Шатырлар

Шатыр – тө бе жабындарғ а орнатылып, ғ имараттардың ү стін жабатын жә не қ оршағ ан ортаның ә серлерінен сақ тайтын қ ұ рама бө лшек.

Шатырлар конструкциясы тү рлеріне байланысты (49 - сурет):

- қ ұ рамалы темірбетон (52 - сурет);

- ең істі (бір, екі, кө пең істі, ең іс ө лшемі 10⁰ ү стем, ақ ырғ ы қ абат жабындары мен шатыр қ ұ рамаларының арасында шектелген кө лем болады) (51 - сурет);

- ү йлесімді – ақ ырғ ы қ абат жабындар ү стіне шатыр жабындарын орналастырады (50 - сурет)

а- бірең істі; б- екіең істі; в- тө ртең істі; г- дө ң гелек ең істі; д- кө пең істі; е-шатырлы; ж- пирамидалы; з- кү мбезді

49 - сурет - Ең істі шатырлар тү рлері

Ең істі шатырлардың бө лшектері

1. Вальмы – шатырлардың ү шбұ рышты ең іс жазық тары.

2. Қ ырлар – ө зара ең істердің қ иылысқ ан жерлері.

3. Конек –шатырлардың ү стің гі кө лденең орналасқ ан қ ыры.

4. Ендова – қ ұ лдылама ең істердің қ иылысқ ан қ ырлары.

5. Фронтон – қ абырғ алардың ү шбү рышты шатырларды қ орғ айтын жалғ асы.

6.

7. Шатыр терезесі – шатырдың ішкі кө леміне жарық тү сіруге жә не желдетуге арналғ ан.

Ең іс – шатырлардың кө лбеп тұ рғ ан жазық тары.

Чердак – шатыр кө тергіш қ ұ рамалары мен ақ ырғ ы қ абат жабындары арасындағ ы қ оршалғ ан кө лем.

Ең іс шатырлардың кө тергіш қ ұ рамалары кө лемдік жү йе қ ұ рып мынандай бө лшектерден тұ рады:

1. Ең істі бө рене – ө ң делген ағ аш, шатыр кө тергіш қ ұ рамасы, бір жағ ы мауэрлатқ а екінші жағ ы ү стің гі белдемеге қ атайтылып орнатылғ ан.

2. Мауэрлаттар – жабындардың периметрлеріне орнатылғ ан ағ аш бө рене.

3. Лежень – тіреу орнатуғ а арналғ ан жабындар ортасындағ ы бө рене.

4. Тіреулер - леженге орнатылып белдемелерді ұ стап тұ руғ а арналғ ан бө рене.

5. Белдеме – тіреулердің ү стіне орналасқ ан бө рене.

6. Тіреуіштер – ең істі бө ренені астынан ұ стап иілуге тө теп бергіш бө рене.

7. Шатыр жаппа тақ тайлары – ең істі бө рене ү стеріне қ ағ ылады.

1 – жоғ арғ ы қ абат жабыны; 2 – қ арақ ағ аздан жасалғ ан бу ө ткізбегіш қ ыртыс; 3 – жылу ө ткізбегіш қ ыртыс, жең іл керамзиттен немесе минералды мақ тадан жасалғ ан; 4 –цемент сылақ тары; 5 – тө ртқ ыртысты қ арақ ағ аз шайыр желімдерімен жапсырылғ ан; 6 – қ иыршық тастар, шайыр желімдеріне батырылып істелген

50 - сурет - Ү йлестірілген шатырлар