Студопедия

Главная страница Случайная страница

Разделы сайта

АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника






Ткен материалға шолу






Алғ ан білімдердің студенттің алдағ ы оқ у барысында жә не болашақ инженерлік тіршілігіндегі тә жірибелік мағ ынасы. Программалау тілдері мен технологиялардың даму перспективалары.

Delphi объектілі визуалды программалау ортасы. 1996 ж. Borland фирмасы жаң а буындағ ы Delphi компиляторын жарық қ а шығ арды. Ең алдымен, бұ л Windows ортасында программалауғ а арналғ ан бір қ атар елеулі жаң а мү мкіндіктермен толық тырылғ ан Паскаль тілінің қ уатты компиляторы. Delphi – ол программаның мә тінің қ ұ ру барысында графикалық объекттерді кө руге мү мкіндік беретін сапалы тұ рғ ыда жаң а типті интерфейске ие болатын жү йе – визуалды программалау жү йесі.

Delphi компьютерді басқ аруғ а байланысты жұ мыстың басым бө лігін ө зіне алады, бұ л қ арапайым жағ дайдарда оның жұ мыс жасау детальдары туралы ерекше білімсіз тіршілік етуге мү мкіндік береді. Программалаудың дә стү рлі жү йелеріне қ арағ анда, Delphi тіпті программа мә тінінің басым бө лігін ө зі қ ұ рады: объектілерді сипаттау, процедуралардың тақ ырыптары жә не кө птеген басқ аларды. Программалаушығ а жү йе оларды алдын-ала болжап таба алмайтын, программаның дербес тә ртібін анық тайтын қ ажетті жолдарды ғ ана жазып кірістіру жұ мысы қ алады.

Программалау ү рдісін автоматтандыруғ а эксперттер деп аталатындар едә уір жә рдемдеседі. Бұ л тұ тынушығ а ө з программасында ол нені кө ргісі келетін нә рсені сипаттауғ а жә рдем беретін сұ хбаттасу терезесі. Мысалы, жоба эксперті сізге жү йелік мә зірдің қ ажет болуы туралы жә не сіздің жобаң ыз ұ сынылғ ан типтердің қ айсысына жататындығ ы туралы сұ райды. Енгізілген жауаптарды талдап, Delphi Паскаль программасының кодын жазады. Эксперттерді тұ тынушының ө зі де қ ұ ра алады.

Delphi-де жұ мыс жасау стилі программалаудың дә стү рлі стилінен елеуле тү рде айрық шаланады. Delphi-дің кө птеген компоненттері ө зінің визуалды бейнесіне ие. Жү йенің жетістігі - экран бетінде компоненттерді орналастыру, сонымен қ атар, олардың қ асиеттерінің бастапқ ы мә ндерін (ө лшемі, тү сі, бордюр тү рі жә не с.с.) беруді Delphi программаны жазбастан форманы қ ұ растыру кезең інде жү зеге асыруғ а мү мкіндік беруде. Ол ү шін объекттердің Инспекторы деп аталатын арнайы терезе кө зделген, ол терезеде жобалау режимінде ерекшеленген компоненттің барлық қ ол жетерлік қ асиеттері мен олардың ағ ымдағ ы мә ндері санақ тап шағ арылғ ан. Қ ажет болғ ан жағ дайда олардың кез келгенін ө згерту оң ай, ол ө згерістер сол сә тте объекттің сырт кө рінісіне ә серін тигізеді. Мысалы, объекттер Инспекторының терезесінде тү сті ө згертсек, онда жү йе сол сә тте компоненттің тү сін қ айта бояйды. Программаны іске қ осудың алдында жобаланатын форманың экрандағ ы тү рін кө руге болады. Графикалық бейнесі бар объекттермен жұ мыс жасаудың мұ ндай тә сілін визуалды программалау деп атау қ абылданғ ан. Ү рдісті визуализациялау ө з ә рекеттердің нә тиженің едә уір жылдам кө руге мү мкіндік береді де оны кө рнекі етеді.

Объектілі программалау жү йесі бола тұ рып Delphi object типті классикалық объекттерді тек пайдалана ғ ана қ оймай графикалық бейнесіне жә не Windows ортасының стандартты элементтерінің қ асиеттеріне ие бола алатын жаң а объекттерді қ ұ руғ а мү мкіндік береді. Мұ ндай объекттер визуалды компоненттер деген атауғ а ие болғ ан, оларды сипаттау ү шін арнайы резервтелген class сө зі пайдаланылады. Визуалды компоненттердің мысалдары ретінде мә зір, тізімдер, редактірлеу ө рістері, айналдыру жолақ тары, формалар, кнопкалар, кестелер жә не кө птеген басқ алары қ ызмет атқ ара алады. Delphi-ге стандартты визуалды компоненттердің толық библиотекасы - Visual Component Library қ осылып беріледі. Бұ л библиотекағ а тұ тынушы ө зінің дербес компоненттерін қ оса отырып толық тыра алады.

Delphi программалау жү йесінің маң ызды ерекшелігі - оның ашық тылығ ы болып табылады – жү йеде бар объектілердір дерлік барлығ ы Паскаль тілінде жү зеге асырылғ ан жә не оларғ а жаң аларын қ осу оң ай.

Сонымен, Delphi ортасы программалау жү йесінің барлық ең алдың ғ ы қ атардағ ы қ асиеттерді қ амтиды. Ол қ уатты, сонымен қ атар, интерфейсі қ азіргі заманғ а лайық ты қ осымшаларды қ ұ руғ а арналғ ан, пайдалануда кү рделі емес аспаптық қ ұ рал болып табылады. Ө зінің жоғ ары дең гейіне байланысты Delphi типті программалау жү йелері қ осымшаларды жылдам жетілдіру орталары, RAD (Rapid Application Development) деген арнайы атауғ а ие болды.

Аспаптық қ ұ рал ретінде Delphi-дің маң ызды жетістігі – оның компиляторы автономды ЕХЕ-файлдарды жасайды, олар Delphi жоқ болатын компьютерде де Windows ортасында жұ мыс жасай береді. Бұ л қ асиет Delphi-ді басқ а ұ қ сама орталардаң, мысалы, Microsoft Visual Basic-тен ұ тымды тү рде айрық шалайды.

Оның негізінде жататын ең маң ызды базалық ұ ғ ымдардың кейбіреулерін қ арастырайық. Delphi барлық объекттер қ асиеттерімен сипатталады – ол объекттің тү рі қ андай болатындығ ын немесе оның тә ртібін анық тайтын объекттің атрибуты. Қ асиет object объектінің ө рісі ұ ғ ымының ө згеше жалпылауы болып табылады, себебі ол атау мен типпен қ атар ө ріс мә ндерін жазу жә не сақ тау тә сілдерін қ осымша қ амтиды. Оқ иғ а ұ ғ ымы Windows-тан алынғ ан, оның мағ ынасын мысалдар арқ ылы тү сіндіру оң айлау. Жеке жағ дайда, тұ тынушының клавиатурағ а немесе мауысқ а тигізетін ә серлер (клавишті басу немесе оны жіберу, мауысты қ озғ алту жә не с.с.) оқ иғ а болып табылады. Сонымен қ атар, экран қ алып-кү йлерінің кез келген ө згертулері: терезені қ ұ ру, оның ө лшемдерін ө згерту жә не кө птеген басқ алары оқ иғ а болып табылады. Жү йеде кез келген оқ иғ ағ а жауап қ айтару ретінде Windows басқ аруды оқ иғ аны ө ндеушіге (event handler) береді. Оқ иғ аны ө ндеуші – ол осы оқ иғ ағ а объекттің қ айтаратын реакциясын анық тайтын программа. Егер тұ тынушы берілген оқ иғ а бойынша амалдарды қ арастырмағ ан болса, онда Windows оны ө зі ө ндейді, жеке жағ дайда ол оқ иғ аны жай елемей кетеді. Осында идеологияның арқ асында Delphi-де жетілдірілген программа нақ тылы тү рде тү рлі оқ иғ алардың салыстырмалы тү рде ө зіндік ө ндеушілердің жиынтығ ы болып табылады.

Ә діс – ұ ғ ымы – объекттің тә ртібін анық тайтын класстың процедура немесе функциясы. Ә діс амалдардың белгілі бір тізбектілігінің орындалуына ә келеді, олардың бір бө лігі объекттің сыртқ ы тү рін ө згертуге байланысты болуы мү мкін. Сонымен қ атар, ә діс белсенді терезенің бейнесін алғ ы кө рінісіне шығ арып, оның тақ ырыбын тү с арқ ылы ерекшелейді. Delphi-дегі ә діс ұ ғ ымы Object Pascal-дағ ы ұ қ сама ұ ғ ыммен бірдей. Қ азіргі кездегі соң ғ ы версия Delphi-2010.

