КІРІСПЕ. Соңғы жиырма жыл ішінде адамның тіршілік әрекетінің барлық салаларында: экономикалық

Соң ғ ы жиырма жыл ішінде адамның тіршілік ә рекетінің барлық салаларында: экономикалық, қ аржылық, саяси, рухани салаларындағ ы ақ параттың кө лемі жә не айналымы айтарлық тай арта тү сті. Жә не білімдерді жинақ тау, ө ң деу жә не пайдалану процесі ү немі жылдамдап отыр. Ғ алымдар ә рбір он жыл ішінде ақ параттың кө лемі екі есе артып отыр деп тұ жырымдайды. Осығ ан байланысты жинақ талғ ан мә ліметтерді тиімді сақ тауғ а, ө ң деуге жә не бө луге мү мкіндік беретін автоматты қ ұ ралдарды пайдалану қ ажеттігі туындайды.

Ірі кә сіпорынның қ аржы буынының жұ мысының сапасына қ ойылатын қ азіргі талаптарды негізге ала отырып, оның тиімді жұ мысының компанияның компьютерлік жү йелер негізіндегі ақ параттық қ ұ ралдармен жарақ тандырылу дең гейіне бү тіндей байланысты болып келетіндігін атап ө тпеуге болмайды.

Компьютерлік есепке алудың ө з ерекшеліктері бар жә не ә деттегі есепке алудан тү пкілікті ерекшеленеді. Компьютер ө ндірістік жұ мысты басқ ару ү шін қ ажетті, ө ндірістік жұ мысты талдау ү шін жинақ талғ ан мә ліметтерді қ орыта талдауғ а жә не қ ұ жаттар толтыруғ а керекті уақ ытты қ ысқ арта отырып, есепке алуды жең ілдетіп қ ана қ оймайды. Компьютердің кө мегімен алынатын, ө ндірістегі жағ дай туралы есептерді онсыз да алуғ а болады – бірақ есептеулерге оларғ а ештемеге де қ ажетсіз болатындай уақ ыт кетеді, немесе есептеулермен оларды есептеулердің нә тижесінде алынғ ан пайдалағ а қ арағ анда анағ ұ рлым кө бірек жалақ ы кететін есешілердің санын жалдауғ а тура келеді. Осылайша, компьютерді қ олданғ ан кезде «сан сапағ а ө теді»: есептеулердің жылдамдығ ының артуы ө ндірістік жұ мысты қ ұ ру схемасының ө зін сапалық тұ рғ ыдан жақ сартуды мү мкін етеді.

Мә ліметтер базаларымен жұ мыс істеу ү шін бағ дарламалық қ амтамасыз ету айтарлық тай баяғ ыдан қ олданылып келеді. Ө кінішке орай, бұ л бағ дарламалар ә лде мә ліметтерді сақ таудың қ арапайым диспетчерлері болды жә не қ осымшалар жасау қ ұ ралдарына ие болмады, ә лде кү рделі жә не қ иын болғ андығ ы соншалық ты, тіптен компьютерді жақ сы танып, білетін адамдардың ө здері толық, пайдаланушығ а негізделген қ осымшаларды алмайынша, олармен жұ мыс істеуден қ ашқ ақ тап отырды.

Диплом жұ мысының мақ саты -жиһ азды жинақ таушыларды ө ндірумен жә не сатумен айналысатын кә сіпорын ү шін қ ойма операцияларын жә не ө нім сатуды есепке алу жө ніндегі бухгалтердің жұ мыс орнын автоматтандыру жү йесін жасап шығ ару болып табылады.

Диплом жұ мысының ө зектілігі- бү гінде кез-келген кә сіпорын жумысын автоматтандырылғ ан ақ параттық жуйесіз кө з алдымызғ а келтіру қ ыйын, яғ ны ол уақ ытты бір жағ ынан тежесе екінші жағ ынан ө німдерді есепке алуда жә не оны оны сату бойынша негізгі кө мекші қ ызметін атқ арады жә не осы диплом жұ мысы Delphi 7 объектіге бағ ытталғ ан программалу тілінде қ ұ рылғ ан.

