Орытынды. Қазақстан Республикасының тұңғыш президенті Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев 2003 жылдың 28

Қ азақ стан Республикасының тұ ң ғ ыш президенті Нұ рсұ лтан Ә бішұ лы Назарбаев 2003 жылдың 28 қ арашасында Астана қ аласында ө ткізген Ұ лттық Кең есте: “Дә стү рлі мә дениетті жаң ғ ырту, ө з халқ ының тарихи тә жірбиесіне жү гіну тә уелсіздікке ие болғ ан елдің ө мірінен алатын заң ды қ ұ былыс. Мұ ның ар жағ ында қ оғ амдық сананың қ алыптасуы, ұ рпақ тә рбиесі секілді ү лкен міндеттер жатыр”- деген еді.

Зерттеу жұ мысы барысында келесі ой қ орытындылар жасауғ а тура келеді:

Ә леуметтік тұ рғ ыдан алғ анда ислам діні:

1) Қ оғ амғ а бағ ыт-бағ дар береді,

2) Қ оғ амды біріктіреді,

3) Идеологиялық жә не мә дени ұ ғ ымдарды кү ллі қ оғ амғ а телиді,

4) Жеке тұ лғ аның жә не қ оғ амның мү дделерін қ орғ айды,

5) Этникалық негізден гө рі адами, рухани қ ұ ндылық тарғ а мә н береді.

Діннің мә дениеттің қ ұ рамдас бө лігі екені туралы тә жірибелік (эмпирикалық) дә лелдер:

1) Діннің жеке тұ лғ а жә не қ оғ ам ө міріндегі нақ ты функциялары бар.

2) Дін ә р адамғ а сол адам бағ ынышты болуғ а міндетті қ ұ діреттің алдында жеке басының сенімділігі сезімін береді.

3) Дін адамғ а ө зінің тө ң ірегіндегі ә лемді тү сіну тұ рғ ысынан ө зіндік жү йе ұ сынады.

4) Дін қ оғ ам қ атынастарының қ алыптасуында басты міндет атқ арады.

қ ұ рылымнан бері қ арайғ ы уақ ытта пайда болғ ан мә дениеттердің барлығ ы да діни сенім негізінде қ алыптасқ ан. Ал, сенім жү йесі ең жоғ ары дең гейдегі имани, фә лсә фи негіздерді қ амтитын ислам діні осы дінге қ осылғ ан халық тардың мә дениетіне орасан зор ық пал жасағ ан, тү бегейлі ө зіндік қ алыпқ а салғ ан...

Дін адамдардың іс-ә рекеттеріне бірінші дә режеде ық пал жасайтын қ ұ дірет. Ислам діні мә дениеттің негізгі салаларымен шұ ғ ылданады да егжей-тегжейде адамғ а таң дау еркі береді. Мә селен, исламият адамдардың киінуі мә селесінде негізгі қ ағ идаларды белгілейді, бірақ дә л қ андай киім ү лгісін киюге араласпайды. Ислам діні адамдардың халал тағ амдарды жеуін сұ райды, бірақ тамақ ты дайындау жә не қ абылдау салтына араласпайды. Мә селен, Қ ытайдағ ы мұ сылмандар ағ аш таяқ шамен, Еуропадағ ы мұ сылмандар қ асық пен, араб елдеріндегі мұ сылмандар қ олымен тамақ іше алады. Негізгі мә селе, халал, яғ ни рұ қ сат етілген таза тағ амдарды жеу

Мә дениеттің негізгі факторлары мыналар:

1. Дін: Ә р ұ лттың ө зіне тә н иман жә не сенім жү йесі.

2. Тіл: Ә р ұ лттың ө зіне тә н сө йлеу жә не тү сінісу қ ұ ралы.

3. Ө нер: Ә р ұ лттың ө зіне тә н сә н, зауық жә не сезімдердің бейнеленуі жә не жасалуы.

4. Тарих: Ә р ұ лттың ө зіне тә н ө мір сү ру салтының, мә дени байлығ ының замана ағ ымындағ ы кө рінісі, іс-ә рекеттердің даму барысы.

5. Ә дет-ғ ұ рыптар: Қ ұ қ ық тық -қ алыптық қ ұ жат еместігіне қ арамастан, қ оғ ам тарапынан есепке алынатын, іске асырылатын салт-дә стү рлер.

Дін негізінен адамды рухани жағ ынан, яғ ни ә деп, иба, ынсап, қ анағ ат, мейірім, шапағ ат, жанашырлық, бауырмалдық, адалдық, ізгілік тә різді Жан тазалығ ына тә рбиелеу мектебісынды. Біздің ата-бабамыз талабына, икеміне қ арай ұ рпағ ына дұ рыс бағ ыт-бағ дар беріп отырғ ан. Ендеше тә рбие ү рдісінде біз имандылық тә рбиесіне баса назар аударуымыз керек.

«Ислам діні-біздің ұ лт болып қ алыптасуымызғ а, халық болып, тә ртіпті, тә рбиелі-ел боп ө мір сү руімізге кө п қ ызмет еткен дін. Діннің арқ ысында мынау кең далада шашырап жатқ ан біздің кө шпенді халқ ымыз белгілі бір тә ртіпке келіп, жинақ талғ ан,» - деп діннің тә рбиелік мә нін ғ алым, профессор Мұ хтар Арын айқ ын кө рсеткен.

Дін – тә рбие қ ұ ралы, кө ркем мінез қ алыптастырудың ғ ажайып мектебі. Сол мектептен нә р алмағ андар кө п жақ сылық тан қ ұ р қ алары даусыз. Ө з дінінің қ адір –қ асиетін сезбеген, елінің тарихына бейхабар жанның ұ лт мү ддесіне жаны ашымасы белгілі. Оның кейбір кө ріністерін кү нделікті ө мірімізде кө ріп те жү рміз. Ә лемдегі ә йгілі ұ лы тұ лғ алар аса сү йіспеншілікпен Ислам туралы кө п пікір айтқ ан. Олардың бә рі Исламның экстремистік – террористік ағ ым емес, адамзат ө ркениетінің бө лінбес бір бө лігі, адамгершілікке негізделген ғ ажайып пә к қ оғ ам, ғ ылым – білімнің қ айнар кө зі ретінде қ арастырады. Ал біз, ө згелер ұ лық тап жатқ ан ө з дініміздің қ ағ идаларын оқ ып білуге, терең ірек тануғ а енжарлық танытып жатамыз.