Егер Аллаһ және сен қаласаң”, - деген сөздер туралы

Қ утә йлә, Аллаһ оғ ан разы болсын, былай деп баяндайтын: «Бірде Пайғ амбарғ а (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) бір яһ уди келді де: " Сендер Аллаһ қ а серік қ осасың дар, ө йткені: «Егер Аллаһ жә не сен қ аласаң», - деп айтасың дар, сондай-ақ Қ ағ бамен ант етесің дер», - деді. Осыдан кейін Пайғ амбар (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) адамдар ант еткенде: «Қ ағ баның Раббысымен ант етемін», - деп, сондай-ақ: «Егер Аллаһ қ аласа, сосын сен қ аласаң», - деп айтуды бұ йырды» (ә н-Нә саи «‘Амә л ә л-яум уә л-лә йлә», 986; Ахмад, 6/371; ә т-Тирмизи «‘Илә л ә л-Кабир», 457; ә т-Табарани «Му‘жә м ә л-Кабир», 25/14; ә л-Хаким, 7815. Ибн Хә жар хадисті сахих деді. Қ з:. «ә л-Исаба», 8/79).

Тараудың «Бірқ ұ дайшылық Кітабына» сә йкестілігі:

Бұ л тарау Аллаһ Тағ аланың:

ف َ ل ا ت َ ج ْ ع َ ل ُ و ا ل ِ ل ّ َ ه ِ أ َ ن ْ د َ ا د ً ا و َ أ َ ن ْ ت ُ م ْ ت َ ع ْ ل َ م ُ و ن َ (٢ ٢)

«Сондық тан біле тұ ра, Аллаһ қ а ешкімді тең дес етпең дер…», - деген сө здері туралы тараудың бір бө лігі болып табылады, ә рі біз олардың «Бірқ ұ дайшылық Кітабында» келтірілуінің себебі туралы осыдан бұ рынырақ тү сіндірген болатынбыз.

Қ уйтә лә, Аллаһ оғ ан разы болсын, сахаба ә йел ә рі сахаба ә йел Сайфия ә л-Жуханияның қ ызы болғ ан, Аллаһ ол екеуіне разы болсын.

Бұ л хадисте «Егер Аллаһ жә не сен қ аласаң» деген сө здердің қ ұ рамында (ширк) бар екеніне нұ сқ алады.

Хадистен алынатын пайдалар:

1. Хадисте «Егер Аллаһ жә не сен қ аласаң», - деген сө з бен Аллаһ тан ө згемен ант ету ширк болып табылатынына нұ сқ ау бар. Ө йткені Пайғ амбар (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) осы сө здердің ширк болып табылатынына яһ удимен келісті.

2. Хадисте яһ уди кіші ширктің не екенін тү сінгеніне нұ сқ ау бар.

3. Хадисте адам ә уес-қ ұ марына ерген бола тұ ра, (дұ рыс) тү сінуі білетініне нұ сқ ау бар.

4. Хадисте ақ иқ атты ол кімнен келсе де, қ абылдау керек екеніне нұ сқ ау бар, тіпті ол дінге қ арсы шығ атын дұ шпан болса да.

5. Хадисте кіші ширк діннен шығ армайтынына нұ сқ ау бар.

6. Хадисте дұ рыс наным-сенімге қ айшы келетін сө здерді айтудан аулақ болу, ә рі оларды ширктен алыс болғ ан сө здермен ауыстыру керек екеніне нұ сқ ау бар.

7. Хадисте егер ғ алым ә лдебір нә рсені тыйым салса, ол осыны тү сіндіруі жә не, мү мкіндік болса, оны басқ а нә рсемен ауыстыруы қ ажет екеніне дә лел бар.

8. Хадисте Аллаһ қ а серік қ осуғ а мү лде тыйым салынғ андығ ына, яғ ни ширктің ешқ андай тү рін істеуге, тіпті Аллаһ тың жердегі Ү йі болып табылатын Қ ағ бамен де ант етуге болмайтындығ ына нұ сқ ау бар. Ә рі егер Қ ағ бағ а қ атысты ү кім осындай болатын болса, онда басқ а нә рселермен ант етуге тіпті болмайды.

9. Аятта Аллаһ тың «қ алау» деген сипаты бар екеніне, ә рі Аллаһ тың қ ұ лы да «қ алау» деген сипатпен сипатталатына, сондай-ақ қ ұ лдың қ алауы Аллаһ Тағ аланың қ алауының соң ынан ілесетініне нұ сқ ау бар.

------------------------------------------------------------------------------------------------

Ибн Аббастан, оғ ан Аллаһ разы болсын, бірде бір кісі Пайғ амбарғ а (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын): «Егер Аллаһ жә не сен қ аласаң», - деп айтқ анын жеткізген. Сонда Пайғ амбар (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) оғ ан: «Сен сонда мені Аллаһ қ а тең естіріп тұ рсың ба? Егер Жалғ ыз Аллаһ қ аласа (деп айт)!» - деді (ә н-Нә саи «‘Амә л ә л-яум уә л-лә йлә», 988).

Бұ л хадисте «Егер Аллаһ жә не сен қ аласаң» деген жә не осығ ан ұ қ сас сө здер Аллаһ ты ө згеге тең естіру болып табылатынына, ә рі бұ л тыйым салынғ андығ ына, сондай-ақ бұ л тыйым Аллаһ Тағ аланың:

ف َ ل ا ت َ ج ْ ع َ ل ُ و ا ل ِ ل ّ َ ه ِ أ َ ن ْ د َ ا د ً ا و َ أ َ ن ْ ت ُ م ْ ت َ ع ْ ل َ م ُ و ن َ (٢ ٢)

«Сондық тан біле тұ ра, Аллаһ қ а ешкімді тең дес етпең дер…», - деген сө здерінен тү сінілетініне нұ сқ ау бар.

