Дадатковая

1. Багдановiч, А.I. Навуковая i культурна-асветнiцкая дзейнасць iнтэлiгенцыi Беларусi (1861–1900 гг.) / А.I. Багдановiч. – Мiнск: БНТУ, 2012. – 153 с.

2. Беларусь в интеграционных проектах / А.К. Акулик [и др.]. – Минск: Беларуская навука, 2011. – 322 с.

3. Беларусь советская: материалы «круглого стола» / БНТУ; редкол.: В.А. Божанов (отв. ред.) [и др.]. – Минск: БНТУ, 2012. – 150 с.

4. Бущик, В.В. Человек и общество в условиях социально-по­литических преобразований / В.В. Бущик. – Минск, 1999. – 263 с.

5. История белорусской государственности / В.А. Божанов [и др.]. – Минск: Академия управления при Президенте Республики Беларусь, 2002. – 194 с.

6. Консолидация белорусского народа во второй половине XIX – XXI вв.: материалы Республиканской научно-теор. конф., 5 декабря 2012 г. / БНТУ; под ред. В.А. Божанова [и др.]. – Минск: БНТУ, 2012. – 204 с.

7. Конституция Республики Беларусь 1994 года (с изменениями и добавлениями, принятыми на республиканских референдумах 24 ноября 1996 г. и 17 октября 2004 г.). – Минск: Амалфея, 2010. – 48 с.

8. Кириенко, В.В. Белорусская ментальность: истоки, современность, перспективы / В.В. Кириенко. – Гомель: ГГТУ им. П.О. Сухого, 2009. – 319 с.

9. Кукса, А.Н. На пути к самоопределению народов Беларуси и Украины в 1917–1918 гг. / А.Н. Кукса. – Минск: БНТУ, 2012. – 342 с.

10. Кукса, А.Н. Советская модель государственности в истории Беларуси и Украины в 1919–1922 гг. / А.Н Кукса. – Минск: БНТУ, 2012. – 351 с.

11. На шляху станаўлення беларускай нацыi: гiсторыяграфiчныя здабыткi i праблемы / В.В. Яноуская [i iнш.]. – Мiнск: Беларуская на­вука, 2011. – 311 с.

12. Новосельский, В.В. История ВКЛ от рождения до Люблинской унии (1237–1569) / В.В. Новосельский. – Минск: Элайда, 2012. – 216 с.

13. О государственном суверенитете БССР // Советская Белоруссия. – 29 июля 1990.

14. Парламентаризм в Беларуси / В.А. Божанов [и др.]. – Минск: Иппокрена, 2010. – 232 с.

15. Современные глобальные трансформации и проблемы исторического самоопределения восточнославянских народов / под ред. Ч.С. Карвеля. – 3-е изд., перераб. и доп. – Минск: Четыре четверти, 2010. – 548 с.

16. Становление и развитие белорусской государственности / А.Г. Кохановский [и др.]. – Минск: БГУ, 2011. – 44 с.

17. Философия и идеология жизнедеятельности Беларуси: теоретические основы антикризисной модели и механизмы ее реализации / П.Г. Никитенко [и др.]. – Минск: Беларуская навука, 2009. – 621 с.

18. Энцыклапедыя гісторыі Беларусі: у 6 т. / рэдкал.: Г.П. Паш­коў [і інш.]. – Мінск: Беларуская Энцыклапедыя, 1993–2003. – Т. 6.

Змест

Да чытача....................................................................................................................... 3

Тэма 1. Уводзіны ў дысцыпліну “Гісторыя Беларусі ў кантэксце сусветных цывілізацый” 4

1.1. Прадмет вывучэння гісторыі Беларусі ў кантэксце сусветных

цывілізацый. Перыядызацыя гісторыі Беларусі........................................ 4

1.2. Крыніцы і гістарыяграфія......................................................................... 9

Тэма 2. Цывілізацыйная спадчына старажытнага свету і Беларусь.... 15

2.1. Засяленне тэрыторыі Беларусі, заняткі старажытных насельнікаў, іх грамадскія адносіны 15

2.2. Рассяленне індаеўрапейцаў. Славянскі этап засялення

Беларусі............................................................................................................. 17

Тэма 3. Цывілізацыйная спадчына сярэдніх вякоў і Беларусь

(IX–XIII стст.)............................................................................................................. 25

3.1. Зараджэнне дзяржаўнасці ва ўсходніх славян. Полацкае

і Тураўскае княствы, іх узаемаадносіны з Кіевам і Ноўгарадам...... 25

3.2. Культура беларускіх зямель IX–ХIII стст....................................... 31

Тэма 4. Утварэнне і ўмацаванне Вялікага княства Літоўскага,

Рускага і Жамойцкага (другая палова XIII – першая палова

ХVI стст.)...................................................................................................................... 37

4.1. Утварэнне Вялікага княства Літоўскага, Рускага і Жамойцкага

і ўваходжанне беларускіх зямель у яго склад........................................ 37

4.2. Дзяржаўны і грамадскі лад Вялікага княства Літоўскага,

Рускага і Жамойцкага.................................................................................... 41

4.3. Асноўныя кірункі ўнутранай і знешняй палітыкі Вялікага

княства Літоўскага, Рускага і Жамойцкага............................................. 45

4.4. Асаблівасці сацыяльна-эканамічнага развіцця беларускіх

зямель у XIII–XVI стст.................................................................................. 50

4.5. Культура Беларусі другой паловы XIII – першай паловы ХVI стст. 53

Тэма 5. Цывілізацыйныя працэсы Новага часу. Беларусь у складзе Рэчы Паспалітай (другая палова XVI – XVIII стст.).......................................................................................................................................... 61

5.1. Утварэнне Рэчы Паспалітай, яе дзяржаўны лад............................ 61

5.2. Сацыяльна-эканамічнае развіццё беларускіх зямель у складзе Рэчы Паспалітай 64

5.3. Заняпад Рэчы Паспалітай, яе падзелы.............................................. 66

5.4. Культура Беларусі другой паловы ХVI – ХVIII стст................... 70

Тэма 6. Уключэнне беларускіх зямель у склад Расійскай імперыі.