Дипломдық жұ мыстың зерттеу обьектісі -зерттеу обьектісі бул кә сіпорында қ олданылып жатқ ан автоматтандырылғ ан ақ параттық жуйенің қ оймадағ ы ө німдерді есепке алу жә не қ ойма операцияларын орындаудағ ы бағ дарламаның қ ызметі.

1-тарау: Бугінде кез-келген кә сіпорында қ олданылатын автоматтандырылғ ан ақ параттық жуйенің қ олданылуы жә не кең інен таратылуы жайында жә не кә сіпорын туралы мә ліметтер қ арастырылғ ан.

2-тарау: Ұ зақ қ а созылатын бірсарынды жұ мыстарды орындауғ а кететін уақ ытты қ ысқ артудың есебінен қ ызметкердің ең бек сыйымдылығ ын арттыруғ а болады, ол енді тек ө зінің жұ мысын ғ ана орындап қ ана қ оймай, бірқ атар ө зге міндеттерді ө зіне ала алады.

3-тарау: бө лімінде -автоматтандырылғ ан ақ параттық жуйенің кә сіпорын қ оймасындағ ы ө німдерді есепке алудағ ы маң ызды рө л атқ аруын қ арастырылғ ан.

Диплом жұ мысының қ ұ рылымы мен кө лемі- дипломдық жұ мыс негізінен кіріспеден, ү ш бө лімнен, қ орытындыдан, қ олданылғ ан қ орлар тізімінен жә не қ осымшадан тұ рады.Диплом жұ мысы 72 беттен тұ рады жә не дипломдық жұ мыста тақ ырыптар толық қ амтылғ ан.

Қ ойма операцияларын жә не ө нім сатуды есепке алу автоматтандыру ү шін келесідей міндеттерді шешу:

1. «Рустембаев» ЖШС кә сіпорны туралы материал жинау;

2. Нарық конъюнктурасын талдап шығ у;

3. Есептеу техникасын пайдалануды негіздеп беру;

4. Қ амтамасыз етудің тү рлері бойынша зерттеулерді негіздеп беру;

5. Инфологиялық ү лгіні қ ұ ру;

6. Кіріс, нә тиже беретін ақ паратты сипаттау;

7. Жобаның таң дап алынғ ан вариантын іске асыру;

8. Енгізу процесінің тиімділігіне экономикалық бағ а беру:

9. Қ арастырылып отырғ ан тақ ырыпқ а байланысты қ ауіпсіздік жә не

тіршілік ә рекеті мә селелерін ашып кө рсету керек.

Автоматтандырудың негізгі артық шылығ ы – бұ л сақ талатын мә ліметтердің басы артық тығ ын қ ысқ арту, ал демек, пайдаланылатын жадының кө лемін ү немдеу, басы артық кө шірмелерді кө п мә рте жаң арту операцияларына кететін шығ ындарды азайту, ә ртү рлі жерлерде дә л сол бір нысан туралы мә ліметтердің сақ талуына орай қ арама-қ айшылық тардың пайда болу мү мкіндігін жою, ақ параттың растылық дә режесін арттыру жә не ақ паратты ө ң деу жылдамдығ ын арттыру; ішкі аралық қ ұ жаттардың, ә ртү рлі журналдардың, папкалардың, тапсырыстардың жә не т.с. басы артық санын қ ысқ арту, дә л сол бір ақ параттың ә ртү рлі аралық қ ұ жаттарғ а екінші қ айтара енгізілуін болдырмау. Осыларда нысанды іздестіру параметрлері кө рсетілетін арнайы экран тү рлерінен жү ргізілетін, ақ паратты автоматты іздестірудің уақ ыты айтарлық тай қ ысқ артылады.

