VІ-ХІІІ ғасыр аралыгындағы Мәдениет. Дін. Сәулет енері. Қала.

1.ХІ-ХІІ г. жататын " қ оржын ү й" табылғ ан қ ала: Қ ү йрық тө бе 2.Ерте ортағ асыр кезең індегі (VI-VIII ғ.) Сырдарияның атауы. Яксарт 3. X ғ асырга жататын шыны ыдыстар табылғ ан қ ала: Йассы 4.Йасы қ аласы Тү ркістан деп аталды: XIV ғ асырдан 5.Тү ріктер тү сінігінде қ ағ андар билік қ ұ рды: Кө к тә ң ірі ә мірімен 6.Ежелгі тү рік ә ліп биіндегі ә ріп саны- 35 7.1210 жә не 1217-1218 жылдары Хорезм шахы Мү хамед Текеш тең ге соқ тырган қ ала: Отырар 8. Ақ матамен сауда жасайтын орындары болғ ан қ алалар: Испиджаб, Ферғ ана. 9.Боран мұ нарасының салынғ ан мерзімі: Х-ХІ.ғ 10.Бабаджа-катын мен Айша-бибі кесенелері жакын орналасқ ан қ ала: Тараз 11.ХІ-ХІІғ асырларғ а жататын Шығ ыс моншасы табылғ ан қ ала: Отырар 12.Будда ғ имараттарының орны табылғ ан жер: Ақ бешім, Суяб 1З.Тараз қ аласынан 18 км жерде орналасқ ан кесенелер: Айша-бибі, Бабаджа-қ атын. 14.Қ азір мұ ражайғ а айналдырылғ ан Шығ ыс моншасы: Тү ркістанда 15.XI ғ. моншалар қ алай жылытылды? Ыстық ө ткізгіш каналдар арқ ылы. 16.Х-ХІ ғ асырларда ә йнек жасау кә сібі дамығ ан қ ала: Отырар, Тараз 17.Х-ХП ғ асырларда Қ азақ стандағ ы қ ыш қ ұ мырашыларының жетістігі: шыны(ә йнек) 18.0рта ғ асырдағ ы діни сә улет қ ұ рылысы: мешіттер 19.Х-ХІ ғ асырлар аралығ ында Боран мұ нарасы салынды: Жетісуда 20.Бабаджа катын кесенесінің салынғ ан мерзімі: Х-ХІ ғ. 21.Тү рік сына жазуының кө не ескерткіштері: «Кү лтегін», «Тоныкек» 22.Қ азақ жеріндегі бейнелеу енерінің бір кө рінісі- Ертедегі тү ріктердің жартастарғ а салғ ан суреттері: 1) салт атты 2)тағ ы аң дар 23.Қ олданбалы ө нердің қ ұ рылыс материалы- Сары топырақ ты балшық пен ғ аныш 24.Х-ХП ғ. Кең гір ө зенінің бойында: Сарайлы, Торайлы қ алалары болғ ан. 25.Испиджапта ақ матамен, Таразда ешкі тү біттерімен айырбас сауда болғ анын жазды: Ә л Макдиси 26.Х-ХП ғ асырларда Қ азақ стан аумағ ында кө лемі жағ ынан ірі қ алалар: Испиджаб, Отырар 27.Х-ХП ғ. ірі жә не кіші қ алалардың Сырдария, Шу, Талас ө зендерін жағ алай орналасуы егіншіліктің дамыганын кө рсетеді. 28.Х-ХП ғ асырларда Таразғ а жақ ын жерде салынғ ан кесене: Айша Бибі 29.Х-ХІІ ғ. Тараз каласының маң ындагы сә улет ө нерінің тамаша туындысы: Бабаджа-қ атын кесенесі 30.XII ғ. ө мір сү рген ғ ылым мен білімнің дамуына белгілі ү лес қ осқ андар: Исхақ ә л-Фараби, Жауһ ари ә л-Фараби, Ахмад ә л-Фараби 31.Византия шеберлері қ олынан шық қ ан кү міс кұ мыралар табылғ ан қ ала-

