Жұқпалы емес ауруларға қарсы шаралар кешені

Практика кө рсеткеніндей жануарлардың жалпы патологияларында жұ қ пал емес аурулар 93-95% қ ұ райды, себебі республикада жыл сайын республикалық бюджет есебінен инфекциялық ауруларғ а қ арсы жоспарлы диагностикалық жә не профилактикалық шаралар ө ткізіліп отырады. Бұ дан қ орытарымыз малшаруашылығ ындағ ы ең ү лкен шығ ындар – жұ қ палы аурулардан келтіріледі.

Осығ ан орай жануарлардың жұ қ палы емес ауруларына қ арсы шараларды ұ йымдастыру маң ызды жұ мыс болып табылады да келесі шаралар кешенінен қ ұ ралады: жұ қ палы емес аурулар оқ иғ аларын тіркеу; жануарлардың жаппай ауыру жә не ө лім-жітімге ұ шырау себептерін айқ ындау; ауру жануарларды анық тап, емдеу; травматизмді профилактикалау; рациондарды ө згерту; жануарларды ұ стауғ а қ атысты кемшіліктерді жою; фермалардың, кешендердің лагерлердің аббаттандырылуы мен ветеринариялық -санитариялық кү йі, бұ қ аралық -насихаттау жұ мыстарын ұ йымдастырып, ө ткізу.

Жұ қ палы емес ауруларғ а қ арсы ветеринариялық шаралар жануар иелерінің есебінен қ аржыландырылады, оларды профилактикалау жоспарлары тек аудандардың шаруашылық тары дең гейінде ғ ана қ ұ рылады.

Зат алмасуы бұ зылуларына, улануларғ а, жас жануарлардың т.рлі этиологиядағ ы жапппай фактордағ ы ауруларына қ атысты жұ қ палы емес аурулар орын алуын уақ ытында тіркеп отыру керек. Бұ л уақ ытында зертханалық -клиникалық зерттеу ө ткізу, жануар ауруларын тудырып отырғ ан себептерді анық тап, жою, уақ ытында ем тағ айындау мү мкіндігін береді. Жұ қ палы емес аурулар кезіндегі емдеудің басты принциптері - физиологиялығ ы, белсенділігі жә не кешенді болуы, бұ ларды ұ станғ анда жануарлардың жылдам сауығ уы, олардың ө німділігі мен ұ дайы ө ндіру функцияларының қ алпына келуі қ амтамасыз етіліне алады.

Қ олайсыз болжамдар мен емнің жеткілікті тү рде тиімді болмауы кезінде, сонымен қ атар экономикалық тұ рғ ыдан алғ анда нә тижесіз болуы байқ алғ анда ауру жануарлар сойыс орындарына жіберіледі.

Нарық тық экономика жағ дайында емдік жұ мыстың ұ йымдастырылуының бірқ атар ерекшеліктері бар. Олар жануарлардың саулығ ы мен сақ талуына қ атысты жауапкершілікті заң ды жә не жануар иелері-жеке тұ лғ алар тартылатынын білдіреді. Олар бұ л жұ мысты ұ йымдастыруғ а жә не материалдық қ амтамасыз етуге міндетті. Шаруашылық тарғ а, фермерлерге, жеке меншік иелеріне қ ызмет кө рсететін ветеринар дә рігерлері кә сіби тұ рғ ыдан келісім-шарт негізінде немесе келісіле отырып ө ткізілетін емдік-профилактикалық жұ мыстардың дұ рыстығ ына жауапты.

Емдік кө мек фермада, мал иесінің иелігінде, стационарлық жағ дайларда ө ткізіліне алады. Сү т ө ндіру кешендеріндегі стационарлар жалпы сиыр бастарының 2-3% қ амтитындай етіп есептелінеді. Шошқ а шаруашылық тары кешендерінде емдік кө мек тұ рғ ан орындарында немесе санитарлық станоктарда ө ткізіледі. Қ ойшаруашылығ ында емдік-санитариялық бекеттер (ЕСБ) қ ұ птау тапқ ан, олар Қ азақ станда алғ аш рет ХХ ғ асырдың 60-шы жылдары қ ұ рылды. ЕСБ барлық ауру қ ойларды жинақ тап, диагнозына қ атысты топтастырып, ем тағ айындалады, диеталық азық тандыру белгіленеді, сауық қ ан соң кері қ айтарады немесе бордақ ылап, етке жібереді.

ЕСБ жұ мысын жұ мыс кө лемін ескере отырып шаруашылық басшысының бұ йрығ ымен бекітеді, ветеринария мамандары мен қ осалқ ы қ ызметкерлердің штаттық саны, материалодық -техникалық жә не қ аржылай қ амтамасыз етілу мә селелері айқ ындалады. Қ азақ стан Республикасының ауылшаруашылық Министрлігінде бекітілетін ЕСБ жұ мыстарын ұ йымдастыру туралы ұ сыныстар болады.

Емдік жұ мыстар мемлекеттік ветеринариялық жү йе мекемелерінде ө ткізіледі, бұ л жерлерде, ә детте манеждер, жануарларды стационарлық емдеуге арналғ ан станоктар болады. Емдік ветеринариялық мекемелерде хирургиялық операциялар ө ткізілуі, терапиялық жә не акушерлік-гинекологиялық кө мек кө рсету ү шін жақ сы жағ дайлар жасалғ ан.

Шаруашылық тар мен ветеринариялық мекемелерде қ олданылатын ресми қ ұ жаттар ретінде «Ауру жануарларды тіркеу журналы» мен стационарлық ауруларғ а «ауру тарихын» жү ргізу қ олданысқ а ие, аталғ ан қ ұ жаттарғ а қ атысты нормалар «Ветеринариялық есепке алу мен ветеранириялық есеп беру бойынша нұ сқ амаларда» кө рсетілген.

Жұ қ палы емес ауруларды профилактикалау шаралары кешенінде тиімді де толық қ ұ нды азық тандыруғ а, азық тандыру жә не бағ ып-кү ту, ұ стау гигиенасына кө ң іл бө лу маң ызды рө л бө лінеді. Малшаруашылық нысандарында микроклиматты ұ йымдастыру жануарлар денсаулығ ын сақ таудағ ы маң ызды шара болып саналады.