Осы жобаланып отырғ ан жү йенің негізгі міндеті шаруашылық операцияларды, сыртқ ы ортағ а арналғ ан стандартты қ ұ жаттарды (шоттарды, жү кқ ұ жаттарды, шот-фактураларды) есепке алу жә не шұ ғ ыл реттеп отыру болып табылады. Шаруашылық процестерді шұ ғ ыл басқ ару бір кү ннен бірнеше кү нге дейін уақ ытты қ ұ райды жә не оқ иғ алардың тіркелуін, мысалғ а, тапсырыстардың толтырылуын жә не орындалуын, қ оймада материалдық қ ұ ндылық тардың жә не т.с. кірісін жә не шығ ысын тіркеуді іске асырады. Бұ л процестер итеративті, тұ рақ ты сипатқ а ие, тікелей шаруашылық процестерді атқ арушылар (жұ мысшылар, қ оймашылар, ә кімшілер жә не т.с.) орындайды жә не дә л анық талғ ан алгоритмдерге сә йкес қ ұ жаттарды толтырумен жә не жө нелтумен байланысты болып келеді. Шаруашылық операциялардың орындалу нә тижелері тиісті журналдарда тіркеліп отырады. Осы процестерді автоматтандыру ақ паратты осығ ан ақ парат қ олайлы интерфейстің кө мегімен енгізілетін бір базада сақ тауғ а мү мкіндік береді.

Аталғ ан ақ параттық жү йе бухгалтерия бө лімінде, кө шірме блогында іске асырылатын болады. Осы жү йені пайдаланушы қ оймалардағ ы материалдарды жә не дайын ө німді есепке алумен, сондай-ақ шығ ыс қ ұ жаттарды ағ ымдағ ы жазумен жә не жаң адан келіп тү скен материалдарды кіріске алумен айналысатын адам болады.

Ақ параттық жү йе қ ызметкерді шығ ын жү кқ ұ жаттарын жазу жө ніндегі кү нделікті бірсарынды жұ мыстан арылтады. Бұ рынырақ та осыларда қ айталанып отыратын реквизиттер кө рсетілетін қ ұ жаттар қ олмен жазылғ андық тан, сондай-ақ номенклатураның ү лкен тізімдемесі болғ андық тан – бұ л кө п уақ ыт алатын. Автоматтандыру уақ ытты айтарлық тай қ ысқ артуғ а мү мкіндік жасайды. Қ ызметкерге тек тізімнен тиісті клиентті таң дап алу жә не анық тамалық тан номенклатураны кө рсету, датаны таң дап алу жә не қ ұ жатты басып шығ аруғ а жіберу ғ ана қ алады. Баспа ү лгісінде қ ұ жаттарды басып шығ арудың белгіленген ү лгісіне сә йкес барлық қ ұ жаттар автоматты тү рде кө рсетіледі.

Есеп жасау ү шін, оларды тиісті қ ұ жаттардан іздестіру арқ ылы қ ажетті мә ліметтерді жинау қ ажет, егер бұ л жыл ішіндегі есеп болса, осы жыл ішіндегі барлық қ ұ жаттарды қ арап шығ у керек болады, бұ ғ ан уақ ыттың орасан кө п кө лемі кетеді.

Осыны бұ дан іздеу керек болатын қ ұ жат белгілі болмаса, қ ажетті нысанды (соманы, қ ұ жатты, мө лшерді) іздестірген кезде қ ұ жаттардың бү кіл бумасын ақ тарып шығ у жә не ә рбір позицияны қ арап шығ у қ ажет болады. Автоматтандыру осы позиция бойынша таң дама жасауғ а мү мкіндік береді жә не жарамды қ ұ жаттардың кө лемін айтарлық тай қ ысқ артады немесе бір жалғ ыз іздестіріліп отырғ ан қ ұ жатқ а алып келеді.

Ұ зақ қ а созылатын бірсарынды жұ мыстарды орындауғ а кететін уақ ытты қ ысқ артудың есебінен қ ызметкердің ең бек сыйымдылығ ын арттыруғ а болады, ол енді тек ө зінің жұ мысын ғ ана орындап қ ана қ оймай, бірқ атар ө зге міндеттерді ө зіне ала алады.

Дипломдық жұ мыс қ ұ рылымында ү ш тарау, 18 кесте, 12 сурет жә не жұ мыс соң ында программа листингі берілген.