Тараз32.0тырар, Тараз, Тү ркістаннан табылган шыны ыдыстар жатады: X ғ асырғ аЗЗ.Х-ХІ ғ асырлар аралығ ында Жетісуда салынғ ан мұ нара: Боран34.Мұ сылман дінінің енуіне байланысты пайда болган гимарат: мешіт35.Ғ имараттарды ө рнектеп, сә ндеуде оюланғ ан кірпіштер (терракота) колданыла бастады: ХІ-ХІІ г.Зб.Х-ХII.ғ Бабаджа-катын жә не Айша бибі кесенелері: Таразда37.VІ-ІХ ғ. тү ріктердің қ алалық мә дениеті дамығ ан аймақ: Оң тү стік Қ азақ стан38.Маң ызды сауда орталыгы болғ ан " кө пестер" қ аласы атанган қ ала: Тараз39.0рталық та орналасқ ан ХIV-XV г. Сә улет ө нерінің ескерткіші: Алашахан мен Жошы кесенелері40.12 жыр косындысынан тұ ратын кітап: «Қ орқ ыт ата» 41. Ең ертедегі мешіт орны табылды (қ оржын ү йлер)- Қ ү йрық тө беден 42.ХІ-ХІІ ғ. жататын Қ ұ йрық тө беден табылды- 3 бө лмелі «қ оржын ү йлер». 43.0рта Азия мен Қ азақ станғ а ислам діні тарай бастады: Арабтардын келуімен

44. Ғ ылыми зерттеуге қ арағ анда, ертедегі діни наным дә стү рлері кең тараган аймақ: Жетісу 45.Арабтардың «дін ү шін соғ ыс» ү ранымен керші елдерді жаулап ала бастағ ан уақ ыты: 633 ж. 46.714 жылы Шашты басып алғ ан араб қ олбасшысы: Кү тейба ибн Муслим 47. X ғ. ислам дінін алғ аш мемлекеттік дін деп жариялағ ан мемлекет: Қ арахан 48.0ң тү стік Қ азақ стан мен Жетісудың X ғ асырда калаларында мешіттердің кө птеп салына бастағ анын жазғ ан араб ғ алымы: Ә л - Макдиси 49.Қ азақ жерінде ғ ылым мен білім салаларының дамуына ық пал еткен дін: Ислам 50. Оң тү стік Қ азақ станда ислам діні кең тү рде дами бастағ ан уақ ыт: X ғ. 51.Х ғ асырдан бастап Қ азақ станда ә деби жә не ғ ылыми шығ армалар жазылғ ан тіл: араб 52.Тү рік тілдес тайпалардын бір-біріне жақ ындығ ын зерттеген белгілі ғ ү лама: М.Қ ашғ ари 53.М.Қ ашғ ари қ алдырган ү ш кітаптан тү ратын мә ң гі ө шпес мү ра: «Тү рік тілдерінің сө здігі» 54. Махмү д Қ ашгари емір сү рген жылдар? 1030-1090 ж.ж. 55. Жү сіп Баласағ ү л қ ай жылдары ө мір сү рді? 1021-1075 ж.ж. 56. Ж. Баласагұ ни «Қ ү тадғ у білік» ең бегін Сү леймен Арслан ханғ а сыйга тартқ аны ү шін алғ ан лауазым атағ ы: Ұ лы хас – хажип 57.Баласағ ү ни: «Арабша, тә жікше кітаптар кө п. Бү л-біздің тіліміздегі тұ ң ғ ыш даналық жинақ». 58.«Жастығ ымда бейнет бер, Қ артайғ анда дә улет бер» деген қ азак макал-мә тел}Баласағ ү ни ең бегінде кездеседі 59.Жазба ә дебиеттің кө рнекті ө кілі, Қ арахан мемлекеті кезінде даң қ ы шық қ ан ақ ын: А.Иү гнеки 60.Халық ты инабатты, адал ө мір сү ріп, арамдық тан аулақ болуга шакырғ ан тү сінікті тү рік тілінде жазылғ ан дастан: «Ақ иқ ат сыйы» 61.VШ-ІХ г. тү рік жазуының қ олданылу аясының тарылуы: Исламнын таралуына байланысты араб жазуы тү рік билеушілері арасында тез қ абылдануы 62.Кө не тү рік жазуының қ алыптасқ ан уақ ыты: б.з.б.I мың жылдығ ы бЗ.Кө не тү рік тілінде жазылғ ан жә дігерлер саны: 200 -ден астам 64.«Қ оркыт ата» кітабы мен «Оғ ызнама» дастанының қ агазғ а тү се бастағ ан уақ ыты: XIғ. 65.«Қ оркыт ата»кітабы неше жырдың қ осындысынан тү рады: 12 бб.