Растрлық деректермен жұмыс

Растрлық бейнені енгізу. Бастапқ ы растрлық бейне кең істіктік байланыспағ ан пиксельдер жинағ ы ретінде кө рінеді. Сол себептен растрлық деректерді енгізу сатысында позициялау қ ажет. Бейнелердлі позициялау ү шін координаттары белгілі нү ктелер алдын-ала анық талуы тиіс. Растрлық бейнені позициялау екі тə сілмен жү ргізіледі. Біріншісінде картаның бақ ылау нү ктелерінің координаттары тұ тынушымен клавиатурадан енгізіледі, екіншісінде олар қ олда бар векторлық карта бойынша анық талады.

Тіркеудің бірінші тə сілі растрлық бейнені векторлау қ ажет болғ ан жағ дайда қ олданылады. Басқ а сө збен айтқ анда мұ ндай тіркеу жаң а картаны қ ұ ру кезінде қ ажет. Мұ ндай тə сіл картаның бақ ылау ретінде қ олданылатын нү ктелерінің координаттарын алдын-ала анық тауды талап етеді. Сондық тан, оператор қ ұ зырында мү мкіндік бақ ылау нү ктелерінің координаттарымен кез-келген бір кесте болу керек. Бұ л тə сілдің бақ ылау нү ктелері маркерленген кезде тиімділігі жоғ арылайды, яғ ни растрлық бейненің қ ағ аз тү пнұ сқ асында ерекшеленуі тиіс. Егер растрлық бейне картаны сканерлеу жолымен алынса, онда мұ ндай бейнені енгізу кезінде қ олданылатын картада бар картографиялық проекцияны беру керек. Растрлық бейнелерді тіркеудің екінші тə сілі қ олда бар векторлық картадан бақ ылау нү ктелерінің координаттарын таң дау жолымен енгізуге негізделген. Бұ л процедура векторлық картаның электрондық тү ріне растрлық бейнелерді байланыстыру қ ажет болғ ан кезде қ олданылады. Басқ а сө збен айтқ анда мұ ндай тіркеу қ олда бар картаны жаң арту кезінде қ олданылады. Бұ л тə сіл картаның бақ ылау ретінде қ олданылатын нү ктелерінің координаттарын алдын-ала анық тауды талап етпейді. Жə не операторғ а бақ ылау нү ктелерінің коориднаттарымен кесте керек емес. Алайда бұ л тə сіл ү шін растрлық бейнеде жə не оның электрондық тү пнұ сқ асында бақ ылау нү ктелерін алдын-ала тану мен идентификациялау қ ажет. Бейнені тіркеуді орындғ ан соң ГАЖ арнайы кестелік файл тү зеді, онда позициялау туралы ақ парат сақ талады. Келесі жолы осы растрлық бейнені позициялау процедурасын қ айталамай " Файл > Открыть карту" командасы арқ ылы ашуғ а болады.

Растрлық бейнені векторизациялау. Векторлық ү лгілерді тү зу тү зетін координаттар кезектілігінің негізгі ү лгісі ретінде қ олданады. Векторлық ү лгіні ə ртү рлі тə сілдермен алады. Ең кең інен таралғ андары сканерленген (растрлық) бейнелерді векторизациялау. Ол сканерленген бейнеден векторлық объектілерді ерекшелеумен жə не оларды векторлық форматта алумен тұ жырымдалады.

Векторизациялау ү шін растрлық бейненің жоғ ары сапасы керек (анық тү зулер мен жиектер). Тү зулердің қ ажет нақ тылығ ын қ амтамасыз ету ү шін кейде бейненің сапасын жақ сартумен айналысуғ а да тура келеді. Сканерлеу процесінің ө зі уақ ытты аз алады, бірақ кезекті векторизацичлау қ ажеттілігі қ олмен цифрлау дең гейіне дейін уақ ыт шығ ынын ұ лғ айтуды талап етеді. Векторизациялау кезінде қ ателер пайда болады, оларды тү зету екі сатығ а бө лінеді:

1) растрлық бейнені оны векторизациялауғ а дейін тү зету;

2) векторлық объектілерді тү зету.

Векторлық ү лгілер деректердің дискретті жинағ ы кө мегімен ү зіліссіз объектілерді немесе қ ұ былыстарды кө рсетеді. Сондық тан, векторлық дискретизация туралы да айтуғ а болады. Растрлық бейне бойынша жаң а политү зу немесе полигондарды қ ұ ру кезінде ГАЖ қ атарында жартылай автоматты (трассировка) немесе автоматты векторлау режимдері қ олданылады. Политү зу немесе полигон тү йіндерінің трассировкасын жү ргізу ү шін трассировка режимін қ осу керек. Трассировка жасалатын объект типі таң далады: Полигон немесе Политү зу. Сосын алғ ашқ ы нү ктедегі трассировкаланатын объекті шекарасы ерекшеленеді. Трассировка тек бір объект ү шін берілген уақ ыт кезең інде ғ ана жұ мыс ітейді. Басқ а объектіні ерекшелеген кезде осы объектілер тү йіндері арасында тү зу сызық сызылады.

Графикалық мə ліметтерді тү зету. ГАЖ тұ тынушысының қ азіргі графикалық интерфейсі MS Windows графикалық стандарттарына негізделген. Осы себеппен геоақ параттық жү йенің қ азіргі тұ тынушысы MS Windows операциялық жү йесін жə не оның графикалық интерфейсін білуі тиіс. Жеке алғ анда ГАЖ тұ тынушысы қ арапайым графикалық редактор жұ мысын білуі тиіс. «Добавить узлы» командасын орындау кезінде ГАЖ Бағ дарламалық Қ ұ ралы ағ ымды ө згертілетін объектіге тү йіндер қ осады, ол объектілердің топологиялық қ асиеттерін ө згертуге мү мкіндік береді. Тү зу сызық кесіндісіне тү йін қ осу кезінде ГАЖ тү зуді сынық сызық қ а айналдырады (политү зуге). Тү йінді эллипске немесе тікбұ рышқ а қ осу ү шін осы объектіні «сызық ты» типінен «облыс» типіне айналдырады. Тү йіндерді жою оларды ерекшелеумен (жалғ ыз немесе топпен) жə не жою режимін таң дауғ а негізделген Егер тұ тынушы тү йінді буферлік алмасуғ а орналастырғ ысы келсе, онда оны Правка > Вырезать командасы кө мегімен орындауғ а болады. Орналасқ ан тү йінді кө шіру кезінде тұ тынушы бос кестелік ө рістері бар объект алады. Егер барлық тү йінді жойса, онда объект – политү зу немесе облыс толығ ымен жойылады. Бірнеше тү йіндерді жойғ ан кезде объект қ айтадан сызылады. Полигон (облыс) типінен тү йін жойылғ ан кезде объект типі сақ талады. Облысты политү зуге айналдыру ү шін Объекты > Превратить в полилинии командасы қ олданылады. Жұ мыс процесінде деректерді буфер алмасуы арқ ылы қ абаттан қ абатқ а, картадан картағ а, бір Жұ мыс Жинағ ынан екіншісіне немесе Maplnfo бағ дарламасынан Windows басқ а қ осымшаларына беру қ ажеттілігі туады. Мұ ндай процедура буфер алмасуы арқ ылы жү реді (Clipboard).

Нү ктелік объектілерді қ ұ ру. Картада нү ктелік объектілер кө п мө лшері де кездеседі. Олар кө бінесе шартты белгілер ретінде кө рсетіледі. ГАЖ-де картада нү ктелік объектілерді тү зу қ ұ ралды ГАЖ беретін шартты белгілер кітапханасын қ олдану есебінен жү ргізіледі. Шартты белгіні қ ою ү шін ол алдымен кітапхана бірінен белсендіріледі, оның стилі анық талады (тү сі, кө лемі жə не т.б.). Сосын нү ктелік объектіні енгізу режимі анық талып, бағ ыттағ ыш кө мегімен шартты белгінің (нү ктелік объектінің) координатты жағ дайы анық талады.

«Стиль символа» режимі сызу жинағ ын, кө лем мен тү сті ө згертуді, бұ рылу бұ рышын, нү ктелік объект символы ү шін арнайы эффекттерді таң дауды (кө лең кесін, сызу, жиектеу жə не т.б.), қ олда бар нү ктелік объектінің атрибуттарын ө згертуді ұ сынады.

Негізгі ə дебиет (2нег.[62-76])

Қ осымша ə дебиет (1 қ ос.[411-428])

Бақ ылау сұ рақ тары:

1. ГАЖ-де деректерді ө ң деудің негізгі технологиялық сатылары қ андай?

2. ГАЖ МапИнфо графикалық интерфейсін сипаттаң ыз.

3. Арнайы DXF форматы не ү шін жə не қ андай жолмен қ олданылады?

4. Растрлы деректерді енгізу сатысында позициялау қ алай жү ргізіледі?