Тақырып. Иілу кезінде беріктікке есептеу, қиманы таңдау.

Тік кө лденең иілуде арқ алық тың кө лденең қ ималарында бойлық жә не жанама кернеулер пайда болады. Кез-келген қ иманың, қ андай да бір нү ктесіндегі нормалдық кернеу мына ө рнекпен аң ыкталады:

мұ нда –арқ алық тың қ арастырылатын қ имасындағ ы июші момент.

бейтарап осіне қ атысты қ иманың инерция моменті.

бейтарап осьтен нормалдық кернеу есептелетін нү ктеге дейінгі қ ашық тық.

Кө лденең қ иманың кез-келген нү ктесіндегі жанамалық кернеу Журавский формуласы бойынша былайша анық талады:

Мұ нда, брустың қ арастырылатын қ имасындағ ы кө лденең кү ш.

бейтарап оське қ атысты кө лденең қ иманың кесіп алынғ ан бө лігінің статикалық моменті.

қ арастырылатын нү кте дең гейдегі кө лденең қ иманың ені.

Арқ алық тарды беріктікке есептеу ә детте арқ алық тың кө лденең қ имасында пайда болатын ең ү лкен нормалдық кернеу бойынша былайша жазылады:

мұ нда арқ алық тың мү мкін болатын нормалдық кернеуі. иілуге қ арсыласу.

Кез-келген материалдардан жасалғ ан арқ алық тар жә не де кез-келген ө лшемді арқ алық тар міндетті тү рде мү мкін жанамалық кернеуге тексеріледі жә не жанамалық кернеу бойынша беріктік шарты былайша анық талады:

мұ нда [t] –мү мкін болатын жанамалық кернеу.

Тіктө ртбұ рышты қ ималы арқ алық ү шін жанамалық кернеу бойынша беріктік шарты мына тү рде болады:

Сә йкесінше, дө нгелек қ ималы арқ алық ү шін жанамалық кернеу бойынша беріктік шарты:

Осы беріктік шарттарын пайдаланыа арқ алық тарғ а, материалды аз жұ мсап, жү ктемені кө теріп тұ ратын кө лденең қ ималарды таң дауғ а болады.

Егер арқ алық қ оставрлы болса онда арқ алық тың номерін мына кестеден қ арап алуғ а болады:

Жұ қ артылғ ан болат. Қ оставрлы арқ алық тар.

Сорттау ГОСТ 8239-72 (шығ ару).

Белгілеулер: h-арқ алық тың биіктігі, b-қ оставрдың полкасының ені, s-қ абырғ асының қ алың дығ ы,

t- полканың орташа қ алың дығ ы, I-инерция моменті, W-қ арсыласу моменті, S-жарты қ иамның статикалық моменті i-инерция радиусы.

Кесте №2