Маркетингттің негізгі мақсаты, принциптері мен қызметі, маркетинг кешені, 4р жүйесі

Фирманың ө ндіру-ө ткізу қ ызметін басқ ару жү йесі ретіндс маркетинг пақ ты қ ағ идаларғ а негізделеді. Оларды білу, тә жірибеде дү рыс қ олдану фирма басшыларына тү ты-нушынып сү ранысын ө з уақ ытында айқ ындап, тауарларын олардың қ ажеттіліктері мен талаптарына бейімдеуге мү мкіндік береді.

Қ ағ ида-теория мен ғ ылымнан шығ атын ү йғ арымдардың негізі немесе кез келген жү йенің негізгі ережесі болып табы-латын тұ ракты зандылық. Маркетингтің қ ағ идалары - марке­тинг дамуының тү ракты заң дылығ ын сипаттайтын негізгі ережелер.

Маркетингтщ мынадай қ ағ идаларын бө ліп кө рсетуіміз керек:

1. Тү тынушылардың мінез-қ ү лқ ын жә не талаптарын ү немі зерттеу. Бү л қ ағ ида кә сіпорынның ө ндірістік бағ дарла-масын қ алыптастырудың негізі болып табылатын тү тынушы-лардың мінез-қ ү лқ ы мен қ ажеттіліктері туралы ақ паратты жинау жә не маркетингтік зерттеулерді жү йелі тү рде жү р-гізуді кө здейді.

2. Сү раныс пен қ ажеттіліктің ө згермелі серпініне ө ндірістің тә уелділігі немесе ө ндірістің тү тынушылык сү ра-нысқ а бейімделуі. Ө ндірістің қ ызмет етуі сү ранысқ а байла-нысты, сондық тан ол кә сіпорынның қ аржылық -ө ндірістік мү мкіндіктеріне сә йкес сатып алушылардың қ ажетгіліктері мен олардың даму тенденциялаоы туралы нақ ты білімге сү йеніп, жү зеге асырылуы тиіс. Бү л қ ағ иданы экономикалық ә дебиетте қ анатты сө з болып кеткен мынадай сө здермен бей-нелейді: «Ө ндірілген затты сату шарт емес, сатылатын затты ө ндіру керек». Бү л қ ағ иданы жү зеге асыру нарыктағ ы ө згеріп тү ратын талаптар мен тү тынушы сү ранысын, сү раныс пен ү сыныстың икемділігін ескеретін, ө ндірістің ү тқ ырлығ ы мен иілімділігін кө здейді.

3. Сү ранысты қ алыптастьфу жә не ынталаң дыру. Тауар-ды жасай отырып, белсенді тү рде тү тынушылық сү ранысты қ алыптастыру, нарық қ а жә не қ ажеттілікке эсер ету қ ажет. Нарық та жаң а тауарлардын сә тті ө туі маң ь^тзды проблема бо­лып табылады. Мү ны ә луетті сатып алушыларды ақ параттяя-дырып, оларғ а маркетинг ә дістері мен қ ү ралдары арқ ылы ық пал ету негізінде шешу керек.

4. Тү пкілікті нә тижеге жетуге ү мтылу. Бү л қ олайлы қ ызмет еткен жағ дайда пайда алуга жетелейтін фирма мак­са ітары аркылы бейнеленеді. Осы қ агида маркетинг ү дерісін тиімді басқ ару аркылы жү зеге асырылады. Маркетингтік бө лімнің жү мысы ағ ымдық талдауғ а жә не фирманын келешектегі ә рекеттерін болжамды бағ алауғ а негізделген, оның даму саясатын жә не стратегиясын жасаушысы болып табылады. Маркетинг бө лімі қ ызметкерлерінін тиімді қ абыл-данғ ан стратегиялык жә не тактикалық шешімдеріне алына-тын табыс мө лшері тікелей тә уелді.

Маркетингке жоспарлау, ү йымдастыру, ү йлестіру мск бақ ылау сиякты кез келген басқ арудың функциялары да жата­ды. Олар маркетингтің мынадай ө зіндік ерекшелік функцияла-рымен толық тырылып, нақ тыланып отырады:

· Нарық ты маркетингтік тұ рғ ыдан зертгеу;

· Маркетинггі жоспарлау;

· Кә сіпорынньщ маркетингтік қ ызметін ұ йымдастыру;

· Тауарлық саясаттың жү зеге асуы;

· Бағ а саясатының қ алыптасуы;

· Кә сіпорынның сату саясаты;

· Ө німнің жылжуы мен коммуникациясын ү йымдастыру;

· Кә сіпорынның маркетинг қ ызметін бақ ылау. Маркетингтік мақ саттар фирманың ө з мақ сатына жетуін қ амтамасыз етеді. Бұ л мақ саттар сан арқ ылы кө рсетіледі жә не нақ ты, уақ ьпы шектеулі, икемді болып келеді, ә р тү рлі жағ дайларғ а қ арай тү зетуге келетін мақ саттар болуы мү мкін. Мақ саттар сатысында, ә рине, алғ ашқ ы орын фирманың табиғ и мақ саты болып саналатын - ү немі пайда тү сіру жә не оны кө п шамалау болып табылады. Кө птеген американдық, батыс г> ропалық, ресейлік жә не қ азақ стандық фирмалар пайданы езінің қ ызметінің негізгі мақ саты ретінде қ арасты-рады. Германия маркетинг ассоциациясы мә ліметтері бойынша, неміс компанияларының негізгі маркетингтік мақ -саты жаң а тауар жасау немесе оны жаң ғ ыртып_у жетілдіру (модификациясын) болып табылады. Ә йгілі жапондық фир-малардың стратегиялық мақ саты тауардың сапасын жоғ ары-лату. «Sony» компаниясының бұ рынғ ы президенті А. Морита «Жапонияда жасалғ ан» атты кітабында «Біздің компанияның басты мақ саты - сапа» деп жазғ ан
Қ азіргі жағ дайдағ ы маркетиштің басты мақ саты - адам факторы, бизнес ә лемінде табысты дамып келе жатқ ан ком-паниялардың басшылары оны жандандыру мә селесі - фирма мен маркетингтің мұ ратына жету ү шін керек маң ыздылардың бірі деп санайды.
Ө нім жө ніндегі максатгар

· Сапаны басқ ару жү йесін жасау Буып-тү ю, орау дизайнын жаксарту Жаң а тауарларды ә зірлеу Бага жө ніндегі мақ саттар

· Бағ анын томендеуі

· Баганың ө суі

· Икемді бағ аларлы колдану

· Ө ткізу бойынша мақ саттар

· Сатуғ а тиімді жол іздеу

· Фирмалық дү кен ашу

· Делдалдар жуйесін кеней

· Коммуникация жө ніндегі мақ сат

· Тауар бойынша бренд қ ұ ру

· Фирманың беделін артгыру

· Жарнама шығ ынын ө сіру

Ө зін -ө зі бақ ылау сұ рақ тары:

1. Маркетинг дербес пә н ретінде неге жә не не ү шін оқ ылады?

2. Кейбір ұ йымдар маркетингі тұ жырымдамасынан ә леуметтік – этикалық маркетинг тұ жырымдамасына кө шуде. Неге?

3. Маркетингіні басқ аруғ а деген екі кө зқ арас: тауарды жетілдіру тұ жырымдамасы мен ө ндірісті жетілдіру тұ жырымдамалары немен ерекшеленеді?

4. Соң ғ ы жылдары маркетингіні коммерциялық емес ұ йымдар жиі қ олданатын болды. Неге?

Ұ сынылатынә дебиеттер: