Міндеттері мен шарттары.

Эксплуатация теориясының алғ ашқ ы ережелерінде кө рсетілгендей, электр жабдық тарын эксплуатациялаудың басты мақ саты - осы жабдық тар орнатылғ ан технологиялық нысандардың сенімді жұ мыс істеу дең гейін сақ тап тұ руын қ амтамасыз ету.

Басты мақ саттың мазмұ нын талдай келсе, оның ішінен аралық ү ш мақ сатты бө ліп алуғ а болады: электр жабдық тарының қ ажетті сенімділігін қ амтамасыз ету; электр жабдық тарын тиімді пайдалануды қ амтамасыз ету, эксплуатациялық шығ ындарын тө мендету (азайту).

Осы мақ саттардың ә рқ айсысы эксплуатацияның алдына, ө зара байланыстарының 1.4-суретте кө рсетілгендей, техникалық, технологиялық, ә леуметтік жә не экономикалық міндеттерді жү ктейді.

Техникалық талаптарды шешу электр жабдық тарын жетілдіруге, ескірген бұ йымдарды уақ ытында ауыстыру арқ ылы сапасын арттыруғ а, кү тімін жақ сартуғ а, пайдалану ережесінің ү йлесімділігі мен автоматтандыруды ең гізуге байланысты келеді.

Ә леуметтік міндеттерге, маң ызы зор, бірақ, жеке бақ ылана бермейтін, электротехникалық қ ызмет мамандарының моральдік, ең бек жә не тұ рмыстық жағ дайлары жатады.

Ұ йымдастыру міндеттері ЭТҚ -тің қ ұ рылым тү рін, бақ ылау негіздерін жетілдіруге; техникалық қ ызмет пен ағ ымдық жә не кү рделі жө ндеуді атқ ару тә сілдерін жақ сартуғ а; қ ызмет бө лімдері мен мамандар арасындағ ы нақ тылы ғ арым-қ атынастарғ а бағ ытталғ ан.

Эксплуатациялық қ осындар (шаруашылық, ұ жым) міндеті, электр қ осындары мен жұ мыс орындарының қ ызметін жақ сарту, жоспарлы жұ мыстар мен жоспардың орындалуын ү немі бақ ылап отыру, ЭТС-та атқ арылғ ан жұ мыстардың есебін алып, қ ортындысына талдау жасау.

Электрмонтерлер тобының дең гейіндегі міндеттер топ қ ұ рамының, ондағ ы адам санының ү йлесімділігін жоспарлау тә сілін жақ сарту мен жұ мысты бақ ылау, эксплуатация жү йесінің талаптарын орындауды ұ йымдастыру.

Маман дең гейіндегі міндеттер, ө з шеберліктерін арттыру, ең бекті ақ аусыз атқ ару ә дісін мең геру жә не жұ мыс орынын жабдық тауды жетілдіру. Электр жабдық тарын тиімді эксплуатациялауды ұ йымдастырудағ ы қ иындық - қ ойылғ ан барлық мақ саттарғ а қ ажеттігі мен барлық lең гейдегі талаптарды келісіп шешу.

Электр жабдық тарының эксплуатациялық қ асиеттері деп эксплуатация талаптарына сә йкес келетіндігін сипаттайтын нақ ты ерекшеліктері мен қ асиеттерін атайды. Электр жабдығ ын тиімді пайдалану мен техникалық қ ызмет кө рсетуге неғ ұ рлым ың ғ айлы болса, солғ ұ рлым оның эксплуатациялық қ асиеттері жоғ ары деп саналады. Электр жабдығ ының эксплуатациялық қ асиеттерінің негізі, оны жобалағ аннан бастап жасағ ан кезде қ аланады да, эксплуатациялау барысында кө рінеді.

Электр жабдық тарының эксплуатациялық қ асиеттерін жалпы барлық электр жабдығ ына тә н ортақ қ асиеттері жә не жекеленген электр жабдық тарына ғ ана тә н айрық ша қ асиеттері деп екі топқ а бө луге болады. Ортақ касиеттерінің қ атарына сенімділік пен техника–экономикалық қ асиеттері, ал айырық ша қ асиеттері қ атарына технологиялық, энергетикалық жә не эргономикалық қ асиеттері жатады. Тө мендегі 1.6-суретте кең інен қ олданатын электр жабдық тарының негізгі эксплуатациялық қ асиеттері кө рсетілген.

Электр жабдық тарының эксплуатациялық қ асиеттеріне сандық тұ рғ ыдан бағ а беру ү шін жекелеген жә не кешенді кө рсеткіштер пайдаланылады. Жекелеген кө рсеткіштер тек бір ғ ана қ асиетін сипаттаса, кешенді кө рсеткіштер бірнеше қ асиеттерін сипаттайды. Ә рбір кө рсеткіш уақ ыт факторын ө зінше ескереді. Бұ л тұ рғ ыдан барлық кө рсеткіштерді номиналь, жұ мысшы жә не нә тижелік кө рсеткіштер деп ү ш топқ а бө луге болады.

Номинал кө рсеткіштері – шығ арғ ан зауыт кө рсеткен электр жабдығ ының негізгі кө рсеткіштері. Олар электр жабдығ ының тө лқ ұ жатында жә не басқ а қ ұ жаттарында кө рсетіледі.

Жұ мыс кө рсеткіштері – барлық эксплуатациялық факторлардың осы сә ттегі лездік ү йлесуіне сә йкес ө лшенген нақ ты кө рсеткіш. Бұ л кө рсеткіш электр жабдығ ының эксплуатациялық қ асиетіне тек «нү ктелік бағ а береді».

Сенімділік – электр жабдық тарының қ ызмет кө рсету, жө ндеу, сақ тау жә не тасымалдаудың белгіленген ережелері мен шарттарына сә йкес орындалу жағ дайында, ө зінің эксплуатациялық кө рсеткіштерін белгіленген шекте сақ тай отырып ө з міндетін атқ ару алу қ асиеті.

Ақ аусыз жағ дай – нормативтік немесе қ ұ растырымдылық қ ұ жаттардың барлық талаптарына сә йкес жағ дай.

Ақ аулы жағ дай – нормативтік немесе конструкторлық қ ұ жат талаптарының ең болмағ анда біреуіне сә йкес келмеуі.

Жұ мысқ а қ абілетті жағ дай – берілген тапсырманы орындау қ абілетін сипаттайтын барлық ө лшемдерінің қ ойылатын талапқ а сә йкес болуы.