Цехтың бас жоспары

Домна цехтарының планына қ ойылатын басты талаптар бү кіл негізгі қ ұ рылыстардың, агрегаттардың, машиналардың, қ ұ рылғ ылардың жә не тасмалдау жолдарының тиімді орналасуы. Домна цехын жинастыру кү делі жә не шетін мә селе.

Цехты алғ ашқ ы сатысында қ ұ растыру жеке қ ұ рылыстарды цехтың планына орналастырумен шектелінеді, сонбық тан цехты кононовать ету мә селесі цехтың жоспарының мә селесі ретінде тү сіну қ абылданғ ан.

Цехтың планы ү немді, цехтың ауданы жә не қ ұ рылыстарының габариттері-минимал, қ ұ рылыстарының аралығ ы нормағ а сай, ал ү йлесетіндері-қ арапайым болуғ а тиісті. Қ ұ рылыстарды бірлестіру цех планының артық -шылығ ы болып саналады.

Домна цехының пландарының екі типі болады.

Типтік жоспарлар бойынша салынғ ан қ ұ рылыстардың маң ызды техникалық жә не эканомикалық артық шылығ ы бар. Типтік жобалар қ ұ рылма мен жабдық тарды біпың ғ айлылауғ а, зауытта жә не ө ндірістік қ ұ рылыс кә сіпорындарында жасалынатын қ ұ рлыс детальдарының типтік ө лшемдерінің қ ысқ артуғ а мү мкіндік береді.

Зауыттар шығ аратын жалпы қ ұ рылмаларды, детальдарды жә не жабдық тарды ү йлестіру (бір ізге салу) олардың сапасын жақ сартуғ а, ө зіндік қ ұ нын тө мендетуге жә не ө ндіріс ауқ ымен ө сіруге қ олайлы жағ дай туғ ызады.

Кө лемі V=930м³ домна пешінің типтік жобасын тұ нғ ыш рет 1930ж. ГИПРОМЕЗ жасағ ан болатын. Осы жобаның негізімен, шамалы ғ ана ауытқ уы бар, бір қ атар зауыттарды 14 пеш салынғ ан болатын. 1936ж. 1300 м ³ домна пешінің жобасы жарық қ а шық ты, бұ л жылдары 1033 м³ пеште пайда болады. Бұ л пештердің қ аптамасын пісіру арқ ылы жасады. Бірың ғ айлы жабдық тардың негізінде 1957ж. келемі 1386 м³ домна пешінің жобасы жасылынды. Ол типтік пеш емес еді, бірақ осының негізінде 8 пеш салынғ ан болатын.

Жаң а жабдық тар жинағ ын енгізуге байланысты 1386 м³ домна пешінің жобасы қ айта қ аралды да кө лемі 1513 м³ жә не 1719 м³ пештерді салғ анда, кө лемі 1386 м³ пештің жабдық тарын пайдаланды, осығ ан орай ол типтік пеш ретінде саналатын болды.

Домна цехының алғ ашқ ы типтік жобалары пештердің блоктық орналасуымен сипатталынды. Пештің блоктық орналау жобасы №1 суретте кө рсетілген.

1 – домна пештері; 2 – ауа қ ыздырғ ыштар; 3 – тү тін мұ ржасы; 4 – қ ұ ю алаң ы; 5 – ең кіш кө пір; 6 – кендік бункерлер; 7 – кокстық бункерлер; 8 – шаң ұ стағ ыштар; 9 – шойынды жинауғ а арналғ ан темір жол торабы; 10 – шаң ды жинауғ а арналғ ан темір жол торабы; 11 – шлакты жинауғ а арналғ ан темір жол торабы; 12 – кокс ұ сақ тарын жинауғ а арналғ ан темір жол торабы; 13 – шаруашылық жолдар; 14 – жү ргінші жолдар.

1-сурет Пештің блок тү рінде орналасқ ан домна цехының планы.

1 – тү тін мұ ржалары; 2 – ауа қ ыздырғ ыштар; 3 – домна пештері; 4 – қ ұ ю аулалары; 5 – шаң ұ стағ ыштар; 6, 8, 10 – тиісінше колошник шаң ын, шойынды, шлакты жә не кокс ұ сақ тарын жинауғ а арналғ ан темір жолдар; 7 - ө тетін жолдар; 11 – ең кіш кө пір; 12 – кендік бункерлер; 13 – кокстық бункерлер; 14 – шаруашылық жолдар.

2-сурет Пештің аралша орналасқ ан домна цехының планы.