 


Стандартты Паскальдің кең ейтпесі ретінде символдар жолына басқ арушы символдарды кірістіруге рұ қ сат етілген. 0 ден 255 аралығ ындағ ы таң басыз бү тін тұ рақ тымен бірге # символы осы мә нге сә йкес ASCII кодтағ ы символды белгілейді. # символы мен бү тін тұ рақ тының арасында ешқ андай ажыратқ ыш болмауы тиіс. Ұ қ сама тү рде, егер бірнеше басқ арушы символдар символдар жолының қ ұ рамына кіретін болса, онда олардың арасында ажыратқ ыштар болмау керек. Символдар жолдарына бірнеше мысал келтірейік:

'TURBO' 'You'll see' '''' '; ' ' ' #13#10 'Line 1'#13'Line2' #7#7'Make up! '#7#7

Тұ рақ тыларды сипаттау. Тұ рақ тыны сипаттау блоктың ішіндегі тұ рақ тының белгіленуі болатын идентификаторды қ амтиды. Оның алдында қ ойылғ ан таң басы бар тұ рақ тының идентификаторы бү тін немесе нақ ты типтегі мә нді белгілейді. Мысалы: Const pi: =3.14159; Gorod: =’Шымкент’.

Ө рнектер – тұ рақ тылар. Паскаль ө рнектер-тұ рақ тыларды пайдалануғ а мү мкіндік береді. Ол ө рнекті программаны орындау қ ажеттіліксіз компилятор орындайды. Ө рнектер-тұ рақ тылардың мысалдары:

  'A' 256 - 1 (2.5 + 1) / (2.5 - 1) 'Turbo' + '' + 'Pascal' Chr(32) Ord('Z') - Ord('A') + 1

Тұ рақ тыларды сипаттаудағ ы ө рнектер-тұ рақ тылардың мысалдары:

const

Min = 0;

Max = 100;

Center = (Max - Min) div 2;

Beta = Chr(255);

NumChars = Ord('Z') - Ord('A') + 1;

Message = 'Out of memory';

ErrStr = 'Error: ' + Message + '.';

ErrPos = 80 - Length(Error) div 2;

ErrAttr = Blink + Red * 16 + White;

Ln10 = 2.302585092994095684;

Ln10R = 1 / Ln10;

Numeric = ['0'..'9'];

Alpha = ['A'..'Z', 'a'..'z'];

AlphaNum = Alpha + Numeric;

Ө рнек-тұ рақ тының ең қ арапайым жағ дайы жай тұ рақ ты болып табылады, мысалы, 100 немесе 'A'. Паскальда ө рнек-тұ рақ тыларды пайдалануғ а рұ қ сат етілген. Компилятор ө рнек-тұ рақ тыны компиляциялау барысында толығ ымен есептеу мү мкіндікке ие болуы тиіс болғ андық тан ө рнек-тұ рақ тылар ретінде келесі қ ұ рылымдарды пайдалануғ а болмайды:

· айнымалылар мен типтелген тұ рақ тыларғ а сілтемелер;

· функцияларды шақ ыру (ары қ арай белгіленгендерден басқ алары);

· адресті @ алу операторы.

Ө рнек-тұ рақ тылар ү шін осы шектеулерден басқ а кә дімгі ө рнектер ү шін синтаксикалық ережелер сақ талады. Ө рнек-тұ рақ тылар келесі стандартты функцияларды пайдалануғ а болады: Abs, Chr, Hi, Length, Lo, Odd, Ord, Pred, Ptr, Round, SizeOf, Succ, Swap, Trunc.

 

 

Бірдей бір идентификаторды кө рсететін бірнеше орын бар кезде қ ажетті идентификаторды беру ү шін сол идентификаторды модуль идентификаторы арқ ылы дә лдіктеу керек. Мысалы, UnitName идентификаторы арқ ылы Ident идентификаторын дә лдіктеу ү шін UnitNamt.Ident деп жазу керек. Мұ ндай комбинирленген идентификатор қ ұ рама идентификатор деп аталады.

 

 

Тү сініктемелер (комментарий)

Келесі конструкциялар программағ а тү сініктемелер болып табылады (оларды компилятор ескермейді):

· оң жақ ты фигуралық жақ шаны қ амтымағ ан кез келген мә тін

· жұ лдызшаны/оң жақ ты жай жақ шаны қ амтымағ ан кез келген мә тін

Ашатын жақ ша немесе (* - дан кейін доллар ($) белгісін қ амтығ ан тү сініктеме компилятордың директивасы болып табылады. $ символынан кейін компилятор бұ йрығ ының мнемоникасы ілеседі. Тү сініктемелерді бірнеше жолдарда да орналастыруғ а болады, мысалы:

{Бұ л бірнеше жолдарда

орналасқ ан, ұ зын

тү сініктеменің мысалы.}

 

 

Лекция






© 2023 :: MyLektsii.ru :: Мои Лекции
Все материалы представленные на сайте исключительно с целью ознакомления читателями и не преследуют коммерческих целей или нарушение авторских прав.
Копирование текстов разрешено только с указанием индексируемой ссылки на источник.