын;

• дə рілік заттардың жіктелуін;

• дə рілік заттардың ә сер ету механизмдерін;

• дə рілік заттардың жанама жә не қ алаусыз ә серлерін, олардың алдын алу жә не пайда болғ ан жағ дайда жою шараларын.

В. Студент білімдерін жә не тү сініктерін қ олдана білуге тиісті:

• алғ ан білімін болашақ мамандығ ында қ олданады;

• ә ртү рлі дә рілік тү рлерге рецепт жазуды;

• дә рілік тү рлерді, қ олдану тә сілдерін жә не дә рілерді енгізу жолдарын таң дауды;

• рецептерге тү зету жү ргізуді, препаратты ауыстыруды, мө лшерлерін бағ алауды;

• дə рілік заттардың фармакологиялық ә серлерінің жиынтығ ын, механизмін жә не ә сер орнын анализдеуді;

• ағ заның жү йелер мен мү шелер қ ызметтеріне ө згертуге бағ ытталғ ан дə рілік заттарды таң дауды, сонымен қ атар патогенді микроорганизмдердің, қ арапайымдылардың, қ ұ рттардың ө мірін жою ү шін қ олданылатын дә рілік заттарды таң дауды;

• дə рілік заттардың жанама жә не қ алаусыз ә серлерін танып білуді, олардың алдын алу жә не пайда болғ ан жағ дайда жоюды;

• жаң а дə рі-дə рмектер арсеналында бағ ыт-бағ дар алуды, олардың қ олданып отырғ ан препараттан артық шылығ ын, ө зара ауыстыру принциптерін жә не жиі таралғ ан синонимдерін білуді.

С. Студент ө з пікірін жеткізе білу керек:

• дə рілік заттардың мө лшерін, концентрациясын есептеуді;

• ә ртү рлі дә рілік тү рлерге рецепт жазуды;

• негізгі ө мірлік маң ызы бар дə рілік препараттарғ а рецепттер жазуды;

• енгізу жолдарын таң дауды;

• клиника мен дə ріхана қ ызметкерлерін, сонымен қ атар халық ты ақ параттандыру ү шін дə рі-дə рмектер туралы деректер іздеуге жə не ө ң деуге.

D. Студенттің коммуникативтік қ абілетілігі болуғ а тиісті:

• пә наралық ұ жымда жұ мыс істей алуды;

• мамандар ү шін жә не кә сіби емес аудиторияғ а ө зінің зерттеу жұ мыстарын немесе ә дебиеттік ізденіс нә тижелерін ұ сына білуді.

Е. Студент оқ уғ а қ абілеттілігін кө рсете білуге тиісті:

• ә ртү рлі дә рілік тү рлерге рецепт жаза білу;

• дə рілік заттардың фармакологиялық ә серлерінің жиынтығ ын, механизмін жә не ә сер орнын анализдеуді;

• ө з еркімен жаң а бағ ыттарды зерттей білу;

• академиялық мобильдік жә не алмасу бағ дарламасы бойынша шетелде оқ у ү шін шет тілдерін толығ ымен игеру;

• медицинада дə рілік заттардың жаң а ашылулар мен қ олдану тә сілдерімен хабардар болу;

• студенттің ө зіндік жұ мысын орындау кезінде интернетті қ олдана білуді, заманауи отандық жә не шетелдік ә дебиеттермен қ олдана білуді.

2.5 Пә ннің алғ ы реквизиттері: Молекулярлы биология жә не медициналық генетика, биологиялық химия, физиология - 1, микробиология

2.5 Пә ннің кейінгі реквизиттері: Ішкі аурулар пропедевтикасы, жалпы хирургия жә не клиникалық пә ндер

2.6 Пә ннің қ ысқ аша мазмұ ны:

Фармакология курсы келесі бө лімдерден тұ рады:

· Жалпы фармакология

· Жалпы рецептура

· Афферентті иннервацияғ а ә сер ететін заттар

· Эфферентті иннервацияғ а ә сер ететін заттар

· ОЖЖ-не ә сер ететін заттар

· Орындаушы ағ заларғ а ә сер ететін заттар

· Алмасу процесстері мен гомеостазғ а ә сер ететін заттар

· Химиотерапевтикалық заттар