Аналық тақшалардың негізгі шиналық интерфейстері.

· Жү йелік шинаның стандарттары;

· ISA, PCI, FSB, AGP, USB стандарттары;

· Стандарттардың даму тарихы

Atnshi ISA (Industry Standart Architecture) Жү йелік блоктың барлық қ ұ рылғ ыларын байланыстыруғ а рұ қ сат береді, сонымен қ атар жаң а қ ұ рылғ ыларды стандартты слоттар арқ ылы жең іл қ осуғ а мү мкіндіктер тудырады. Қ азіргі заманғ ы компьютерлерде жоғ арғ ы ө ткізгіштікті керек етпейтін сыртқ ы қ ұ рылғ ылар да қ олданылады (дыбыстық карталар, модемдер жә не т.б.).

PCI (Peripherial Component Interconnect).Pentuim процессорының негізіндегі дербес компьютерлерге енгізілген сыртқ ы қ ұ рылғ ыларды косудың стандарты. Бұ л сыртқ ы компоненттерді қ осу ү шін арналғ ан бө ліктеушілер мен локальді шина интерфейсі. Осы стандарттың жаң алығ ы ол plug-and-play механизмі.Оның негізгі PCI шинасының ажыратылатын қ осылысына сыртқ ы қ ұ рылғ ы физикалық қ осылғ аннан кейін осы қ ұ рылғ ының автоматикалық конфигурациясы жү зеге асырылады.

FSB (Front Side Bus). Pentium Pro процессорынан бастап, оперативті жадымен байланыс орнату ү шін арнайы FSB шинасының жү йелілігі негізгі параметр болып табылады, дә л осы параметр аналық тақ шаның спецификасын кө рсетеді.

AGP (Advanced Graphic Port). Бейнеадаптерлерді қ осу ү шін арналғ ан арнайы шиналық интерфейс.

USB (Universal Serial Bus). Бұ л компьютерлердің перифериялық қ ұ рылғ ылармен байланысын анық тайтын бірінен кейін бірі орындалатын универсалды шина стандарты. Ол ә р тү рлі жү йелі интерфейсі бар 256 қ ұ рылғ ығ а дейін қ осу мү мкіндігі бар, осы қ ұ рылғ ылар бір-бірімен тізбек арқ ылы қ осыла алады. Шиналардың 3 типін атап кө рсетуге болады:

· Жоғ ары жылдамдық ты- 480 Мбит/сек

· Орта жылдамдық ты- 12 Мбит/сек.

· Тө мен жылдамдық ты- 1, 5 Мбит/сек.

Осы стандарттың ерекшеліктері ретінде мыналарды атап кө рсетуге болады: бұ л қ ұ рылғ ыларды «ыстық режимде» (яғ ни компьютерді қ айта қ оспай) қ осу жә не ө шіру, сонымен қ атар бірнеше компьютерді арнайы аппараттық жә не программалық жабдық таусыз қ арапайым желіге біріктіру.

Жү йелік шина ә ртү рлі ө ндірушілердің қ ұ рылғ ыларын қ осуды қ амтамасыз ететіндей етіп стандартталғ ан.

Алғ ашқ ы IBM PC компьютерінде жү йелік шина ISA стандартымен дайындалғ ан тұ ң ғ ыш стандартталғ ан шина еді. Кейіннен бұ л шина компьютердің ө німділігіне кедергі бола бастағ андық тан, 1998 жылдан бастап осы шинаны компьютерлер конфигурациясынан алып тастауғ а ә рекет жасалды. Соң ғ ы буын компьютерде ISA шинасы жоқ.

ISA шинасы 16 жолақ мә ліметтік, 24 жолақ адрестік, 15 жолақ ү зілістік, 7 жолақ жадымен тікелей байланыс ұ йымдастыратын сымдардан қ ұ растырылғ ан. Қ алғ ан ө ткізгіштер басқ ару сигналдарын тасымалдауғ а жә не электр кө зін қ осуғ а арналғ ан. Ілгері уақ ытта информация алмасуғ а программалық режим (тә ртіп) қ олданылатын. Сыртқ ы қ ұ рылғ ылармен (мысалы, қ атты диск) негізгі жадының арасындағ ы мә лімет тасымалы орталық процессордың қ атысуымен ө тетін. Мә лімет алмасу кезінде процессор басқ а программалардың жұ мысын тоқ тататындық тан компьютердің ө німділігі тежелетін.

Осы кемшілікті болдырмау ү шін кез-келген қ ұ рылғ ыны негізгі жадымен жалғ астыратын локальды шиналар қ олданыла бастады.

Дербес компьютер архитектурасында ерекше орын алатын жү йелік шинамен ISA шинасының аралық дең гейіндегі PCI.

Ол орталық процессордың тү ріне жә не оның тактілігінің жиілігіне тә уелсіз.

Оның Peripheral Component Interconnet – сыртқ ы қ ұ рылғ ылармен байланыс деп аталуы қ олданылу мақ сатынан шық қ ан. Яғ ни ә детте сыртқ ы қ ұ рылғ ылар орталық процессормен ISA шинасы арқ ылы қ осылса, ал PCI шинасы арқ ылы олар жү йелік шинағ а қ осылады

41. Принтер жә не сканерде амалдар орындау жә не жү йемен қ атынасы