Асаблівасці іх палітычнага, сацыяльна-эканамічнага і культурнага развіцця (канец XVIII – першая палова XIX стст.).......................................................................................................................................... 76

6.1. Пачатак індустрыяльнай цывілізацыі. Асаблівасці сацыяльна-эканамічнага развіцця Беларусі пасля ўваходжання ў склад

Расійскай дзяржавы........................................................................................ 76

6.2. Палітыка расійскай улады на беларускіх землях у першай

палове ХIX ст................................................................................................... 79

6.3. Вайна 1812 г. і Беларусь. Грамадска-палітычны рух

на Беларусі ў канцы ХVIII – першай палове ХIX стст........................ 81

6.4. Культура Беларусі першай паловы ХIX ст..................................... 84

Тэма 7. Беларусь у складзе Расійскай дзяржавы (другая палова ХIX – пачатак ХХ стст.) 88

7.1. Развіццё капіталізма ў Еўропе, перарастанне яго ў імперыялізм

і абвастрэнне супярэчнасцяў. Асаблівасці сацыяльна-

эканамічнага развіцця Беларусі................................................................. 88

7.2. Адмена прыгоннага права і буржуазныя рэформы другой

паловы ХIX–пачатку ХХ стст. Асаблівасці іх правядзення

на Беларусі....................................................................................................... 93

7.3. Грамадскі рух у Расіі і Беларусі ў другой палове ХIX –

пачатку ХХ стст.............................................................................................. 98

7.4. Культура Беларусі другой паловы ХIX – пачатку ХХ стст..... 103

Тэма 8. Станаўленне беларускай дзяржаўнасці. Усталяванне

савецкай грамадска-палітычнай сістэмы (1917–1920 гг.)..................... 110

8.1. Першая сусветная вайна і Беларусь. Лютаўская

і Кастрычніцкая рэвалюцыі 1917 г. на Беларусі.................................. 110

8.2. Першы Усебеларускі з’езд і абвяшчэнне Беларускай

Народнай Рэспублікі.................................................................................... 114

8.3. Утварэнне ССРБ і Літоўска-Беларускай Савецкай

Сацыялістычнай Рэспублікі (Літбел)....................................................... 116

8.4. Вайна Польшчы і Савецкай Расіі. Другое абвяшчэнне БССР.. 118

Тэма 9. Геапалітычнае становішча Беларусі ў 20–30-я гг. ХХ ст........ 121

9.1. Асаблівасці пераходу БССР да мірнага жыцця. Новая

эканамічная палітыка. Правядзенне індустрыялізацыі

і калектывізацыі............................................................................................. 121

9.2. Нацыянальна-дзяржаўнае будаўніцтва ў Беларускай ССР.

Палітыка беларусізацыі. Устанаўленне савецкай грамадска-палітычнай сістэмы кіравання 129

9.3. Культурнае развіццё Беларусі ў 1921–1941 гг............................. 133

Тэма 10. Заходняя Беларусь у складзе Польскай дзяржавы................. 142

10.1. Сацыяльна-эканамічнае і палітычнае становішча

заходнебеларускіх зямель у 1920-е – 1930-е гг.................................... 142

10.2. Грамадска-палітычны рух ў Заходняй Беларусі.

Уз’яднанне Заходняй Беларусі з БССР.................................................. 144

10.3. Культура Заходняй Беларусі ў 1920-е – 1930-е гг.................... 147

Тэма 11. Беларусь у гады Другой сусветнай і Вялікай Айчыннай вайны 151

11.1. Міжнародныя адносіны напярэдадні і ў пачатку Другой

сусветнай вайны........................................................................................... 151

11.2. Пачатак Вялікай Айчыннай вайны. Абарончыя баі

на тэрыторыі Беларусі................................................................................ 153

11.3. Акупацыйны рэжым, партызанскі і падпольны рух............... 1537

11.4. Вызваленне Беларусі ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў. Завяршэнне Другой сусветнай вайны 160

Тэма 12.Савецкая Беларусь дасягненні і праблемы стваральнай працы народа (1945–1991 гг.) 165

12.1. Міжнародныя адносіны пасля Другой сусветнай вайны.

БССР на міжнароднай арэне..................................................................... 165

12.2. Аднаўленне і развіццё народнай гаспадаркі Беларусі.

Грамадска-палітычнае жыццё і спробы рэфармавання

эканомікі ў 1950–1960-я гг......................................................................... 169

12.3. Сацыяльна-эканамічнае і палітычнае жыццё Беларусі

ў 1970–1980-я гг............................................................................................ 175

12.4. Культура Беларусі ў пасляваенны час (1945–1990 гг.).......... 181

Тэма 13. Суверэнная Рэспубліка Беларусь ва ўмовах глабалізацыі. 187

13.1. Распад СССР і абвяшчэнне незалежнасці Рэспублікі

Беларусь.......................................................................................................... 187

13.2. Сацыяльна-эканамічнае і палітычнае развіццё Беларусі

на сучасным этапе....................................................................................... 189

13.3. Культура Беларусі на сучасным этапе........................................ 193

Важнейшыя даты гісторыі Беларусі............................................................... 206

Літаратура................................................................................................................. 213

Вучэбнае выданне

БАЛАНДЗІН Канстанцін Іванавіч

ХРОМЧАНКА Дзмітрый Мікалаевіч