Тақырыбы В.И. Вернадскийдің биосфера–ноосфералық концепциясы. (В.И. Вернадскийдің биосфера және ноосфера туралы ілімі).

2. Мақ саты биосфера қ ұ рылымы жә не шекаралары, заң дылық тары мен экологиялық мә селелері туралы білімдерін қ алыптастыру.

3. Дә рiс тезистерi Экологияның не екенін тү сіну ү шін В.И. Вернадскийдің ғ ылыми жетістіктерінің шың ы-биосфера туралы ілімді еске тү сіру қ ажет болады. Биосфера – жердің жұ қ а қ абығ ы, оның қ ұ рамы, қ ұ рылымы жә не энергетикасы негізінен бұ рынғ ы жә не қ азіргі тірі организмдер қ ызметінен болғ ан. Биосфера шектерінің ішінде олардың биохимиялық қ ызметінің іздері кездеседі. Атмосфера, су, мұ най, кө мір, ә к, саз жә не олардың туындылары (сланцстар, мә рмә р жә не гранит) планетаның тірі затымен жасалғ ан. Биосферада жү ріп жатқ ан бар ө мірлік ү рдістердің барлығ ы экологияның зерттеу нысаны болады. Биосфера тіршілік «тірі зат» дамуының сферасын қ амтиды, В.И. Вернадский сө зімен, «тірі зат» геологиялық кү ш ретінде ә рекет жасайтын, жер бетін қ алыптастыратын жер айналасындағ ы кең істік осымен биосфера шекаралары анық талады. Олар бү кіл биосфераны яғ ни, сулы қ абатты (12 км терең дікке дейін) жә не 15 км биікткке дейін атмосфераның тө менгі қ абатын қ амтиды. Биосфераның литосферадағ ы тө менгі қ абаты 5 км терең дікте ө туі деп саналады.

Жер атмосферасы (грекше: atmos –бу жә не sphaіra – шар) – Жерді қ оршап тұ рғ ан газды қ абық ша. Атмосфера деп Жерді онымен бірге айнала жү ріп, оны қ оршап тұ рғ ан газды ортаны айтамыз.

4.Иллюстрациялы материалдар: мультимедийлік презентация

5.Ә дебиет:

1. У.И. Кенесариев, Н.Ж. Жакашов, Ж.А. Будесова. Математическое моделирование влияния окружающей среды на заболеваемость населения, проживающего в регионе Карашыганакского нефтегазоконденсатного месторождения // Вестник КазНМУ, №1, 2008, часть II, С.47-49.

2. Бигалиев А.Б., Халилов М.Ф., Шарипова М.А. Основы общей экологии. Алматы, «Қ азақ университеті», 2007.

3. Экологический кодекс РК, Астана 2007 г.

4. Аскарова Ұ.Б. Экология жә не қ оршағ ан ортаны қ орғ ау. Алматы, 2007

5. Экология: учеб. пособие/ C.А. Сергейчик. - Минск: Современная школа, 2010. -400 с.,

6. Экология в вопросах и ответах: учеб. пособие/ В.И. Коробкин, Л.В.Предельский: Феникс, 2009.-378с,

7. Учение об окружающей среде: учеб. пособие/ Г.К. Ерубаева: Алматы, казак универс 2011.-153с.

8. Экология и устойчивое развитие. учеб. пособие/ Колумбаева С.Ж., Бильдебаева Р.М., Шарипова М.А. Алматы, Қ азақ университеті, 2012 -133 с.

9. Экология: учеб. пособие/ В.И. Коробкин, Л.В.Предельский: Феникс, 2008.-315с, стр. 5-14.

10. Бигалиев А.Б., Халилов М.Ф., Шарипова М.А. Основы общей экологии Алматы, «Қ азақ университеті», 2007- 240с.

11. Кенесариев У.И., Жакашов Н.Ж. Экология и здоровье населения. Учебник для ВУЗов и колледжей. - Алматы, 2002 -260 с.

12. Вернà дский В.Н. Химическое строение биосферы и ее окружения. М.: Наука, 1987. С.339.

13. Виноградов Н.Ф. Природопользование.- М. 1994.

14. Ревель П., Ревель Ч. Среда обитания.- М. 1994.

15. Новиков Ю.В., Шицкова А.П. Гармония или трагедия. - М. Наука, 1989, с. 271.

16. Методические проблемы экологии человека. //Новосибирск, " Наука", 1988, с.136

17. Новиков Ю.В. Экология, окружающая среда и человек. Учебное пособие. – М.: ФАИР-ПРЕСС. 2000, 320 с.

6.Қ орытынды сұ рақ тары(кері байланыс):

1. Биосфера тү сінігі жә не оның басқ а Жер қ абаттарынан айымашылығ ы?

2. Жаһ андық экожү йе ретінде биосфераның абиоттық жә не биоттық бө лімдері неден тұ рады?

3. Биосфераның ортатү зуші факторлары?

4. Биосферадағ ы судың ү лкен жә не кіші айналымдары?

5. Заттардың биогеохимиялық айналымы қ андай бө ліктерден тұ рады?

6. Биосферадағ ы экологиялық мә лелер?

7. Таралу масштабына байланысты атмосфераның ластану тү рлері.

8. Атмосфераның жаһ андық ластануының экологиялық салдары.

9. Қ азақ станның қ алалары мен елді мекендерінің негізгі ластаушылары (поллютанты).

10. Атмосферадағ ы “парниктік эффект” тү сінігі.

11. Озон қ абатының бұ зылуының себептері.

12. Қ ышқ ылды жаң бырлардың пайда болу себептері.

13. Зиянды заттардың адам денсаулығ ына ә сері.

14. Атмосфера ластануының қ ауіптілік дә режесін интегралды бағ алау.

15. Атмосфераны ластанудан қ орғ айтын гигиеналық шаралар.