Хадистен алынатын пайдалар:

1. Хадисте «Егер Аллаһ жә не сен қ аласаң» деген жә не осы сияқ ты сө здердің тыйым салынғ андығ ына нұ сқ ау бар, ө йткені оларда қ ұ лдың қ алауы Аллаһ тың қ алауына «жә не» деген жалғ аулық пен қ осылып тұ р.

2. Хадисте қ ұ лды Аллаһ пен тіпті кіші ширкте тең естіретін адам сонысымен оны Аллаһ Тағ алағ а ұ қ сататынына нұ сқ ау бар.

3. Хадисте айыпты нә рсені айыптау керек екеніне нұ сқ ау бар.

4. Хадисте Пайғ амбар (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) таухидтің шекараларын мығ ым қ орғ ағ анына жә не ширкке жетелейтін бү кіл жолдарды жапқ анына нұ сқ ау бар.

------------------------------------------------------------------------------------------------

Ибн Мә жаһ, Аллаһ оны рахымына бө лесін, Айшаның бір анадан туылғ ан ағ асы Туфайлдан (Аллаһ ол екеуіне разы болсын) оның былай деп айтқ анын жеткізген: «Бірде мен тү сімде бір топ яһ удилерге келіп, оларғ а: «Расында, егер сендер: «Узайр – Аллаһ тың баласы», - деп айтпағ андарың да, ө те жақ сы қ ауым болар едің дер», - деп айтқ анымды кө рдім. Олар: " Сендер де егер: «Егер Аллаһ жә не Мухаммад қ аласа», - деп айтпағ андарың да, ө те жақ сы қ ауым болар едің дер», - деп жауап берді. Содан соң мен бір топ христиандарғ а барып, оларғ а: «Расында, егер сендер: «Иса – Аллаһ тың баласы деп айтпағ андарың да, ө те жақ сы қ ауым болар едің дер», - дедім, ал олар болса мағ ан: «Сендер де, егер: «Аллаһ жә не Мухаммад қ аласа», - деп айтпағ андарың да, ө те жақ сы қ ауым болар едің дер», - деп жауап берді. Таң ертең тұ рып, мен осыны кейбір адамдарғ а айттым да, сосын Пайғ амбарғ а (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) барып, ө з тү сімді баяндап бердім. Ол менен: «Сен бұ л туралы біреулерге айттың ба?», - деп сұ рады. Мен: «Иә», - деп жауап бердім. Сонда Пайғ амбар (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын), Аллаһ қ а мақ тау-мадақ айтып, Оғ ан шү кіршілік білдірді де, кейін былай деді: " Туфә йл сендердің кейбіреулерің е айтып берген тү с кө рді. Сендер мен сендерге бұ рынырақ кейбір жағ даяттарғ а байланысты тыйым сала алмағ ан кейбір сө здерді айтасың дар. Енді бұ дан былай: «Аллаһ жә не Мухаммад қ аласа», - деп айтпаң дар да, - «Жалғ ыз Аллаһ қ аласа», - деп айтың дар” (Ахмад, 5/72; ә д-Дарими, 2699; ә л-Бухари «Тарих ә л-Кабир», 4/363; Абу Яғ лә, 4655; ә д-Дыйа «ә л-Мухтара», 154-155 жә не басқ алар).

Туфә йл – бұ л Туфә йл ибн Абдуллаһ ибн Харис ибн Сахбара ә л-Узди, оғ ан Аллаһ разы болсын, тек осы хадисті ғ ана жеткізген сахаба.

Бұ л хадисте «Аллаһ жә не Мухаммад қ аласа» деген жә не сол сияқ ты сө здерде, бұ л туралы жоғ арыда айтылғ андай, кіші ширк бар екеніне нұ сқ ау бар.

Хадистен алынатын пайдалар:

1. Хадисте Пайғ амбардың (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) кө зі тірісі кезінде тү стерге кө ң іл бө лінгеніне, ә рі тү стер арқ ылы кейбір ү кімдер орнатылғ анына нұ сқ ау бар.

2. Хадисте «Аллаһ жә не пә лен қ аласа» деген жә не сол сияқ ты сө здер кіші ширк болып табылатынына нұ сқ ау бар.

3. Хадисте яһ удилер мен христиандар ө здері ү лкен ширк жасап жатқ андарына қ арамастан, кіші ширкті білетініне нұ сқ ау бар. Ал олар бұ ны тек мұ сылмандар оларды ү лкен ширктері ү шін айыптағ аны ү шін айтқ ан болатын.

4. Хадисте қ ұ тпа жасаудан бұ рын алдымен Аллаһ Тағ алағ а мақ тау-мадақ тар айтып, кейінінен «содан соң...» деген сө здермен қ ұ тпаны жалғ астыру керек екеніне нұ сқ ау бар.

5. Хадисте тіпті егер «Аллаһ қ аласа сосын пә лен қ аласа» деп айтуғ а рұ қ сат етілсе де, адам ө з қ алауын Аллаһ Тағ аланың қ алауымен шектеудің қ ажеттілігіне нұ сқ ау бар.

--------------------------------------------------------------------------------------------

Қ ЫРЫҚ БЕСІНШІ ТАРАУ: