Екінші. Біз басқаруды орталықсыздандыруды сауатты жүргізуіміз керек.

Орталық сыздандыру идеясының мә ні - шешім қ абылдау ү шін қ ұ қ ық тар мен қ ажетті ресурстарды орталық тан ө ң ірлік билік органдарына беру.

Біз 2013 жылы жауапкершілік пен ө кілеттіктерді орталық пен ө ң ірлер арасында бө лу жө нінде нақ ты шаралар қ абылдауымыз қ ажет.

Жергілікті жерлердегі билік органдарының ө кілеттіктері қ аржылық жә не кадрлық ресурстармен нығ айтылатын болады.

Қ оғ ам жә не азаматтар мемлекеттік шешімдер қ абылдау процесі мен олардың жү зеге асырылуына тікелей қ атыстырылуы қ ажет. Жергілікті басқ ару органдары арқ ылы халық қ а жергілікті маң ызы бар мә селелерді ө з бетімен жә не жауапкершілікпен шешуіне нақ ты мү мкіндік беру керек.

Мен Жергілікті басқ аруды дамыту тұ жырымдамасын бекіттім. Ол ауылдық, селолық дең гейде басқ ару сапасын арттыруғ а мү мкіндік жасайды жә не азаматтардың жергілікті маң ызы бар мә селелерге қ атысуын кең ейтеді.

Біз селолық ә кімдіктерге қ осымша ө кілеттіктер береміз жә не олардың ауылдағ ы ахуалғ а ық палын кү шейтеміз.

Бірақ, сонымен бірге, бізге қ оғ амдық бақ ылауды, жергілікті жерлердегі ахуалғ а азаматтардың ық палын кү шейту керек. Сондық тан мен мә слихат арқ ылы ауыл ә кімдерінің сайланбалылығ ын енгізу туралы шешім қ абылдадым. Сайлауды біз 2013 жылдың ө зінде-ақ бастаймыз.

Барлығ ы 2533 ә кім, соның ішінде селолық округтердің, кенттердің жә не аудандық маң ызы бар 50 қ аланың ә кімі сайланатын болады.

Бұ л барлық дең гейдегі ә кімдердің жалпы санының 91, 7%-ы!

Осылайша, біз азаматтармен тікелей жұ мыс жасайтын жә не мә селені жергілікті жерде шешетін барлық ә кімдерді сайланбалылық пен қ амтитын боламыз.

Азаматтардың жергілікті жерлердегі ө зекті мә селелерді шешуге, жергілікті билік органдарының жұ мысын бақ ылауғ а белсене араласатын уақ ыты туды.

Ү кіметке менің Ә кімшілігіммен бірлесіп, қ ажетті заң намалық актілер ә зірлеуді тездетуді, ал Парламентке олардың басымдық тә ртібімен қ абылдануын қ амтамасыз етуді тапсырамын.

Біз бү кіл ә леммен бірге ө ркениетті жолмен жү руге жә не қ оғ амның одан ә рі демократиялануына бағ ыт ұ стауғ а тиіспіз.

Парламенттің ө кілеттіктерін кү шейту жө ніндегі саясатымызды жалғ астыру керек.

Сонымен бірге, орталық сыздандыруғ а тек жергілікті дең гейде белгілі бір ө кілеттіктер беруге болатын жаң а билік органдарын қ ұ ру процесі ретінде қ араудың керегі жоқ.

Орталық сыздандыру - ең алдымен мемлекеттік басқ ару жү йесінің сапалық ө згерісі, мә селелерді жергілікті дең гейде шешу жү йесін ө згерту.

Бұ л орайда орталық сыздандыру жоғ арыдан тө мен қ арай басқ ару билігінің ә лсіреуіне, орындаушылық тә ртіп мен реттіліктің тө мендеуіне апарып соқ тырмауы тиіс. Оғ ан жол беруге болмайды. Жергілікті жерлерде ә кімдер, Ү кімет мұ ны ерекше бақ ылауда ұ стауғ а тиіс.

Шінші. Алдымызда, мен бү гін жариялағ ан қ ағ идаларғ а сә йкес, халық қ а жә не мемлекетке қ ызмет етуді барлығ ынан жоғ ары қ оятын кә сіпқ ой мемлекеттік аппарат қ алыптастыру міндеті тұ р.

Біз мемлекеттік қ ызметтің кадрлық қ ұ рамын іріктеу жә не кә сіби даярлық тың жетілдірілген ә дістемелерін енгізу арқ ылы сапалы тү рде жақ сартуымыз керек.

Басқ арушылық шешімдер мемлекет дең гейінде тө мендегідей талаптарғ а сай болуы тиіс:

• Тек қ ысқ амерзімді ғ ана емес, ұ зақ мерзімді нә тижелерді де есепке алу.
• Басқ арушылық шешімнің мультипликативті ә серін есепке алу.
• адал бә секелестік жә не кә сіпкерліктің еркіндігі ережелерін қ амтамасыз ету.
• Мемлекеттік қ ызметшілердің лауазымдық міндеттерінің екі тү рлі тү сіндірілуін болдырмау. Олардың қ ызметінің заң намалық тұ рғ ыдан дә л регламенттелуі.

Жаң а талаптарды ескере отырып, біз ә кімшілік реформасының екінші кезең ін бастап кеттік.

Ең алдымен мемлекеттік аппарат реформаланатын болады. Мен мемлекеттік қ ызметтің жаң а жү йесі туралы Заң ғ а қ ол қ ойдым. Ол сыбайлас жемқ орлық қ а қ арсы шараларды кү шейтуді, мемлекеттік қ ызметшілерді іріктеуде ашық тық ты арттыруды, меритократия қ ағ идаларын енгізуді, яғ ни жақ сы кадрларды ілгерілетуді қ амтамасыз етеді.

