Главная страница Случайная страница Разделы сайта АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника |
Тақырып. Айналмалы қозғалыс кезінде нүктенің жылдамдығы және үдеуі.
Қ атты дененің айнымалы қ озғ алысы деп осы дене қ озғ алыста болғ анда дененің екі нү ктесі бастапқ ы орынын ө згертпейтін жағ дайды айтамыз жә не осы екі нү ктеден ө тетін ось айналу осі деп аталады. Айналмалы қ озғ алыс кезінде дененің бойынан қ озғ алатын жә не қ озғ алмайтын жазық тық тар таң дап аламыз, егер осы жазық тық тар арасындағ ы бұ рыш уақ ытқ а тә уелді ө згеріп отыратын болса, онда осы бұ рыш арқ ылы дененің айналмалы қ озғ алысын сипаттауғ а болады.
Айналмалы қ озғ алыстың сипаттамалары болып бұ рыштық жылдамдық пен бұ рыштық ү деу табылады жә не олардың орташа мә ндері сә йкесінше былайша анық талады: жә не Белгілі бір уақ ыт мезетіндегі, яғ ни ілездік бұ рыштық жылдамдық пен бұ рыштық ү деулер сә йкесінше былайша анық талады: жә не Айналу осінен қ ашық тық та жатқ ан М нү ктесінің шең бер бойымен қ озғ алысын қ арастырайық. Бұ л шең бердің О центрі айналу осі болып табылады.
11.2-сурет. Дененің қ озғ алмайтын нү ктеге қ атысты қ озғ алысы. Осы жағ дайда жылдамдық тың шамасы мен бағ ытының ө згеруін сипаттайтын толық ү деу нормалдық жә не жанамалық қ ұ раушылардан тұ рады жә не сә йкесінше былайша анық талады: жә не Нормалдық ү деу ә рқ ашан М нү ктесі сызатын шең бердің радиусы бойымен оның центріне қ арай бағ ытталады жә не жылдамдық тың бағ ытының ө згеруін сипаттайды. Жанамалық ү деу жылдамдық тың сандық мә нінің ө згеруін сипаттайды. Осы жағ дайда нү ктенің толық ү деуінің шамасы мен бағ ыты сә йкесінше былайша анық талады: жә не мұ нда, жанамалық ү деу мен радиус вектор арасындағ ы бұ рыш. Айналмалы жә не ілгерлемелі қ озғ алыстардың арасындағ ы байланысты мына кесте тү рінде кө рсетуге болады:
11.1-кесте.
|