Қ орқ ыт атаның туғ анжері: Қ азақ стан 67.Тү рік жазба ә дебиетінін кө не ескерткіштері: «Кү лтегін», «Тоныкө к» 68.Тү ріктер отбасына шапағ атын тигізеді деп табынғ ан: Ұ май анағ а 69.Қ амыс қ аламмен жә не ІХ-Х ғ. ежелгі тү рік жазуымен жазғ ан: Қ имақ тар 70.Жетісу қ азақ тарының да Ұ май анағ а табынатынын жазғ ан ғ алым: Ш.Уә лиханов 71. Дү ние жү зіне Аристотель сынды ғ ү лама ғ алым ретінде танылғ ан: Ә л-Фараби 72. Х ғ.Онт. Қ азақ стан мен Жетісуда мешіттердің кептеп салына бастағ анын жазғ ан: Ә л-Макдиси 73.Ә л-Фараби шығ армалары жазылғ ан тіл: Араб 74.Ә л-Фараби (870-950 ж.) дү ниеге келген қ ала: Отырар 75." Диуани лү гат ат-тү рік" кітабының авторы: М.Қ ашғ ари 76.ІІІу ө зенінің бойында дү ниеге келген ғ ү лама: Ж.Баласағ ұ н 77.Қ арахан мемлекетіндегі даң қ ы шыкан акын: А.Иү гнеки 78. Ахмет Игунекидің кітабы: «Ақ иқ ат сыйы" 79.АхметЯссауидің шә кірті: С.Бақ ырғ ани 80." Жү сіп-Зылика" атты поэманың авторы: Ә ли ақ ын, (ал кейіннен Дү рбек жазғ ан). 81.Орта ғ асырлык Қ азақ станда буддизм таралган аймақ: Оң тустік Қ азақ стан 82.Ә бу Насыр Ә л-Фараби Отырар каласында білім алғ ан тілі: қ ыпшақ 83.XI ғ. тү ркі тілдес халық тардың алғ ашқ ы ақ сү йектер эдебиетінің ескерткіші: " Қ ү тадғ у білік" 84.Белгілі ақ ын жә не исламды таратушы Яссауидың ү стазы: Арыстан баб 85.ХШ ғ.басында Оң тү стік Қ азақ стандада мү сылман дінінің кең етек жая бастауына байланысты шық қ ан " Жү сіп-Зылиқ а" атты поэманың авторы: Ә ли 86.«Кү лтегін» жазуының авторы: Йолығ -тегін. 87.Қ араханидтер дә уірінің жаң а қ алыптаса бастағ ан ә дебиетінің ө кілдерінің бірі, кө рнекті ақ ыны: Жү сіп Баласағ ү н 88.Яссауидің Бү кар қ аласында діни білім алуына кө мектескен гү лама: Жү сіп Хамадани 89.Ислам дінін уағ ыздаушы, орта ғ асырлық белгілі ақ ын, ел ішінде Хакім ата атанғ ан: Сү леймен Бақ ырғ ани 90.Тү ркі тілдес халық тардың тү рмыс-тіршілігі, ә дет-ғ ү рпы жә не тілі туралы жазғ ан орта ғ асырлық энциклопедист ғ алым: Махмү д Қ ашғ ари 91.Б.з. II ғ асырында туғ ан шығ арма - Оғ ызнама. 92.Орта ғ асырлық отқ а табыну қ асиетін байланыстырады: Ұ маймен 93.Белгілі ғ алым, " Ә лемнің екінші ү стазы" Ә л- Фараби ө мір сү рді: 870-950 жылдары 94.ХІ ғ. дейін тү рік тілді халық тардың қ оғ амдық ой-санасында орын алғ ан ғ ылыми ең бек: «Қ ү тадғ у білік» (Қ ұ т негізі-білік). 95.А.Яссауидің " Диуан-и хикмет" жинағ ы: адалдық қ а, имандылыкқ а, даналық қ а шақ ырады 96.ІХ-Х ғ. ө мір сү рген данышпан Шығ ыстың атақ ты галымы: Ә л-Фараби 97.Ахмет Яссауи кесенесін салғ ызғ ан: Ә мір Темір 98.XI ғ асырдағ ы тү ркі эдебиетінің жазу тілінің ү лгілері керініс тапты: «Диуанилү ғ ат-ат тү рікте» 99.0рта ғ асырлық ақ ын, исламның сопылық бағ ытының негізін салушы, насихаттаушы: А.Яссауи 100.