Біз Кадр саясаты жө ніндегі ұ лттық комиссия қ ұ ратын боламыз. Мемлекеттік саясаттың нақ ты бағ ыттарын жү зеге асыруғ а жауапты кә сіпқ ой басқ арушылардың мү лдем жаң а санаты - «А» корпусы қ ұ рылады.

«А» корпусына бірінші кезекте жауапты хатшылар мен облыс ә кімдерінің аппарат басшылары, комитет тө рағ алары, қ алалар мен аудандар ә кімдері кіреді. Ө зімнің Ә кімшілігіме «А» корпусына ү міткерлерге қ ойылатын біліктілік талаптары туралы Жарлық жобасын дайындауды тапсырамын.

Бұ дан былай мемлекеттік қ ызметші лауазымдық сатымен кезең -кезең мен, билік иерархиясының бір сатысынан келесісіне ө зінің машығ ын жетілдіре жә не кә сіби дең гейін арттыра отырып кө терілетін болады. Белгіленген кө рсеткіштерді асыра орындағ андар мен ө зінің тиімділігін кө рсеткендерге жә не жоғ ары нә тижеге қ ол жеткізгендерге ғ ана ерекшелік жасалуы керек.

Мемлекеттік қ ызмет істері жө ніндегі агенттікке 2013 жылдың соң ына дейін мемлекеттік қ ызметшілердің лауазымдық ө суінің осындай мү лде жаң а тетігін енгізуді тапсырамын.

Ерекше назарды мемлекеттік қ ызметтер кө рсетудің сапасын арттыруғ а аудару қ ажет. Міндет - мемлекеттік аппараттың халық пен ө зара қ арым-қ атынастарында біржақ ты-ө ктем кө зқ арастардан арылып, азаматтарғ а мемлекеттік қ ызметтерді тиімді жә не жедел тү рде кө рсетуге кө шу.

Қ азір Парламентке «Мемлекеттік қ ызмет туралы» заң жобасы енгізілді. Оны 2013 жылдың бірінші тоқ санының соң ына дейін қ абылдау керек.

Біз мемлекеттік органдарды оларғ а тә н емес функцияларды орындаудан босатып, мемлекеттік институттардың дербестігін сапалық тұ рғ ыдан кең ейтуге тиіспіз. Ү кімет оның орындалуын 2014 жылдан бастап жергілікті бюджет қ алыптастырудың жаң а тетігін енгізумен ұ штастыруы керек.

Тө ртінші. Мемлекеттік аппарат бизнес-қ ауымдастық пен жаң а ө зара іс-қ имыл жү йесін қ ұ руы керек.

Біз бизнеске араласпауғ а жә не «бә рін қ олынан жетелеп жү рмеуге» тиіспіз. Біз бизнеске ертең гі кү нге деген сенімділік сің іруге тиіспіз, кә сіпкерлер ө здерінің кү шіне сенуге жә не мемлекет оларды алдамайтынын, қ орғ айтынын білуге тиіс. Олардан тек адал жұ мыс істеу ғ ана талап етіледі.

Бұ л ү шін біз, біріншіден, жекеменшік қ ұ қ ығ ының беріктігін іс жү зінде қ амтамасыз етуге кепілдік беруге тиіспіз деп санаймыз. Екіншіден, шарттық міндеттемелерді қ орғ ауғ а кепілдік беру керек.

Мемлекеттің міндеттемесі - азаматтарғ а олардың іскерлік белсенділігін жү зеге асыруғ а барынша мү мкіндік беру. Ал бұ л дегеніміз - отандық бизнес ү шін инфрақ ұ рылым қ ұ рудың қ амын ойлау.

(1) Осы мақ сатта жаң а 2013 жылдың ө зінде ұ лттық қ ұ қ ық тық жү йені жаң ғ ыртудың кезекті кезең ін бастау керек.

Заң нама тек ұ лттық мү дделерді ғ ана қ орғ ап қ ана қ оймай, қ арқ ынды дамып отырғ ан халық аралық қ ұ қ ық тық ортамен де ү йлесуге тиіс. Ү кіметке жария, сондай-ақ жеке қ ұ қ ық тың барлық базалық салаларында біздің қ ұ қ ық жү йеміздің бә секелестігін арттыру жө нінде жү йелі шаралар қ абылдауды тапсырамын.

(2) Ү кіметке 2013 жылы менің Ә кімшілігіммен бірлесіп атқ аратын мынадай тапсырма беремін:

• Қ ылмыстық жә не Қ ылмыстық -іс жү ргізу заң намаларын реформалауды бастау керек. Ілгері ізгілендіруге, оның ішінде, экономикалық қ ұ қ ық бұ зушылық ты қ ылмыссыздандыруғ а маң ыз беру керек;
• Парламентке 4 жаң а кодексті: Қ ылмыстық -іс жү ргізу, Қ ылмыстық, Қ ылмыстық -орындаушылық жә не Ә кімшілік қ ұ қ ық -бұ зушылық туралы кодексті ә зірлеп, енгізу керек.

Бұ л ө зекті заң актілерінің қ абылдануы қ ылмыстық сот ісін жү ргізуді жә не, ең алдымен, қ ылмысқ а қ арсы мемлекеттің кү рес саясатын тұ жырымдық тұ рғ ыдан жаң ғ ыртады, біздің қ ұ қ ық тарымызды қ азіргі сын-қ атерлерге ө з дә режесінде ә рекет жасайтындай дең гейге кө тереді.