1 – пешті жә не ауа қ ыздарғ ыштарын басқ аратын ғ имарат; 2 – ауа қ ыздырғ ыштар; 3 – тү тін мұ ржасы; 4 – шаруашылық жолдар; 5, 13 – шойынды жинап алатын темір жолы; 6 – шаң ұ стағ ыш; 7, 12 - ө тетін жолдар; 8, 14 – шлакты тү йіршіктеуге арналғ ан қ ондырғ ылар; 9 – тү йіршіктелген шлақ тарды сусыздандыруғ а (сорғ ытуғ а) арналғ ан бункерлер;

3-сурет Пештері аралша орналасқ ан домна цехның планы (4 ұ ң ғ ылы, материалдарды колошникке конвейерлі беретін жә не шлакты ожаусыз жинайтын жомна пештері).

Мұ ндай жоспарды цех жинақ ты болады, бірақ балқ ыманың сұ йық ө німдерін жинау қ иындайды (барлық домна пештерінде ө німдерді шығ арып алудың нақ тылы келіскен кестесі болуғ а керек), артық қ ұ ю алаң ы шойын мен шлак ұ ң ғ ысына қ ызмет жасауды қ иындатады, цех шегіндегі шойын жә не шлак таситын жолдардың арасында байланыс қ атынасы болмайды.

Пештерінің пайдалы кө лемі 1300 м³ домна цехының екінші типтік жобасын 1936ж. ГИПРОМЕЗ жасады. Бұ л жобада ә р пештің ө зінің дербес қ ұ ю ауласы болатын болды. Сондық тан пештердің бұ лай орналасуын арал тә ртібінде деп атайды. Мұ ндай жағ дайда темір жол кө лігінің жұ мыс істеуіне жақ сы жағ дай жасалынады, домна пешін пайдалану жә не жө ндеу жұ мыстарын жаса барысында зызмет кө рсету жағ дайлары жақ сарады. Жолдар екі жағ ынан бірдей қ осылғ ан, бұ л ә р домна пешінің бір-біріне тә уелсіз жұ мыс істеуін қ амтамасыз етеді. Қ ұ ю ауласының жұ мыстарын істеуге тұ йық жол қ арастырылғ ан. Домна пештерінің барлығ ы бір сызық бойына орналасады, ал ауа қ ыздырғ ыш блогі, қ ұ ю алаң ы жә не шойын мен шлак ожауларын қ оятын жолдар осы ось бойына бұ рышпен орналасады. Мұ ндай жоспарлау қ азіргі жомна цехтарына тә не келеді (№2 жә не №3 суретті қ ара).

Шойын мен шлактың жү к ағ ыны жеке жү ргізілетін цехтардың жұ містеу қ абілеті ең жоғ ары болады.

Ұ сынылып отырғ ан жобада домна пештерінің цехтың осінің бойында арал тә ртібімен орналасуы жә не шойын мен шлак ағ ынының жеке-жеке жү руі қ арастырылғ ан. Ә р пеш ү шін домна пешінің осіне (цехтың осіне) қ арай 45° жү к қ ойылатын жолдар орналасқ ан. Жү к қ ойылатын жолдардың барлығ ы тұ йық жол болып келеді де жомна пешінің осінің екі жағ ына орналасқ ан шойын мен шлактың транзит (ө тетін=жү ретін) жолына шығ ады.

Жү к (ожау жә не т.б.) қ ойылатын жолдар мен астаулардың ұ зындығ ын жә не шойын ұ ң ғ ысының орын дең гейін қ ысқ арту ү шін, жү к қ ойылатын жолдардың санын арттырады, ал ол шойын мен шлактың ағ ынын ажыратумен қ атар жү реді.

Осы жобағ а сай домна пештерінде дө ң гелек (ең алдың ғ ы ретінде) қ ұ ю ауласы қ арастырылғ ан, ал шойын 4 шойын ұ ң ғ ысы арқ ылы екі жағ ына қ ұ йылады. Қ ұ ю ауласының екі жағ ынан екі-екіден шойын таситын жә не шлак таситын екі жү к қ ойылатын жолдар болады.

Шихталық материалдар жү к тиеу станциясынан ковейрлермен бункерлік эстакадаларғ а беріледі, ал одан олар цехтың осіне параллел орналастырылғ ан жолдар бойымен темір жол жә не конвейерлермен жеткізіліп беріліп тұ рады.

Одан басқ а, осы жобада қ ұ ю ауласына қ ажетті материалдар мен жабдық тар жеткізіліп беріліп тұ ратын шаруашылық жолының боуы қ арастырылғ ан.

Тү скен шлактың барлығ ы ө ң деу ү шін шлак ө ң деу учаскесіне тасымалданады, ол домна цехының сыртында, шлак ү йіндісінің жолының ү стінде орналасады.

Агрегаттардың кә дімгідей жұ мыс істеуін қ амтамасыз ету ү шін жә не қ ұ рылыс нормаларының талаптарын орындау ү шін домна пештерінің орталық тораптарының аралығ ы, осы жобағ а сай, 350 м қ ұ райды.