«Тү рік тілдері сө здігінің» авторы: Махмү д Қ ашғ ари 101. Шыныны жасағ ан тә сіл: ү рлеу ә дісі. 102.Атақ ты қ обызшы Қ орқ ыт ата кү мбезі орналасқ ан аймақ: Қ ызылорда 103.Ел аузындағ ы аң ыз бойынша Арыстан баб ө мір сурген уақ ыт- VII-VIII ғ. 104.Сү йектен жасалғ ан тү йреуіштер, шахмат тастары табылғ ан қ ала – Талғ ар 105. Баласағ ү ни «Қ утадғ у білік» ең бегін сыйғ атартты- Сү леймен Арсланханғ а 106.Жуынды су ағ атын кү дық - ташнау. 107.Х-ХІІ г.қ алалардағ ы басты бір жаң алық - мешіттердің пайда болуы. 108.Зароастралық фавн-ү й жануарына табыну (мысалы, Сырдария аймағ ында қ ойғ а табынғ ан, оғ ыздар шық қ ан тегін қ оймен байланыстырғ ан). 109.УШ-ІХ ғ. жататын дастандар- Қ орқ ыт ата мен Оғ ызнама дастаны. (Бұ лар VIII ғ. ауызша кең тарап, тек XI ғ. қ ағ азғ а тү се бастады). 110. VII-VIIIғ. басталып, бітпей қ алган- Ақ ыртас ғ имараты(Байпақ ов зерттеген). 111. Ақ бешім, Суяб қ алаларынан табылды- будда ғ ибадатханалары. 112.Оғ ызнама - б.з. II ғ. туғ ан бул шығ арма - VI ғ. парсы тіліне, ал IX ғ. араб тіліне аударылғ ан. 113. Мү сылман діні кең тү рде етек жая бастады- VIII ғ. Бастап 114.Бү рын Оң тү стікте 30 кала орны белгілі болса, кейінгі зерттеу бойынша - саны 37 (Ал жазба деректе 6 қ ала аталса, соң ғ ы кезде 33-ке жеткен). 115. Жетісудың оң тү стік-батысында (орталығ ы Тараз)- 36 қ ала жү рты табылғ ан. 116.Солтү стік-шығ ыс Жетісудан (орталыгы Лабан, Алматы, Талхир)- 70 қ ала жү рты ашылғ ан. 117.Х-ХІІғ.қ ала дамуының тағ ы бір ерекшелігі- бул кезде қ алалық мә дениет Қ азақ станның орталық жә не шыгыс аймақ тарында дамыды. 118.Х-ХІІ ғ. Ұ лытау етегіндегі белгілі қ алалар- Басқ амыр, Аяқ қ амыр. 119.VI ғ. парсы тіліне, ал IX ғ. араб тіліне аударылғ ан шығ арма- Оғ ызнама. 120.Тә ң ірге жалбарынудын белгісі- қ абір ү стіне койтастар орнаткан. 121. Киіз ү йге ұ қ сас кұ рылыс жү йесі- Дың ескерткіштері. 122. Ислам дініне дейінгі сә улет қ ұ рылысының бір тү рі: Дың. 123.Қ ұ дық ү стіне салынғ ан кү мбезді ескерткіш- сардоба. 124.VІ-ІХ ғ асырда салынғ ан екі сардоба белгілі: Мырзарабат пен Якка сардобалары. 125. «Итиль ө зені. Қ аратау маң ындағ ы ү рыс туралы» жазылғ ан дерек- Оғ ызнама. 126.Ақ тө бе қ ала жұ ртын қ азғ анда табылғ ан кірпіштегі таң ба- христиандық крест.

127.Найман мен керейлердің 1007 ж. қ абылдағ ан діні- несториан. 128.Кө лемі 30 гектардан асатын қ ала жұ рттары- Испиджаб, Отырар, Сауран. 129.Кө лемі 10 гектардан 30 гектарғ а дейінгі қ алалар- Бурух, Хурлуг. 130. Кө лемі 10 гектарғ а жетпейтін қ алалар-Алмалық, Лавар, Қ апал, Ақ там, Арасан. 131.ІІІ-ІХ ғ ғ Қ азақ станның қ ай бө лігінде кү міс заттарды шығ ару ө ндірістің негізгі тү ріне айналды? Жетісу 132. Халық ішінде бө тен дінді таратушыларды қ алай атағ ан: Миссионер